장음표시 사용
61쪽
Liber I. Commentarij Literales δί Morales,
sicari desiderat; non miserellitur roxii is sis, Non misere- ut egenti succurrat. ε Nain si misereretur, , ut proximo peccandi studio si roste recederet, se miseli indioti, qui a extinguit peccatum J2 i i . M a iis pestilem sapientior erit pari m. Qui paruulus est sensu de Sapientia, deceptionibusive obnoxius ex supplicio illato
delii uiuentibus, docinnetuum capit, ne ad hu- C siti ad ius odi piacula patranda feratur. Confert modum ad admodum ad alior uin exemplum, delinquentes
acriter puniri. J Et se secteturpi mili Sapirnqueviri' ν - , seu Firmi , id est, si insipiens non
vitia iit, non poterit non in alieno capite capere do
ncrs. II. Ex guait iustis di domo impi , tud trahat impios a malo. Vir iustus de salute proximi Glicite cogitat, & rationem meditatur attente , qua possit illum, ac domum eius a Renatum est peccatis adducere. Agnatum est iustis e Nilo ei ς petere, &procurare, ut alii iustitiam sectei
rem pauperu: ct ipse claniabit. cst non exaudietur. Diues qui Al let enim Deus disponere,ut qui paupeii clamantem non miseretur cum diues est, paupertatis ali-
T:rti qum o iniuria prematur, cui, in Lapplicium,
te nullus miserebitur Jinopiam ve- Ves Muum abscondatum extinguit iras ct nien clama- douum in sinu in grationem in D m, concipites 'muc si due sum cum, qui eiu ς ii atrem occiditivi. v. gr. ὶ iram , de magnam admodum indignationem , qua siccentus festinat ad Iudices: si aliquis elim illo de munere secreto quasi in sinum abscondite mittendo gat, ir Mundia inoulescit, bc tandem maxima friget indignatio. Petan a a. ' Nam pecunia agnatum est mini vulneri me- gnatum est dicamen.l
Ga Sum iussa est . facere iudicium, seu id, quod iustum est, praestare: ET pauor Ue
ramibm iniquitatem. Nam reluctante colas cien
tia mali delinquunt, icientes peccatis si iis poenas deberi. Sapi .i 7. Semperi sumi sinio ter-Haud potest ti bara consciem , vi erion mirum, si cum de-
crimen sine pauoreasti elatis. nam potest inr- crimine inei se delectatio, si vix potest sine patiore perpetrarii lViss. 16. Vir, qui errauerit avia L. Trima, seu qui diuinae legis dogmata non seruauerit, iu
raph,m variὸ vertitur; nam aliqui reddunt gigantes, alii damones, alij mortuos. Symnochus eos intelligit, qui cum Deo pugnare, illique res stere non verentur. Cum daemonibus gigan- tibiis sei licet qui contra Dominum rebellarunt, cum aeternum mortuis Plecuntur, qui in Dei imit religiosi,& in proximum violenti fierint, ut de gigantibus traditur a Poetis.
vers. 37. diligit epulas, seu splendidae gaudet quotidie mensae haerere, in egestare erit.. x in η' Parsimonia enim diuitiae parantur, non α' is luxu. J sui ergo amat vita . eoque mensaium amoris, seu assectus in id, vi, immoderate uti tur, cst pili gina, seu epulas pretio immodico
V. si 8. Pro iusto datur impius. xxx. Expia- iis iusti est impius. Fit aliquando , ut uno, aut Paucis peccantibus, tota Respublica supplieio assciatur. Ut ergo iustis seu innocentibus salus sit, plectendus is, qui peccauit, ut hac quasi victima caesa, Domini riuor conquiescat. Ex
perti sunt hoe Israelitae , cum Acham suratus est de anathemate contra Dei praescriptum; eo enim lapidibus obruto, auras is est oris Domini ab eu. Ios . Igitur reisu incolumiter ascseruandis iniquiti pletiatur. O quoties tota Respublica perit, aut gratitissimis incommodis R.espublica R daiscitur innocens, eo quod iniqui ait Alcibus
permittuntur incolumesil dicet timi 'I I . ly. Melius est halia in terra a serta paea ubi ferae desaeuiunt, quam eam mulit e fixo a.d p i eunda. ' ira enim super iram mulieris ne-Mitta habique in leonum, aut tygridum habitaculis inue- iste ea te tuetur.l nibus. quimVers. io. et oesaurus a d rabitis. seu aurum de argentum, cuius desiderio accenduntur auari, σseum. seia odorata unguenta, queis olim utebat itur Hebraei, vel simplieiter oleum, in quo non exigua diuitiarain pars illius aeui con- silebat est in habitaculo iusi. . Et imprudens homo di sipabii istud. Iusti parentes diuuias coimgregant, de imprudentes iiiij prodige illis utentes cito eas comminuunt. tidie acci- Qui, paula dix , ut quas paulatim quis acquisiuit opes, um palei ac senili et haeres sine eius labore partas
sumat .l - Iasii. Qui sequitur iustulam, ct miserico senio uod iam . inueniet visam, i iij m, gla iram. Nul- tam tum enim homo rectum exerit opus quod speciali praemio non muneretur : imi, superas- fluenti. Ideo duobus illis particulis : Misericordiam, de Iustitiam tres illae respondent: Visam, B, tiam, Gloriam. s. ai. ciuitarem fortium ascendit Sapiens. Fit nonnunquam , ut mimitae admodum ciuitates consilio, de 3stu capiantur, quas vis non potuit in oppugnantis potestatem redigere. Vnde Sap. 6. Melitor est Sapientia, quam Gres. iupetam
unde post ascensim in ciuitatem, risi xis r ae fiducia eius, locio munitum, cui fidebat, in. ζ' de in quo ciues tutos se esse putabant. Nullum Omue dim- tam arduum aut dissicile yropos tum , quod la
ώ- . eis Maii ab angu liii animam . seu vi- tui. tam suam. t Periclita, quot neces ex Multa linguae non fraenatae immoderatione pro ex lxn
aui, id est, stultus. xxx. λοιμόν, id est, 'II1-o i, pessimus, Superbi de arrogantis viri narii epithetum. Quid autem pestilenti, aut pessi ino homini cum indocto , ut Septilaginta duo illis doctissimis Interpretibus idem elle' videatur. Indoctis de Astilens, vel Pessimo,' Certe quia sit perbia, de aret Cantia, qtu a Pesismum, ac pestilens vitium est, pleriimque ex inscitia, vel stultitia habet exortum. J sui si-perbus, indoctus quidem, in ira offeratur Iuperbiam; proprium enim superborum cst, facilὰ excandescere, se laeso rutant, aut suam
existimationem violatam ei te credunt. V. si 16. Desideria occidunt pigrum , torquetur enim rei consequendi deiiderio mi
enim quidquam manus eius operari, tota die eoo
piscit, ct destirat: nunquam vero desideri tum potest roncisci executionem , cum ad ea manus admouere refugiat, quibus exequi possent. ' Vnde piger suoruin desiderior uin , de assectuum martyr esse coiis it ut 4 ὐ uris Es. 17. II pia impiorum ala nablis quia f in ea.
62쪽
in iudicio, poenis salibrum testiunt subia-
etiam sententiae Iudicis a fulta teste aere.
P i Paret, tandem loquetur victoriani, emerget Vm te aliquando, ut solet veritate. ' Cum veritas
a ' iux .h uid potest mendacii tenebris diu obrui
xx. trans rivit. V ιν obediemseu roditiis loquetur,
tetit aseu, talis exponunt, Caut ut fit Atesti monatur, qui temere loquitur, nec diui
nam On nsam, nec proximi iniuriam, nec pr ritum peccatum . nec eius Poenam cauens. Di te est.' vel ut e loquetis verba immoderata contra
tas inpioserens testem. Commendes ilis qui- , ibat, iis, dii sic ibinum namque est, euin, qui e. i. i. ci ias Eaccusatur, caute loqui.J Vir impos mcaciter ab in vultum s in is, seu procaciter in coePto perstat. 2πι
rem remos, mi is vi suam. s sorte ali. quando dixit aliquid, quod proximo obelisi videatur, & quod ipse verum esse sincere putauit ψgnoscens ei rorem,eum ingenue fatetur, & se deceptum sit ille proclamat. 3 o. Non est est prauentia. mu est consilium emira Dei , quod scilicet imita Dei dispositionem possit praeualere.
ι σ3 i. Ealinu pinatur ad diem ME, D-ntu autem sunt ιν ib his. Nulla sine Domini auxilio potentia proficit. in inuis enim Rex aliquis copioso sit equitatu inii rustus,Jyro spe rumi accessum sperare non potest, niti et D minus opitulator adlata Fatiae equin au salutem . Psal. 31. Vnde Catholicus Rex Plii lippus Rul est IV. piissime, ac prudentissime, dum exercitus p parare nostii sunt eum hoste eonstitiaturi, ubique Im c yam. peril precationes est lagitat. Noscit enim Regis esse praeparare copias, equitatum colligere; mi autem victo. litum it iter dimicare; Dei autem elargiri vi- tiam ela ctoriam.l ziri.
Salomon i cura boni nominis, de cordis mundisie, demiserim dis, demum in Deum, hoc in capite disserit.
E Liv s est nomen bonum, quam diuitiae multae: super argentum & aurum, gratia bona. 2. Diues&pauper obuiauerunt sibi: utriusque operator est Dominus. 3. Callidus vidit malum, &abscondit se: innocens pertransit, de amictus est damno. q. Finis naodestiae timor Domini, diuitiae& gloria ec vita. Arma Sc gladij in via peruerit : custos autem animae s uae longe recedit ab eis. 6. Proii ei bium est: Ad scens iuxta viam suam etiam cum senuerit, non recedet ab ea. 7. Diues Paufetibus imperat: & qui accipit mutuum, te tuus est Denerantis: 8. Qui seminae iniquitatem . metet mala, & virga irae suae consummabitur. 9. Qui pronus est ad mi icti cordiam, benedicetur: de panibus erum suis dedit pauperi. Victoriam te honorem acquiret qui dat munera animam autem aufert accipientium. Io. Eiiced risorem 5 exibit cum eo iurgium: ccisabutuque causae&contumeliae. II. Qui diligit cordis munditiam . propter gratiam labiorum suorum habebit amicum regem. γα. Ocul Domitii custodium scientiam: de supplantantur verba iniqui. 13. Dicit piger: Leo est foris, in medio platearum occidendus sum. Iq. Fouca profunda os licitae: cui iratus est Dominus, incidet in eain. I. Stultitia colligata cst in corde ructi, de virga disciplinae fugabit eam. 36. Qui calumniatur pauperem, ut augeat diuitias suas,dabit ipse ditiori & egebit. 37. Inclina aurem tuam,& audi verba sapientium: appone autem cor ad doctrinam mcam. I 8. quae pulchra erit tibi, cum seruaue s eam in ventre tuo & redundabit in labiis tuis. 19. Ut sit in Domino fiducia tua, unde&ostendi eam tibi hodie. 2o. Ecce descripsi eam tibi tripliciter, in cogitationibus & scientia: za. ut ostenderem tibi firmitatem, & eloquia veritatis , respondere ex his illis qui miseriunt te. 22. Non facias violentiam pauperi, quia pauper est: neque conteras egenum in portar 23. quia iudicabit Dominus causam eius: de configet eos, qui conlixerunt animam eius. 24. Noli esse amicus homini iracundo, nequeambules cum viro furioso: 2 s. ne sortE discas semitas eius, κsis iocis scandalum animae tuae. 26. Noli esse cum his, qui defigunt manus suas.&qui vados se esserunt pro debitis: 27. si enim non habe; unde restituas, quid causae est ut tollas operimetitum de cubili tuo 28. Ne transgrediaris terminos antiquos, quos posiacriant patres tui. 29. Vidisti virum velocem in opere ot coram regibus stambit, nec Crit ante ignobiles.
63쪽
Liber I. Commentari j Literales& Morales,co MMEN TARII.
ERS. i. Melius est nomen seu bonam habere famam , d uitia mi ire. Q rid enim diuitiae prosunt ad hominis commoda ,
vel reticuli affictione est asctus. t
mbia Friise Vmbram maximὰ in materia conscientiae celeriter sugere.J-s . Finis mistis Timo Domini. Prostristis in Hebraeo est mado hau am id est, u Iitatis, ut sit sensus, Humilitatis finis, seu fiuchiis est,hominis anilii uindiuino timori subie bim reddere: sicut effectus si fruetias ciperbiae est, hominem a diuino timore abstrahere. Item humilitatis fructus est uiuitia. oria, O vita. Humilis enim praeter timorem Dei dici Humili, tias,selicitatem itae longitudinem, & gloriam omnibus . adipis itur. Et quansi vera humilitas non z cuncti, spiritualibus bonis,& plerumque temporalibus stipaturri Arma Urgua, in Wayeroe si, multuplex periculi gemis in impioru cursu Tepcritur. stos ais animae Ita recedit ab eis qui animam,seu vitam si voluerit , perieulis inimi . Re e ab ne custodire, a via impiorum longὸ recedit. Si impii te' cum impiis ineas societatem, multis incommo- quibus Deus illos alibi et ilagellare, toler
sciatii. vers. 6. Proverbium vetus,& verum est: Ad liscens iuxta viatinctu .etum ci Ufenuerit. νι-
cedet ab ea. Chald. Inoue uerum vel instilla ρ-- Atilicis ' i nempe eius aestati conuenientem, c. capere possit; retinebit illam, etiam in se- addicta, tibi. Pueritiae & adolescentiae mores vel in dinosian se- sene bite vigent. Adolescentia libidini addicta,c ' turpem sene fuit connotat. ' Hinc ediscant meri, ci P ςnyes, 'u i Ii ponderis sit, filios vel adole Die n. centes bonis moribus informari. Nam ei a tu filii, semes est iis, bura recora, sin il iis odorema uiti Σ' T, nequitia temporum , a rei tui aliqu--- Qma magistratus digni, saepirdo venale . non Praeparantur, & aliquando enituitur jo, ii ius 'RI' 30 cs existere; q ita si diues si ,Sapiens in catim P uaem dc rectus eiiciudicaberis. J Ei Iaro pit ut . . Maus siue obnoxius Genui sit est interus urium soluere. Quod quidem in
Fructiis enimi palso semini respondet. Pec Pectari si cati fructus omnium malorum colligatio. t Et virga irasia consi misitur. Peccator histe malis obruendus peccati quidem inesse; propterea alium
I atrita sema assicitur, qua personam necessume lamni ' Omnibus despici: J Super a genium, ct .
quod seminauit iram,virgam scilicet, qui alios initiuE GDp essit,cta Mixit. seu viusta potestatis sui non i
n aeratia bona, seu hominibus, inter quosd/ues vluit gratum este,quod adiplici nequit, sui mala seu sanguinis, seu morum fama deturpa
V. r . D s ct pauper cuiaurrunt sibi In Rebublica pauperes adsunt, &diuites, humilis
fortunae, ac diuites passim occurrunti viritis cim operaror est Domini , naturali conditione Non eon- pares sunt. ' unde non contemnendi paupe- temnat diues res,qui aequales natura, ite moribus meliores
icit 'misti vers. .callidus cautus,prudens, mair - , ibitis, E , ct abscondiisse, imminens periculum ani- melimenti maduertit, &abeo se abstrahere curatiit. Lm
cori nimium simplex Chald. i si levi θρα
transiit, perrexit in eo, quod coeperat, ct ac Lim est dona, periculum non aduertens, vel non,ut debuisset, magni faeiens, in id incidens; Sapientis est, vel popro iustitia, i ed pro iracundia sita suerit in sub tectosabiistis,conteticiar quidem, &assi igitur Dco aerumnis, qui alios iniuste conterit,&a
dit pauperi. ' Non benedicitur, qui de bonis in furto, vel iniuste acquisitis, eleemosynam serit, sed qui de propriis opibus inopi succurrit. J da.
mm a luem aufert accipiamin. Qui militibus dona, vel praemia largitur, eos excitat ad exerendas vires,unde victoria comi tui: ab omnibus honoratur, A magni si liberalis,& munificus: & ea dona aeeipientes sibi deuincit, sibi reddit obnoxios,etiam s ire proh dolor contra arituum,& iustum. ' O quam potens, quari va- Quam νωliaei, qu uri omnia vincens munerum elargi tio. o
ni sio. Ei re se em Lxx. λωμόν pestilentem. Excute a te pestilentem, qui domi om- omnia iurgiis, de contentionibus miscet: & exiuit cum eo largitatam, cessabumque causa iurgij, contumelia. Apposte derisor ρ Πιλι vocia Derisores tatur : Nam aliorum actiones irridet, infamilia, i xxvi in urbe insccturam omnes ingetit pestilen ri
V. s. ir. Di tu cord a main iam, si eritatem animi,& integritatem ab omni ilico, aerra litate alienam, propter trariam labiarum Iu ram has u a cum Retem, ob sincerum, ac verum sermonem gratus Principi existet. 'Ver- Pio Regite qui Restibus mendaciter, ac fucat E loquuntur studentes adulationi pij Principis non cal. lent ingenium, cui agnatum est, velle, ut sibi ritas liret in omninus veritas, licet acida referetur. J ' O cida iesue tempora, quand5 operculo, seu profundo silen. tio obruta veritate, curam proceres mendaciis
Regum gratiam inire i ta γε f. i. Oculi Domini cu ZMAnt silenti .eus Resum' seu Haram rerum omnium,quae geruntur, noti--tiam habent: misypumantur verba inimia. Cum igitur omnia videat Deus,noli illum latent iniquorum et iis nodi Regem fallentium dola, mendacia sed illis occurrit, & eorum conatus euertit. ' Conatus eorum qui Recem menda V
ciis seducere eurant, tandem seiantur, α acri diei ii Restat et puniunturq ' . si iam,id V res is. Dicit piger: Leo ea fris, in medio purite seta platearum occidenduis sum. Magna sunt perieula, H 'miae perinde ac leonem timeo : haud expedit domo procedere. Proprium pigri hominis Hominii Heth in cunctis rebus leones, seu pericula ibiti sta est inc niare. J V si . naea profis . Malienae, seu blandi tiae adultera, vel meretricis: mi irarus est Domi. - ob peceata de flagitia patrata, incidet in eam foueam, seu adulterio toedari permutetur. Luxuriet peo' Luxuriet peccatum foueam cile tali aream non dubites, cui adulter, aut maechator velut in- Iset no
64쪽
ad Prouerbia Salomonis. Cisput X XI L
a mittitur in alta, atque alia crimina labi, ut poste imbriis Pixorum. Graue ei imadm
. eum iam supplici una est ei. qui deliquit in uno, in i ut eri. alterum incidere peccatum : te niani sellumitati Nuininis docuiuentui ldy et e sis. Smltitia colligata ινὶ in corde Pini:
tu a eam. Cum stultitia,vel iris pientia puero tenaciter adhaeret. castigatio, qua ad diciplinain consor matur eam radicitusto auellet. Non desperet parens, si filiuin in nio hebetem aspectarici ea enim bibitudo auib. - -- scdu calummanir pati m , icia in eum calumniam confingit aut excitat, Ut a dem acuis distilia, . . illius auferens calumnia sub-' sta iani:dabiit Ieditiori. Permittet enim Deus, o titio potentior contra calumniarolem mi. ea miliam emi Sat,& diuitias proprias, quam-- P que ex paupere subitantiam iniuste aequi uult,
auferat iu supplicium: ut in quo quis peccauit, per id puniatur.J
Verisi .i8. Iuctima amem, tuam, ct auri verba Sapienti- : appone autem cor tuum , non talum aures, ad δε in irari meam. quid m' bra semiameruci in ventre tuo,
in iratis visceribu , ct re miabit ia labi s tim. Pulcher, seu spectabilis eris iis, qui digni uerint, teoCquirendae Sapientiae operam dedi: e:& scientia , quam audiendo Sapientes acquisiisti, tuis in sermonibus apparebit. Nam cordati , detruderiti Sapientes prudenter loquuntur. Et quidem Gnae, ex prudenti loquela facile pectoris, ex qito a pector profluit prudentiam , ac sapientiam aenoc sis. Vi Domina fida tua. Nectei M- cum eo, quod dictum est proximo, Desima a t iam ut finis significetur doctrinati, audiendi, scilicet ut per illam auditam S serua-D , Domino quis securε fidere possit. μι - 4 dierint, bimie, id est, ut discas Deo id te in horum Proverbiorum sententiis tibi Sapiemiae expressi necessitatem, & viilit
V i ii. Ecce drso seam tibi tripliciser. Multipliciter te Sapientiam, ut in Deo fiduciam
collocares,edocui,varia tradens documenta, &eadem frequenter inculcando, & repetendo, incusavi onustus, cym scientiis, id est, cum magna rerum meditatione ει cogitatione. Vt ostende--, risu firmitatem , seu res certas, solidam, d ctrinam, de veri Gu eloquia tradens res fodere ex his, i , nici miserunt te. Id est, ut traditis a me
dogmaticius, betae instructus, iis respondere uis , qui te ad discendum, vel ad negotium quod tractandum immissere. Persas. μαμ πιο ηntiat 'inperi: sua per est, ex eo sectus in silentior ; quia se ille non valeat ulcisci. Cert Eex eo, quo pauperest , misericordia potitis est dignus. ' vel ap. Non est τε xius, quia pauper est, Dei gerit imaginem, qui
in pauperibus egere, tot aes assisma . Vnde vexationcm pauperis in Deum rest iere ,quis du- xerui. biteti l Ne ire conteras egenum in Porta, eum scilicet in iudicio opprimens. Olim enim iuxta Ciuitatum portas praetoria aderam, ubi ius dicebatur. Quia iudicabit Domini u causam e , T cm I t eos. qui confixerunt arimam ei m. Dominus pauperem defendet, pro ipsis pronuntians sententiam, teque damnabit, ac puniet. Ne nimium inops a filictentur in hominum iu- Devi ciuiti dieio iniuste damnati, suprenii Iudicis tribunal riim paupe- appellent, otii eorum causae aderit Advocatus, Ad--
Hersi is . Nodi esse amnicus bjuni iracundo, neque ambules eo viro furiosa: ne sorte semitas, seu mores eius inas scandalina anima tua , ne scilicet tibi irascendi occasionem praebeat, qua pio iocat is in aliquod det cium in. cidis. η Disiicile est amicitiam sum quolibet Diiselle estipeccatore contrahere, & eius consortio mores pecca- illius non ediscete.J
Vers. Σ6. 1 . Noli esse cum his, risigunt h.' .aities: mauiti suas. qui fidei ubent: Datur fides dex- impietateram dexterae iungendo, quod est manus de- m. fg. re, qui vado se osse ι pro debitu. seuq i pro alio spondent. Qui spondent in re e
pitali Vades , qui in re pecuniaria Praedes vocitantur. Sed noster interpres unum pro alio accipit. 1 Si enim non habes unde restituas, quid caulae est. vi tostat operimentum de Grili tuo. Cur in eas te coniicis angustias, ut creditore pecuniam a te repetente, cum soluendo non sis,permittere cogaris, ut ipsa lectuli tui stragula au-
ierat λ' Fideiusser aduertat, die, qua fideiu- rige ussere. bri se & cibo , & lectulo priuare. Plures vidi, ob fideiussionem vilem cibum ostiatiin P 'xiissse , seque recepisse liospitalis ad lectulum. JUers. 28. Ne transigrediaris termictos atrui vos . seu fines agrorum , quos veteres p xerunt, in alienam irrumpendo polle suo- item , S tenuiorem vicinum submouendo r . sed retine terminos, quoi 'querunt patres, seum ui tui. ' Pars enim illa fundi , quam pii, fraude, aut vi possideris, in fructiferam om- iniustE mrnem reddet haereditatem , totum findum fi
Vers 1 q. Vidissi virum velocem in opere redditi se, seu strenue negotia trach intem, ac breui temporis spatio apte expedientem Re Iibm flabiis , nee erit aute , Rex eum sibi Miscet, & opera illius utetur, nec in se. mulatu virorum ignobilium haerebit: sed ad D tu .ula honores, publicinite munera producetur. suis in
' Si temporarii Reges diligentem diligunt simulatum : quid coelestis Regum Imperator
65쪽
Liter L Commentarij Literales & Morales,
CAPUT XXII LInter epulas Γnguae custodne inui tindum, consertia invidorum vitanda, nimiis opibus non inhiandum acquireno, alienis praecipia minime com
parandas , cauendam crapulam , in luxuriam, Salomon conatur persuadere., VA Noo sederis ut comedas cum principe, diligenter attendei quae apposita sunt ante faciem tuam: a. & itatue cultrum in gutture tuo, si tamen habes in potestate animam tuam, o ne desideres de cibis eius, in quo est panis mendacij. i . Noli laborare ut diteris: sed prudentiae tuae pone modum. s. Ne erigas oculos tuos ad opes, quas non potes habere: ' quia facient sibi pennas qxiasi aquilae, de volabunt in caelum. c. Ne comedas cum homine inuido, A ne desideres cibos eius: 7. quoniam in similitudinem arioli & coniectoris, aestimat quod ignorat. Comede de bibe, dicet
tibi: de mens eius non est tecum. 8. Cibos, quos comederas, cu omes : M perdes pulchros sermones tuos. 2. In auribus insipientium ne loquaris, quia despicient doctrinam eloqui j tui. Io. Ne attingas paruulorum terminos :& agrum pupillorum ne introeas: M. Propinquus cnim illorum sortis est: & ipse iudicabit contra te causam illorum. δα. Ingrediatur ad doctrinam cor tuum, & aures tuae ad verba scientiae. 13. Noli subtrahere a puero disciplinam: si enim pcrcusseris cum virga, non morietur. I . Tu virga percuties eum: & animam eius de in serno liberabis 3 s. Fili mi, si sapiens fuerit animus tuus, gaudebit tecurii cor meum: is. dccxultabunt renes mei, cum locuta fuerint rectum labia tua. 37. Non aemulet ut cottuum peccatores:sed in timore Domini esto tota die: 13. quia habebis spem innouissimo,&praestolatio tua non auferetur. 19. Audi fili mi, acesto sapiens: &dirige in via animum tuum. 2o. Noli esse in conuiuiis pol .atorum, nec in comessationibus corum,qui carnes ad vescendum conserunt: a I. quia vacantes potibus,& dantes symbola consumentur,oc vestietur pannis dormitatio, χχ. Audi patrem tuum qui
genuit re dc ne contemnas cum se ii uerit mater tua. 23. Veritatem enae,ac noli ven-
. dere sapientiam e doctrinam dc intelligentiam. 2 . Exultat gaudio pater iusti: qui sapi ciuem genuit, laetabitur in eo. 2I. Gaiideat pater tutis,& mater tua, dccxultet quae genuit te. 26. Praebe fili mi cor tuum mihi :& oculi tui vias meas ci istodiant. 27. Fouca enim profunda est meretrix, dc puteus angustus, aliena. 2 s. Insidiatur in via quasi latro , de quos incautos viderit, interficiet. α'. Cui vae; cuius patri vae; cui rixaetcui seu 3 cui sine causa vulnera cui sussutio oculorum; 3o. Nonne his, qui commorantur in vino, dc student calicibus epotandis 3 i. Ne intuearis vinum quando flavescit cum splenduerit in vitro color eius: ingredit ut blandε, 3M sed in nouisismo mordebit ut coluber, te sicut regulus venena disi undet. 33. Oculi tui videbunt extraneas, dc cor tuum loquetur peritersa. 3q. Et eris sicut dormiens in medio mari, 3c quasi sopitus gubernator, amisso clauo: 'F. de dices: V erberauerunt me, sed non dolui: traxerunt me, de ego non sensi:quando euigilabo, dc rursus vina reperiam
iERs. 1.2.3. Quando sederis, ut
i comedas cum I riucipe,diligenter, attende,quae sunt tibi ser-l cula ame em t iam edenda: sanis e muri in I Wtine tuo, colitia , scilicet, appetitum, de vestiti cultro gut turi infixo, restaenare stude immodicam ciborum appositorum appetentiam. Si tamen habes in insine mi in tuam, is tamen tui composes,& vales teipsum cohibere. Hebr. Lahal ne risi dominio G an M. Principum enim, seu procerum mensa serculis abundans facit E seri quodam selet in inuitatis animi dominium auferre, ut potin vix potentes sint,stulae appetitum infraenare.Si,
est Onu mendare, seu cibuo suauis, qui faci- nate.
66쪽
ad Prouerbia Salomonis. Caput XXIII. 3
Deo aentem decipit, ut eum sen inierat ξc mediisse putet , postmodi ina deprehendat, se temperantiae fines praetergrestum. Locus a multis saccae Eucharistiae accommodatur, clite- is contanti rein s particula illa: In quo est pitumendac s. me non auerteret, in melisa citim
Eliel aristica titia est ei Melia est puto. Leont. Me aerede ρ' si autem adhue ve-αA Eucha - lis de Eucharistia exponi: cum ad sacerriniamois accelleris ut comedas cum coelesti
inuritati iri Princi se , statue cultrum gustu ri tuo, comede eae, iugu- iei licet, ae ii poli communionem iligi inladiis esses. Tune enim comedes ad vitam, cum ea sumpseris cibum praeparation . qua illic3 mo- corii ii, murus Q res acceden 'Et quidem sacerri-
mus pani, hic instat Gedeonis volantis panis, si uiuieti gladius ii, qui in lignE ad inelitan ac-Vnde indisinas sibi persuadeat cul-tium gutturi, seu animo statuere exitialem, i. cum Eucharisticum panem indignus absumit.' l. laborare,ot diteris, sed prudentia in uno, Pludentiae inquam. vel indisenxiae, qui homines in correaiandis opibus
tuntur equa Dominus Luc. s. ait:
iusta est prudemi Messant sil is,im generati Hesio. Nimi a circa opum ac litisitione solicitudo, laxabilis procul dubio est ι ingenerat
enim animi desidiam ad coelestes opes compo iniri esti rarida s. lverss. Ne igitur erigas oculos tuos ad opes. nou potest haberet, quantumuis eas conti liti expetas,etsi consequutus eas suetis,haud poteris diu possidere, qui is iecit sibi ' in quasi
vita, o volabunt in ca Ium. fugient a te opes, nec eas assequi poteris, non magis quina aqui ei mitis aliissime deuolantes. ' Opes alatae sunt,4 K dissicile rotetit quis eas diu pollidere. J si vero Lyxutiuiissimus vis,opes tuas utiliter .ia coetu . instati norem aquilae deuolare, priusquam tofi iit, eas Pauperum in sinum uania
ta com das cum hamine i ido. er ned si rei taburritis Idcbr. Nec Mum enim L mili. Phrasi Hebraeorum bonus Guttii dicitur homo liberalis : malus vero oculus homo parcus, ct inuidus Cum huiusmodi homine necomedas, licet enim te ad prandium intuitet,ianicu uia sordide auarus est olet dum sua videt ab lanii, nee liberali dat animo, sed conuiuis illa inuidet,& si posset, subtraheret. 22 mam insi-νm udinem arioli, P couuctoris,aestimat quod igno-mam. Cum enim mense ali ris,intra se, qua si tituli coniector, & diuinus cogitabit, & aei seniabit, quam multum sis comesturus. & dum comedes,bolos,quos in os ingeres numerabit, anxius ne nimis multa ab nos. Nola est iando lor sera ris. Comede, O bibe, dicere toto ct mei rim non es tecum. Non ex animo hoc dicit, vellet cnim, te potius parum comedere, Sein ripa: - appositis eduliis parcere. ' Hoc quidem est hominis inuidi ingenium par ni,nuser im enitorque nisi acem. J
Cibos,quas comederas,remes, seu cum
illiberalitatem illius animaduerteris, adeo ii Litaties erunt tibi epulae illae, ut velles, si possies
com stos cibos euomere. Et perdes pulchros ferino io ποι , m institia occupatus, animus
Dii Poto it hilariter de amice confabulari, sed nihil nimis optabis, quam posse te inde subda
V. f. q. In auribus insipientium ne topiaris, ne cum insipientibus ineas sermonem : auia Lspniet destrinam eserui tm , iudicans illam elle deliramenta. ' Vt ediscam Concionatores, tu. Rustici sub dibiis hominibus subtiles conceptus haud esse Proferendos in ricolae enim ludes tunc iudicant
ineptam stilliamque fuisse concionem, cum tamenta ea in miniine calluere.J iudicant. v. ia ii. Ne attingas paruulorum terminos, cst agrum pupillorum ne introeas. Pro P. tquus enim illor fortis est, ille iudicatu contra te
care am ii stram. Cum quis apud Israelitas ad inopiam redactus, suam possessionein vendidis set, is, qui erat propinquior pauperis, poterat
quod venditum erat,redimete. L-ι .as. Caue
igitur pauperis,& pupilli despecti qu idem,sobstantiam possidere fortena propinqlium habet, qui sandum redimat, de iudicet cum, qui possid2t iniuste. Unam cedemptor hic, qui Deiri prosimul e Miidex, Se propinquiliis 3 Certe Deus, Puiquus pau.
qui dicit, Qt d minimis meis . cu pauperibus feci, iii, mihi Iecistis. ipse redimet abi ita ; quia
Redemptor est, de Iudex potens S rectus iram blata.& ta rum iniurias ulciscetur .l ptorem iudi-x es. ii. Inr ea Lua is doctrinam cor tuum, application solum autes Manimum addochri nain, & aures tuas ad verba scientia. ' Non Nnu piosi. proficit aures applicate ad Contionatoris do- cit applicate
trinam, si auditor simul praecordia non appli
correptionem , & castigMionem : haud virgae parcas ι si enim poclsous eum virga, mumorietur, puerum flagella non occidetit Taran- Filii Valeru-tur parentes, qui stilite filiorum amatores e xi sim flagella stimant eorum valetudini flagella nocere: vn R. ςM de conua Magistros a solent laepe vidi queruli insurgere: J Tu virga teritiues eum, cst ammam eius de inferno e sepulchro, seu morte temporali, quam illum incursurum timebas, & si- . Duil de aeterita, vitia eius corripiens liberabis. Vers is .is. Fili mi, si Sapiens fuerit anima tutis, Iatiuebit tecum cor memn, ii fueris sapiet tiam adeptus, ita ut prudenter, c cordate loqui,& agere valeas de tuis proicia ibi is mirum in modum exultatione afficiat, tuque simul gaudio perfruetis. Exultabunt profecto rursum dixei im) renes seu corin mei,cum sequutafuerint re- esum labia tua. seu cum te ex sermonibus prudentibus omnes compererint cile rectum.' Ex rectitii dine enim cordis os loquitur re- veiba eογω, & animi affectus ex sermonabus colligun- dix assectus tur. JUers. 37. t s. 's a Metio cor tu: peccar res, non imiteris peccatores, vel illis inuideas, etiamsi pios ere agere videantur: Sed in timore DO esto tota die, semper Dei legem obseruando. m. habebis sjem iis nouis imo , ct m solario tua non a feretur . per perieuerantiam in
Dei timore, habebis tandem quod modo sporas, Perseueris Optatis. ' Fallax peccatoris rillis me spes coii sequendi, quod optat; a Deo enim irin eaturi spesto quid expectabit iniquus lV.Fi9. Audi sirimi, ct .sio Sapiens, ct dirige in via Mimum tuu , fac ex doctrina, qa in meo ab ore accipis ot recte incedas, semiti sim
67쪽
Liter L Commenta ij Literales&Morales,
xo. 2 i. in cor uiuiis potatorum, vita animi,aut etiali corporis privabit
ncque in commessariambin advescendum confera tr. Fiuge mensam,ubi nimio potui meri, & immoderato carnium indulgetur edulio. rata vacarues potibio. ct rei M.ta cum scilicet magis opiparum si conuiuiuio, quilibet ex conuiuis aliqua edulia conferunt in commune) conjununtur, seu redigentur ad inopiam : ct visi iis paseis dormitario, id est, negligentia,& somnus nimius, quo corris iuri xor, qui crapulae ,& gulositati se indulgent, eos faciet pannis s Hebr. v libra rotu aec metapulae taceris indui. ' ii enim crapulae indulgent, indulsem , laudem absumptis nummis, laceri, ac panno ii
ii, ' Vers 11. 13. quae patrem tusi ringemuite. Eo quod a patre tuo genitus es,debes eius praeceptis obedire. Et ne contemnas,quae a patre di solet filius dicisti dognota, cum semidi it nater tua. Filii
matris vi suae viduae, eum eam senio vident confe- assolent liberius operari fiagile corr contemne- ptionis fraenum contemnentes. J Vel non
te. contemnas matrem cum semierit memor, te
cum angustiis ac doloribus filii se enixam. Patentet te- ' Nunquam contemnendi parentes, sed ma-
i, s Mais' adiutorio J Veritatem eme, semier quidem te. Pretiosam, & magnis sumptibus lavorum aequirendam : Gli vendere Sapienti l cium sapientiam adeptus fueris, noli eam a te abi iacere, noli alienare Actrinam , ct interigentia Omnium thesaurorum pretiosissimam. a . 1 . Exultat gaudio pater iusti, qui Mauῖ, est sissem genuit utabitur Dr eo.' Mater alibi et det i de fi- filii exteri in pulchritudine exultare: pater ve- iii Dubu' ro pruden, de sanctis filii moribus, de Sapien-
autem de si x qua actiones se it componere, gloriatur. Jrientia. Gaudearyater tum, ct mater tua, ct exest et, qua multe Z Tanta sit morum tuorum Pulchritudo, ut non solum pater tuus gaudeat. sed de mater, seu genitrix tua ex corporis pulchritudine ad animi transiliat elegantiam , indeqxie
vehementer exultet. Uersas. antiamum accommodans ad audienda, admittendaque , quae sum dicturus: O oculi tui vias invicii liaiant, de lumina mentis tuae semper vias, quas tibi monstrauero, observent. vers 1 7. Foueaen praesenda est meretriae, inquam incautus, de non monitus misere decides. Lxx. Docium perfrearum est meretrix. quod Metellix nu- nemo poterit implere. ' Meretrix namque' 'haud facile pecuniis impletur, sed licet iniura ingeras, adhuc plura desiderat,&3 Ostulat 4 Me quo dissicile poteris
Meretricis Insidiatis mi a latro. Hu--i, Est 'sed enim muliercularum amor, non est Annon vidisti meretricum occasione innu O ne mera homicidia patrati JVos. 19. 3 o. Cui vae 3 cui ira patri va ' cui H- eiditaxa ' cui fouea ' eiusne cause vulnera ' cuisam lorum i Cuinam quaeso va imminet,vulgo Ai m. id est calamitas,quae suspitiat istia admodum cordis excitat citius bairi inquam , patri demi, ast de nis Cert E patri illius iuuenis, qui meretricis laqueo capitur, cuius vi- . . cena dolet, qui eum tanto genuit exitio. Cuinam vel δ rixae periculosae r cui iram foueae in quam incidat Mium caput ac Pedes non latis onticium suum exerunt cuinam sine causi vulnera, ito gratis stricto; cuinam suffusio oculorum , seu caecitas mentis corporisque praeparatur λ Nonne hu, commarantur in vim, sit denteHic ibiti epotando Q m vile ebrie- Ex e ei, atatis vitium,ex quo tot, tam sttaae,iam sine rata stulis pro 'tione actiones procedunt ii Igitur fili, res s i. 3 1.3 3. Ne intueam vinum, quando ii siti.- fleuauertis in vitro color rim, gustus citans appetitum. Ingreuitur blande, fauces
delinit, & gustui gratum est. Sed in nouissimo
mordaebit, ut coli ore. Quemadmodum enim venenum totum corpus pervadit,illud stupefacit,& mortem conciliat: ita ebrietatem sensuum, ac mentis torpor sequitur, vulnera, ac mors corporis, S animae per peccatum : ct sicut regiam , seu basiliscus venera di fundet. Certε v num iri regulus suo necat aspectu: ergo vinum. q. - suli instat id si usit ne intuearis, te enim vel aspectuti
terficiet, si ex pui claro colore eius concipis suauitatem, A te excitas ad calicem exhauriendum. Oeidi iri videbunt extraneas, Hebr. extraneis. Si ebrietate assiciaris, visa absurda oculis tuis 6, uersabuntur, nec res uti sunt, aspiacies. Et coin tu on DPetum peruersa, quae non decent loqueris, de quae in corde retinebas arcana, peruersa saepe, reserabis. Vers 3 .s s. Et erit sicut dormiens in medio m ri, ii Mopi sussulumator. amisso clauo. Mens enim sumida crapulae caligine obscuratur, nee sensus , ac eorum stinctiones regit: ssed mero aestuans, S: fluctuans ebrius, incondite mouetur, loquitur, &agit. Ossices: verberauerisieme. sed non desia: traxerunt me, O ego non sense. Dices , inquam cum crapulam edormietis, de
euisitaueris: vino sensibus obstupefactis flagellatus de raptatus pcr solum nullo fui affectus dolore. Quandi igitur euigilabo, seu suosam e lectillo, ct vina, rursum epotanda, reperi En unum e grauissimis ebrietatis ma- una elui iis, quod homines cum intellistam, si propter tas est pie vinum usu rationis caruit te, ac lansuum : adhumor; sed latrocinium ; non enim cupiunt placere, sectit 2 t quos incani et Heru, is..
ramen bibendi teneant ut studio, & vix ebrietate dis ussi, repetunt calices, quibus rursurninebrientur. Ita quidem vi in huiusmodi ho- nauticionibus vita ebrietas sit ad alteram pro
68쪽
Prouerbia Salomonis. Cuput XXI V. 1
2 et nos Salomon, consortia mala vitare, Sapientiae studere, oppressim
uuare, iudicare iuu), malum malo non reddere, nec indulgere otio.
E aemuleris viros malos nec desideres esse cum eis: t. quia rapina, meditatur mens eorum, & fraudes labis eorum loquuntun Sapientia aedificabitur domus, dc prudentia roborabitur. q. in doctrina replebuntur cellaria , uniuersa substantia pretiosa de pulcherrima. s. Vir sapiens, sortiscit: dc vir doctus,robustus& validus. 6. inita cum dispositione initur bellum: dc ctit salus ubi multa consilia sunt. T. Excelu sa stulto sapientia in porta non aperiet os suum. s. Qui cogitat mala saccre stultus vocabitur. 9. Cogitatio stulti peccatum est: dc abominatio hominum detractor., Q. Si desperaueris lassus in die angi istiaeumminuetur fortitudo tita. i I. Erue cos, qui ducuntur ad mortem; de qui trahuntur ad interitum liberare ne cesses.' . it. Si dixeris: viros non supperunt: qui inspector est cordis, ipse intelligit, de . Tertiatorem animae litae nihil fallit, reddetque homini iuxta opera sua. 13. Comede. - sili mi, mel quia bonum est,&nuum dulcissimum gutturi tuo. 14. Sic θc doctrinaiapientiae animae tuae: quam cum iuueneris, habebis in nouissimis spem, de spes tua . non peribit. I s. Ne insidieris.& quaeras impietatem in domo iusti,ncque valles re-
quiem eius. 16. Septies enim cadet iustus, ic resurget: impii autem corruent in malum. 17. Cum ceciderit inimicus tuus ne gaudeas, Sc in ruina eius ne exultet
cor tuum, is. ne fortε videat Dominus,de displiceat ei de auferat ab eo iram suam. i9. Ne contendas cum pei simis, nec aemuletis impios: 2P. quoniam non habent, . suturorum spem mali: de lucerna impiorum extinguetur. 21. Time Dominum. fili mi, de regem: de cum detractori biis non commiscearis: 22. quoniam repent consurget perditio eorum: hc ruinam utriusque quis nouit Z 23. Haec quoque sarientabus: Cognoscere personam in iudicio non est bonum. 24. Qui dicunt impio . Iustus es, maledicent eis populi. detestabuntur eos tribus. 2I. Qui arguunt cum, laudabuntur: si, per ipso, veniet beii edictio. 26. Labia deosculabitur, qui recta verba respondet. 27. Praepara foris opus tuum, de diligentcr exerce agrum tuum : ut pollea aedifices domum tuam. 28. Ne sis testis frustra contra proximum ruum: nec lactes queni quam labiis tuis. 19. Ne dicas: Quomodo secit mihi, sic faciam ei: reddam unicuique secundum opus suum. 3 o. Per agrum hominis pigri transiui, dc pervincam viri stulti: i. oc ecce totum repleuerant urticae, dc opexuerant superficiem eius spinae,de maceria lapidum destructa erat. 12. Quod cum vidi illam posui in corde meo, id exemplo didici disciplinam. 33. Parum, inquam, dormies modicum dormitabis, pauxillum manus conseres, ut quiescas: 3 . dc veniet tibi quasi cursor cgestas,de mendicitas quasi vir armatus.
Ii A nee d siue ei esse cum eis. Periculosi
dentia roborat itur. Familia recta institutione filiorum, reliouorumque familiarium robor tui, accrescit liciter per sapientiam, ac pru
dentiam eius, qui illi praeest. ' undE quicumque similiarium defectus, similiae praesidi erit
attribuetulus j, buendasHEU . In doctrina replebuntur cellaria, praesidi apothecae, domus, ossicinae,&cubicula appos- mus. ta dissilient abundantia, & ornatu ob patris si milias prudentiam.& Sapientiani unde uniuem
69쪽
bulli . cst miliares. Oiria licet corporis viribus sit nonnum iu uia infirmior: tamen per Sapientiam, prudentiam ita supplet sortituditus de sectum, ut facillime subditorum renitentiam Inlitini contutulit audaciam. Praelati mi t md μ' fit ni prudentia potentistinia est ad subditon: rum duritiem emolliendam, contundendam au-iniem sub- daciam. ldui Gnoli ει ι f.6.stiva cum istositione luitur belli ,sent D υλ, meraco si junt. Vis ii osse luam sit potentiissima ad gner Otioncm reclam subditorus rude: ia praetidis Excini tu tibi sit initum beluum, in quo militum ordo . bellica diiciplina, contilia. allus, de strat agemata, quae per Ducis prudentiam, ac scientiam praestantur, maxime me; t pru- prosunt ad victoriam. Et quando victoria
. I Ducis prudentiae non debetur l RG VM . . Ex re a Sapientia, Eam edito loco sita est S pientia, ut ad eam stultus Per-
tingere non possit. Vnde Dr non operiet ossuum . publicis consiliis, vel iudiciis non in
xcierit , quae quidem sapientiam, ac prudentiam requirunt. Veri s. cogitat malafacere, Mitin το - tu . Hebr. Fetiri . seu homo flagiti Propitum sus,&cceleratus a cunctis habebitur. Pr Exi, si e prium enim stultorum est, vitiis laxare stana; Ppse riuia babet suae salutis rat nem , nec P uerat flagitiorum grauitateni JVo '. Cogitatio tum per uiam J. hoc est stultus, de iceleratus de peccato patrando alii due usu, crattat: θ ob iuvita nun m a tracto . mbominabo mi ui audit absenti alteri deitatielitem, prudentis aderi ter cogitat sibi ab eodem detractore minimb rat celidum, cum absens extiterit V ssio. Si a Joraueris D in irruma i inuetur sertitudo tua. Ex Hebram Pagnin. - us fuisti indua i': tia : finitudor . Eorum exigua ei tortitudo, , patientia, qui ad qiiaelibet aduersa animo excidunt,&deri su an mi meliori sonui ad sperant. ' Certe in aduerti, inici ioseli' quantumcumque horribilibus de meliori sile si celsu de rare exigui admodum animi est ; r tati enim sunt fortunae pro istis. J FG. ii. L ne eos, qui duo auris minum, si meentibuι-- compereris. ' Nocentibu , in alio uni enim in aliorum exemplum agnatum de teste exemplum patibulum. J Et qui trahuntur ad interitum, libera evince so , omnem ad bibe diligentiam . ne paui ut innocens exitiali supplicio addicatur. monebat i auid Ples. St. Eri me ve-
reum, cor egenum , de nu Peccatoras, qui eum in iuste damnat, liberate. V. s. ii. Si dixeris: Vires noniis petunt. ad liberandum innocentem, calumniatoribus resinendo , de iis, qui eum iniuste opprimunt: est in , is se interi t. an vere excies; ris : ct siemator amma tiM mbit factis ; ria ui rho ni iuxta erasua. Hebr. min, vel eu-so iniam tuam. Nihil fallit Deum seruat rem, & custodem animae tuae , cuius beneficio ut tu ab innumeris nolis toruaris immunis: ita par est, ut tu etiam in aliis, qui periclitantura si eruandis iis solicitus. ' Hinc Religiosi, iri' s si tituali incolumitati Deus sieteialiter
liter seruit, a nisu , tenentur opera iis diligenter ferre, tenerat pio. ciuibus mors spiritualis imminet. l Cave igitur limia gesseris. Iudex enim , qui selli non po-;ι - it xςst ignos cns te mendaciter excusati, merito
supplacio iratus astici ci. V. si i Comede fili mi , mel , quia boni est , oe fa mi tuo. Appete a
fructus Sapientiae , Ac cum eos additus fueris, illis fruere, inita animae dulciores sunt, quini mellis favus solet cile palato. Sic ergo erit doctri a Sapientia aruma tua ι quam cum, post exanthiatos labores , in emis, seu altequutiis fueris, tabel u in naui, simili cui aetetnam vitam alloquendi, o -ι non peribit, sed gloria potieris. η Nec dubium sapientiam conferre sipientia admodum morituro ad actas doloris, de anam prositaris eliciendum, ex uberiori i litiae crimi nis cognitione, de aeterni contemplatione sta
, e cis . Ne in Hieris, itura iussistarem in dispositi Lisi insti. Ne studiosa obseruatione studeas iniusto, qui pacate cum Omnibus vivere conatur,
inuenire, quod carpas, dolis ad lioeanstructis. Nam licet leuia quaedam in eo d prehendi sor possint errata, tine 'uibns haec vita non ducitur ; non autem facite aliqua grauis culpa in eo inuenietur. Idcoliae neque voc requiem eius. O quanta in domo, in communitate Reli- Reli: gios iam inquietudo adest, di maliquis volo zelo salso plei uin iste, vel ex inuidia, vel ex odio aliorum, actiones veni arc latagit, qui qui, se uidem ii errata leuia admittunt, graui tam ii Coiam eri d licto abhoirent macular il la vestigaunos i 6. Fuites enim cauri minis. Nomine iusti veret eruato, cadet laete cepra, multa leuia piacula committens, de resurgit velociter. Impy vero co Mut in diu enim in peerato perii fiunt. Nam cum iit Opus Graveo agrauissim lim velocem impedit resurrectionem, labalia pec niaturae obstat P unitentiae. αι ex si . 18. Cum ceciderit immios Drau. ne 'i- uti, gaudeas, ct in ruixa eius uora exul rt cor tu . - Cum v leris ini: nicam ingraue Piaculum incidisse, ne exultes. Ne f. te et eat Douet O , diffluet ei, ct aufe at ab eo ira Irim. Ne fori EDeus qui videt, de cui tuus prauus displicuit assectus, iram. quam exeruit, Permittet illum in peccatum excidere: in tuum caput transferat, te rei mittendo simili, vel grauiori crimine foedari. ' Qui de peccato exultat alieno, si- Qui de momile peccatum patrare permittitur. J Hot catori bile prosecto supplicium est tartari vincens diritatem , dum peccatoi ex Vtio crimine in m mire tui. aliud incidete permittitit r. J Holobile Verisi'. ao. Ne contendas cum pes mir, suppluia eiuam aderit, aut κniteris impios, vel inuidia aut zelo ex eorum talicitate coiiam eatis. niam non habeni futurorum eis mali. Licet or-iu ,lludi
lasse nunc abundent, non speram, seu habent de te respectum ad suturam mutationem. Nihil enim in utent omnel viri diuitiarum in m. in pus suis P u. s. Vnde Cylacerua huius inodi impio in extinguetur, seu fulgor, qui ex opibus eis nunc
procedit, inopiae insperatae tenebris deperibit. Impios enim Deus ast let hic plo re inopia, quae quidem eis grauissimum est si ipsi Plinium est
cium, cum nequeant inopia Pressi, disti cilescaptare voluptat O disicii in V f. ai. ri. Timet Dominii , tam, O It cm. piem Domini uti quidem quia potens est animam, &corpus in gehennam perdere: de Regem qui interiis Dei agit vi iiiiii: cum detracto ilis. qui Dei. Regisque maiidatis detrahunt, male d iis loqtientes, ad illorum contemptum alios incitariae , mui c. nis ea it. niam repente exurget
70쪽
- inopinnio in itur utrique detractori, in impe illi, ut contra Dei praecepta, Dei. Iai colitia iusta Pi incipiς prauo Luiuuta est,) ritu. Quies labri tin. uin istitur Rex Dei sit vicarius in
f Quis qui det it Regi, aeque videtur iusto
dogmata, quae addiderim: inii pientibus enim . nihil prodellet dictitari. Oguo ore rejMimnia iud , seu persen mi accipere,qilia diues, uia Propinquus , qilia amicus, noue ibanum, sed
V 2 . Vindicti ut impio: Distiti Malum est ei Mn aiserere, impium cile iustum. Ista Ha iusti ea ui in is pro numeribis. Merito e due ut eiusmodi adulatoribus popali, σῶ-
uinae iusta iant. Quid detestabilius, litam tui iam G. n. i. a m cero adulatione iniquitatem in virtutis inii Versas. arguunt eum, laudabuntur: ut i impium mirguunt, & sontem inuentum Pro merito puniunt, lautili mi in i cunctis, qui. illius laudatores detestabantur: ct uperi σιτ rei bene Actis, , Deo,& ab hominibus bene- dicentur. . f. 26. Laiad ose dabitum , qui recla verebare pondet. Iudex, qui sine aeceptione percori rum,quod aequum est, pronunciat: & generatim quis uis rogatus, sane. de sipienter respon- . : Dimitetur ad oscula, seu ad arctam aliorum amicitiam. Rectitudo ei ina, & urbanitas
tius paras, is, seu tu vita ut Hebr.
negotiationem tuam agrum ita vetiare seu c late cura, ut uberes ex eo fluctus colligas: &rosthaee poteris aedificationem domus inire. as diceret: Priusquam ad fabricam nouae domus animum adiicias, compara tibi sum- cientes diuitias, idque vel negotiando in vicis de Urbibus, vel astrieulturam ruri exercendo :nam aedificia simplus ingentes poscunt. - si Vulgari e plicabo par oeulia, Las ob as δε- e. esita as. Stultus plane qui domum curat habeat aedificare, cum vix habeat quo domestici eius
gris in Nesi, testis si usita contra Proxi
mum tuum. Hebr. Gratu. Vatabl. Temer8. Ne praeter ineritum proximi, vel sine urgenti causa socium, vel amicum tuum, obiecto temet εcrimine vel contumelia. seu apud Iudicem, seu a aput conciues traducas vel accuses. Nec e con- itia quem tua l. seu aduleris cui litam I biu tu ι. ' . Quali aequalla sit quodammodo via agas xqaaturin aliquem D so accusare, ac rum adulatio se quo iam
ne decipere. l cxx. loco illius partieulae , si testo, f tistia loquiu:Ne sis tritis filicis. Pal. Luba eus,
chre planes Tcilis enim falsus seu tira accusat te. ae adula- proximam, cum agnitum sit in i .acio tan-vo edem mani Litari. I unde accusatus ab liii-
Ne, litaelo, illi, superbe iactites, ut is at iniit Italia: me diuexantem diuexabo, cius operans ad exemplum. In f s . 3 i. Per agrum ι mi uis pigri transiui.
licae , ct operuerant superficiem emi 1stina, oem cerata lapisitam de hi tilia erat. Per pigritiam enim stultitiae quidem agnatam culturae agri & vi-nrae ope iam non expeti erat: unde Pro nicite ' hvrticae, pro viii Latiae Luctibus spinae colligerulae exponebantur: de si aliqui in vinea botri gratis adoli ieratu, tuaceriae reficiendae incuria,viatorum siti dudere restigerium. i. Vbiod cum via Iem, posui in eoias mea, seu animum aduerti, vulgariter dicerent, I e , sexto, exempla hominis pigri,& slulti aedili a dipliae . Esca monte en cauea a 'γ- na. Magis enim stulius estari , si ex eius- stultiti estimodi alienis malis cautionem non sume- qui ex alie rem. J nis malis novers. 33. inquam, seu dixi, dormies,
modici, ni us inita is, pauxi vin manus cons es , ut
quiescas. id est, etiamsi parum dormias, aut etiam solummodo dormites quod accidit cum in Gitinum proni nondum autem docili immὶ & manus complices ad iste Hes,r. de more quiescere curantis: Veniet turi quasi in sor e esas menduitas quas vir armari . Quasi curtor, inquam, qui lente progredienti s bisus, de inopinatus superuenit: &quasi vir armatus, cui non valeas resistere. Si egesias superuenit homini parum dormienti, S:. Neem
modicum dormitanti quid eis accidet qui terminabili pigritiae ibi ore corripiuntur re
Nee dormitare modicum &bet , qui ea statis i expetit ab egestatis incommodis libera- commodisti. l liberati.