장음표시 사용
341쪽
33o JO. FBE IN S. SUPP. IN LO C. LIB. XV.
terius excidio finiri potuerunt. Sed prius de Carthagine qua dam altius repetenda sunt, quam ad bellorum istorum expinsitionem accedamus : erunt enim his in rebus enarrandis
multa intellectu judicatuque dissiciliora, nisi primum origo
urbis et incrementa CognOSCatitur.
S XVIII. Plui. in Coriolan. cap. 1. - Liv. Epit. XV. - Tacit. Annal. XI, 22, 6. - Ageli. XVII, a.
342쪽
IN LOCUM LIBRI DECIMI SEXTI LIVIANI.
go Carthaginiensium et primordia urbis eorum reseruntur : contra quos et Hieronem regem Suracusanorum auxilium Mamertinix serendum censuit senatus; quum de ea re inter Luadentes, ut id fieret, dissuadenteritie contentio fuisset. Transgressis tum primum mare equitibus romanis , adversus Hieronem saetitu herae pugnatum. Petenti pax data est. Lustrum a celi Orthus conditum est 2 censa sunt civium capita ducenta nonaginta duo millia ducenta viginti quatuor. D. Iunius Brutus mulius gladiatorium in honorem defuncti patris edidit primus. Colonia a 'sernia deducta est. Res Praeterea contra Pinuos et Volsinios prospere gestas contii et .
I. C RTH G1ΝΕΜ a Tyriis Plioenicibus conditam esse, praeter veteris historiae fidem, etiam perpetua civitatum istarum , donec floruerunt, amicitia , priPlerea linguae nunc quoque manentis manifesta similitudine, certum atque teStatum est. Ex ea gente serunt Elisam, quae et Dido cognominata est, filiam Agenoris Belo geniti, quod Pygmalionem iisdem parentibus ortum, ob injustam mariti sui Sichaei caedem odisset, patria profugam, eum Africae sinum, Penin-Disit os by Corale
343쪽
332 JΟ. FRE INSII EMII SUPPLEM.
sulamque in qua post condita Carthago suit, tenuisse : parvis admodum rei tantae initiis, ac potentiae, quae deinceps
consecuta est, spem nullam ostentantibus. Quippe non plus terrae ab incolis emisso Elisa creditur, quam corio bovis amplecti posset : hoc in tenuissima lora disse in majus aliquanto spatium, quam venditoreg intelligebant peti, comprehendit; arcique struendae suffecit locus, quam ex eo Brosam appellatam putant. Inde multis, Commerciorum gratia cum advenis colendorum, sedes juxta statuentibus, quum jam instar civitatis essectum osset; Asrique mansuetos homines et divites secum retinere cuperent : sacile assensi sunt
venientibus ab Utim legatis, qui suo exemplo snam et Utica colonia Tyriorum erat) ad condendam iis locis urbem horta-hantur. Ita convenit, ut Afri sedem oppidi Phoenicibus concederent; hi annuum eo nomine vectigal penderent Asris. II. Operi persecto Elisa lingua sua nomen imposuit Carthadas, quod urbem novam significat; Graeci Carcii 'dona,
Romani aberrante, ut fit, pronuntiation Carthagine n VOCaverunt. Fra quum et vicitios laventes, et populum industrium, et, quod maximum est, sapientem regina in haberet, admirandis incrementis brevi convaluit. Hae ante roina naIn urbem conditam anno circiter soptuagesimo acta videritiir: nam inter auctores, ut in re tam antiqua, parum CODVenit.
Sed Elisae quemadmodum vita casuum varietate nobilis, sic etiam litimioratida mors fuit. Iarbas alat ranae cujusdam gentis regulus nuptias ejus ambiliat, ni assequeretur, bellum minitans; sed illa castitate insigni, et mariti prioris amore, nuptias adversabatur : hellum rebus adhuc nascentibus et teneris exitiosum fore intelligebat : igitur tempore ad deli- Ilerandum sumpto, quasi tandem vicisset animum, et ad nuptias africanas adduxisset; in extri ma tum urbis parte rogum exstrui jussu, priusquam nopum matrimonium in ederetur, Sichmo suo inferias da ram praeserens : tum hostiis
multis immolatis, ad ultimum ipsa conscendit Pyram, et
3 I. Bochari. Chanaan. - Iust. XVIII, S. - Appian. Lybie. - Strat . lib. XVII Liv. XXXIV, 6 I. - G. I, 2, 6.
344쪽
IN LO C. LIB. XVI LIVIANI. 333
gladio, quem secum attulerat, sibi mortem conscivit; caritate viri et civium propriae incolumitatis curiam superante. Retulerunt Carthaginienses quam potuere gratiam : et admiratione virtutum ejus, i lonec respublica salva iniit, pro dea venerati sunt: sedes in loco, ubi vitam exuerat, structa : ipsa
Dido sic sermone suo viraginem Poeni vocant appoliata. III. Quum deinde Demo unus successione regni post Elisam dignus haberetur, mixta optimatium et populi potestate gubernari civitas clopit. Regia tamen appellatio manebat, sed ii lacedaemoniis regibus similes erant; nisi quod nulli coriae domui addictus honos, ut quisque nobilium divitiis et virtute carteros anteibat, mandabatur. Hi foris hellorum administrationem habebant; unde proetores atque dictatores a Romanis, potestatem eorum Cum sua r publica
Comparantibus, appellari solent: domi principes consilii publici erant: cum eo de negotiis civitatis statuebant: de majoribus rebus reserebatur ad populum ; ejus judicium in di
Sensu rogum atque senatorum valebat: eidem jus erat otiam adversus placita regibus et consilio sciscendi, si sorte contra rempublicam esse sid aut tui licebat cuivis coarguere viderentur. Quae nimia Populi Potestas, cum assentatorum studiis, ut fieri amat, in immeia sum augeretur, sequentibus tempori hucl Carthaginiensium robus vehementer nocuit: in senatu porro seniores triginta quasi sanctius consilium orat: et hornm in ordine universo plurima vis. Dccoris publici disciplinae Hie custodiam censoria potestate Praesectus Druin exsero bat.
IV. Successu temporum, majoribus iam populi carthaginiensis opibus, plures ad bellum imperatores deligi coeperunt. Ex quibus praecipuae virtutis et selicitatis Mago, quum duos filios suis artibus instructos reliquisset, atque casdem illi qui, lue numerosiori jam soboli veluti per manus trade-
345쪽
334 ID. FRE IN S HEMII SUPPLEM.
rerit, evenit, ut ejus familiae nimia potentia novis remediis coercenda videretur : Creatique centumviri, penes quos de
ipsis quoque ducitius judicia forent : forinidat illis potestas, vel amplitudine juris, vel diuturnitate temporis , perpetui enim erant; quum jam regeS ipsi non in perpetuum, neque longum adeo ad tempus, sed annui Crearentur e quos domi frequentius Moetes, id est, judices nominabant, consulibus
Romanorum similes. Sed centumviros insolentius se gerentes lex Hannibalis in ordinem coegit, sancito, ut in singulos annos judices legerentur, neu quis biennium continuum judex esset. V. Sacra maxime Tyro advecta colebant; quaedam etiam post assumpta. Iunonis CultuS Priecipuus: neque levis aesculapii, cui magnificum templum in ipsa urbe struxerunt. Apollinis etiam locuples aedes suit, lamini S aureis tecta, Cum celebri simulacro, quod excisa Carthagine Romani avectum, juxta circum maximum Collo Vesrunt. Ad Herculem vero Tyrium quotannis magna Cura delectam navem, cum de- Cimis annuorum Proventuum, aut partarum hello manubi rum, mittebant. Ab iisdem conditoribus suis, alium etiam ritum horrendae religionis hauserant, ut Saturno, quem ipsi Belum vocant, quotannis victima humana facerent : Cujus immanitatis reliquiae ne cum ipsa quidem urbe tolli penitus abolerique potuerunt. Caeteros civitatis inores plerumque commerciorum utilitas moderabatur : quibus gens 'natura et majorum instituto deditissima, prudens imprudens omnes suas rationes consiliaque a Commodabat. VI. Hi ne inevitabili malo, divitiarum admiratio honosque comitia corriapit magistratuum; virtutem p cuniae sullae tam debilitavit; populum inflammavit opum cupitlitate, fraudumque et mendaciorum Servili consuetudine inserit; remque publicam harum rerum Se studio totaria tradere Compu-S IV. Iustin. XIX. - Comel. Nep. - Livius, XXX, et, et XXXIII, 46. - s V. Virg. .aeneid. lib. I, 19. - Strab. lib. XVII. - Appian. in Punicis. - Plutarch. in Flamin. e. I. - Polyh. legat. CXIV. 3. - Diodor. XX, 14. - Iust. XVIII, 4. - Hieron. in laa. c. 46. - Plin. XXXIX, 5, 37.
346쪽
IN LO C. LIB. XVI LIVIANI. 335
lit. Inde enim processit, ut neque fidei inultum in punicis
foederibus, et virium publicarum longo niaxinia pars in cla sibus osset; pedestris militia, robur atque firmamentum omnis imperii, nullo equestris aut modico in honore usuque : quoties terra bellandum, mercenariis copiis res geroretur; quarum nequo Caritas Ulla in rempublicam, et fides venalis, et discordia molesta, ct conspiratio terribilis osset: adeo capitali errore, ut non alius hostis, ante ultimum ex- i liuin, rom punicain tam prope ad extremam desperationem adduxerit. Neque minor ex ra malorum seges, quod qui in magistratibus et in Curiati Otii hus erant, mutua dissimulatione peculatum impune exorc bant: ut sic quoque minus intranduin esse vidcatur, si bello inter has civitates exorto, superiores Romani suerunt; quorum sotiatorcs duris temporibus suam pecuniatii in publicum conserebant, quum Carthaginienses rem publicam haberent qucos tui. VII. Sed haso vitia cum ipsa urbe ad alevorunt : quare primum quidem ut infrina ct modica, non aegre tolerabantur: post aliquandi ii sustinere potuit imperii magnitudo, et quidam singulari virtute duces, quorum maximo opera quidquid selieitatis Carthago habuit, comparatum stabilitumque comporio. Sed ab initio quidem advorsus Afros vectigal pro solo urbis reposcentes dimicatum est : idque jus non nisi repetentibus bellum extortum: itide prolatum otiam imporium : Africaeque pars cultissima sub ilitioncm populi car-xhagitii ensis redacta. In Sardiniam autem, deinde Si illam ut trajicerotur, maris opportunitas et illius insulae rudis ad resistendum Larbaries, huius Ob discordias perpetuas Potentiorum injuriis exposita pulchritudo invitavit. In C rsicam ex Sardinia facilis transitus; et insulae non opulentissimae promptior occupatio fuit. At in Sicilia diutissimo varia
fortuna dimicatum est, maximasque et .victorias ex iis hellis, et clades Poeni retulerunt.
VIII. Hamilcar quidem, Hannonis F. quum trecenta ho
s VI. Cicero contra Rull. cap. 35. - Polyb. I, 65,67, et VI, 49. - Liv. XXXIII, 46, et XXVI, 36. -s VH. Iust. IV, 3, et XIX, 2. Herod.VII.
347쪽
minum millia in Siciliam deportasset, a Gelone victus, interiit : qua calamitate perculsi Carthaginienses abstinuere Sicilia, donec ab AEgestanis, quos Selinuntii premebant,
exorati, Hannibalem Hamilcaris silio Ges one natum emi se . runt. Is Selinunte ac Himera excisis, magnam iterum potentiam Poenis in Sicilia comparavit. Iruilco Leptinem Dionysii majoris fratrem duceinque in siculo mari vicit, navesque cepit aut depressit centum, virorum interfecit plusquam viginti millia: multas Siciliae civitates obtinuit, partem qu
que Syracusarum cepit : sed orta repente pestilentia, toto ferme absumpto exerCitu, cum paucis eum Carthaginem redire compulit. Neque tamen spem Siciliae occupandae abjecerunt Poeni, sed paucis post annis Cum alia et se Hannonem adversus Dionysium bellare jusserunt. Postea Magonem ab Iceta vocatum, et in ipsa jam Syracusana urbe castra Cum
peditum sexaginta millibus habentem, Timoleon Hecit. Mox Hannibalem et Hamilcarem septuaginta millia militum adducentes idem Timoleon pugna magna vicit, castrisque
IX. Sed haud temere velocior iis ullo bello majorvo conversio sortunae, quam adversus Agathoclem fuit: qui victus in Sicilia, obsessus Syracusis, nulla evidente spe salutis, ultro transduxit in Africam hellum, Carthaginiensesque
multis prieliis victos, desciscentibus passim Libybus, in
maximum perlaulum metumque conjecit : domum deinde reversus, Sicilia tota expulit, donec mors regis, et ex ea turbae , spem iterum occasionemque repetendae possessionis aperuerunt. Exinde, ut diximus, Vario Inarte cum Pyrrho bellavore, ad extremum superiores. Interim etiam in Hispania civitates quaedam stipeniliariae factGo, quiana Gaditanis opom adversus accolas petentibus, cognato popul nam et
Gades Tyrii condiderant) auxilium s arthagine missum, vicinas aliquot Hispaniae regiones punici juris secit. X. Is ferme Carthaginis status erat, quo tempore I, thim
S VIII. Diod. XIII, 43, et XIV, 6o. Ilisti . XX, s. - Plutarch. in Timol. c. et 3o. - S IX. I t. XXII, 8, et XXIII, 4. - Curi. IV. 4.
348쪽
adversus Romanos sumpsere. Siciliam Vero, qua pii Dicaeditioni fulsiecta non erat, maiori ex Parte Syracusani, et rex eorum Hiero possidoliat: reliqua Maniertinoruin armis tenebantur. Ιi donec Romanorum, qui Rilegium O cupaverant, societate uti Potuere, Sua defendisse non contenti etiam punicos syracusanosque sines incursabant : doniquo oppida Siciliae multa, quo vastationem agrorum, et alia incommoda redimerent, vectigal Pendere coegemni. Sed expugnata urbe rhegina, defcctoribusque supplicio an octis, nudati hoc subsidio Mamertini priores opes tueri nequiverunt : et amissis sermo, quae extra MesSanam tenuerant, dourbe ipsa cum Hierone syraCusano dimicabant. Do quo rege, quoniam ipse quoque temporibus eisdem hostis p puli romani, mox per annos sane multos soCius et amicus fidelissimus, et ingens ad res constituendas momentum fuit paulo copiosius exponendum puto. Nam et in o rara felicitas, et magna Virtus, et Prudentiae vis eximia suit: oa suo tempestato SyraCusanorum opes et floruerunt cum Hierone
et conciderunt.. XI. Hic igitur nullo neque divitiarum, neque gloriae a maioribus relictae, neque alio aliquo tali praesidio adjutus omnem fortunam suam sibi debuit: non ut pleriquo ad magnam potentiam ex tenui loco criminationibus meliorum, aut nece fuga e ad Verisantium provectus; sed modestia et in parandis opibus , et in habendis, singulari :recte conjiciens, nullum esse regnum Stabilius, quam siticidita exercetur, ut magis hoc timeant amittere, quibus imperatur, quam qui imperat. Itaque quum annos quatuor et quinquaginta privsuisset, idque iis temporibus, quibus collisae duae potentissinue civitates de Priticipatu terrarum summa contentione pugnabant, ipse nullo foris bello, si primos annos excipias, nullis domi insidiis Potitus, nonagenario
major, quum ad eam ἔPlateri , CE rt 3 tDmperantiae argumento, sensus integros corpusque firmum pertulisset, Obiit: non
349쪽
suis modo carus, sed etiam apud Romanos pariter Graeco que magna sania.
XII. Quem et principatum deponere saepe volentem cives sui publice prohibuerunt: et filius Gelon , qui natus annos
plus quinquaginta ante Hieronem deCessit, rara inter mortales moderatione, regno quam patre Carere perpetuo maluit, eumque ad extremum usque vitae tempus constanti
fide atque pietate percoluit. Is igitur Hieron ab Hieroclegenitore, qui stirpem suam ad Gelonem veterem Siciliae tyrannum reserebat, expositus est : quod virum nobilem susceptam ex anCilla prolem pudebat tollere. Sed omni humana ope destitutum apes, in os jacentis ingesto melle, per complures dies aluerunt. Eo prodigio, responsisque aruspicum, qui regiam puero potentiam portendi confirmabant, Permotus Hierocles, infantem recolligit, agnoscit, et in spem futurie magnitudinis diligenter instituendum curat: tum igitur inter aequales discenti, a lupo in turba
puerorum repente conspecto tabulam ablatam esse aiunt:
et mox militiae tirocinium aiispiciliati aquilam in clypeo, noctuam in hasta consedisse. Consilii viriumque indicium id fuisse creditum est, summique, ob regiam alitem, fastigii XIII. Sed certiora signa mox ipse dedit, forma et robore Corporis eximio: verum ingenii, temperantiae, Comitatis, iustitiae, moderationis nomine clarior atque illustrior. Saepe in acie, saepe adversum provocantes singiuari certamine congressuS, semper victor, a Pyrrho multis militaribus d nisvirtutis causa donatus est. Cujus PoStea ex genere Gelon, Hieronis filius, Nereidem in matrimonio habuit. Pyrrho ex
Sicilia sugato , quum inter SyraCursantlm exorcitum et urbanos , SOlenni temporum istorum morbo, iterum orta esset
dissensio, in castris circa Merga nam Artemidorus et Hiero militaribus suffragiis duces creati, consiliis Hieronis, et amicorum ejus opera, clam intromissis militibus urbem in potestatem redegerunt. Ibi Hiero excelsum se virum et quam tiCumque imperii capacem ostendit; nam ex diversis parti
350쪽
bus occidit, aut rictat neminem; sed clementia, moderamine, rectisque consiliis ita composuit motus, ut non minori hus studiis eorum, adversus quos Venerat, quam a quibus adductus fuerat, praetor Syra Jusis Crearetur. X l . Hic vero reipublicae Curam ut suae toto animo Complexus, quum a longo jam tempore vitium istud in Sit ilia inolevisse cerneret, ut quoties magistratus copias eduxissent, vel in exemitu turbaretur aliquid, vel domi novarum rerum motus orirentur; Circumspicere aliquem Coepit, cui res urbanas tuto Crederet, si quando ipse ad bellum exire
cogeretur. Uxorem igitur duxit silia in Leptinis, qui magna
inter Cives auctoritate, vir etiam cum primis honestus fideique tenax habebatur. Ita provisis domesticis retius adversus mercenariorum insolentiam, remedium Decessarium magis, quam usquequaque laudabile, commentUS est; nam educto contra Mamertinos exercitu, quum illi juxta Centuri pasDCCurrissent, aciem ad Cyamosorum amnem hoc dolo instruxit, ut inter cives merCenariosque intervallo relicto, hos committere praelium juberet, tanquam ipso Cum urbanis signis alia parte impeditum et districtum hostem itiva surus. Ita conductitii majore Mamertinorum numero Circumventi cadunt : ipse, dum horum caede distinentur hostes, otiose tutoque Syracusanas Copias in urbem reducit. XV. Ad hunc modum repurgato, quidquid in exercitu aegrum, et ad seditiones pronum suerat, urbanum militem studiose exercet : novas mercenariorum Copias Conducit: atque ita benevolentia multorum Comparata, remoto audacissi ino quoque, reliquis adversus armatum et intentum nitit ire non ausis, principatum arbitratu suo administrat. Interea Mamertini recenti victoria ferociores, contemptim atque temere Syracusanorum fines populabantur. Adversus
hos Hiero, jam civibus et militi Mens, in cunctanter egressus , ad ipsam hostium urbem, dimissis passim globis sere Vacuam, Castra posuit. Cuius intellecto discrimine, Mamertini ad serendam suis opem expedito cum agmine impigre
S XIII. I t. XXIII, 4, et LXVIII, 3. - Pausan. lib. VI. - Pol b. I. g. tu .