Titi Livii Patavini Opera Omnia

발행: 1826년

분량: 559페이지

출처: archive.org

분류: 로마

101쪽

ex agris convecto, ad Vastandum agrum Pheraeorum

misit β; ratus ad iuvandas sociorum urbes longius ab castris abstractos deprehendi Romanos posse, Quos quum eo tumultu nihil motos animadvertisset, prae

dam qui dom 7, praeterquam hominum pecora autem maxime omnis generis fuere , divisit ad epulandum militibus. LVII. Sub idom deinde tempus consilium et consul et rex habu Erunt, unde bellum ordirentur. Regis creverunt animi Vastalione concessa sibi ab hosto Pheraei agri. Itaque eundum inde ad Castra, nec dandum ultra spatium cunctandi, censebat. Et Romani censebant, cunctationem suam infamem apud socios esse, maximopere indigne serentes, non Iatam

Pheraeis opem, Consultantibus, quid agerent ade-

xant autem Eumenes et Attalus in consilio , trepidus nuntius affert, hostem magno agmine adesse. Concilio dimisso, signum extemplo datur, ut arma capiant Interim placet, ex .regiis auxiliis centum equites et parem numerum iaculatorum Peditum η exire. Perseus

6. Ad Mastandum agrum P. misit; vide ad I, 23, n. 4. . Praedam quidem . sorte Praedae

Od erat; Gron. - Ηie Dota Doua ing. illa est: α Elegans sane Gronovit coniectura; sed nemo facile praedae quod erat depravatum esse in P edam quidem sibi persuadenti An scripsit Livius: ρraedam idem p Depra-vnta autem est vox idem alibi quoque in quidem. Supra II, ΣΟ, locusque

idem in uno homine et eximiae glorias monumensum et Poenae ultimae fiat. bi quoque eodd. Leid. 2 et Lov. , male pro idem offerunt quidem. PO- 4t tamen eontra Doeriug. contendi, MOu mirum esse si in hoc ultimo

emplo que idem depravatum fuit iuquidem, nec sane dissiculter ex quo ι erat, si duo verba inter se cohaesuro in cod. , vulgatam elici potuisse lectionem: addendum quod multo elegantior ac orationi conciuuior Groti.

a. Ex regiis auxilιis, Eumenis, ceti tum equites et Parem numemm lacu

latorum Peditum , numerus errori Suspectus est: uam mox Livius dicit. equitum fuisse utias alias et leseis tir- mattirae CL , liosque Pares numerraduuhus turmis Thracum, et dua hiis Maccdonum , hiuisque Cretensium et Thracum cohortibus, R Perseo adver- suo uos missisi Di akcub. Mox ver hum

102쪽

Lin. XLlI, CAP. 57 hora se Pine dici quarta, quum paulo plus mille pas-

Sus ubeSSet a CaStriS Tomanis, consistere Signa peditum iussit. Praegressus ipse cum equitibus ac levi armatura, et CotyS cum eo ducesque aliorum auxilio- Tum Praecesserunt. MinuS quingentos pussus ab castris aberant, quum in conspectu fuere hostium . equites: duae alae erant mugna ex parte Gallorum Cussignatus praeerat. ), et levis armaturae centum sere et quinquaginta Mysi aut Cretenses. Constitit rex, incertus qua nitim esset hostium; duas inde ex agmine turmas Thracum, duas MaCedonum, Cum binis Cretensium cohortibus et Τhracum, misit. Proelium, quum pares numero essent, neque ab hac aut illa parte nova auxilia subvenirent , incerta victoria finitum est. Eumenis serine triginta intersecti; inter quos Cassignatus dux Gallorum cecidit: et tunc quidem Perseus ad Sycurium copias reduxit. Postero die circa eandem horam in eundem locum rex copias admovit, Plaustris cum aqua sequentibus. Nam duodecim millium passuum via omnis sine u qua et plu-ximi pulveris crat; allectosque siti ,, si primo in conspectu dimicassent, pugnaturos suisse apparebat. Quum Romani qui essent, stationibus etiam intra vallum reductis, regii quoque in castra redeunt. HOC per aliquot dies secerunt, sperantes lare, Ut romani equites abeuntium novissimum agmen aggrederentur: inde certamine Orto, quum longius a castris eos elicuissent, facile, ubiubi essent, se, qui equitatu et

Praecesserunt vacare, iam idem et

Crever. monuere.

3. Cassignatus Praeerat, Καρσί

Mysi atii Cretenses, i in no ac Cretenses ς nam non apparet cur dubie dicat aul. Dii Le r.

4. Afffectosque siti. Vido ad V , lo,n. 6. - Pugnaturos hisse, re sorsa Ptigniatiar s esse. Si Perseus mulasset consilium Pugnaudi, recte diceretur Pugnaturos fuisse. Nec inultum inemovet dimicassent Pro dimicarent . . Duxcra

103쪽

IO OT. LIVII

LVI. Postquam inceptum non Succedebat, Castra propius hostem movit rex, et a quinque millibus passuum Communiit . Inde Iuce prima in eodem, quo solebat, loco peditum acie instructa, equitatum Omnem levemque armaturam ad castra hostium ducit. . Visus et plurium et propior solito pulvis trepidation m in castris romanis secit. Et primo vix creditum nuntianti est, quia prioribus continuis diebus nunquam ante horam quartam hostis apparuerat. Tum solis ortus erat. Deinde ut plurium clamore et cursu a portis dubitatio exempta est, tumultus ingens ob ritur. Tribuni praesectique et centuriones in praetorium; miles ad sua quisquo tentoria discurrit. Minus

quingentos passus a Vallo instruxerat Perseus suos circa tumulum, quem Callicinum Vocant. Laevo cornu Cotys PeX praeerat cum omnibus suae gentis: equitum ordines levis armatura interposita distinguebat. In dextro cornu Macedones erant equites r intermixti turmis eorum Cretenses. Huic armaturae Medon Beroeaeus η, equitibus et summae partis eius Meno Anti-

CAP. LVIII. I. a quinque millibus Passuum c. vid. XXXVIII, 2. . n. a. a. Medon Beroeaeus reposui h. l. et XLlV, 3 , pro Midon Bereus. quod praeserunt veti. edd. Nam

v Βεροαυς dicitur Polyb. XXVII, S , S. 5. Milo edidere Sigon. et post

eum omnes. Μιλωv quoque memora

tur Plui. in Aemilio . pag. qui sua ibi ex Polybio hausit , et Polyh. X xl X, ε. g. 6. Sed neuter fuit sorte

noster Medon Beroeaeus : idem vero

haud dubie medon in s. XLIV. 45. tibi Livius tradit, Hippiam et Medonem recepisse Beroeam quae utrius que patria suit , et per amicos sorsau et cognatofi effecisse, ut ea traderetur Aeruilio. Minus certum eat, utTum

idem quoque sit ille, qui tu anti. edd. Midon dicitur XLIV, 3a; nec Potius Milo, qui vel Plut. l. l. , vel Polyh. XXIX, 6, S. 6 memoratur. Medonem

ubivis pro Milone substituendum esse, censuit Drahenti. quem vide ad h. l. et ad XLIV, 32. Ceterum Belootaim et Beροιευς promiscue ponuntur, etsi illud a Macedonica. hoe a Syriaca Beroea esse contendit Steph. Cons.

et XXXVIII. 8, S. I. - Equitιbias Maummae Partis eius. h. e. equitibus. sed ita, ut simul ei tradita esset stim-nis imperii totius illius Partis. i. e. totius dextri cornu. Qtium Cotyn si

Nistrum cornu , regem inediam aciem

te uuisse dicat, uon tabuit praetcrire,

104쪽

Iolgonensis praeerat. Proximi cornibus constiterant regii equites et mixtum genus, delecta plurium gentium auxilia : Patrocles Antigonensis 4 hic et Paeoniae praesectus Didas erant praepositi. Medius omnium rexerat. Circa eum agema, quod Vocant, equitumque sacrae alae. Ante se statuit funditores iaculatoresque: quadrigentorum manus utraque numerum expleverat.

Ιonem Τhessalonicensem et Timanora Dolopem iis praefecit. Sic regii constiterant. Consul, intra vallum peditum acie instructa, et ipse equitatum omnem cum levi armatura misit . Pro vallo instructi sunt. Dextro cornu praepositus C. Licinius Crassus, consulis frater, cum omni italico equitatu, velitibus intermixtis : sinistro M. Valerius Laevinus sociorum ex graecis populis equites habebat, eiusdem gentis levem armaturam. Mediam autem aciem cum delectis equitibus extraordinariis β tenebat Q. Mucius. Ducenti

equites galli ante signa horum instructi, et de auxiliis Eumenis Cyrtiorum gentis trecenti β. Thessali quadringenti equites 7 parvo intervallo super laevum

cornu locati. Eumenes rex Attalusque cum omni manu sua ab tergo inter postremam aciem ac vallum steterunt.

quis dextro eornu praefuerit. curi. IV, xa, n. 8 : illi partibus costiarum , summae Orsines Praeerat; Dii L. 3. Patrocles Antigonensis his, lege his Gron. Hic positum pro in hac parte; Iae. Periet. Similitet XXV. t 6. Praeesse in Bruttiis , et apud Sil. IX,

2as, ressere in Parte dextra; Drah. - Cireia eum agema , quod υ ant, equitumque sacvae alae; vid. XXXVII, 4ο, n. 3 et 6.έ. Equitatum omnem mm leta armatura misit omnes edd. ante postremam Gruteri, qui rectius sorte dedit emisit. scit . e castris. Cons. ad X, S,

n. 4. Mox post habebat exeidisse et .

iam monuit Drah. 5. Cum deleetis equitibus extrao dinariis; vox delecιis suspeeta; vid. Duher. et extraordinariis log. Crever.

i. e. ex extraordinariis delecti. quisem Per in castris. in agmine consuli

bus praesto suerint; vid. III, 5. n. 3. s. Cyrtiorum gentis trecenti; vide ad XXXVII, 4o. n. 5. . Thessali CD equites; eap. 55, trecentos dicit: sed potuerunt de indoplures ad eos accedere; Du L.

105쪽

LIX. In hunc modum maxime instructae acies, Parserme utrimque numerus equitum ac levis armaturae

concurrunt, a funditoribus daculatoribusque, qui praecesserunt, proelio Orto. Primi omnium Thraces, haud secus quam diu claustris retentae serae I, COII se citati cum ingenti clamore in dextrum cornu , italicos equites, incurrerunt, ut usu belli et ingenio impavida gens turbaretur: gladiis hastas petere pedites. nune succidere Crura equis, nunc ilia suffodere. Perseus, in mediam invectus aciem, Graecos primo impetu avertit: quibus quum gravis ab tergo instaret hostis, Thessalorum equitatus, quia laevo Cornuhrevi spatio disiunctus in subsidiis fuerat extra con-CurSum , Primo Spectator certaminis, deinde, inclinata re, maximo usui suit. Cedentes enim sensim integris ordinibus , postqvum se Eumenis auxiliis adiunxerunt, et cum eo tutum inter ordines suos receptum sociis fuga dissipatis dabant, et, quum minus conserti hostes instarent, progredi etiam ausi , multos fugientium obvios exceperunt. Nec regii, sparsi iam ipsi passim sequendo, cum ordinatis et certo incedentibus gradu manus conserere audebant. Quum , victor equestri proelio rex parvo momento si adiuvisset δ, debellatum esset, Opportune adhortanti Su-

CAp. LIX. t. Haud secus quam diu elaustris retentae ferae : vid. XXXV, 28, n. 4. - Gladiis hastas equitum Petere Pedites; an leg. hostes seu alias pro hastas P - Perseus, in mediam

inMectus actem. Graecos P. i. a ertit;

vide ad lIl. 63, n. I. Sed suspicor log. esse nut Gullos A. i. aMertit nam hi ante mediam Romanorum aciem tu. structi erant . aut in laeWam l. aciem,

quia ibi erant Graeci, et mox dicitur

Thessalorum equidatus, a laeυο eornu breoi spatio disiunctus ... MDios exest Periant. Cons. cap. 58. 2. Et cum eo iratum inter ordin s te. Pro cum eo sorte leg. aucti eo.

Exc erunt; vide ad II, 4, Il. 3. Nee regii milites Persei. 3. Parvo momento at adi aDisset :vide ad i. 4I , n. 7. - Debellatum esset sub bypothesi si Dictor etc. recte dieitur Doui. Debellaturus esset coni. Sigon. . Gronov., Crever. et DrDL. O Portune adhortanti su 'erDenit Pha-

106쪽

pervenit phalanx, quam sua sponte, ne audaci coepto deessent, Hippias et Leonatus raptim adduxerant. Postquam prospere pugnasse equitem acceperunt. Fluctuante rege inter Spem metumque tantae rei conandae , Cretensis Evander, quo ministro Delphis ad insidias Eumenis regis usus erat, postquam agmen peditum venientium sub signis 4 vsdit, ad regem ac Currit, ut monere institit, ne elatus felicitate sum

mam rerum temere in non necessariam aleam daret. Si

contentus bene re gesta quiesset eo die, Dei Pacis hon stae conditionem habiturum, Dei plurimos belli socios . qui fortunam sequerentur, si heliare mallet. In hoc consilium pronior erat animus regis. Itaque, Collari dato Evandro, signa reserri, peditumque agmen redire in castra iubet; equitibus receptui Canere.

Iavx; sed si adhortabatur suos Pet

Seus ad peragendam victoriam, non tam honn occasione segniter rasus esset et itaque forsan leg. adsitio stantist Per Venit, i. e. nondum receptui cancre iubenti, quod paulo post secit ;Crever. - Felicissime nobis hune locum emendasse et explanasse videtur Waleb. Einend. Liv. Pag. 26 I. α Miro modo, inquit, secunt pugnat scriptor, si sana sunt verba. Dum diiscit qtiram debellatum esset si Paulum adiui isset rex , dubium regem de sue ees u lautae rei nudendae ostendit. Cui quo tandem inodo convenit adiectum adhortanti, quod elatum prodit

regis animuin, ct in rem exsequendam summopere intentum t varia moliuntur viri docti, ut vocem pugnantem cum ceteris componant. Nullus vidit illa utendum esso ad seritentiae vim restituendam. Niam si ad seqq. attenderis, in primis Evandri preces, ne

elattis felicitate summam rerum in non necessariam aleam daret, non

dubitabis quin scribendum sit: quum

Mictor equestri Proelio rex, NPaDM momento si adiurissent, debellatum esse a VPortune adhortanti sum enι ephalanx. Ipsius regis sunt adhortantis, non scriptoris, verba. LEM. 4 Agmen immultum sententium sub

signis, Phal augem, quae προι ιune resistimi Menisse dicitur. Scribe agmen Peditum . ni mox dicitur: nam imm-ditum agmen est, quod impedimenta secum hahet et iter facit: at expediti ad Pugnam et ab ipso tege instructi eodem, quo solebant, loco steterant pedites; Iac. Periet. Recte, opinor; nisi sorte phalann impeditum agmen dici potest ratione Pugnae, quae ineunda erat: nam melior illa, si pugna stataria committenda foret, ut contra ad modum impedita propter longitudi-Dem hastarum, si loco moveri et vel edere, vel cedenti hosti instate de

37, έ l. - Monere institit; vide sta

107쪽

LX. Cecidere eo die ab Romanis ' ducienti equites, duo millia , haud minus, peditum ; capti serme ducenti equites. Ex regiis autem viginti equites , quadraginta pedites interfecti. Postquam rediere in castra victores, Omnes quidem laeti, ante alios Thracum insolens laetitia eminebat: cum Cantu enim SupersIX a capita hostium * portantes redierunt. Apud Romanos non moestitia tantum ex male gesta re, Sed pavor etiam erat, ne extemplo Castra hostis aggrederetur. Eumenes suadere, ut trans Peneum transferret castra; ut pro munimento amnem haberet, dum perculsimilites animos colligerent. Consul moveri flagitio timoris fatendi: victus tamen ratione , silentio noctis transductis copiis, Castra in ulteriore ripa Communit. Bex, postero die ad lacessendos proelio hostes progreSSuS, POStquam trans amnem in tuto posita castra

animadvertit, fatebatur quidem peccatum, quod pridie

non institisset victis;sed aliquanto maiorem Culpam eSSE, quod nocte seret cessatum. Nam,ut neminem alium suorum 4 moveret, levi armatura immissa, trepidantium

in transitu fluminis hostium deleri magna ex parte copias potuisse. Romanis quidem praesens Pavor demptus erat, in tuto castra habentibus: damnum

V.C. bh1. XXIV. 26, n. 7. - Summam rerum in aleam daret; vide ad III. 5, n. 6, et XXVIII. gr. - Equitibus recemui canere, ficii. eos, quorum id munus erat; Drah. Cons. ad 24, n. a. CAP. LX. I. Cecid. in die ab Roma

ees , duo millia peditum, erepti CC equites: sed Plui. Aemil. Pauli. P. bas, duo millia et quingentos Caesos, sexcentos captos tradit, et in Apoplith. , tom. II, Pag. Is r caesos aut cuPtos

2. Myres a capita hostium, inteli. avt addendum hastis, vel contis; Gron. et Ern. Sed Drah. putabat librarios volem minus notam, quam non intelligebant, omisisse, romphaeis ficit. vide ad XXXI, 39, n. 7 . - Eum nes suadere, scille. consuli et c. Sed forte mox leg. transferrent et habe

rent.

rum mOMeret, praeter levem nrmaturam . ea sola immissa etc. - Damnum

Vero, tamen inter cetera; vide ad VII, 19, u. 3.

108쪽

LIB. XLII , CAP. 6O , 61

inter cetera praecipue famae movebat. Et in consilio apud consulem pro se quisque in Aetolos conserebat causam έ; ab iis fugae terrorisque Principium Ortum et

sequutos Pavorem Aetolorum et Ceteros socios graeco

rum ρορularum. Quinque principes Aetolorum pri ini

terga vertentes conspecti dicebantur. Thessali pro concione laudati , ducesque eorum etiam virtutis causa donati. LXI. Ad regem spolia caesorum hostium referebantur. Dona ex his, aliis arma insignia, aliis equos, qui busdam captivos dono dabat δ. Scuta erant supra mille quingenta; loricae thoracesque mille amplius summam explebant; galearum gladiorumque et missilium omnis generis maior aliquanto numeruS. Haec, Per Se ampla, pleraque multiplicata Verbis regis, quae ad concionem vocato exercitu habuit. GPraeiudicatum eventumis helli habetis. Meliorem partem hostium, equitatum is Pomanum *, quo invictΟS Se esse gloriabantur, fudiis stis.Equites enim illis principes iuventu tis,equites se- is minarium senatus: inde lectos in Patrum numerum M consules, inde imperatores creant. Horum spolia is paulo ante divisimus inter vos. Nec minorem de

is legionibus peditum victoriam habetis: quae . nO-

4. In Aetolos conferebat eausam etc. cf. Appian. Μaeed. X, Ext. Legat. 26, qui iniuriam Aetolis factam dicit. Ceteros socios graecorum P ulorum, insolenter dictum pro sociis Romanorum Graecis, quos eap. 58 socios ex graecis populis vocavit; Drah. CAP. LXI. 1. Dona ex his . . . don dabat: aut dona vel dono videtur delendum, aut Ieg. donabat pro dono dabat; Drah. - Mille amylius summam . lego milleniam; Gron. a. Meliorem yartem hostium, equitatum romanum p eons Spanhem. adorat. I Iuliani, pag. II a. Miror. Livium in describendo proelio equita

tum tantnm Graecorum narrasse vi elum, non Romauum, quo se tant

pere iactat Perseus; Duh. Equites enim illis principes iuνentutis: nam olim pauei erant equites, nec sere nisistit senatorum eorumve, qui divitiis et dignitate eminerent; unde Iomen iuvenum mansite sed et iuMenea nuti- quia ad annum XLV dicti: e ites seminarium senatus etc. Lips. de Na-gnit. Rom. IV, 2.

109쪽

T. Livii

ν, cturna fuga vobis subtractae, naufragorum trepidia datione passim natantium flumen Compleverunt. ,, Sed iacilius nobis sequentibus victos Peneum su- a peraro erit, quam illis trepidantibus fuit; trans a gressique extemplo castra Oppugnabimus, quae is hodie cepissemus, ni fugissent. Λ ut, si acie decern nere Volent, eundem pugnae pedestris Eventum a eXSpectate, qui equitum in certamine fuerit ..is Et qui vicerant alacres, spolia caesorum hostium humeris gerentes, ante Ora Sua audivere . , eX eo ,

quod acciderat, spem suturi praecipientes : et pedites, aliena gloria accensi, praecipue qui Macedonum phalangis erant, Sibi quoque et navanda E regi oporae, et similem gloriam ex hoste pariendi, Ocea, si onem optabant. Concione dimissa, postero die prosectus inde ad Mopselum β posuit castra : tumulus hic inter Tempe et Larissam medius est. LXII. Romani, non abscedentes ab ripa Penei transtulerunt in locum tutiorem castra. Eo Misagenes Numida venit cum mille equitibus, pari peditum numero, ad hoc clephantis duobus et vig;nti. Per eos dies consilium habenti regi de summa quum iam

et Qui equaum in eertamine fuerit, sorte legendum fuit.

4. Et qui Micerant alaeres, Molia humeris gerentes, ante ora sua audi-νore; immo facinora aut decora sua audioere: nam illud hiseontium est; Gron. - Hune locum Docting. ita distinguit et explanat: et qui Miceranι,ialacres lueto alacri lite animo ), νο- Ita eaeso iam hostium humeris geren in eas ante Ora se. aliorum, in CousPu-εtu aliorum in , sua quae ad se, ad ipsorum gloriam spectrirent; OPPO-tiuntur iis, qui vicerant, Pedices aliena gloria incensi audiwere ete. Quae ratio si minus placet, acquiescendum erit in emendatione Gronovii. LEM. S. Ad Mopselum edd. vett. h. l. it P. 67 Pr. Pro quo Moysitim subsit tuere Sison. et recenti. editores. Mό- φιου opp. Pelasgiotidis in Thessalia. a Mopso Lapitha sic dictum; vide Strab. IX, 443. Sed h. l. tumulus mP-

moratur.

CAP. LXII. r. Consilium hab. regide summa. excidit sorte belli; Drah. Cons. ad III, 5, n. 6 , et ad haec et seqq. ad sinem cap. Polyhii XXVII, 8; Plui. Api phlli. Pag. 29 , et ΛΡ-

110쪽

LIB. XLlI. CAP. 62 io 7 consedisset serocia ab re bene gesta, ausi sunt qui

dam amicorum consilium dare, ut secunda fortuna in conditione honestae pacis uteretur Potius, quam . spe vana evestus η, in casum irrevocabilem se daret. Modum ii onere secundis rebu3 4, nec nimis credere

serenitati praesentis fortunae , prudentis hominis et merito felicis esse: Mitteret ad consulem, qui foedus in easdem leges renouarent, quibus Philippus Pater eius pacem a T. Quintio Mictore ac Pisset. Neque fniri . bellum magniscentius, quam a tam memorabili pugna; neque spem smiorem Pacis Perystuae dari, quam quae Perculsos aduerso proelio Romanos molitores factura sit ad paciscendum. Quod si Romani tum quoque insita

Pertinacia aequa adspernarentur, deos hominesque et moderationis Persei, et iliorum pervicacis superbiae muturos testes. Nunquam ab talibus consiliis abhorrebat regis animus. Itaque plurium assensu.Comprobata est

sententia. Legati, ad consulem missi, adhibito frequenti consilio, auditi sunt, Pacem petere Α, Ctigal, quantum Philimus Pactus esset, daturum Persea Romanis pollicentes. Vinibus, agris locisque, quibus Pho

ia Pus cessisset, CesSurum primum. Haec legati. Submotis his, quum Consultarent, romana constantia

da fortuna in conditione, compositi

ne , honestae Pacis uteretur, eam COII verteret in rem suam, ea, inuquam

adiumento, uteretur ad honestas pacis conditioncs impetrandas. Sed sorte sic cum Gronov. leg. in condicionem h. P. νad condendam pacem bouestam ; de qua vocis condicio notiove vid. Drah. ad XXIV, 3O,n. I. a. Sye Mana eυectus; vide ad XXII, 43, n. Ia3. Modum i onere secundis rebus etc. Cous, not. 5, et Horat. Od. II, io,

lum, excidit Posse; Crev. 4. Pacem Petere, immo petiere; Iae. Perleton. Vitinium vero verbum, PN- licentes. Creverio videtur prosectum

esse a mala manu , quae Livio sue u rere voluerit, ne nimium hiaret oratio. LEM. - Nox Periae. emend. cessurum quam Primiam. et Gron. cessurum et

Ustim; sed multo leviori ratione huic loco succurri posse Putat Doering., Si voce primum uule cessurum Posita, et disti uctione a cessurum separata, le-

SEARCH

MENU NAVIGATION