장음표시 사용
431쪽
haec saepe eruptionibus pugnatum, adeo nonnunquam serinciter, ut haud pauciores, quam justa pugna cadere solent, tumultuariis istis certaminibus desiderarentur. Inter quae, Romanis muros suffodientibus, quo subrutis sundamentis conciderent, Himilco ex adverso cuniculos agi sussit, ubi
Romanos terram egPrere animadverterat. His deinde protinus apertis armatos immisit, qui nudos et operi interitos Subito aggressi, inultos interemerunt; neque pauciores, dum opem suis laturi ad muros accurrunt, sarmentis in fossam conjectis, deinde incensis, Con Cremarunt. V. Gliscebat tamen in animis Obsessorum paVor atque consternatio, qua abusi duCes quidam mercenariorum, uia
pendia sibi non ex side soluta praetexentes, de prodenda Romanis ut he consilia in iverunt: minime dubitantes, quin suos quisque milites facile illecturus esset ad probanda, quae
agerentur. Itaque nocte quadam clam ex oppido ad castra Romanorum elapSi, statum Urbis obsessae, et quid ipsi pararent, exposuerunt. Agebat tum inter mercenarios, qui
Lilybaei erant, Alex an quidam, Achaeus genere, Vir neque
militarium artium rudis, et eximius fide. I s. animadverso proditorum consilio, rem ad Hiniit conem continuo defert. Himilco, ut in magno Qt instanti metu nihil eun Ctatus, duces mercenariorum, quot eorum adhuC Lilybaei erant, convocat : quid a quibus tentetur exponit, eosquo graviter incusat: hortatur Praesentes, ne temeritatis ci perfidis alienin participes Psse Nelint: in sida pers crantibus integra apud Canthraginienses omnia, stipendium Curtiam, P Emia magna fore t proditionis infami crimine se commacutantes, et diis et hominibus a ersis acturos esse. Simul pecuniae quantum cogere istam inter trepidationem potuerat, dividit: de gregariorum stipendiis, ut quam maturrime soluantur, sibi cum
futurum esse spondet. VI. Magna vis orationis est in tempore adlithitae, praesertim si gravitate morum fides sermoni concilietur : assensi Certo sunt uriiVersi, operam quo suam ad continendos in
432쪽
officio milites alacriter obtulerunt. Himilco laudatos et ampliori spse incensos ire confestim ad suos quemquc jubet, operamque dare, ut in fido atque mirata e sint e mittit una Hannibalem, filium erus Hannibalis qui in Sardinia perierat, et Achaeum Alexonean; illum ad Gallos, quibus ex veteri commilitio notus et acceptus erat; Alexonem ad caeteros varii generis mercenarios, Omnibus Ex aequo carum gratumque. Hi fidem suam interponentes, rata fors quin Himilco promisisset, negotium adeo ex sententia perserere, ut paulo Post reVersos ad moenia proditores non modo aversarentur omnes, sed etiam Conviciis telisque ultro ar
VII. Et hi quidem ad consules re in f Cta regressi, muneribus tamen quibusdam et agris in Sicilia donati sunt. Caeterum Poenorum res improviso malo prope desperationem adductas, eo tempore fides Alexonis sustentavit: qui prius seimatis itidem Agrigentinis, quibus simili quodam scelere
mercenarii Syracusatiorum insidiati fuerant, jure suo meis moriam laudemque in historia meruit. Creverunt deinde obsessis animi adventu novorum auxiliorum. Carthamnien-
ses enim, licet ignari omnium, quae Lilybaei gesta essent, res non segnibus consiliis indigere judicabant. Igitur Adher-hali rei maritimae praefecto negotium dederant, ut classe comparata militem, annonam et pecuniam Lilybaeum introduceret. Λh hoc missus Hamilcaris filius Hannibal, ab AEgusis, quas Vocant, insulis veritiam opportunum naCtuS, reCta
fronte lilybaeianum portum petit, instructos in navibus habens milites, et, si quis obsisteret, vi perrupturus. Iam ab obsidionis principio portus aditum Obstruxerant Romani, demissis in fundum maris cercuris quindecim quos ad hunc usum lapidibus oneraverant. VIII. Igitur, partim hostis celeritate deprehensi, partim metuentes ne ventorum vi convulsi et ipsi in portum et intuta navigantibus loca raperentur, advenientibus hostibus occurrere neglexerunt. Et Hannibal portum tuto tenuit,
433쪽
lia et ID. FRE IN XII EMII SUPPLEM.
opiisque silerem erant millia in ilit una) cxpositis, magnarum lietitia Lilyt,aetanorum, in urbem aCCeptus est. Romani, quum ingressum liostiurn impedire non potuissent, dΘ cae- toro consultabant, quemadmodum opera sua tutarentur, quae tanta multitudine novorum militum recepta Himilconem Prosecto oppugnaturum esso videbant. Neque sesellit eos opinio. Poemus enim aliorum rorentibus viribus, aliorum
resectis adventu sociorum ara imis usurus, Veteres noVasque
copias in Coracionem vocat; spe victoriae ac praemiorum ad la , tendam struptio noni impellit; lispositisque, ut res Posce-hat, manipulis, sub primam lucem opera Romanorum pluribus locis aggreditur. IX. Erant et apud hos provisa cuncta, quaque plurimum pericidi metuebatur, firmae staticines oppositae : cum his itaque Cranfestim a re certamen contrahitur e cadunt utrinqu multi, quum et magna animorum contentione, et numero
pugnantium non Contemnendo res gereretur, harid paucioribus viginti milli hus urbe egressis, et majore aliquanto multitudine obsidentium. Quippe consules contractis ex amica Sicilia auxiliis plusquam centum millia hominum e se 'orant et ex quibus ad expedipndos commeatus alias lite necessitates dimissis caeteris, ad obsidionem urbis millia feritae sexaginta adducta. Sed quum ex omni parte Velio- menter dimicar tur, maxima circa machinas erat Contentio :quas alii ut corrumperent, alii ut defenderent, non magis Suie qtiam hostis vitae par ebant. Iacobat ingens agmen o Cia Sorum in ea Atatione, quam tuendam ah initio ceperant: augelint Clamorem proeliantium et terrificam discriminis sari malia turba, quae facibus to disque armata, per periCula, Per edes suas alienasquo ad incendenda Opora rucbat; PrD-piusque factum est nihil, quam ut pervicaciae hostium miles romanus Cederet, machinaeque defendi nequirent. Sed Himilcri multos suortim op ui ab re Cernens, nomarios nil temde ardoro propugnandi nihil remittere, signum receptui dedit, pugnaque prior excessit: neque Bomani institerunt,
434쪽
Contenti servatis operibus, quae propemodum pro amiSSis jam habuerant. X. Proxima nocte Hannibal, clam hostibus, dum fessi ex praelio ejus abitum observare negligulit, navit iis, qui biis- Cum venerat, Drepanum ad Adherbalem vectus est; abductis una equitibus, quos in locis impeditis ad nullam rem Obsessis utiles, ali hi bonam operam navare posse reCte judicaverat. Hi enim a Drepano Saepe exCurrentes, intuta faciebant itinera, rerumque neCessariarum SubveCtioncm dissiellem, multosque pabulatorum, longius a Castris Vagantium, excipiebant, sociosque Romanorum Omni cladium
genere vexantes, Consulum rationes non mediocriter Conturbabant. Neque mari tutas iis res Adherbal esse patiebatur, qui modo siculis modo italicis litoribus improvisus incidens, nihil quo DOC re Romanis posset, inausum intentatii in lite relinquebat. Ita factum, ut magna in castris nata inopia snec enim praeter carnes pecudum quidquam serme cibi supererat , magna pars sanae, Plures etiam morbis, ut
XI. Hunc ad modum quum aliquot hominum millia desiderata essent, alterum ex consulibus ad comitia Romam discedere, suasque legion os deportare placuit, quo remanentibus in obsidione expeditior annonae ratio soret. Iterum ieinde majori conatu terra lapidibusque aggesti , aditum portus sepire aggressi sunt, validis trabibus decussatim Compactis aggerem Cornu unientes, quae ferreis an OriS revinctae, totius operis compagem. firmiore nexu continerent. Sed
propter maris altitudinem, ob quam inter descenden lumconvellebatur quidquid iniectum erat, ingens et inutilis
labor fuit: nam oborto vehementiore vetitorum flatu, undiS qtie intumescentibus, perfracta omnia ac direpta sunt. Quum tamen ipsa operis fama clausum aliquandiu portum tenuisset, anxios ea res Poenorum animos, vehementerque sollicitos habuit; neque enim ulla in promptu erat ratio, qua Cognoscere Statum Suorum possent, neque quisquam aud
435쪽
bat operam suam ad inspiciendas Lilybaetanorum res polliceri : donec Hannibal quidam, cognomento Rhodius, vir
ex illustribus , se ingressurum urbem, et postquam Omnia Coram perlustrasset, Ex fide renuntiaturum recipit.
X11. Ei promisso gratia prinio major apud Poenos, quam fidos fuit: quippe praeter moles in mari jactas, aditum portus a rra mariis navibus ad an orias stantibus custodiri sciebant. Sed ille privata, quam habebat, adornata navi, ad insularum , quae Lilybaeo P ejaCent, unam, hinc deinde, quum
postridie ventum serentem nactus esset, circa quartam horam diei, palam, inspectantibus universis hostium copiis, homini husque fiduciam stupetitibus, Portum inveCtus rat. At romanus consul, ut regredientem in te iperet, selectas ex omni numero naVes decem per noctem instrui jubet: eas ab utroque latore portus, quam proxime ad ipsum eius ostium constituit. Hannibal celeritate navis suae confisus clara luce procedit : exspectabant eum intenti paratique Romani, simulque conatu quanto poterant, in eum ferebantur. Sed ille
vel Ociuite tantum vi a Cebat, ut es fugisse non Contentus, ultro
illuderet, modo adnavigans, modo Circumvectus, quasi ad Pugnam hostes Pro DCaret. XIlI. Huc audacia quum saepius uteretur, multum rebus punicis adiumenti contulit, quod et obsessorum animi nuntiis suorum mirifice recreabantur; et quae postulabat usus Carthagini mature cognosci poterant, et contum Pliosa istius hominis temeritas Romanos molestia et pudore vexabui. Juvabatur aut m peritia maxime locorum, quod in palustri illa econosaque eluvie, per quam Lilybaeum aditur, Certum fiduinque navibus iter accurate observaverat: quoties enim ab alto veniens in conspectu habere urbem coeperat, ita obvertebat navem, ut puppis Italiam respiceret, ex prora turris lilybaeuana, quae mari imminebat, tui cerneretur, Ut omnium Africam vorsus sitarum turrium conspectum tegeret zq I ae una tutissima est via pleno cursu portum petentibus nautis. Janique plures esse coeperunt, qui audacia et felici-
436쪽
tato Hannibalis incitati Lilybaeum commearent: donec Casu quodam quadriremis celeritatis eximiae Comprehenderetur. XIV. Licet enim aliis partibus moles a romanis jactas Venti ac undae raptavissent; uno tamen loco, ubi minus prosundum mare suerat, Constiterunt. Et dorso impacta navis quum obhaesisset, capta a Romanis, optimoque milite et remigio instructa, etiam Hannibali exitium attulit. Quippe noctu sorte ingressus urbem, quum in reditu palam solvisset, quadrirememque istam ad omnes suae navis motus similiter CCurrentem videret, animadverso statim periculo fugere , et quum hoc frustra esset, Popugnare conatus, in validiorum potestatem venit. Romani hac quoque nave potiti, parique modo ad observandum portus aditum usi, ne quze deinceps na Ves Lilyhrvum penotrare possent, facile prohibuerunt. Acrior inde vi; obsidentium esse coepit: adortiquo munimenta Romani, qti mari vicina erant, omne defensorum agmen ad tuenda loca, qtuo oppugnabantur, pertraxere. Si via facta reliquis copiis, quae Ox divorsa parte occasioni huic insidiabantur, ut murum exteriorem Caperent; 'lilanquam id frustra fuit : quippe lux plenus cum dele tis suorum
tem PeStive ac currens, multa Cum caede tenentes locum Roman as reje it.
XV. Alia deinde maior fortuna spem obsossis uni Veras Victoriae it edit. Forte vμntorum ingens vis exorta suerat, a leo Veluti data opera Romanorum incumbens nua hinis, ut et Vinea S quateret, et ipsas turros in capitibus Parum structas convelleret. Νon sesellit ea res oppidanos, deorumque munere oblatam si hi opportunitatem credidere, qua toties frustra tentatis operibus ignem injicerent. Itaque tripartitongmine erumpunt, saces, et quae alendo igni paraverant, immittunt; eratque per se facilis ad concipiendam flammam
materia machinarum, quam diu ante caesam sol et aeStus are- fecerant. Ν qties segniter ad opem ferendam con Currerant
Romani : sed impar certamen erat, quum alii machinis jam incensis ad tela certius validiusque conjicienda luce ignium
437쪽
et tempestatis impetu iuvarentur; aliis haud minus ab his causis impedimenti periculique, quam ah hostili ferro, esset: quippe flatus vehemens et Romanis prorsus advors is, sumum I favillam, flammas in ora oculosque hominum pervolvohat ; totaque ab hostibus missa majori violentia deserebat in obnoxios, quum iratori in Romanorum ictus incerti et invalidi, nec dirigi per caliginem possent, et vehementia
reflantis v riti frangerentur. XVI. Ita sactum , ut omnes Romanorum Vineae, petrariae, arietes, et quidquid operum vel agendis cuniculis, vel verberando muro paratum fuerat, codem inCendio absumerentur. Tum vero spes omnis potiundi per vim Lilybaei excidit; desertaque oti,idio soret, ni Hiero, magna iterum Dumenti copia submissa, uti maneretur evicisset. Ita omisso oppugnandi consilio, castrisque ex omni parte communitis , tempori et casui rem permittere decreverunt. Dbsessi quoque res Cta murorum parte, quae ceCiderat, majores in Posterum ad tolerandam i,hsidionem animos habuerunt. HAEC nequaquam laetis aut securis animis Romae audita; neque tamen dubitabatur, quin bello accepta detrimenta holici sarcienda essent; adeoque haec sententia ponitus infixa mentibus fuit,
ut quidam senator in ipsa curia Occisus esse memoretur,
quod verba de pace fecisset. Magni deindes apparatus facti, inter quos remigum snam hujus generis jactura ingens iacta erat) millia decem ex novo delectu in Siciliam missa. XVII. Consules jam erant P. Clodius Ap. F. C. N. Pulcher, L. Iunius C. F. C. N. Pullus. Clodium illum nepotem Caeci fuisse, falso a quihusdam traditum est. Is quum in Siciliam VenisSet, accepto qui ad Lilybaeum erat exercitu, milites in
cori Cionem convocat, prioris anni Consules acritEr reprehendit, quod per ignaoiam et delicias, obsessis qurim obsia dent/hus similiores tempus ad GFhmum sine ullo profectu, nec sine magna Romani nominis ignominia damnoque tria Dissent. Erat enim vir aspeh et acerbus, et qui violentia ingenii, fastuque ob nobilitatem suam prolaberetur ad sacra
438쪽
IN I. O C. LIB. XIX LIVIANI. 4 α
dictaque vix sanio mentis licinii ni convenientia. Ideni in pu- nisendo saevus et immitis nullum delictum venia, levissimum quodque nimia severitato Prosequellatur; quum intcrim ipse in robus maximis, non misere tantum, sed etiam prorsus amenter impingeret. Nam et conSilium priorum ducum , quiad ac rho vituperaverat, imitatus est, ut ad portum obstruendum moles in mare jaceret; et quod capi alioris amentiae fuit, temere Deprantim aggressus, non minus Sua imprudentia, quam Adherbalis virtute, florentissimam classem perdidit. XVII l. Persuaserat sibi caeterisque, hostem ignarum supplementi, quod romana classis accopisset, imparatum Drepani deprehendi posse; nihil enim creditiarum minus, quam
audaciam et viros Romanis esse ultro hostem mari lacessendi. Sic delectis Davibus optimis ducentis et iginti, lin-Positoqcle remi e , et sortissimo quoque ex legioni hus, nam ut ad certam praedam, mini ineque longum laborem Drepanum enim Lilybaeo abest millia passuum non amplius quindecim) certatim sese offerebant; circa tertiam vigiliam silentio Solvit, cursu per noctem prospΘro, et hostcs sallente. Lux orta, primis iam navibus a Dreliano haud procul Conspectis, ad miraculum insolitae rei excivit Adhorbalem, neque dubitare poterat, quin hostis adesset. Duarum rUrum erat proposita Optio, ut aut confestiui Prielio Congrederetur, aut aditu hosti concesso, cingi se obsidoriquo sineret; quod Postremum, quum haud minus flagitii quam incilesti se discriminisque plenum videretur, aversatus, socios HuVales Subito in litore coegit : mercenaricis autem milites V Ce Prae Conis in concionem advocatos brevi sed efficaci oratione monuit, quanta spes essot praelium prompte capessentibus; quantus, si illud refugissent. Ex obsidione metuS. XIX. Alacriter succlamantibus omnibus, Adherbal collauciatos naves sine 'mora conscendere jubet, praetoriamque
I XVII. PlinIus, H, r. - Diodorus apud Valesium. lib. XXIV. S XVIII. Polybius, I. 46 et 49. - Diodoms, Ecl. I. XXIV, L. - Eutr Plia .
439쪽
hac ipse vehebatur oculis et remigio sequi. Haec iihi praecepta dedit, primus ipse alium petit, sub ipsas portui impendetates petras egressus, quum eodem tompore ex adverso latere romanae naves portum intrarent. P. Clodius, non uti speraverat torrito hoste praeliumque detrectantes, sed ad de- sensionem sui strenue converso, perturbatus ipse, naVeSSuas propere reVocat, in aperto mari structurus aciem. Sed illae nullo ordine, ut unaquaeque praeeurrerat, aliae intra portum jam penetraverant, alide petebant aditum, quaedam in ipsis saucilius versabantur: inde factum, ut dum magno nisu retrocedere omnes tendunt, aliae in alias incurrentes turba- Tent mutuo, remosque invicem detergerent; donec ut potuerunt Evolutae portuque egressae, tyi Oniam SIpatium temporis nullum supererat, continuo juxta litus ipsum in ordinem aciei adstitere. XX. ipse consul, qui prius agmen coegerat, tum ConVerso cursu ante omnes evectus sinistro classis suae lateri se applicuit. At Poenus interea laevum hostilis aciei cornu praeter- PCtus, Cum navibus rostratiS quinque, tot enim secum habebat, Romanis oliverteres Dontem coepit, altum paten Sque mare a tergo tui bens : qimul alios suorum, ut quisque ad Onerat, adjungere se justo intervallo prioribus navibus jubet, et Postquam omnes eadem serie directae sunt, servatis ordinibus in hostem movet. Iamque sublatum UtrinqNe ex Praetoria pugnae signum orat, quum omni ex parte acriter Concri r-ritur, pari primo spe, sed subinde meliore Carthaginiensium
fortuna. uuim quam enim numero NaVium vincebantur, armatis tantum nonaginta, longe tamen rebus aliis superiores Prant; nam et navibus melioribus, et exercitatissimo reni ige utebantur e locum autem pugnae sortiti erant commodissi- Iiiuria, ut quoties urgerentur liberum in mare receptum haberont, velocitate sua ex facili vel elusuri hostem instantem, vel etiam si longius prosequeretur, circumventuri. Romanis contra ait litus appressis iti arcto Omnia : non procurreres bero impetu, non inhibere tuto poterant; sed quoties ur
440쪽
gente hoste retrocedebant, aut puppo in sabulo desidente luerebant, aut ivit,acti litoribus peri Clitabantur. XXI. Ita quum neque perrumpere hostiuui ordinem, et rursus a tergo invadere poSSent, ob tarditatem navium, remiguinque imperitiam; neque ob angustias locorum, intra quae conclusi erant, laborantibus Suis opem a puppi ferre, impune a Carthaginiensibus vexabantur. Ad has difficultates accesserat sit alia desperationis ex religione causa; iraque deorum se premi rebantur Oh temeritatem Consulis, qui contra auspicia pugnare sustiti uisset, ad neglectum religionum etiam contumelia addita. Pullos enim, quoniam non pascebantur, in mare praeci ilitari jusserat, ut liheront, quando esse nouent: ea res, tanquam invitis iratisque diis praeliantes, ad Omnia segniores timidioresque secerat. Sed ipsi cladis auctori, quum caetera perdidisset, ad Se conServandum, nec ingenium, noc audacia defuit. Quippe quum naves suas passim deprimi capique videret, assum piis triginta, quae proximi pe Cotistiterant, inter litus et hostilem classem elapsus est; et quo tutior ad lilybaeianum exerritum re optus foret preteternaviganda enim P orturi erant praesidia , naves in speciem victricium ornari jussit. XXII. Ita Poenis victoriam penes Consulem fuisse, reliquasque naves ejus mox secuturas putantibus, non modo tutus ei reditus sed etiam hostibus terribilis, I ilybaeum fuit: relictas a consule naves tres et nonaginta cepit hostis una Cum propugnatoribus et roiuige, Praeter eos qui navibus magna vi in litus impactis, ejoCerunt se in terram, fugerunt qu . Sed et in ipso praelio magnus navium numvrus de- Pressus est: nam plures ducentis Lilybaeo P. Clodius advexerat. Tanta victoria minimo impendio Carthaginiensibus stetit : non modo narem, sed ne hominum quirim istuma interiisse, Ῥulneratos ν ido Paucos, traditur; quum de romana classes Octo nullis homini un caesa, capta millia Niginti
s XXI. Eutrop. lib. LI. - Cic. de Nat. Deor. II, 3. - Flor. II. a. Val. Max. I, 4, S. - Sueti Tib. cap. 2. - Friant. Strat. II, 13. - Polyb. lib. I , cap. 6 I.