장음표시 사용
31쪽
ib Liber I. Commentarij Literales &ι Morales,
si per eum : desiderium suum iustis dabitur. 2D'Quasi tempestas transiens non erit impius : iustus autem quasi fundamentum sempiternum. 26. Sicut acetum dentibus, & sumus oculis, sic pigre his qui miserunt curo. V. Timor Domini apponet dies: M anni impiorum breviabuntur. τῖ. Expectatio iustorum laetitia: pes autem impiorum peribit. Fortitudo simplicis via Domini: & pauor his, qui operantur malum. 3O. Iustus in aeternum non commouebitur: impis autem non habitabunt supcr terram. i. Os iusti parturiet sapientiam: lingua prauorum peribit. Labia iusti considerant placita:& os impiorum peruersa.
ER s. i. Filius Sapiens laetificat patrem, qui ut natura seuetior matre non ibi et saetis laetari. stultus moestitiam ρ trusis excitat, quae alioquin obtei erit m aiketiam dissimulat inerratis filiorum,&issia excipere a solet. miti latim At tam indecora est in hominibus insi- indecora est. pientia, ut de mater, quae in filis ridet erra-
Vl tis, videns filium stultum moestitia assici
ti, filii . stilia , Ninil proderunt diuitiae inique pa tui viden, s- Domino enim & hic inopiam,& in aeteritum stul- nitate damnationem acquirunt. Iasiuia vora, qua homines nulli irrorant iniuriam ad iniquam diuitiarum aequi utionem,liberata morte D si; a mi xlcma, quamuis hic arcte victitare cogantur. v fitiὰ iri ' Diuitiae malae partae in hac vita non pros- hae vita non ciunt, & oi sciunt in alte J 1. 3. Non antiget Iaminus fame animam iusti, qilia mitii iiivirum defetiumn , nusem rim qi reus panem. Piaim. Et impior uni insidias, inibus parare diuicias studem, per in iustitiam premendo innocentes omnino sub- Nunquim uertet. similes promissiones ut plurimum Deus afligit vere complentur. Aliquando tamen iccus fit: '', ' saniem, de incommoda tempo-T ti ia cipplei donorum si irituali uiti laturitate:
rote . Qiti. vi etiam tunc dici possit, egestatem eorpo- . tualem as- ris esse iusto animi delicias. Et quidem Deus a seri uita, stat promit in , qui promisso melius ex
operatur : manus autem ortium, seu stremii
xum, qui labori incurrebunt, parat punὰ diit - ri sti Negli aliae e ibis comes adiun itur .l
pensae ad- ast uitur, quod desiderat, cum infirino, αι istici sui mento nitatur. Nam mendacia..ia nihil habent solidi, & netem subinde mi t ut , de cum retegunt ut , suis ini nimἡ Mengis Aprosunt auellaribus. ' Mendax igitur Ven- tur, to pascitur , quia nihil ei consi mo profi-
Vos . Qua congregat messis tempore, Sapientia se pr itum ost latat: tunc enim triti cum viliori pretio comparatur. Qui vero storii Hiare, qui dormit, qui non proiitat aestatis insta litia quae in hyone sibi necessaria sunt, limmo dignus confusione, Inim splenν Filim com
se .uo Hebraicaphrasi idem quod hoino S minit, hie picnis, homo conlusione dignus. dam in-n incoi tu i picio qui tempore messis, seu metendi dum 'V ς-- vivit . congregat quo iniernum vivere possit, ne semper filius consisionis habe
tur.JZe dictis Domini Aper captu i sti. Iustis scilicet Deus beneficit: o velo impiora operis Nam ut in caput iusti Dominus benedictiones consciit: ita iniquit os, de caput impii maledictionibus, ac infortuniis ii uoluit. ' supra impiorum capita miseriae, &supra in dinfortunia congeruntur. caput mise
Vers . Memoria iusti eis ni tibi a cunctis V
effertur: -- u vero seu memoria impii rui putridae rei in morem, marcescit, extingueti iri Preme particulam, Putrescet, mino. Nain m. Nam nain nes audientes nomina impiorum, filia si quidp φ v putridum grati iter olens satagunt e inalibuι m. ni 'diauertere, ite e memoria nomina illa resti ramini, ei-- expungere procurant..t sere satas,
3. QE capiens est, erei acepta diuinas i seipit, t executioni tradat. Stultiti ceditur labiis. Cum monetur, cum de praeceptorum obseruantia ei obligatio exponitur, aegre seri, ac si labiis, verbis monentis caederetur, aut vapularet. ' Mon te isti illum, idem est , accum Monere MN caedete, de fiagellared iu. idem est. Ver1. 9. Qui legerit impli. O . Hebr. in in ac ea tegritate, seu qui innocenter vivit, de sincere agit: ambulat i sidenter iecuria & imo: neque enim nerest iiii est ei fraudes tegere, a quibus abhorret. Qui autem deprauat 'in M. ceu Pra- uas vias sectatur, qui grassatur dolis, manifestus erit; quia licet multum labores, eius fraudes Protinus detegemur. ' Agnatum enim est men- Agnatum est dacio, vel fraudi illi a patesce .l inendaeio ilia i o. Qui an is mira, qui ocul oriun nu 'PMς
tibus ii inulat amicitiam, & dolum struit, tabis orarem, incestitiam aliis inseret, seu dabit p. e. nas, punietur : A: stultus labiis verberat itur. Nam qui imprudenter, & incons ille loquitur, sui inici labiis sibi parat iupplicium. P a poma m enim incolis ulte loqtientis est, stultam senten- 'μ'
tiam ab alii, irridendam protulisse.l l
V. s. ii. inuis siue Ons vitae Os iusti, in eo tiJerium in enim uti ex Mnte verba vitae procedunt. Os au- aliis, proin rem impiorum operit imputatem, seu prolatis
mendaciis celare praetendit. Alii Os impii est sons iniquitatis, ' Prosectb dum impiu, im Ff
quitatem operit,nec confitetur verecundia, vel 'ς u
duritie pie illas sentem fodit peccatorum ad H, IL,
dens utique sacrilegia in confessione ficta, ni se ne opoindigna iactae Euci ristiae receptiora J i i. Odium , uisulcitat, in cra enim. quem quis odio prosequitur, facit E contendit. S: rixatur : viiii ieria deli charitas omi: amor namque sacile amici condonat errata, ni onee illa agnoscit. Vers i In labiis Sapientis sapientia inu tar, seu sapienter loquitur: ct vi a inua se . qui inu ger corde. i. xx. fert S pientiam virga per uis viram veco Dum Wibi si enim
32쪽
εῖ si Pieris prudenter loqui itur , vel ba eius cst, qu rsu a stulti diverberaturdi . sapientes abscondunt scunt 'i, ut e ni rei opore pro rant opportuno. Os au- sicilli eo sitani proximum, est , nam inextra tempus locutus parat sibi lilii
fms. 11. Subi fani in diuitis eius, quia suis fidit diuitiis, in eisque suas spes
collocat, ae si est et arx munitissima, quam nullus ego scitis incurius valeat expugnare. Patis y e in ια- E contra pauperis ege- istas facit eum timidum, pauidum, nec auden- λὰ mhesim pyxisemcre,vel quemquam o isendere. νω hi diri 'Minorum probit tem diuitiae nocent, conia vitiae no- satrati pertas leaent conseri i6. Opus tum ad vitam, operatur, der laborat,n in vi Labeat ad luxuriandum, de praui, ctibus siti, ciendum ; d ut vivere ex labore possit : fatim autem , sed solicitudo impii operationisque eius effectus dirigitur,ut, beri possit diuitiis ad iniquitatem Patrandani affuere. ' Iustus acquirit ut victitet, im-Puis,ut delicio inseruiat diis ici, Ve si .Via vitae custodienti dic iplinam, utili Esi 'iteria vitam est recte vivere : qui rem Micre- .uiems reli re is , errat. Nam quemadmodum
qiii disciplinam, seu correptionem a tuens recta via ad aeternam vitam pocedit: sic qui correptionem respuit, assolet aberrare. se fis. Abscondiuit odium labia me is uia, amicitiae simulatione : qui profert con umeliam, in μιηι est. Proprium enim est satui, st lini iram clam prolatis coiitumeliosis vobis indieare siecv. xx. salomon, Fatu guim imuit nam s. . Fatuarum muliercularum est contumeliosis verbis inuicem dehonestarid
iiii et L multiloquia non deerit peccat , Uti Grum ipsa enim loquacitas peccatum est. Qui L, a sis tiror multum, aliqua parum considerate ast ,- 4 u c uti e , quae nonias: frationis aduocat adivi torta exari; .l Qui verb labiis moderationem adlii
coqua D e; bet, Sapiens reputatur; nec enim inconsidera ei ire est te verba prosert. I s. a sit M illi, res quidem est pretiosi: cor autem piorum proni hi O, C itationes, sens ac verba impiorum nihili debent aestimari. . . t i, i ii eruaturui plurimor, qua
eruditione accepti vivunt taliciter; qui autem indocti sunt, quia a iustis edoceri non patiuntur, sed tuae haerescunt ignorantiae: cum illa, quam nolunt excutere . infeliciter mora n-Motrita ri tonita prudentum audire, iter ad vi
ene, uer a in sit. Dor Actio Domini diuito suit, a quibus Pilio, incommoda, & aerumnae remorientur. Id est auor Domini,& munificentia insitos homilit m eiscit vere diuitem, ab aerum-Noriose . N aienum, ' Nec enim diues potest vocitarisian iacia impius benedictione aerumnis aει-- raritiem eius. Quid enim prosunt diuitiae sine valetu-
- 4 -- dine, siue honore, sine interminabilis salutis
rio . non catis intelligens eius prauitatem , Matrocitatem: sapientia em est vira ymaotia, id est sapientia dath uni prudentiam, vel intelli exitiam , hi iri grauia sint scelera, ut co
ad Prouerbia Salomonis. Caput x
Versi . Quod ita ιι vivi, veniersigre eum. Naiti licet ante peccatum impii non timeant, Impio tost-
sed quas pet risum scelera o rentur: tamen post adniti sim peccatum, coulcientiae vulnerantur stimulis,d: timent damna, quae t e -- di id nites comitantur, quaeque minimὸ cffugient.l admisi dis D motam furimi iis dabituγ. Qiod desiderant, di , Domino assequentur. Versis. Qitas tempestas, de pri cella, quae noli mulid postquam excitata est; in nihilum luitur impii , est hominibus terribilis ad bre ue. quidem tempus. ' iustus verbquasi fisa tamentumue ii renum erit. Qitia talicitas eius . relieita,
benestini sita, diu durat in hac vita, de sempiterna erit insatura linit 26. Dcut acetum demissus, quos ob acre- ovidinem obilui' facit, Stades cibos rarum reddit idoneos: de si ut fismis quos hebetat, & pungit: iiς piser his, miser te m. molestiam affert, & dolorem male, & os citanter negotia commi in procurans. V f. 17. Timor Doli mi apponis diei, seu diuturnain conciliat vitam : & anni i ny olum breviabunt ii r. muis longae vitae proinii sones ad litteram, maxime veteri foederi terr znas promissones continenti congruant; tamen a nono Te si vinciato non abhorrent. i. Tui Ot. . Promissionem tabor vita, qua nunc est, furura.' Profecili iusium multos numerare annos ut Magnum merita adaugeat ; N peccatorem, ut ad melio se nec
rem frugem ne recipiat: maximum Des est be . neficium. Vnde iusto in praemiiun virtutum dies augemur, ta impio in supplici uin breuiantur. V sis. Expectationem iustosum laetitii consequitur, quia quod expectant, & optant, consequuntur: stes autem impiorum sue age ini depcrit. Vers. 19. Fortitudo simpluis recti, ae sinciri, O Domini, seu collocatam est in lesis Dei praetcripto, quia per illius custodia forti, ae confidenti animo existis, ad dissicultates superandas, ad hostes vincendos: Et pa r is, qui Conse lentia Ierariti re malum , propria eos deterrente con- ς scientia. Nullus enim teiribilior hostis improbo, quam conseientia grauibus piaculis dccx- mi μιι.
nunquam felici excidet statu. potissimum vertim est , postquam aeternae felicitatis possessi omen fuerit adeptus. Impij vero non habita dii super terram. Non solum aeternum non vivent in superis, verum nec super terram diu degent. Peccata enim vitae contrahi dies peterat, diraei seiunt. J . Viressi. Oricisti parturiet Hebr. terim biis, vel fructi alii Sapientiam. Lingua prauorum peribit. Fructus, inquam, uberrimi ex iusti . . verbis colligentur : lingua verb iustorum steti
lis semper existet. ' Verba pia proseire, utile L
admodum auditoribus. J auditori. Hers. 31. Itala iam sit considerant placita. Hebr. I in mil proferre verba quaerucit lutit Deo. lxx. Lalua viro rem Dil um a statam De Moram trauia . Audientes enim peccatores iustorum i eductio pium sermonem non semel compuncti, ad Dei vel impia gratiatiueuocantura Et os imp ruri ter uersa loquitur, siue Dei distillat indignatior Tur- s initiis itipibui namque utipii ve ibi, adducti pereatores minaeicii audientesia grauiora crimina incitantur ' tuti
33쪽
Iustitiae, ac reliquarum virtutum commoda: iniustitia re uotiamque viti a, rummati Salomon explicat. TATE A dolosa, abominatio est apud. Dominum 5espon
dus aequum, voluntas eius. x. Vbi fuerit sit ei bia, thic t& contumelia : ubi autem .est humilitas, ibi & sapietitia. simplicitas iustor vindiriget cos:& stipplantatio peruersorum vas abit illos. q. Non bioderunt diuitiae in die vitio his: iustitia autem liberabit a morte: i. Iustitia simplicis di-' riget viam eius: A in impietate sua roici impius. 6 iustitia rectorum liberabit eos : dc in inlidita suis capientur iniqui. 7- Mox tuo homine impio. ni illa Crit ultri spes: de expectatio solicii .rom peribit. s. I usiq; de anguistia' liberatus est: deo aletur impius pro eo. 9. . simulator orc .decipit amicum smina: iusti aut cita liberabunt ut i ientia. 'ro. I ii bonis tutiorum exultabit ciuitas i & in perditione impiori in erit laudati o. O. Benedictione iustoruin exaltabitur is tatas de ore impiorum ubi extetur ra. 2. Qui idespicit amicum su in indigens corde est: vir autem prudens tacebit. t 3. Qui ambulat fraudulenter, icii elat arcana: qai autem fideius esὶ animi,celat amici comit alium. iq. Vbi non cli gubernator , populus corruet: salus autem, ubi multa consilia. is. Astiget ut malo. qui fidem facit pro extranco: lui autem cauci laqueos, secutus erit. i6. Mulier grati s inueniet gloriam: de robuisti habebunt diuitias. 37. Benefacit animae suae vir misericor : qui autem oti de sesi .etiam propinquos abiicit Impius facit opus instabile. seminanti autem iustitiam merces fidelis ii'. Clementia praeparat iram: ec se tio malorum mortem. 3o. Abominabile Domino cor pravum : vo ima, cius in iis, qui .i impliciter ambulant. 23. Manus iis manu iton erit limo diis malus: emeia autem istorum caluabituri. 22., Circul usauic Dalibus suis, ibi lucr pus chra dc fatua . 2 . Deu dei uim tui toruin omne bonum est : P ae lol tio impior uua. furor. 2 Alii diuidunt propria, Sc ditiores fiuiu: alii rapiunt itioni a. de semper in egestate sunt. Σy. Anima. qui benedicit, impinguabitur:&qui inebriat, ipse quoque inebrabitur. 26. Qui abscondit istumenta ' male : etur in populis : bi: inedicito autem super caput vendenti' m. 27. Bene consurgit dii culo qui quae it bona : qui auteni inue: tigator maloruincit, imetii ab eis. zs. Qui cqn si itin diuitiis suis, corrum: iuitiamem quasi vitens solium germ bum. Σ'. Qui conturbat domum suam, possidebit ventos. de qui ilultus est elui et sapienti Fia chiis iusti lignum vitae, de qui suscipi animas, sapiensest. 33. Si iustus in terra recipit,
quanto magis impiu= dc peccator
ERS. t. Deus eram abominariir,
qui in mercibus, quae si cra arpeii dirimit, dolis utitur: melimia i οἱ tio Hebr. quia ex lapide erant ponderi
νυυJeu placet Domino. xxx. Acretabit Domi- Abliractum procon et Oronitur. x et x xt naton est mercatoribus dolos, si crae vi-ios, stistis 'u' quam si te perpetratur delicti thoe, vitium quod Deo est ab iuratio lino est abo- .e s. a. Vbifuperbia viguerit. ibi aderi om- . m. bi. iam lia; quia superbi Deo : dc bomi bux xecrabiles. Vnde in Hebr. lis,etur. ne i 10 . ..
σι ι Superbia, de ignominia pariter incedimi: h iud potest homo stuperbiain
admittere, 'umigi inaniato in eodem hospitio. l Vbi autem iacit iam it, , ibi P ria commoratur. Magna enim Sapi tuta
- nolle. Vnde se inii pientem ostentat qui tot bu D. imanis. initatis per grauatus, superbus ierigi - .
iiii et agendi diliget eos, viiii. i is tuis conatil, is pro peruin exitu iis , itantur. iti. Et pervetii sumptor tini, qua alios supplaniare . conantur , cos omnino hir t. Sripi a .i
Pris . Non proderunt di tim in die visio punitionis, quae quidem alice hi me dicio . Paupetribus expetis. iam uin Piosuissent ad
34쪽
st aeri a tiruaici, sententiam,solum prod it
mihi via, uae a marte aeteriis homines libe-
tas hominis iii Ker E agentis spirituali duxerit in via. Dispuis vetb sua in impietate c-- . aberrabit; quia extincto itistitiae luminari, abstracto sin tali, ducatu, la tenebris ambulat
lan . 6. iustitia tectos ab hostibus inuisibilibus liberabit : iniquus autem suis iam iu
'pornr. Versus hic de praecede ab ex veris. 3.ribetit ut, & inculcatur, ut altius menta tam necessarium monitum inhaerescat. et rc. . Obeunte e vitiis reccatore, nussa erat
GD a salutis Di, quia in inferno nulla redem- io. E, ct uis ultorum ρmbu , seu spes e Min, qui in hae vita soli iti suere de augendistantiis, de honoribus comparandis . ac Pr Maen i pterea diuitiam legem violarunt. 8 Certe in ximum est obstac liuia ad aeternam salu-- in cito aequi titionem diuitiarum soli et ludo.'s, laboribus hie xerumnis assi- denique ex eis liberatur: & impius ιν a se pis', id eis, es macto ab anguiliis iusto, eius ioco impias traditur in Miguitias. In hoc
mundo vices este eo noscimus : ut nimirum
ii isti post angustias felicitatem, impii post feli
tui es citatena ansustias nanciscantur. η Nullus
go Difclicitate nimium puli tur : nullus de licitate nimium glorietur, fortuna enim pascaisolet inui utare.J: i quia Simulator, seu amicus fictiis amis sitim decipere conatur, & iaepe decipit: iusti autem a Deo accepi a. Q ua quidem illius ii imitationem & staudem quantumuis teditam deprchendunt.. s. t o. Ciuitas in bonis iustorum exia abii . seu cum viderim ciues bona iustis contingere, x bene illi esse gaudio assiciemur: & in impiorum peruitiaue ieu eum ex felici exeide . rint stata, erit laudario, dum omnes iust tiae aer x im- prouidentiae Dei concinent elogia. ' Infelix morum seli' impiorum Alicitas,&prosperitas, iliae prauum eis ciuium conciliat a nectutiivi
aei,co vcrs. I i. Beneu Tioue in Ilorum seu bonis eo cibat in rum conii liis, de monitis., utili oratione ciuitas store bir, de exaltabitur: de ore impiorum, Eae . . seu seu Prauis eorum consiliis Murriet in Editaint, sinagio - qui regi ininis urbium munus exerrans, qxe rum . eune si is agio totam Reipublicae stabis in ionis litatem pendere l
publieae sum . ubi nusita eo si , id est, multi
prudentes Senatores , vel Decuriones adsunt Magistratui, ut irrum tautaribus consitis dirigere valeant. lagistratui enim sine Consilia- Mae milia
riis agnatus est error J si . Qui fidem facit, seu fide iubet;
extraneo seu pro alio, malis ex fideiussione pro-i cedentibus reditore instante Pro dcbito, a mur : qui autem laqueos, seu obligationes fi Liussionum cauere curat, liber ab his erit in commodis. ' Preme verbum fidem facit Cuca fide. pro extraneo cap. 6. habetur, Asopondero pro se ii amico tuo. Cur autem Eic extraneum dicit, de . non amicum replicat, si eadem est ubique sen--ia i a tentia ut doceat, circa fideiussionem facien- da ,s imitatam tot incommodis expositam vel amicitin is tuum quasi extraneam licii esse debere. J u. i6. Mulier gratisse, seu gratae . usta U tis de probitatis, celaris enim erit in Ciuitate. Sie de ludi ilia cap 8. dicitur. Erat Heganti Sed paulo post additur,
Em hac in omni bis fara si i , . . n ram bas Domino valde. Pulchritudo Reminae Maret michi, si bonis
i 1 - 1 2 de uis amicimi m eum itium perieti aliquem errorem , aut peccatum labitur, indi- xeni Maae, se in spiens est : vir autem pruins .ebit, non damnabit, non ridebit alios eum errauerint, se etiam lapsui pionum esse c s- αλαυ- deranti ' Tuae in mors agilitatis, proximum Italia met' et item non ridebis Q
Mix i 3 Qui ambulat ficte so tem Δω, ῶ- lam amicus , arcanum sbi ab amico creditu dedit. Hiis protinus euulgati autem ex corde amicus est, amaei eommista sibi arcana satagit ob rati custodire. vndE taxantur, qui faciles sunt fidenda tela illi, quorum amic tiam it quoiiz 'ii, px men is veram ei se non comperestia sibi rint.Jc stati l . Populus sine gubernatore perit, quas iunii, siue Ibi autem λ:isne Dei timore indigna praeconio, d im ait tem foeminae pulchrae Dei timor . seu Probitas morum adest, digna est, ut a cunctis ce brotur. m is digia Pulchritudinem enim, quam tot mulieres doli sim
ciis sacrant: illa D o seruiendo libat.J Drobasti .
habe t a Mitra Nam ut millier pulchra.& elegans decus, de gloriam, ita sortes viri diuitia, consequentii r oo praemium victoriae. Hoc Nune mi IN deberem sortes milites munus accipere : sti enui ob temporum iniquitatem eos post exant latos in bello labores, post exitialia accepta vul- cepis sne nera, surae presses aspicimus .l rixatio is vers. i . vir missericorsan , sia bene ruit,
dum non solum propinquis , sed & extranei eleemos,nae sub udia eurgitur: C dilis vero
auarus, qui vi pecaniae parcat, animae Liae ii riparcit, seu benefacit, succuirens extraneis, imo etiam propinquos Gos edentes ab cu. ' Certo
immisericors est, qui cu ibet inopi petenti, ii λ
pollit , non succurrit :az qui ζgςi xς propio subaerii .im suorum , seu sibi coniunctor uni sanguine mi- mderico is seriisque non commovetiit, vi subueniat, cru- iniqui vel desis proelii diibi o ostenditur. l. Vz fi 8. Impivi gmto purissia a d uim iii, est ν lauaceruandis pecuniis dat ope am, nec curat egen- eradesis.
tibus sucorrere; quia peribunt opes, quas ie- cum serie non poteti E vivis cum excedat i se minanti autem iustitiam, seu et mosynam timgienti me era sirilis, siue stabilis minimε peritura. Hie enim celu tum accipiet, & tim Millile essterminabili vita secum terens opes munerabi hiς DO tur. JV. si ν. cimentia enim, seu liberalitas in erogandis ira opi pecuniis ,praeparvi vitam aeter- postia dii
nam,& etiam temporatiam licem; quia con- ruriciliat ciuium beneuolentiam, qua saeuiitas ab insidiis paratur. At sectatio , domon, seu illibe- talitas hominis aliari, dc immissericordis 1,N tem generat. Qma hic malis opplet ut, O in futuro poena dita multatur. VerJ.ro. scu repromis, seu dolossim Deo est abomines, ile: sic voluntast seu beneplacitum eius erga cor sincerum ostenditur. Hispano idiomata dixeris. comptuose Diocon ἰυ cora nausin au lo
Iuri Licetina ilium mili, seu impi manus in
35쪽
manu sit.&ipse cogat quai os poterit, socios
re auxiliares inanias, iurigat sinde ra, ineat soci ratem : erat Dinocens , non euadet noxam, e
roetiam sibi decretam ; ised &m se, & iri sociis
V. s. ita Quemadmodum circulis seu monile aureum in na ibui sui . Hebr. porci ridicula appareret: haud aliter in fatio muliere pulchri Naso salua ludo ridicula probrosaque ostentab: tur. Pro- leuis piem secto porcus se se in lutum vel seminis orna-hi inici hi, x xl abiicer &inco volutaretur. Eit licinii. Emim , lier . cui agnata sacilitari leuitas . pulchri-Iupi iii , in fudine ab ititur , sese in sordidas abiiciens v
rates .l I ex .is. Desiti irim iussimi , seu qiiicquam iuiti deiide aut, bonum quidem est,noxia enim desideria ac rate curant lax animo ablenire.
P a Maiis velo impioru i s reor. Id quod pra:- stolari polluiit, ac d bent impii post cuncta' desideria mala , post opera ir aqua, & quod illis eueniet est, inligi ut O , & vitio
diuiti et os i . Alii diuissimi eleemosynas Quod in largientes,& ditiores evadunt. a quod ri datur, au- datur inopi, in nranu tribuentis augetur J Alii 'uut non sua r Diei lare ut. Nam quod rati, boni' acq iritur .perit,& bona iuste partae sit rei uni. &-dζperire. unde qui putauit uberius victita propita cia re, strictius vivere compeli. turdrime s In s. 13. Au.ma qua bene icit, seu L H qui benefacit oroximo Hio , & id est, a f. fluentur eleemosynam elargituri, qua velut aridam miserum irrigat ipse vicissim inebriabitu , centuplo in terris, Jo gloria coelesti in altera vita. sic Paulus r. Cor. 9. Qisi Iemiuas in benedi- Eleemosy Etionibm. Llunedictioniblis Tmetra. Porro ebrie seicii bono- tas ins inris passi in pro satietate, acant uel a su- tum actueti 3 Hinc eleemosynae asilli rumiain gerentirio nux promittam licet contemplari JVbs 16. Qui frumerita absono in aliudi mpus reseruans ut carius vcndat, maledictio-mibus a ciuibus asticietur. Benedictionibus vero a luci caput vendentium triticum, cum populus postillat, ct indiget upiditati sitae mo-I se Deo. dum imponens. O quam inutia populo,imo e ropulo . dc Deo auat tia illoruin,qui ex tritico commu- qui ex uitiani, ac necessario alimento di isti, ac pauperi lu- eo laetan; - - a procurati l cinati Vc s. 27. Bene confisi iis dilutari, seu rectὸ Ω-cit qui quaerii bona , qui bonis insistere paratoreribus. Qui veri,inu bllator malvirum est,ieu qui cupit praue agendi rationes cognoscet , abet . quae sectatus est, opprime Q. Infeliciter enim negotia expediet, qui ad delinqvcndum, Medita --
diem gestit praeuenire .l Miti,qui Vc s 18. in opum protectione confidit,
cum eis labilibus uti lite corruet. Iusti autem velut folium τιν αν nunquam non germinabunt.
Nam cum iustitia stabile piis bonum est, nunquam viror eius, qui in iust. t a confidit,
Qui suam Do m re turbat. seu qui bona d lapidat, unde domum stram coimul, edicitur, multis molestiis domesticos asti eicias: has ibit tentat. seu inanem reddet domum, de se pauperem depreliendet. Hispane , eque dara a las manus genas de aere. Ver 3 o. Fructis iustiti munesta, opera rusti ae speciati in misericordia in indigentes, instar vitalis ligni vitalia, salutaria, grata. ac iucunda erunt, omnem boni rationem habentia. Aesi diceret eleemosynaeolpera erunt om- vitrus Hehnium virtutum epilogatio. Vnde Dominus in mi synae ea nouissimo die de solis eleemos 1liis oneribus periculiun faciet iudicandis. Ac si misericor des omnium virtutum operatores extiterint .lo pus cipit animas qui liniat, qui ibi et pauperum vitam, neces litates eorum i scipiens, ut si ibi leniat egeibati, Sapient omnino es. Qii incompendialia via ascendit ad iuperos. B - . . uior enim ad coelum via eleemosina plane existit. J est eleet f. 3 i. Si tu in tu terra recipit, siue in hae mosyna. vita frequenter suae iustitiae praemia: mulio magis impii is etiam ante mortem commeritam cense recipiet. Vel sic expone: Ecce Deus inae vita frequenter reddit iustis pinnam, quam ob suas leues culpas merentur Quanto ergo magis peccatoribus 3 rdium ergo peccator viaet iustos laboribus cruciari , ictu ad diriorem .Hid. do bent cruciatum praeparare. Nam si hoc in diuo,ε ibvii ldi, in arido quidnam3l cruciaturi
Ii qui dE Ut d sciplinam ac pietatem, Ludatur: qui odit, ac nutuit, reprehem itur: iusti impij, d ligentis crotiosi, Sapientis stulti, liu
bonae malae oppositi exponuntur essectus. V i diligit disciplinam, diligit scientiain i qui autem odit, increpationes, insipiens cst. 2. Qui bonus est, la auriet gratiam a Domino: qui autem confidit in cogitationibus suis, ni id agit. 3. Non roborabitur homo ex impietate:&ra i dix iustorum non commouebitur. q. Mulier diligens, Co- rona est viro suo: de putredo in ossibus eius, quae confusionere, dignas gerit. Cogitationcs iustorum iudicia: de consilia impiorum studulenta . . 6. verba impiorum insidiantur sanguini: os iustorumli rabit eos. 7. Vcrte impios, δί non erunt: domos autem iustorii in permanebit . . Doctrina sua noscetur vir : qui autem vanus d cxcors elli parebit contemptui
36쪽
ad Prouerbia Salomonis. Caput XII. x ιά Melior est pauper de suisiciens tibi, 'nam gloriosus Zc indigens pane. Io. No-
Mit iustus iumentorum suorum animai : scera autem impiorum crudelia. ι i. Qui operatur terram suam, satiabitur panibus: qui autem sectatur otium, stultissimus citi Qui suavis est in vini demorationibus, in suis munitionibus relinquit contumeliam. 12. Desiderium impij munimentum est dimorum: radix autem iust xum proficiet. I 3. Propter peccata labiorum ruina proximat malo: effugiet autem iustus de angustia. I . De fructu oris sui unus a Misque replebitur bonis, dc iuxta opera manuum suarum retribuetur ei. II. Via stulti recta in oculis eius: qui aut An sapiens est, audit consilia. I 6. Fatuus stati in indicat iram suam i qui autem dii simulat iniuriam, callidus est. 17. Qui quod nolit t. loquitur index iustitiae taliqui autem mentitur, testis eminudulentias. I s. Est qui promittit, de quasi gladio
pungitur conscientiae: lingua autem sapientium sanitas est. 19. Labium veritatis firmum erit in perpetuum: qui autem testis est repentinus, concinnat linguam men-d j. zo. Dolus in corde cogitantium mala: qui autem pacis incunt consilia,sequitur os gaudium. 2 r. Non conta illabit iustum quidquid ei acciderit, impii autem replebuntur malo. 22. Abominatio eli Domino labia mendacia: qui autem fidelita agunt, placent ei. 23. Homo versutus celat scientiam: dccotinsipientium prouocat stultitiam ' α . Manus fortium dominabitur: quae autem rcmissa est,tributis serviet. 2s. Moeror in corde viri humiliabit illum, de imone bono laetificabitur. 26.: Qui negligit damnum propter amicum, iustus est: iter autem impiorum decipiet eos. 27. Non inueniet fraudulentus lucrum: Sc subitantia hominis erit aut i pletium. 23. In semita iustitiae, vita: iter autem deuium ducit ad
scientiam amati Quia sine castigatione adbibita raro discipium in litterarum cognitione proficit. vulgariter dicensi re em .l unde qui oditi, auomui Magistri. insipiens eris. i . f. i. Qui simplex, sincerus, integet, a suade abhorrens inoiragrariam a D
. Hebr. Macerbeneplacisum a 'Domino diui- imam Duorem e beneuolentiain consequetur. ii vero con ut is cogitat imbus. Hebr.
chinationibas e aget. Ac si diceret: Qui bonusest , gratiam a Domino postulabit,
conse litetur, qua semper in melius proficiet . qui autem filii in machinationibus suis, nee putat, ne i suium sibi elle Dei fauorem prompsa σα- curare, aget impi ἡ, ruet in peiora. ' Prosa tio Dei Hri et ii in ptiesumptio Dei ablegat auxi
quod de se dissidentibus pnesto ad
culta cit. JVers. 3. Nora alitur se homo exo, ut diuturno valeat tempore sibiistere.Conistrari ni vero accidet iusto, cuius rauix nunquam auelletur, stabilis erit, nullis aduersitatum incutsibri commouebitur.
fissione res Agnas serit, adulterando, rixando, . viri, quae intimum animi, ac corporis eius robur arrodit, dolore hos dili- scilicet, obeque insanitae. Preme illud: 'L- gloria so---Hebr. M ier visturis.
Aptiavit tutem eum diligentia colligauit. Nam sicut vitium otio, ibuetur diligentia virtus Es, .st Asia in SS.Script. 1m. HV . s. Cogitariones io rum sunt iusti scilicet nullum seducentia. Consilia vero impiorum seu cogitationes) fraudulenta; semper enim cogitai impius de proximo fraudibus seducendo.
Vers. 6. nrba impioriim, seu sermones, quos impii miscent sunt de rebus iniustis, verbi gra- tia de homiei diis patrandis. de insidiis stimendis. Os autem iustorum eos, quos impii insidiatitur, tibi bit. Nam si adest in circulo, ubi huius nodi sermones proserantur, auc proximum cui impius minitatur, defendit: aut illum secretδ monet, ut curet se ab imminenti perticulo abstrahere. Agnatum iustis est semper . Agnarum p oximum prauis lineuis diuexatum ubique 'st defendere. J . que deli
vers. 7. icu euerte impios o Deus, & deita amplius erunt, momento peribunt. Do ainem seu vita, & cuncta quae ad eos attinent , aeternum permanebit. Deus namque
qui euertit impios. iustis, munimen adest. 76.8. Dalctrina ex sia, siue ex doctis sermonibus vir rectus, dignoscetur qui autem varim, O DGors est, si loquatur eius apparebit inscitia, qua contemptui audientium ' Vnde ei stultus MAtacere expediret : sed cum stultus nunquam
tacet, qiua nescit silenti j fructum, haud potest eius contemptui remedium adhiberi.J .dhibe-Vιέ. y. Meli est Dum siue aptior est sors te re--
p operis, suscit sibi, seu sibi, aut renui fomitiae suae suo labore sufficienter potest procpicere: gloriosus intens y- , quim diues, qua aete alieno pretius de more quidem, ita se aspicit, ut quonam do emps sat, non poperple-hibet, nec quomodδ se, aut familiam alere namquE mi- possit. Pauper plerumque minus quam di-
attendit ad uia iumenta, & illorum habet tibi se niensi rationem, licitus, ne plus aequo desit gentur, '
37쪽
Litor I. Commentari j Liter ales δί Morales,
tene quid eis Meetntium dest. Uiscera autem impiorum de iumetriis non curantium sibi in pigre seriuenti lim , prorsus crudelia elle osten- Crudelis est, tantiit. Crudelis animi est brutis laborantivi famulo, orouidere3 Igitur plusquam crudelis satin, aede- riis Pro te laborat hibus necesima , ae debitabitum subitu subsidia, aut negas, aut differs. 2 ' Her . it. Qui terram Iisam operatur , seu qui fundum excolit in hyeme,si abitur in aestate de hyeme pandiis. Qui autem sectamur otium. cum laborare debet, stultissimus est; quia propter paucorum dierum otium toto anno cogi ut ou si men, laborare. Dauis, seu facilis
multus intum de vinati Lu in compotationibus, ac conuiuiis, reli mi contumeliam
seu infamiam in ius munitionibus . id est, in dimo , familia, ac ciuitate sua nempe ob dec cium patrimonium,& infamem paupertatem. ζω' Nunquam nimius compotati otium vias infamis non fuit J
puum est mirementum testimo um, seu habere eum pessimis societatem, familiaritatem, Jefoedus, quia iudicat, se talibus probe munitum iri. Riax inuem tu storum proficies. Qia licet impii procurent munimentum suum in pessimis, ut sint , malis securi praeualentes iustis: quod optant, mini E assequentur, eo quod iusti instar arboris recte eradicatae in melius quotidie pioficiunt, de aduersus impios a Domino munimento donantur.
Is is. Propter peccata labiorum hiramenta scilicet, detractiones , mendacia, filiam testificationem ruina malo, seu impio Vproximant. Nam qui multum iurat, iniquitate replebitur: qui detrahit proximo, eadem alius detrahentis lingua datur &e. Iustus ver b semper verba Ha ex ore proferens, de huiuscemodi angustia. eu incommodis liberabitur. O quanta ob la- ob immode- biorum peccata homini praeparantiit incom--am ii in a. quorum non mediocre malum est, omnibus elle inuisos lik of i . Vnde δι fructa oris sui v fp iriue
replebitur malis, aut bonis r & iuxta opera mam tuarum, iuxta gesta recta, aut iniqua praemio, aut supplicio ei retribuetur. Vers. via, seu ratio agendi, consilium sulti inociniems redia ostentantur, ideoq; spernit aliorum mire consilium , fidens se errare
non polle. At ques Sapiens est alios adhibet in
consilium, eo inque monita lubens exaudit, mori um rectitudinis non aberrat. Propritim stulti iiii ibalii est, aliorum consilia despicere ; quia Sa-nim nolle pientiorem se, nullum agnos est. leonsilium Fatuus statim suam in Das ima nescit se continere. Cassidus ve- , cautus, ac prudens iniuriam scit dissimulare ; ne cogatur aut verbis, aut actionibus inire vindi
Inrs i . Qui rogatus a ludice, quian int, loquitur, quod iudicat accidis te prostetur; uideaeae testis iustitia, seu iustus s. autem mentitur inter testes si audulentos compu
Vos i 8. Est qui promitis, dc mox diaconsilentia pungitur , diaria temerarii promi Dii munitet. autem SV sum amras .
. id est anat illius gladi j vulnera, nempe pi militatem alliciendo ad pronii vici impleta.dum, vel ccm ponendo rixas, quae ex promis
sione non data executioni, rascuntur. 2 Vers 19. Latii veritatis, seu lingiua verax, firmis est inperpetiis , siue semper ubi consentit, nec intestimonio eius varietas, quae ali let testimonia iiiii rinare, deprehendetur. Qui autem testis-repentinos, impraemeditatus, te merarius, in itiens quidquid in buccam venit; concinnat lietuam mendac , id est, aliquod mendacium immiscet , quod postea multis aliis mendaciis tueri, fucare, ac stabilire cogitur, ne mendax deprehendatur. Plerumque men- Mendacium
dacium nunquam Gliun ineedit, ab aliis sollirimendaciis sin protectionem prolati
V fa o. Desin in corda coma sium nradaad. uersus proximum, inibi adest dolosim tristitia initativit. assiciens, quod nequeat excogitatam impugnationem execut om tradi re. autem pacis ineunt consilia, seu lii nihil contra proximum excogitant malum e MIequitur, id est, gaudio assiciuntiit, dum illi moerore consecti diserticiantur. ' Qsem assiduus comes Iusti eo nes iusti staudium , quina i eccatoris socia tristi gMidiu. pe ita J Ρ catoris uia Ares ii .Qmdquid iusto acciderit,eum non contraiiabit, ii Deo enim si em collocat,&illius se voluntati committit. I jantem replebantur malo. Quia cum spem in Deo minime collocant, nec eius voluntati morem gerunt: quod est in iustis meriti occasio patientiam in iniustis est impatientiae motivum. ' Vnde ric. P aeris catorum labores longo interuallo poenas proborum superare, non dubites.JMors. ra. Animmitio est Dinni labia mendacia, seu mendacis lingua admodum est inuisa Deo. Quia cum Deus summa veritas sit, & Mendaxqdiabolus mendacii pater; homo menda, a sui ' vix uauctoris recedit imagine, & diaboli se filium
ostentat. VndE Deo jacent, labia veracis fide- mium plo liter loquentis, & agentis, eius scit cet reseren- fitetur. iis imaginem. Hem. 23. Homo versum seu cautus celas fientiam haud sicile ostentat quod scit, sed dissimulat. Ei cor promeat stati tiam. Hebr. pradicas se stultum, stultitiam inquam promit scilicet loquendo,praecipue cum te sapientem verbis curat exponere. ' Vnde stultire si instulius, qui cit tacere .se sapientem si lius es-
Heref i . Maniti Iurei Hebr. Soli rastrum,seus iustorum in taminaltatur; si licitudo enim re sedulitas omnia superat. autem mi est. tristitu se mei. Quia desidia faciet, ut quili lcum eo pugnans victor euadat, unde sub tribato seruire cogeetur. V. s. as. Maeror in corde viri illum humi λι- . bit, a filiget, deiiciet. At sermone bono, benigno, humano amici, aut proximi vicem eius dolentis consua M.
Hers 1 6. mi negligit damnum subire tolerare incommoda propter amicum. i mes. Quia aequum plan , & viro iusto dignum, ut aliqua damna, de incommoda aliquando amicorum causa subeat. Ber aurem inmorum/id est, qui hoc tantum spectant, ut ipsis i Esit, aliis ne-
glectis, squod impii agunt decipiet eos, quia cum ipsi opus habuerint,non inuenient, , quibus subleuenti ici indigenti amico non se uenis, caue, illa in vindictam Do-
38쪽
ad Prouerbia Salomonis. Capnt XII t
Ii nodisponente) tu aliquando indigeas, α si non sortiatis amicum. J
rionali uetur praedam, quam fraudum iaculis, seu retibus captare nititur; & si ceperit sua hac venatione non fruetur; nam antequam illam igne torreat, illi eripietur. Etho aut lcbr. iusti, 'raris,qindustri Jerit auii pretia , id est, aurum pretiosum. Ae si dicerenii lucriim fugiet fraudulentos, aut pigros, ad iustos,& strenuos confluet. Hers 13. Insemira insitia, seu in iustis acti nibus vita gratiae, & postmodum gloria. Der tem demum a iustitia iacit Mi mortem peccati , & pollinodum etiam ad mortem aeter
Salomonioris custodia, de paupere diuite, de vi bivinique aequissis, de
maturo confido, de correptiove, .c. I Lius sapiens, doctrina patris i qui autem illusorcst, non: audit cum arguitur. 2. Dc ic ictu oris sui homo sui abituri bonis: non autem praeuaricatorum iniqua. 3. Qui custo- . dit os suum, custodit animam suam: qui autem inconside ratus est ad loquendum, semici mala. q. Vult A non vult piger: anima autem opera iacium impingriabitur. F. Ver- . bum mendax iustus de tellabitu irim priis autem confundit sc confundetur. 6. Iustitia custodit innocentis viam: impietas aut cin peccatorem
supplantat. 7. Est quasi diues .cum nihil habeat, dc c:l quali pauper,cum in multis
diuitiis fit. 8. Rodemptio animae vita diuitiae sciae: qui autem pauper cit increpatio. Dcio non sustinet. 9. Lux iustorum laetiscat, lucerna autem impiorum cxtinguetur. 1 o. Inter superbos semper iurgia sunt: qui autem agunt omnia cum conii lio, reguntur sapientia. ii. Substantia festinata minuetur : quae autem paulatim colligitur inanii, militiplicabitur. I 2. Spes quae d Tertur astigit animam: lignum vitae deii decium veniens. 13. Qui detrahit alicui ici, i pie sciti suturum obligat: qui autem x mei praecopium, in pace versabitur. Animae dolosa errant in peccatis: iusti autem ntacti cordes sunt,&miserantur. Iq. Lex sapienti S sons vitae, ut declinet aritim mortis. Doctrina bona dabit gratiam: in itinere contemptorum Vorago. rL Astutus omnia agit cum consilio : qui autem fatuus cst, aperit stultitiam.
17. Nuntius imp ij cadet in malum : legatus autem fidelis sanitas. is. Egestas, ignominia ei, qui deserit disciplinam : qui autem acquiescit arguenti glorificabitur. 9. Dc siderium si compleatur, delectat animam : detestantur stulti eos, qui fugiunt mala. 2 P. Qui cum sapientibus graditur capiens erit: amicus stultorum simi-Ii scilicietur. 21. Peccatores persequitur malum: Miustis retribuentur bona. 22. Bonus relin a it lix redes filios, & nepotesciustoditur iusto substantia peccatoris. 23. Multi cibi in novalibus patrum aliis conglegantur abs ite iudicio. α . Qui parcit virgae, odit filium uium: qui autem diligit illum, initanter eruis lit Iustus comedit, & replet animam suam: veniet autem impiorum insaturabilis.
ERS. i. Adim Sapiens est doctrina a patris. maiii state tum in te, sui, i moribus prodit, doctrinain , de: instructionem probam patris tui: I tanquam in imagine vel speculo pro pia, quae hausit, onmibus aspiciei itibus
manifestat. Qi ve id itaser est, non audit, cum . qui ridet patris monitiones, arguentis, S corripientis, cum dehonestat, i Mnex
illi deprauati actionibus arguunt videntes, id Gl .er Mendan GIer t. im. νῆ, doctrina patri didicisse. ' Vndὶ patentes put
diligenter debent incumbere filiorum corre-. remptioni.Talementiri patrem esse alterimus, qua leni filium videmus existere. J mus exui Vers. i. Tu fusu Mii sui homo satia tur M. te. nis. a ex fructuosis eius sermotribus,& monitis ii in tantum pascuntur qui docemur, quique bonimi capiunt consilium: verum & ipsemet qui loquitur pacitur, & situratur bono i
ipsi enim verba docentis eius pascunt affe- qui utilial Min. Concioliator, qui conceptibus non qui tu, non
39쪽
Liter L Commentarii Literales & Morales,
Mum prauario rum, qta imitilis ferinon noxios proserunt, prorsus est. audientes seque mei ipsum maxime laedit, non comestura bonum,nec bonis satiandi VcV. . et suo ita vi sit tardus,& circumspectus in loquendo: cua ι- m n a pucat ν, & a multis malis, quae linguae intemperantia adducit. Vnde qui immisAbrasus est ad loquendis , ω mala seniis, ea experietur
Hs . Vidi non viaι Pr, vult etenim labori incumbere, ut satietate perseuatur: non vult, labore deterritus laborare: vnde fame premitur. Anima vi rem seu homo per svnecdochem) la antium impinetiabitur, qui laborem non rλgit cum operari oponet sed illum sine propositi immutatione consi intei subit, bolus abundab. t. Visf. s. Uerbum menda, qui vera Fer loquitur, detestabitur. Impi vetb mendaciis unis , consumsit se, ab aliis, dedecus sibi ex mendacio prolato concilians. Mendax illi ' Mendax enim illico deprehenditur, de si in co depreM- pudens omnin5 non est, rubore assicitur, cordatis vitis despieitur .lDstitia custodit Dr emis via , ipsa iustitia, quam vir innocens se fur, illum inulisti itum reddit. Impι et M autem peccasvem piὶ .raena Dp Mitat. euertit,& perdit. ' Credite, ho- ab omni li- mines piE viventes a cunctis incommodis, este securos, ipsa custode pietate: impie autem de-νiu, h, ud Mntes secure vi altare non posse, quia impie
sant, qui videntur diuites, & non sint, simulant enim se diuitiis abundare, vanitatis asse-ctu. Et est quasi pauper.ci minui illud, mrtast. E contra diuites aliqui sunt, qui Dauperes v
lunt reputari, ne cogantur aliis iuccurrere aut udignum inutuando, aut eleemosynam elargietulo. V- homine im trumque ingenuo homine indignum. Arrogat
ui se tropologic E sibi virtutes, qui a virtute lon-- s. si illine abest : sed E contra, est pauper opibus,
diuitem, vel Nd virtutibus diues. ex avaritia Re 'io anim viri diuitia. Nam
diues s perieulum vitae ob aliquod delictum p ροις --, suis pecuniis redimit.
id est euadere a vitae periculo, vel aliis nequit incommodis, sed illis suecumbit: eum enim non habeat, quid det pectiniae, luere in Aνειδεῖ, trire cogitur. ' O qutun potens est, obeuncta uuo- ninitiam iaculi ad vitanda incommoda pecti--da sep -niat Ideo paupertas a let esse omnium im n r, ad commoditatum receptaculum JI 1 s. Lux iustaminiati M. Hebr. 6 A. tmeluta est, iusti prospere agemae velut clara, laeta,& laetificante luce felicitatis splendes.
cent. Liucerna autem impiarim extin tur. nec
laeta erit, nec diu poterit impiorum talicitas roiresiai ra. fulgurate: ' Iustus igitur vera lux, e luxim ' vel ε -δ. quae nunquam extinguitur, inius s lim: l certia est paruula, cuius fulgor nequit esse diu extinctis. ν io. Inter supere o semper ima sinis.
mi gnara. quia imperbus non villi sit ei bo cedere, sibi eni in ivinium fidens aliorum consilia, de dicta-
. mina aspernatur. autem agunt omma co
co ori micris citia. E contra tantilis quisbi non tali sed aliorum init consilium, cuncta sapienter aget. ' Nihil sipienter sine coim Nibili ilio geritu id tet sine eo vosi a. Substantia fissi ra seu festinanter Nwacquisita,&malis altibus, minuetur, dilabetur. Visa auram pa--- celligitur moram, quae manuum labore,& bonis artibus acquiritur, mi Gripliciamin. ' Agnata est opibus nulE partis Agna est imminutio, de rem aequistis multipli rioqVersi 1. sio, ei a disseri Ur, res sperata &op- ω inquisitistata, a uam rari, cum de die in diem eius Iliplicadi nitur aequisitio. At o acrium venum res diu optata tandem obtenta si metum vita est, seu iucundissima, ae suauissima. unde diu
randi dolor, acquirendi optata laetitia uberiori: .r di.
Ompensatur 9 Vres 1 3 Arria is alicai rei, seu aliquem p - . verbi gratiu morem damnat, is se in fistumrim illis M. sta sibi obligationem imponit ab
eo abstinendi, quod damnauit; ne ab audientibus obiiciatur :)M ducti. ι p . ' Hinc cilalanat arguitur concionator, ' ii quam laudat virtu 'tem, non ampi ctitari vel quae reprehendit pia ς ': eula non fugit. J is auton timet 'aceptum, in pace versebitur. Contra verb qui timet praeceptum diuinum, quo dc detractio prohibetur, de quid euique gerendum sit decernitur , pace cons ientiae . animique tranqillitate potietur, de cum hominibus etiam pacem habebit. Plu- Dinis orium enim detractio rixarum est causa I A arbutiis ii errant Di peccatis qui dolis, S malis estς artibus diuitias quaerunt, peccata sic uestiu- iustiodi, decipiuntur, & spe sua excidunt.' Nam opes mala acquis tae non proficiuntd Diuitiae ina I ii vero misericordei so=t, o miserantur. Eeontra Iusti non solam aliena non acquirunt, sed propria impendunt egenis. affectu quidem misericordes , de facto misericordiam e hibentes n. f. i I Sapis iudicriplina, institutio.& praecepta viri Sapientis 'ns uua est , em nans, vitam asstrens ei, qui institutionem illam, ac praecepta sectatur, ut declinet a ruina mortis , seu ut a mortis pericalis abstra
Vos is. Doctrina ι Γι gratiam apud Deum, & apud Eomines gratiam conciliabit.' Pluris enim habetur concionator, qui silvia Pitat HE-taria documenta proieri, qutun ille . qui fitilibus, & inutilibus eloquentiae periodis satagit
auditori uri aures demulcere. J Is itinere contemptorum vora o. In sermoniblis autem eorum, na vi ivit sequi bonae, lolidae, ac utilis doctrinae iuraeon loquent temnunt, perditionis vorago, in quam ipsi , ae auditores ruenti ' O quot concionatores igne
aeterno cremantur, eo quod utilis doctrinae elotiatore, contemptores,damnationis auditorum occasio damnantur, extitere id eo quod uti in Hers. 16. HI ut ui, prudens, cautus, cum adit prudentini, ut ab eo ediLcat rerum gerendarum conuenientiam. In H
braeo est, Oninia agit insim ria, id est, erudenter, deicitia. ' Quia qui ex consito. leucoim exsiliarium prudent in nactas , operatur, errandi:
periculum plerumquE non subit. J amisim a.
f. - .sto it, Lutui . Nam cum tDe per se ei irati videre non possit,quid facto opus sit, nec ali rura consilia requirat,st, ut in rebus gerendis
Genet, de suam imprudentia omnibus prodat. Hos
40쪽
ad Prouerbia Salomonis. Caput XIV. 29
U. t . Nuncim cotis malum. Quia cum ei, ad queni mittitur, impia Proponit, ab
eo totuo vultu recipitur, de male negotia travi rarium mi. In Hebraeo est, Niniam impiiis 3 At idem est incivi ac mincius impias . Nam
Priticeps impius similem sibi Legatum iere deligit. Q plerumque de omnibus ministris . iiiii pis Principe iniquo delectis pol sumus suspicitii. J que rem fidelis, Iamias, seu talitaris est, -- quia negotia sapienter de cum Reipublicae utilitate tractat. Ea ni .cti an istari, rude . rit i nam , correctionem , vel bonam institutionem : scientiam enim non assequetur, ex
qua diuitiae & gloria seu plausus hominum ib-let acquiri. Qui autem ac PMiscis artiunti, ut litteris informetur , gloriabitur diuitiis scilicet sisterile, & usu assiliens. ' Sapientem egestas non xa b , ieiis premit. Nam licet incuria temporum mes ratibus deficiant Minui reditus, nunquam vel rub Sapientem virum videris meruli redi'. Desiderium , seu res desiderata si l M. deleetat desiilarantis animam. D mila, seu crimina.
Nam cum stulta a nata sit ad peccata ficilitas i eccator enim si in id inuisi ei iunt , qui Magiunt piaculis inquituri. Her o. raici Sapientibus graditur, societatemve init eum prudentibus, ex iis quae ab eis prudenter dicta audietit icet in seius sit,sapiens erit. Amicus stultorum ei similis Q - et o . Quid enim potest inscius ex studiis
cietate, niti stulit verba proserre, & stolidas
vers. 21. Peccatores persequii malu M. seu laboribus impii replentur: Dura autem in prae inium temporale retribuentur bina, dum tribui amandim tuta ternum. unde vel hie iucundior est iu--- v. , quini peccatoris vix .lIcors. 11. Extiti relin ivit hauris si s ,--- quam pet me . Deus, inquam, probis viris prolem &vt ad filios, & nepotes longa serie bona transinit tamar, bene agant, rebus onmibuassiuantes iacedit. Et cusso Aiur iaso sata; Iamia pecor ω. seruantur diuiti e peccatoris, ut ad iustum transeant , qui melius illis utetur. ' Caueat di-mmaquIues opibus abuti, ne eis priuetur, ut i Domino a iuut addicendae iustis custodiantur .lmr6.13. Malii cibi in uesibiu 'uru . Fle--iii 2
quenter accidit, ut patentes sint diuites,& mul- suio custota arent terrae iugera ex quibus multas colli- diiugant fruges :cta tu congregantur abs iudicis, sed non animaduertunt patres se hasce diuitia ς potius alienis, uam filiis congregare suis.Nam cum aliarum adepti suerint pol sessionem, illa, prodigent in dilapidabunt. ' Stultus pater qui Paret fili non potius curat de filii bona institutione, thrauditi ad- quain de eius adaugenda haereditate, qua inelu ' diti. uuas luxuriose, instar prodigi adolesecn- non filio. iis, absumere ait lent: unde pater ille diuitias sed meimse noli filio, sed meretricibus diligens praepara-ς uit. JHes is udo parcit virga, qui non eorripit filium delinquentem,eum Odio prosequitur. a uem eum dirigu , in uin post comitii sum piaculum adhibita correptione eum σπιdit, vi ad meliorem se siugem rccipiat. ' Hinc Qui fili uri David, Apprehendite disciplinarai, filios corripi. flagellat et- te. Hebr. Osi Minnim silini: sicut ergo filios allectuose ostulatur, qui eos coirripit: qui virga parcia. cum delinquunt, eos odio Prosiqui ν. ieii, tum Ostentatur .l odio Versis. Iussus creetessis,c' replet animam m. qmtu quia cum cupiditatibus Lis modum ponit, modico cibo satiatur. V. ter autem impi m Iustus Dacinstaurabitu. Nunquam dicit si ficit. ' Id est, eon' iustus ex mi indialibus opibus sollimneeellaria subsidia: impium vero satiare ς - iniustu, se diuitiae non iussiciunt.J per appeti
Sapientia e stultitiae antitheses, fructiis utriusque Sati
i. A P te N s mulier aedificat domum sua inrinsipiens extructim quoque manibus destruet. 2. Ambulans tecto itinere, M ti- ore stulti virga superbiae: labia autem sapientium custodiunt eos. VJ i non sunt boves, praesepe vacuum est: ubi autem plurimae segetes. ibi manifesta est fortitudo bovis. s. Te . . , ναμ ιυ stis fide lis non mentituri profert autem mendacium dolosus testis. 6. Quaerit derisor sapientiam, de non inuenit: doctrina prudentium facilis. 7. v ade contra virum stultum:&nescit labia prudentiae. 8. Sapientia callidi est intelligere viam suam: M imprudentia stultorum errans. s. Stultus illudct pe catum , M inter iustos morabitur gratia. I P. Cor quod nouit amaritudinem ani-ntie suae, in gaudio eius non miscebitur extraneus. I i. Domus impiorum delebituri tabernacula vero iustorum germinabunt. it. Est via quae videtur homini iusta: nouissinia autem eius deducunt ad mortem. ι'. Risus dolore miscebitur,& extrema gaudi j luctus occupat. 1 . viis suis replebitur stultus, dc super eum erit vir bonus. LI. Innocens credit omni verbo:astutus considerat gressus suos. Filio dot