Tomus primus continens quinque libros Mosis scilicet Genesim Exodum Leuiticum Numeros ac Deutoronomium R.P. Antonij de Escobar et Mendoza ... Commentarij litterales, et morales in Vetus, ac Nouum Testamentum. Tomus quintus complectens quinque sapient

발행: 1667년

분량: 361페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

51쪽

o Liber I. Commentari j Literales & Morales,

impium esse merit dinuisus est Domino. Nam liuiusmodi testimonio salso quidem honoraturi impietas,& virtus de cedatur. V. fi 6. Odymies IIulio, habere tautiat. -- Sapientiam, quae ei admodum necessaria est, emere eis noli possit ' Vni Atamfacit domu facilius enim alta exaedificatio corruit, quam humilis. Et ni mei irata, - . cere, incutit ια mala. Mediocritas in parandis doctrinis suadetur. Nec enim sublimia, & quae . supra nos sum , scrutari debemus, ne ruamus, dum nimis attollimur: nec rursus eos debemus imitari,qui aversantes doctrinam, propter im- In rebus ς' peritiam suam multis patent incomi dis.' In rebus cunctis est nimietas noxia : medium te. nuere Beati . lneris i . Omni tempore tam prospero quὶmaduerta diligit, seu diligentis ot era praestat,

sus vere aranicus est. Et Irarer in angustiis compro Mur. Cum egestite ut incommodo huiusin

di amicus premitur, qui vere est amicus ei diligenter gestit subuenire. Haud sic fictus amicus, de quo Ecclesώ. Est amicus secundum tempus Amiret sit sium.O muri nebit in die iributarionis. η Ania tibi missi sex nota, in eundo emistichio star rem, vocitari, i qui in primo in is appellatus fuerat amicum iii, aruieup-ςile nobis in stat rem: & stat rem in ami- aestimetur, ut cum . Quanto assectu statri egenti iiiccurrimus, afficto Utti- tanto debemus amici subuenire egestati: αquanta diligentia vere amici amicum actumni M. Wrumna subleuare satagimus, ranta.tcnem ut scatri afflicto s latium adhibere.J Ue Isi 8. st dim homo plausit manibus. gau et sibi pluet, cum 1 pondem pro vini co sua. non aduertens ex imperitia plerumque ex fidei unsone innumera incommoda prouenire spon-

An eum qui pro alio fideiussit. di-

Mi ei mi. Vnquam aspectasti J- Vers. 19. um med rarum inlic dias, d digit ν xa . .eqest ingenio, ut ab aliis diis .itiat,&ab eorum sententiis se abdit cat,rixas an at quae ex huiusinodi agendi ratione ficile exoriuntur. Et irru exultra Unim. Qui altam facit domum,

seu superbὸ de se sentit, & de sua doctrina, ac prudentia extollitur, ob quae procliuis fit ad

contradicendum aliis, & rixandum: ruinam . qserit, quia sibi incommodum, exitiumve p . rat, de accrescit.

Vissio. peruersicordis est. vel maligno corde, non inuemet ioni uno incidet in malum. Et qui vertit linguam seu peruertit, iniqua i quendo , etiam incidet inniatum, in o vel lue Quis sum- mala cuncta subibit. Est enim omnium m

XLII. praesentium veluti sinima, vulgo Iam ctiam inala mam, sea dissolutam linoam h svite. bere.lVissa i. Nuin est sh rim in i graminiam tuam. Nam quae agit, de loquitur eum dehonciunt. Nihil prosectb stultus potest 'gere, aut loqui, quod non sapiat stultitiam ab videntibus, Maudientibus irridendam. Sed nec Mer in farus Iarasitum, potius dolebit talem sibi filium contidisse. ' Plae pater, belle quidem : mater enim Murastium vel de filio laetarias Iolet insipienti ex uberiori, Raautumna ac teneriori mutis assestu. J uuirum

c t. moeror enim,&curae intempestiuos canos 'inducunt. Spiritus tristis exsecas ossa. animus moerens vel floridum adolescentem in primovere ad aestatem adducit. 26.13. Asa, a delinis impius accipit. de situ inquam litigantis secreto offerentis ut notaris nitas iustu a. ad iustitiam sei licet corrumpendam.

V s. i . Infacu prude lintsapientia prudens enim a Donte, ab oculis perturbatiotium excutit notas totam faciem modeste compo-imus 'in quidem magna est Sapientia. Le Imptui nata uis animi est, occultae perturbationis indieta est doloris in facie ab aspicientibus annotanda exponere.JOculi stulto uis instabiti terra. Contra vero va- ponete

i sunt stultorum oculi, quos perpetuo hie il-ucque circumserunt, aperientes cordis leuita

Versis. Ira patrii flim stulius. Dolent

enim Puelites,& irascuntur, cum filios aut disiaciplinae incapaces antinadueriunt, aut adeo cot- ruptis motibus, ut ad bonam nugem eos ne

queant reuocare. Et dolor narrau, ιγ a genuis eum.

Non est ita imitis, sed dolor. Istro enim patra basim mater scit aduersus filium quantumuis disco tum iram concipere, concipit quidem dolorem, quia cum concepit,& peperit. lversio. Nou est bonum, malum i r re i qmc percutere Pinicipem re Ia iudicat. Qium admodum iniquξ ageret, qui iusto auderet damnum inferre: sic is iniquum ostenderet qui Principem, qui recta iudicat, lingua impetere, ac lacerare. L . Neque insidiari Principi is . Visfir. iam mari tinfirmora suas, Lauti 'nim est. Quia sermones moderari res est ad ed dissicilis, vi non selum requiratur ad id scientia, sed & prudentia sit necessaria. Et proties Ibrisui vis otia tui. Ille est pretiosi spiritus eruditus vir, qui pa E loquitur, spiritum,ieu verba sua copiose non depromens, uti fit in rebus pretiosis: qui quae tacenda sunt, aut secreta babenda, temere non effutit. Versis. IIulius quoque,s tacuerit, sapiens re putabitur. Eius enim stultitia non apparebit, quae sermone potissimum proditur. Ei si com- habebitur. Ipsum mirus tu . enim silentium ostendit Velle prudentiam linguae moderatricem, imprudentia iramquc& ius citia nescit tacere. 4

52쪽

ad Prouerbia Salomonis. Caput XVIII.

CAPUT XVIII.

libere nos leuitera semel labilisa amymia, charitate, iuslitia, asiisque vim tutibus d ecitere, Salomon suadet.

Cc Asio NEs quaerit qui vult recedere ab amico: omni

. tempore erit exprobrabilis. Non recipit stultus verba pru- dentiae: nisi ea dixeris quae versantur in corde eius. 3. Im- pius, cum in profundum Venerit peccatorum,contemnit: sed' sequitur eum ignominia& opprobrium. q. Aqua profunda' verba ex ore viri: M torrem rcdundans fons sapientiae. D Ac- cipere personam impij non si bonum, ut declines avcritate iudici j. 6. Labia stulti miscent se lixis: & os eius iurgia prouocat. 7. Os stulti contritio eius & labia ipsius ruina animae eius. 8. Verba bilinguis, quasi limplicia: de ipsa perueniunt usque ad interiora ventris. Pigrum deiicit timor: animae autem Ciseminatorii in esurient. 9. Qui mollis & dissolutus est in opere suo, frater est sua opera dissipanti . io. Turris fottiissima. nomen Domini: ad ipsum currit Iustus, Acxaltabitur. Ir. Substantia diuitis urbs roboris eius, dc quasi murus validus circundans cum. 12. Antequam colucratur, exaltatur cothominis: Mantequam

glorificetur. humiliatur. 13. Qui prius respondet quam audiat, stultum se esse demonstrat. x confusione dignum. I . spiritus viri sustentat imbecillitatem suam: spiritum vero ad irascendum facilem quis poterit sustinet et 1 F. Cor prudens possidebit scientiam: Satiri scipientium quaerit doctrinam. 16. Donum hominis dilatat Viam eius, & a te principes spatium ci facit. 17. iustus, prior cst accusator fuit venit amicus eius, & inuestigabit eum. I 8. Contradictiones comprimit sors. Ec inter potentes quoque diiudicat. Frater, qui adiuuatur a fratre, quasi ciuitas fir nat & iudicia quasi vectes urbium. 2o. De fructu oris viri replebitur venter esus: &genimina labiorii in i pilus saturabutit eum. 2 I. Mors, vita in manu linguae: qui diligunt eam, comedent fructus eius. χα. Qui inuenit mulierem bo-Nam, inuenit bonum: & hauriet iucunditatem a Domino. Q ii expellit mulieremostram, expellit bonum: qui autem tenet adulteram, stultus cst dc impius. 23. Cum obsecrationibus Io qnetur pauper i& diues effabitur rigide. 24. vir amabilis ad Doetatem, magis amicus erit, quam fiat cr.

it, qui vult recedere ais a meo, amicitiam iam olim contractam

soluere. Vir huiusmodi omia

t more erit ex ob H ilis . cuncti

enim damnabunt modum illius. 1idi , quo amicum deserere studuit. ' Est: indecorum facilἡ ab amico dissicedere,

cum recellus causa viget: quid eum abs -υ Ccssionis causae requiruntur il s. a. mi istissim verba prudentia, seu Prudelius, qui eius stultas curat corripere actiones. Nisi ea dixeris, qua versantho in o Melio , im quae eum eius stulto ingenio con

mos Impias cum in prosintdum vererit Πύ- catorum, seu cum multis grauibus criminibus se

implicauerit, emi innis, Nisae delinquendi licentiae relaxat. ' Nam si unum crimen ad aliud patrandum disponit, quid pece torum Mod S cri'. i. m. In esset et multitudo.J Hunc equidem servitur ig-im τι , ct om trium. Nihil enim magis homini ignominiosum quini habitu sine iii no delinquere dyers Aquam funda verba ex ore viri. Aqua, quae nunquam exhautitur, est Sapientis viri doctrina. Vel in viri Sapientis dictis mysteria latianar σια rens rediandastis snpuntia. Ac si diceret. Profundas, ει graues sententias vir prudens E pectore eructat quasi copiosi leaturigine,&sonte inexausto, unde & torrens, Mfluvius emanat. ' Aquae prosurdi putei latent. M uatorrentis omnibus exponuntur. Scientia illa commendatur,ritiae non latct in puteo prosun-da,sed quae in morem fluminis omnibus biben- q i. sed ad exponitur Quid prodest,uir uelleSapientiae los epotan

ietineat a sconditas, nec aliis salubritet epotandas manis stetimer s. Acciperupes non est bonum, vi declinia a verisate iuuae . Dicitur tunc accipi ludi alicuius persona, cum inferenda stin tentia non tam cauti, qui a per nae ratio habetur, verbi gratia, quia diues , quia propin

53쪽

LUer L Commentari j I sterales & Morales,

Cuiuslinquus, de. si ergo bonum non est . sed ma-mis diuitis, aut propinqui personam i-

Trili: pςxe, qui diues est,uel propinquus silinum

est impii accipere, quia impii peis impius est lo si vers. 6. Labiastulti misi se rixis. quia stul- tus omni inurbitate carens facile verba, qu*iniuriam subolent, profert, queis ad iram prouocant colloquentes. Vnde υ eius ιιιVM H

oestiati contritiorius, ritanam stulto

eius praeparam verba; quia saepe qui audiens sibi probra proserti, in illum iratus insurgit, de

vulnere amcit. Et praeterea labia inuo νω ia eranima erus, dum Probra effutiens proximo, graui crimine defaectatur.

Pera sint rue ad immorat enim. Nam susurrones, de bilingues sic verba sua concinnant, ut sincere, de absque dolo agere videantur, ut Gilius decipiant : animum autem sauciant, ac pe- diunt dolorEque vulnerant. Pigram deuia cistia r. laboris subeundi ex agri cultu, vel exossieti vel artis exercitam lato: unde huiusmodi est mina torum, qui animo virili non sunt, an mae serierit, seu me de egestate discruci abun- Qui notitur. ' Nam qui non laborat , non mandu

Otio torpet dum oportebat in cultura agris verbi gratia in operam exhibere: si: nilis platibest illi, qui agrum illum fluctibus plenum . . Lsparet ac perderet. AEquale enim incommodum sustinet ex laboris incuria, acagr. plani talia disti patione sustinetet. i o. Ta νι finis tamen Domini, seu ipse Dominus cum omni sua potentia Sapientia . aliis iue attributis, quae glorios P nomina. inus eteoramus, Jd inuocamus e st nobis inuo cantis fortissimariirris. .. dinum cu'm

ct exest ibi uir , celiis ac tuto loco in hac turri Iese nomen constitutus. ' At si ad dulcillimum Iesu no estinum mi inent iuri transferre libeat: ipsum in pericu- - vn ' lis , idem tibi erit, ac in munitissima turri,seu arce constitui. Jversi i. Substantia a tis Vrbs roboris Hur, nam in diuitiis tanquam in arce diuites cons-dunt, dum iustis them in Dei nomine locant. Et si, vadid- circi ws e. m. ' O stulte, iis diuiti num opes potaunt te ab irruente aegritudineno' exitiali li rarer Annon hi muri te circundantes irruente morte araneae filamino existem

Vers. I r. Antequam, conterarur, exesta, cWhm s. Nam contritionem & exitium humiliationis superbia praecedit. Et ante φου feri . Gnitia . Qua enim se humiliat, exal-rto a Qtabitur. Proxima itaque ad humiliatio- humiliatim nem di bostio est superbia,& ad exaltationem ad exaltatim rei radet Maias eum,nem humi qui vidi interrogare, pHium se esse δε-U-, nequit enim ad propositum nondum propotatum respondere. viae fusis dignum se exerit, ab audientibus irrideridus. Versi . D timori seu animi alacritas 5 M., issitas si ara, seu eorporis subleuat ritudinem, vel debilitatem. senes viiii adolescentes ex spiritus vi sortitudine superantes. Spiritum Hro ad ira naum facilem , quis Meris μtinere. Oportet quidem virum esse

alacrem animo , de non deiectum : tibii tamen iracundum; nam ad iram Procliuem nemo ferre

potest. Certε biliosum hominis ingenium B liosam

aptius est ad agendum, quam tardum , ac pigrum : dummodo comprimatur se a prudenti, & tolerante, ut non facile inlinoderata prorumpat in verba, in iram prosiliat. l modo non Versis. Cinyrad nspositis icientiam. maias cit

diligenter illam uti hereditatem praediuitem in procurabit acquirere. ' Mihi credite nee in genium studens , de acutum scientiam possit - nium mi cet, nisi studio diligenter incumbat.J Diniso stis Salunt ui quaerit domina . Vel ipsi Sapientes rui sunt iam scientiae possessores, adhuc stulo insistunt, ut uberiorem scientiam adipi D

cantur.

Aps is. Duuum hominis dilatat viatis eius. Munera facilem ei viam, α aditum aperiunt, ante Principes I alium ei faciant. Vulgari idi male explicare liceat. Danis casti mo con to Principes. Omnes quidem muneribus delectantur acceptis. 8 expetit sibi ad Principes, Ad Plio se ad Magistratus adicum reserati det. J aditum ad spiritum reser re si velis, eicemosynam ad Deum viam reserare planam, aditum aperire Et mos non dubites .l ad Deum-μσι . yri restaecu resin. ipsi ni di u prius reprehendit, & emendat. Dein cum ve-- imem s Hebr. proximus) et in , in Iule isti e . seu in eius mores inquiret, ut de ipsiim, siem auis nota sit, salutarem reducat in viam.' verae amicitiae est amicum corripere desin Vetae enque emi ' Porro qui iustus est, rarδ alterius

correptione, si enim alicuius steoliseius dese ctus, iustitia eum cogit , v. acri stimulo cru- eorum cietur, donee eum poenitudine abluat. J Iustui sti . versi 8.Contradiationes comprimitso Distor P Lia dias assolent sedare series, quibus lites etiam inter potentes aliquando dirimuntur. Et in Madat. potentes ervi pie Gudicat, seu Iudicis sara gerit ossicium , sententiam prostrens, litemque

dirimen .

versi '. Frarer, pii a i tur a farre, cluas Ciuiras firma, mutis utique circumsepta hosti praecludens aditum. Et iudicia quasi moles M, D N. . madmodum autem concordii firmae sunt priuatorum domus, siue amicus qui ab amico adiuuatur: sic iustitia& aequitare asser uata, sicura est ciuitas melius, quam seris ac vectibus communita. sin verum: Cum Et in init avideris urbes corruere, haud errabis, situ. eorruum ut stitiae munimenta elie labefactata iudie ueris. J Q. ro. Defuctu oris viri reptantur venter ritu geminina L. -- i in satur uua eum. Unicuique bene, aut male tuturum prout bene vel male loquitur. Vberem ideo, fructum, aut mercedem recipiet, qui prudenter loquetur.&qui sermone suo aliis proderit. ' Vt coneto Consoluatores edoceantur, eis praemium, vel sippli- r . ' i ii praemiu. vel cium ex fron o eorum, aut ea it utili, dc ideo supplietum noxio, crinone praeparari.J ex illi ei Hrsat. J ισvua in manu lingua. Vnde ei inuiuiritigunt eam. comeden fruelmei . Lxx. auum continent eam. Qui ut Par est, diligunt linguam . de proinde custodium etin, de illi do- Onantur, eius structibus satiabuntur. ' Lingua

54쪽

ad Prouerbia Salomonis.

v x xt es alio tris eruli,nis aeteriis siti torquetur, is seri fuit imprecatio . quia Mira . - ctionis verba protulit Om ergo lingua ad pie-

Metai verba proferenda vis, finit aeterna iactem . rate donabitur. J Preme di ad: afuωm. Lxx. 2, eonti raraim. Illos vera diligimus, quos commere, aut reprimere, ne desin- im, ne in quat tirocuramus. licet' et versia. tuae uir mulierem Mnam mentum cunctis bonis ab late oppletur, hau- rio lucam uatem a Hoe enim beneficium, quod Dei proprium est, illi iucunditatem , & in cura rerum domesticarum adferet vos exele leuamenta. ' fuem duinem. Domino gloriam haud inepte . tatim.Et quidein probae colli- nao, ri uxori, coelestia quodammodo gaudium, iucunditas est.J B Qtiris larem inimi ex- Dei bellesidio acceptum. E contra mi retiaet retinet a tieram. Auio e r. ' Nam

sibi dedecus de ignominiam conciliat: & sor.' is it idula tui mina damnum, si adulterinam prolem pro lagitima alati impius, quia peccatum adulte- ae fouet .l ris. Cum obsinatiou s laquet in pauperi Nam paupertas humilitatem edocet : ct diuo fatalis rigide. seu si perbe,& arroganter. adiuitiae animum erigunt. unde paupei iu- Paupris perbus omnibus est inuisus, si vel diues si perta per )m bus Oi :um concibat odium. Jν crisi iram nlisini sicut Mev magis mnicus eris frater. hunianus, benignus, &siauis est, de in necessitatibus amico ohrevom magis quam propinquus, aut etiam frater, is iis diligitur. η Mihi credite, verum verus miri amicum eunctis propinquis e se praeponen- eux cunctisdam. Deserant si aes stat rem egentem, ei sueta pyopinqu scurret amicus.' po,

Simplicitatis rectitu inis: mansitetudinis patientiae : misericordia σcorreptionis Salomon laudes persequitur.

ELio R est pauper, qui ambii latin simplicitate sua. quam diues torq ens labia sua de insipiens. 2. Vbi non eli scietitia an mae. non cst bonum : & qui festinus cst pedibus, offendet. L Stultitia hominis si is plantat gi essus cius:

colura Delim seriret animo suo. q. Diuitiae addunt amicos plurimos: a paupere autem S hi, quos habuit, separantur. s. Testis falsiis non erit impii nitus:&qui mendacia loqui-xur, rici fugio. s. Multi colum personatu potentis,oc amici sunt dona tribuen- iv T. Frarres lion, is, pauperis oderunt cum: insuper Ec amici procul recesse.

runt ab Eo. Qui tantum verba sectatur, nihil habebit: s. qui autem posses r est mentis, diligit animam suam, & custos prudentiae inueniet bona. 9. Falsus testis

i ta erit impunitus :&qui loquitur mendacia, peribit. io. Non decent stultum deliciae, nec serauni dominari principibus. II. Dorurna viri per patientiam noscitur: dc gloria ei H est iniqua praetcrgredi. 12. Sic it fremitus leonis , ita de regis ira:&sicut ros super herbam, ita te liliaritas eius. 13. Dolor p. atris,hlius stultus: de tecta iugi ei rei stipantia, litigio a mulier. l . Domus ,& d: uitiae dantur a parenti us: a Domino aut ora propt:c Uxor prudens. 1 F. Pigredo immittit soporem, M anima ditatuta ei uriet. i6. Qui custodit mandatam, custodit animam suam: A qui autem negligit viam suam, mortificabitur. 17. Foenetatur Domino qui mise- retur pati petis: & vicissitudinem suam reddet ei. 38.'Erudi filium tuum. ne desperes: ad interfectionem autem cius ne ponas animam tuam. ι'. Qui impatiens cst i istinebit damnum idc cum rapuerit, aliud apponet. .2O. Audi consiliti m. M 'sus disciplidam, visis sapiens in nouissimis tuis. 2 l. Multae cogitationes in corde vici r voluntas autem Domini permanebit. 22. Homo indigens misericors est:

in elior est pauper, quam vir mendax. 23. Timor Domini ad 'itam: de in pleatitudinc commorabitur, absque visitatione pessima. 24. Ascondit piger manumissi alio scib ascella, nec ad os suum applicat eam. 2s. Pestilente flagellato stultus Dibi ericior erit: si autem corripueris sapientem, intelliget disciplinam. 26. Qui aia liligit patrem, de sugat matrem, ignominiosus est .dc infelix. V. Non cesses fili audire doctrinam, nec ignores sermones scientiae. 23. Testis iniquus deridet iudi-λ eici tot M os impiorum deuorat iniquitatem. 22. Parata sunt det isoribus iudicia; mauci percutientes stultorum corporibus.

55쪽

4 Liber I. Commentarij Literales & Morales,co MMEN TARII.

ERS. i. Melior est pauper. Priam iutat insimplicii Messis , seu candidEae sincere agit, quam durest labia, Chald peruersio la ι. id est, qui peruetus sermonibus utitiit, simplici oppo-Prootium enum , τ libi ' Quam proprium i uiis ita insipientis est labiorum peruet state laborare ilbiorum pra- Di qui scilicet sibi videtur c li--uuate u-dus, Mastutus, cum tamen re vera inspiciis

iam. est. i. te petras.

V f. a. Viri non est scientia inis, ciun quis seipsum ignorat, Chald .mi e re Noscere enim seipsum , an-

ipsum oma tonomastice bonum est reputandum , cum bonurin est norum omnium sit origo. J Ei festinui est tum qui temere ac nimium festinanternegotia gerit, quod agnatum est ei qui seipsum non inis agnoscit, o tendit, multis offendiculis retardabitur eo, quod non prius mature ne- αν Od. goti digpssit. ' D ecre prius causae nia: iu- eausae stitiam, ne in lite grellas aut procelsus tui sicile iustica, ne iis ostendiat J Vnde. Ine obstacu--, Sindi uia Mmiuis supplantar Iris Meim , est illi ruinae occasio, dum negotia optatum non sortiuntur effectum, Et Dcumfer in irimo suo. seu contra Deum irascitur, non suae stultitiae ut de iii et, sed Deo tribuinet, quod res infeliciter euenerit. os . Diiuria ad aut amuoi ylurivios. Nam ubi grana prosi induntur , plures volucrcs congregantur. A par pere aurern in . cruri habuit, hya avtur, ne cogantur ei ex iure amicitiae se

uenire.

Vis s. Testis E Ou erit Pupinisus. N. iiii licet terreni ludicis aliquando valcat euitare sontentiam, silendus tamen ecclestis tribunalio Regis, quora fallere non poterit. Et qui me dacia loquitur , horribilem illius sententiam non Omliet. Verss. Multi esunt persi m ymmis ob timorem plerumque , ne ab iis incommodo assiciantur. Et amici sani dona tribuerati , seu non colunt silum in facie aut exterius eam , a quo dolia, seu munera accipiunt, sed eum veracitet amant ; quia ver Eabeo diligi vident, dum eis signum' vesi numera largitur. ' Signum namque verianistianiantis est. tis est dona amato conserte 4 o Pers. . Fratres hominu pauperis, Herm te rinsuper ct amici lxige reces frunt ab eo. Vnde constat fratres illos propinquitatis ii ira violare, nam fratrum bona communia ei te deberent: amicos veri, vere amicos non esic, dum amici egentis inopiam halid propriam esse reput

runt , cum amicorum omnia sint communia.

Nee Vel ἡ ' Non se statim ostendit qui fratrem deserit in et . nec indigentem, nec vere te ostentat amiciam, qui '' at, amico egente recedit i deberet enim egere sit. D inopiae eius subuenire non posset. lete. velami- V ut tu vota sectaris , ut faciunt illi, qui tecedit. Glum verborum ornatui, Melegantiae insistunt, de de rebus verbis subiectis non aequδsunt sbliciti, nihil habebis, nullum inde solidum Nullus sim fructum percipiet. ' Monentur hinc conci ous ex natores nullum mictum percipi ex sermone, praecipua corum cura ad verborum ele- Coation, Pui mari dit. J est motu, Di is animam, qui eordatus est, &non verbo- numeritum solii in lenocinia sectatur, sed ea quae muni solide pascunt, Aligit Mim sum, de se tu uestili f. bene meretur , rerum proficuarum cognitioni intendens, di ci pratii a i inruist tara,&ei bene erit, qui non solum audit, de cognoscit prudentiam , sed animo etiam custodit, de Opere exhibet. Prosecto concio tot, qui utilem non prostri dominam auditoribus aniniam Isiam non diligit nam corda a impruden C ion tot, admodum, & Deo inuisus exponitur, cuius qui ad audi horribili iudicio aliquando patebit aeterno as

dicendus supplicio 4 -

FG io. Non dicen si rilicia. sui stulto non debentur oblectationes ; sed castigationes potius & flagella: prudentibus vero debentiat

ad animi relaxationem , postqvlura graitium rerum studiis fuerint lassati . me Iernum decet do O, i P Di Ui . η unde Princeps, totam imperandi, seu gubernandi, rationem Ministri, attribuit, nec ipse immzdiate ne-d munis, Miagotia dis eum, ae definit, huiusnodi assicitur nistris co-- indecentia trui Veri ii. D Ariua viri por pavienti se nom-Dir, ex patientia enim, re animi moderatione

Osteliditur, quini bene quis sit institiitus. Et gloria et u piare areat, leu inittrias dicii mulatione transilire. Uers i a. Sisias raniim ct Regis ira, omnibus scilicet timorem incutiens. Et sciarorsu'rbe iam ua Phila irauerim. Nam quem admodum gramina rore vegetantur, recreuntur,& qua ii reuocantur ad .itam: it, subditi qui

Regis iracundia emare iure,eius leni reddita hilaritate recreantur. ' Vnde Reges ediccant haud facile iracundiae habenas laxare,ne uti eo- timeti. stanes a subditis timeantur, sed ut placidus ros vi Fucidus

amentur tos amari.

det illum genuisse. Et tecta . . mulie . Nam quemadmodum postillantia domum labefactant ,habitationem famulis inci- sordidam,& molestam reddunt. M incolas su- lestissima imgarit,ita mulier rixosa, qua cuin nullus poterit habitare, famuli sugiunt, macitusque si non 'fugit , ibi veluti carceri inuitus amand turrit Ver i . Ddimus. cta sis filiis damur a porentibus : a Delmno vi temproprie uxor prudens.

Haereditario iure obueniunt diuitiae, t quasi fortune donum sint tam bonis, questi malis commune: a singulari Dei dono viro prudens uxor addicitur. unde qui huiusnodi dono Gratias Deo decoratur, debet largitori semper munera offerret tuerit . . nur 1 s. Hi edo hinnit tu soporem, er bet semperdis. bua e re. Ex pigritia duplex euenit in- reddet

commodum, quorum unum ex alio exoritur.

Pigritia seiunum conciliat, somnus opera negligit, quibus insistendit ira fatilet: ex quo tandem e stas in fames procedit. vorsi 6. me odii main uis , seu diuinam segem, Di, odit anima suam, ne piaculati

initrata Oubi aurem ne ob iis via Imim, seu actiones suas, non curans t D diuinae legis normamcxa Puntur,nseris abii Ar , seu mortem incurret aeternam, fante Domino Matth. ly. Avis et tam ingredi serua mandata. V. si . Foeneratur Domino, qui misereturpammis, sortem, Domino cum murio accipiet

56쪽

ad Prouerbia Sa lomonis. Caput a IX. ο

note , qui centuplum hic, de vitam postmo-dviri intcrinitiabilem promittit. viii itu em

cetia reddet pro misericordia, quam inopi exhibuit. Vers. s. Erita sitim tuum, ned speres, licet ob illius inertiam tibi oleum, de operam Per- dere videatur. Nam diligenti institutione , & instanti parentum cura multum pro

geas, ut in morbum incidat, aut alia rationes iam uiale , habitus. moriatur. ' Sunt mii filiost lacriter corripiunt .vi magi deorum mor rori rei i. quina eruditionem a Dicin icii viros exe-

sed occidit Izre videantur.l ' Non desperandum de filii correctione quantumuis in is, vel discoli, si prudens parentum cura adhibea-

mi amni ut,&ue emendacio. pa, ne filii sui desperat, illumque per initi: t inoribus pravis uti; su limbit dammum ob filii nequiti ni, patris filii lia opprobrium. Et curat ra-Fucru, illuci apparet. Qui plane filius cum semeli erit saratus, alia furta adiiciet . habitumque Grandi aequitet, si puer negligai,eum a prauari Viso de- gendi consuetudine abducat. Pondera it

io ire facilior reddetur ad aliud: semel enim de- ii 'uer faciliorein reddit hominem ad rursum a s ac linquendum. R aro peccatum solum incedit. J Q ud vero sumiliae magis ignominiosum ad ni filium vilissimo latrocinii vitio inqui-

iari,

versa o. Atiai causit in , de suscipe disciplinam : parentum consilia audi, correptionem libenter admitte: Vt issa leusin novi invituit.

Alii, e vicum ad senectatri per c-neris sapiens ac prudens habearis a cunctis te- - , . tendus. ' Ninil enim in lene abominabilius mio Nilus quam iii scitia, quae quidem ab indisplinata iuuentute ortum dueit .l quidem Asa. tacuitationes in corde triri tua . itidisci siti. Amtas aurem Domini perinisuebit. Multa de se r

in iuuenta busque i iis homines cogitam, multa tentant, de inouent ad sui incrementa honoris , deopain: id autem efficitur, quod Dominus voluit, enim est qui eiωρ. Iis res lare valuntaminino ti. ' Vnde edocemur, cuiam conii liaac eoiM-ς natus tus nostros dirigendos, ut in eis Dei volunta-L,is t exequamur; siquidem consilium Domini

e i internum manere necessum est l Ioma induens, misericors e T. Nam cum experimento compererit, 'litim sit di rum cum egestate constictari, aliis facile egentibus miseretiit. Et meti rect pauper quam virmenrire. Melior,inquam, est pauper qui quantum Per suam paupertatem licet, miseretur, Sebenefacit, 'uim diues mendax, qui, ne det, mentitur,&ie non habere, quod tribuat, -

LETA; - sati ita ' Certe sicilius pauper eleemosynam

tum ivi

tribuit indigenti, quam assuens opibus.J per, qu nidum diciti si Midim non hiareo, se incndacem pii ut tur. Loid autem magis ignomi illosim, qu idem Mement .ri, re publice semendacent hi. '' profitet. J cit: Multa- Tnnor D: nim ad vitam perdueit: iect in psemiud ne cnumorabitar ahque visit Mione: ut sima. In rerum omnium assiuentia perii stet, nee visitabitur a malo uc Hebr. id est nihil mali

Lo . a . Abs dis siger inautem si am seu, aseon , nec au οι suum affli ι. Tanta ignaura in hominis rigit, ut etiam praeclarissiluas occationes queis surus pollet rcbus consulere)turpiter negligxt. Q nadmotum si quis Lucamoisa sibi proposita, fame perire inalici,qua: a

manu cibos ad os amouere.

erit. Homine scelesto Plinito, ut meretur, sulti, hoc cii mali, a peccando, Pania: ni tu abav-cznIiar. S. autem cori pluru ci 'intem, inre .lgud sis Liam. Stultus non cruditur , nisi fiagiliatio uasn tu, Sapiens vel O vcibo correptionis

monitus culpam agnoseit quia Sapiens de illam emendat Niliit dissicilius quam stultum Dissicilὸ ,a ad Durem ducere meliorem, quia non callet ' u m

. piaculi grauit mi te itui: u. V f. 16. mrem,crsugat matrem, no earuigio mos se, i, verbi, indecoris let culpae pax rem illigit, avi minis impudentibus ma glacita trem timidam fugere facit, ignominia inuretur , de omitis infelicitatis em re Pracu

lum.

U. a . I oncesses iliAudare doctrinam, neetae rci sermones scientia. Nam ii Parentum d 'cliti arari non audietis, si erudiri contempseris, haud poteris scientiam adiplici, recum igno- Muibus computab ris. Vers 18. Tistinuat deridet iudicium , contemnit Iudicii in coniel sum cum Procaciterat det mentiri, de illis pro vero falsino obtrudere.' Mendax enim minquam conseinditur, nam M'ndas ni etsi de mendacio arguatur, additis mendaciis ad obiecta intrepide respondet.J Et os impiorinnde orat iniquitat .m . Paιenti bucca, id est, auι- bui estim assidii linie , pleni lime sese criminibus in artiati dii sui trus

Q Eliphar Iobo simili phrasi dicebat, Bi- mis Ni ou λι quosi aquam im larem. iob. 11. Ur 19. Pamaia surit deriserabas iudicia. Mala imminent huiutinodi impiis peccata auidἡ vorantibus legis quidem diuiuae derisoribus innumera mala, quibus eorum scelera vindia centur. D mallei perciuientes IZώ-um cor ori--Hu. Hebr. pro no ei habet, prac ivius, Chald. Wrbera, Lxx. Suppluia tum idc tum insuturo corporibus & animis stilliorum seu peccato- um sunt praeparata. Haud insanient impune.' Unde aperte colligitur, permitti a Deo im- supplicium. pios hos tot facinora deglutire irati admodum Numinis essedocumentum: multiplicatio enim steterum poenae connotat additionemq

57쪽

Ebrietatem mundam, Magi ofendendos, contentisnem ἰ

otium vitandum, nos Salomon edocet.

v xv Rios A res, vinum,&tumultuosa ebrietas: quicumque his delectatur, non erit sapiens. t. sicut rugitus leonis, ita deterior regis: qui prouocat cum .peccat in animam suam. 3. Honor est homini, qui separat se a contentionibus : omnes

autem stulti miscentur contumeliis. q. Propter stigiis piger arare noluit: mendicabit ergo aestate , & non dabitur illi. s. sicut aqua profunda, sic conssilium in corde viri: sed homo sapiens exhauriet illud. s. Multi homines misericordes vocantur: virum autem fidelem quis inueniet; 7. lustiis, qui ambulat in simplicitate sua, beatos post se filios derelinquet. 8. Rex qui sede iii solio iudici j, dissipat omne malum intuitu suo. v. Quis potest dicere: Mundum est cor meum, purus sum a peccator Io. Pondus N pondus. mensura& mensura: utrumque abominabile est apud Deum. I . Ex studiis suis intelligitur puer, si munda Ad tecta sint opera eius. it. Aurem audi n-t , dc oculum vi sciatem. Dominus secit utrumque. 33. li diligere somnum,nete egestas opprimat aperi oculos tuos,& saturate panibus. 34. Malum est, malum cst, dicit omnis emptor. 5cesim recesserit,tunc gloriabitur. is. Et autum,ic multitudo gemmarum:&vas pretiosum labia scientiae. 16. Tolle vestimentum eius,qui fideiussor extitit alieni, id pro extraneis aufer pignus ab eo. 17. Suavis est homini panis mendacii:& postes implebitur os eius calculo. Is ktagitationes consiliis roborantur:& gubernaculis tractanda sinit bella, ι'. Ei, qui reuelat mysteria, dc ambulat fraudulenter, de dilatat labia sita, ne commiscearis. ro. Qui maledicit patri suo,& matri .extinguetur lucerna eius in mediis tenebris. 21. Hereditas, ad quam festinatur in principio, in nouissimo benedictione catebit. 12. Ne dicas: Reddam malum: exspecta Dominum. de liberabit te. 23. Abominatio est apud Dominum pondus & pondus: ilatera dolosa non est bona. 24. A Domino diriguntur gressus viri. quis autem hominum intelligere potest viam suam Z as. Ruina est homini deuorare sanctos,&post vota retiactare. 26. Dissipat impios rex sapiens, M incuruat super cos fornicem. 27. Lucerna Domini spiraculum hominis, quae iniiciligat omnia secreta ventris. 28. Misericordia de veritas custodiunt regem, de roboratur Clementia thronus eius. 29.ὐExultatio iuuenum, fortitudo eorum:&dignitas senum, canities. 3o. Livor vulneris absterget mala: de plagae in secretioribus

ventri S.

OMMENTARI .

ERS. r. Luxio iosa rei est vi mi seu vini immoderatus usiis. Lxx. α ιλιιπον, id est, res incoercita, ent stolis, ui temperans, plodiga ver- tu, sannariam, litium, est ruin, Vstium, opum, veneris. ' In vini immoderato v si oti ne delicti genus continetur. Vnde Pau-

lus Ephesi . mite inebriarei vina, n quo I luxu ria. Graece ασψίαν, seu minenses luxus. Qui ebrietati traditur, Omne vitiorum genus in ra

multuum, ac rixarum occasio. Ouicumqua hud Masurino et erit Satisns i hebetat enim interu

ia se bim vini immoderata potio. , ita O tinor

Vnde sermone vel actione in- urbana, peccat in atri inscini, in seipsuna, dein vitam surun, sibi periculum lacescens. I uor est homini, qui siparat se a mira si ibi. ' Nam indecorum est contendere, Iaticorum ac verbis rixari,uiliumque homuncionum, - o nid de muliercularum proprium t Omnes a tem qui de bonore ac decentia minin E

curant , is visis iurecintumeliis, quae in rixis, &

58쪽

ad prouerbia salomonis

viri prudentis eonsilia tam recondita esse debent in corde , ut dissicile admodum sit cuilibet ea scrutati. Sed tamen Ib exhauriet . ad ima Penetrabis profunditatis huiusce, Je abysso exhausta, consilia, quae latebant, tua solertia inuestigarini bit,indignoscet. ' Haud tibi persi rideas posse quam umiris piaculam occultum hominum risugere cogni--u i tionem, si vel cor hominis inserasa e c uti δε---. 1 . dicitur in tandem Sapienti reseratur. Nam dum adestetitiosus vestigator issicalamEpoterit diu operiri.J

brant ut vim iericordes, de bene fiet 1 ted non multi sinthiivismodi ; nam pauci exactE ac fideli: et misericordiam in egentes exercent, nihil illud sipectantes quam diuinam gloriam, ex

acrem pauperi leti ine. In eleemosyna, Domino affectus & intentio magis, quian effectus

UM . AIrin . am lai in simplicitie se sincere, candide, de sine naui bus, to lin Ie silis, dereliis put . id est, morum suorum imi- Σα is latores, vestri civictis selices. ' Deus enim minis ri' parentum iustitiam vel etiam in filiis allatet

- 8. Rex, im sitit ita salia iudic . qui non

oriatur, pro ita muneris ratione iudicia ex cccci, de se ex an mo gubernationi addieit: a s at omitte vita se intuitus', cum sit praesinas, de rebus, quae geruntur. intersit, de negotia Per seipsum tractet, omne ina' i .ri dissipat, iam

omnes in ossicis continet. nec facile est , illim a facere: peccantes rimit,&de Republica Te a Remi male meritos iuppliciis assicit. ' Tota Regni perditio ex Regis abstractione , solio seu ab immediata gubernation habet exortum. lme s. v. auu par si dicere : Asi,u is est O

intum,' Nam uti ait Apostoliis, si dixe imui, qu ruis non haeremus, ipsi nos se iis G. ct non eit I. Ioan. I. Nemo ergo i ctitet: Pim sum a peccilio.

derando, vel in mensurando decipias,estabominabile Domino. it. Eois, s si is intes brin missi ni- , ore iusto operaei . Iis rebus, quibus pueri delectantur, satis indicant, piliae, an impii iii a sti cordati, an insipientes sint futuri. ' Unde de di qui- bent parentes quodcumque studium, seu acti t nem impietatem fiaturam indicantem in filio corripere, ut mutato studio puerili, turpis illa seri cor . indicatio mutetur 4 iti Izrs ii. Ain mania Mem,cto arantiaden- rem Do n. πι fecit utremnque. Quandoquidem Dei munere aures habemus, & oculos, ¢iendi facultatibus ornati sumus, iustii in est nos illis tecte uti, 5e ad eum finem, ad quem siti ac sensus instituti eoriam viam dirigamus. In I iiiii μ Piaculum intolerabile impudentis, qui bene. QM H o fieto vetitur in benefactoris iniuriam. ly in si diligere somnum, otio torpere, ne ro e resim opprini M. Aperi ocidos tuos, s ire V m , vigila, labor ut abundes.s , Malum est, mission est. disis omnis Attalent emptores, ut vilius enaant. rex a , venalium proclamate desectus: O

recesserit, tunegloriabitin, quod rem bonam exi .guo comparauerit pretio. En hominis in- Ine niuingenitim semper in rebus bonis desectus confin- hominis ngentis.J bonis

is is . Est aurum pretiosum ai)ud homines tas ta ' ct in igni ab hominibus

aesturiatiar./Et vi et tofum laria scientia. At omni auro, & gemmis pretiosius est vas, seu gemma augustior est pientis os hominis,

intumve petitum viri Sapientis simul de Ho-

quentis.

Frs. 16. Iolla vestimentum eisu, pu fidem sor

tuit aliunt: cs pro extraneo aufer Piquus ab eo.

Meretur, qui temere fideiussit, ut vestibus, aut stragii lis spolietur, ut creditori, cui se obligauit'. satisfaciat. vidisti alicuius fidei iiisO- pia ἰussorigreui 3 Vidi. Ergo cito videbis eum nudum sectatui ege mendicate ι fideiussionem enim sectatur e e

et fi . Suavis est honum Parus mendaciq. id est, mendaciis,ac fatidibus aequisitus: ornaea implebitor os eius calculo lil br. pro calcula IXn thica: Dii lapillis arena dammixtis . quos

ad vexandum alios panibus solebant immisse re. Unde Senco panes lapidosos vocitat l. i. de Missea . . ' Omne vitri in os calculo seu la pillis torquentibus implet,quia initio si uecit. suaue iniit .

posteri amaritudine exundans, atque ita men- postmodi miitur suauitatem apte panis mendacii vocitatum .isse, c i8. C itarianti consiliis rebarantur. sacere cogitamus, non prius, suscipienda sunt, quam de illis consilium prudens Limpserimus, de apto sandamine nixi poterimus iecure intentus exequutioni tradcre. ' N in Qui repen- Qia i penthie operatur, poenitudi iri ei se solet obnoxius 4 opeiates, ea Et bernaculis tra ianuaseu bestia. Non viribus tantum S exercitibus cum hoste pugnandum: sed solertia. ac prudentia curandum, ut illi si- periores os inpossimus. ' Non minus sed ma 1la: noss-gis profieit ad belli prosperitatem gubernatio eii ad pios pru,ns, quam militum copia .l timem belli Versi'. m. qui re aetas, teria , ct a salviso lenire, cst dilatat labia sua. seu qui secreta quam teserat sibi commilia, vel Raudibus utitur, ad pia mil decipiendum, vel loquax est, ne com res aris. Nee enim impunὸ ex huiusmodi euades consortio. Amieus Acilis ad secreta reuelanda Amicitii & loquax sagiendus 4 ' Et quidem loqirari uetans secie. non committetida arca ra. Nam ut loquatur, secreta reserabit. Vulgariter expendo. -- qiis δε habur,dira quamas e lIetersio. 62u' malia erit Farri sua, ct matri, at ea . quae extinguetur lucerna eius in mediis te nisi i . itaquatur. parentibus maledicere ausis fuerit,in tenebi signoininiae, Mictionis, ac vindictae felicitas, oria, ae splendor obruetur. ' Ignominia te stanIa enim assicitur filius, qui parentes non reuere- assicit ut fi- irq η Alis pro luctris titis transtulere, ho qui pa eias . nam per hos clatescunt mortui parentes. Sensus erit, filiis dilectis immatus E sumatis In promis

babitur filius qui parentibus maledixerit,ut in silui placti- filiis puniatur ut M.qui reuerendum deliquit in se

Vre 1 t. Hae edualm quam festi vin m priu- exuit heipio praepropera adit one, vel sui taptione, non sat excussis oneribus: in no usimo bene Actis Orabit, id est, non diu prosperum cursum ten

bit. Accidit enim saepe .ut haereditatis onera su perent fiuctuum utilitatem. Prius ergo mitin reus quam haere

59쪽

Liter L Commenta ij Literales dc Morales,

i relictam haereditatem tibi relictam test nemo adeas, eius onera distute.'oum di s. ir. Reddammatio, vindi iri miti de accepta iniuriasumam, ex 'i D. nimi, ct tilinabitu. fer patienter, donec Dominus, qui suorum curam habet, de Proprias re putat suorum iniurias, te liberet, de si opor-Hombilam tuerit, vindulam assumet. Horribilem quis de inimico vindictam assumit, dum patienter

miti vel im iniuriam syllarat, tunc enim Deus caulam iusta

tutiam ius, cipit diuexati iniuste, vi acrius delitiquenti reati Diciti vulnus infligat. l

einptore in pondere inuisum est Deo, qui sallere nescit: α uti dolosa statera, bonum haud potest esse, unde tot tamque surti crimina pro-iluinit, in recti simi Iudicis libra aliquando Pondcranda. 1 . A Domino diri vitur m iis viri, siue ab eius directione nostrae petant acti nes , & quo termino gressus conquic scent.

Quid ei potii simum fit agendum c quis amo-m ur. - num suturus sit finis. &euentus. ' unde iuxta Dei bene Placitum gressis dirigit i-ε aE nime glorietur; nescit enim, an recta pernit et tirectilinii ne in via, & tandem c xlestis patria requie p.

Corruit Pere Iaactuaim, seu res sanctas de Deos aetatis, spoliando bonis loca sacra, seu pers in iniussu nas satiris exactionibus, ac tributi, iuexat rosul lit do. ' Prosectδ qui sanctos, Religiosos, Clericos huiusmodi exactione afficit, eos, initar

. . - eos Vnde ruinaei indi

vitia meitur. Mihi credite, inde R orum rui- grauam nam exordium habere, unde loca lacra vel pet-- trii latis pergrauantur. J Item ruina a iuri '-homini vinia , seu postquam aliquid ruina pim Deo deuotum , vel dedicatum eii a te, aut ab alio. id ipsum retractare. Versi6. Dissipat imios Rex Sapiens. Sapientis enim Regis est impudentes peccatores de medio tollete, ne illos improba societate in- in adia .ficiant. Et si ν - inc ru formem, id est, ita obruit illos, delet, ac sepelit, ac si, deturbato in subiectos fornice cubiculi, totos ruinis inuolueret. Hebr. Inducit supera m , quod

supplicii genus sest olim Hebraeis,ae Syris vii

id est anima rationalis, de vis intelligendi est quasi lucerna quaedam in homine aecenia, Domini beneficio, inaestigat secrata Mut M. seu qua homo cognoscit omnia, quae in homine latent, qui scilicet sint eius affectus, quae studia, de eo lationes. Vnde extinctant crediderim ei te lucernam seu intellectum illius, qui facile adulatori credit, inim ex ver-Vitieipio, bis deberet decipiendi agnostate studium.J di, ea uestta f. x . Misericoratia, O vrri in cnditati mi Regem, id est clementia & iustitia Pi incipis

aeternat imperium. Et robo itur cimentia ri rim. Licet enim utraque virtus requir tur, tamen clementia Potissimum Regnum roborat, quia subditorum animos, eoIumque be- i M. neuolentiam Principi conciliat.J1m Exaetati isti monEx fortitudine enim altalent adoles cciues exultare, ae gloriari. Et dignit in seno carantio. Ex canitie possinit senes digne exultate , sicut de fortitudine iuuenes. η Qi la canities sola canicis eos dignos essicit reuerentia P n. so. D ret neruia suo .et a. adolescens discolim ex. gr. qui de sortitudine gloriatur, de passim rixas excitat vulgarit et a laa , si ab aliis actitet vulneretur, ab

inquietudine emendatur . nec ruitan audet ciuilia illa certamilia inire. D in secreti ri ventris. Et morbi interni, acgraues, uera

homines addicti voluptatibus auolent diur clari: sua vexatione raciunt animam sobriam, dc a voluptate corpora re eam. CertE .ae viἰ- aegritudities ex vitiis exortae cordatum Eou - Tnem a solent edocere , ut volup ς , qui nem sue iebus duxere originem , exitiali odio Proic- voluptates. quatur ; unde Dei beneficio nos imus proue -- ne

nil sed

CAPUT XXI

cIcos Salomon Deum in omnibiu obsequi, misericordia, iustitia, reliquisque

virtutibus incumbere edocet. I C v τ diuisiones aquarum, ita cor regis in manu Domini:

quocumque voluerit inclinabit illud. α. Omnis via viri r m tibi videtur : appendit autem corda Dominus. 3. Facercimisericordiam&iudicium, magis placet Domino, quam vi- chimae. Exaltatio oculorum est dilatatio cordis . lucerna impioriun peccatum. s. Cogitationes robusti semper in abundantia: omnis autem piger semper in messate est. 6. Qui congrcgat thesauros lingua mendach, vanus de excors est A impinguetur ad laqueos mortis. I. Rapinae impiorum detrahent eos, quia nolit uni iacete iudicium s. Perversa via viri, aliena est qui autem mundus eth, rectum opus eius. 9. Molius est sedere in angulo domatis, quam cum muliere litigiosa dc in domo communi. o, Anima impii desiderat malum, non miserebitur proximo suo. II. Mulctato

resti

60쪽

cul Prouerbia Salomonis. caput XXI. η ρ

restilentes apientior erit paruulus:& si sectetur sapientem, sumet scientiam. I 2. Ex- cogitat iustus de domo impij, ut detrahat impios a malo. I . Qui obturat aurem

suam ad clamorem pauperis, S ipsc clamabit, ic non exaudietur. Iq. Munusaibia conditum extinguit iras, oc donum in sinu indignationem maximam. i Gaudium iusto eii facere iudicium, de pavor operantibus iniquitatem. is. Vir, qui errauerita via docti in in coetu gigantum commorabitur. 37. Qui diligit epulas, in egestate crit: qui amat vinum, re pinguia, non ditabitur. Ι 8. Pro iusto datur impius: & pro rectis iniquus. I9. Melius est habitare in terra deserta, quam cum muliere rixosas iracunda. 1o. Thesaurus desiderabilis ,& oleum in habitaculo iusti:& imprudens homo dissipabit illud. 2 i. Qui sequitur iustitiam 5c misericordiam, inueniet vitam, i istitiam, de gloriam. 22. Ciuitatem fortium ascendit sapiens, de destruxit robur fiduciae eius. 13. Qui custodit os suum, oc linguam suam, custodit ab angustiis animam suam. x . Superbus de arrogans vocatur indoctus,qui in ira operatur superbiam. 21. Desideria occidunt pigrum: noluerunt enim quidquam manus eiuso arie 26. tota die concupiscit& desiderat qui autem iustus est . tribuet. & non abit. 27. Hostiae impiorum abominabiles, quia offeruntur ex scelere. 28. Testis mendax peribit: vir obediens loquetur victoriam. 29. vir impius procaciter obfirmat vultum suum:qui autem rectus est, corrigit viam suam. 3o. Non est sapientia, non est prudentia, non est consilium contra Dominum. νι. Equus paratur ad diem belli. Dominus aptem salutem tribuit.

0MMENTARII.

l sunt in manu olitoris, quiis eos deducit ad areolas olerum irri-

gandas & quo libuerit per decliues

.canales aquam ducit: ita cor Rediis in milia D

Rex quantumcumque superbus,po- vela &eiscaenis, est tamen integre in potestate Dei. qui voluerit, inclinat illud non udentiscogendo,ut somniauit Lutherus, Cal-

uri de alii liberi arbitrij hostes sed suauiter

- nata D,flectendo,ducendo,hoe est, interius Acten ,quae nouit eius ingenio congriacie,

vilibere ne stat , qud Deus deiiderat. ita fie-- auem Cyria a ij, Artaxerinis, Asueri Regum 4 Perianim, ut Iudaeis fauerent. ouinis in viri Neta sibi vutitur, actiον , vel institutum vitae gendique ratio homini eorum auctori placent , seque rectum it et inite emimat. Muem corda Domi u . Deus autem potissimum requirit in actionibus cordis rectitudinem, sine qua ratio virtutis pe- tilia opera xj. ' Multa opera displicent Deo, eo quod ea GHs -- extremae eorum rectitudini rectaintentio inte s. Facere mi stricordiam, ct iudicium, seu loqui, et iique quod suum est,tribuere, ν - cet Domino quam vitaima. Non enim placet Deo Acrificia , cum deest iustitia, de mitericordia tuos ab hominibus requirit. se. 6. 'f-

Dor. μγ Exaltatis o d. ortu is dilaratio creo, ia esst, ita perbia, arrogantia, fistus est vanitatis typus. Lucer mi Precatum serit lada, te mor, omne peccatum id sunt, in quo impii MME, - sciato gloriam constituunt. ' stultiun, mi impius istimare peccatores, inter deli torum tene- ω briis et iacere posse, ipsas peccati tenebras la

ι ,.s Mina SS. Script . t .Vzmos. s. Cogitationes roluistisemper hetabun tia. Hebr. Atigentis, s sed di viri. Macliinati ne iri diligentis semper illum in abundantia constitui int; diligentia enim δc conatus robustus vincit ad opes acquirendas dissicultatem. O metu ararem piger se ur tu egestate est. Damenim detrectat laborando paulatim ditescere, sed solis inhiat occasioni b celeriter,& simul ex aliorum, seu liberalitate seu infortunio,seu malis artibus ditescendi; fallentibus illis, ut saepEst, perpetu5 sua in miseria manet. ' Nemo Nemo re repente diues, assiduus labor sauit opes paula- fit di-

V s. 6. φ ti suras viniti ci . seu qui me littendo de Allendo ubi di ilitias pei ineleste. parar, vaIm,ct excors est, quia vanas, de peritu- ις. ras diuitias quaerit. Nihil enim ex fraude opes ex acquis tum poterit permanere. J Et ima pingetur fraude ac Masaque smortu.capiet tir, constringeturi ueis pq ni ortis aeternae. En stultitiam eius, qui teaii- dibus gestit opes acquirere: eas non pollidere, est qui eutae perit iras scilicit, de aeternam vitam pro inter- nauti opes

minabili morte commutare: vere voto, ex qψu ς ε cors a Sapiente vocitatur.l possidet, des o . Rapina impiorum detrahenteos in per petitae et- nitidira , qiua nolumi it facere iudicium, sed id quod iusti im erat agere, contempsere.

m . Perirersa via wri alienae it ab hominis natura secundum eius primaevum institu tum. Qui autem munditi est, re tumo aurius. sicut 'cator per viam alienam incedit, sic mundus a tabe peccat , seu iustus viam minime ab hominis natura , de aequitate alienam te

rit.

In f s. M lim est sed re in angulo domaris. Hebraice tecti. L . non redii mbre Palestino rum, Se omnium Orientalsiim, qui tectis fere planis .iebantur. Praestat itaque iub dio degere,ubi tempestatibus, de iniuriis adris expon ris, quam cum mallere ii Uissa , seu rixoti in δε- me pluribus .idcii, ampla& commoda R. ios, maccommotari. Rixosae enim Dominae lingua ii eos itas hortibile, diritate superat tenippilax l a ui V. s. io. Aniis imp de δή mri uiae. Eius, qui voluptatibus, aluique criminibus im- mistio sicari

SEARCH

MENU NAVIGATION