장음표시 사용
821쪽
M essectis Prudentia circa Beatitudinem. . I. UX dictis non est dissicile in Quae
. stionem Philolophorum d e Beatitudine inquitere. Vtcunque enim vocibus Philo phiam lacerent , haec est,in summa, una omnlunae sententia, Beatitudinem sitam esse in consecutione Summorum Bonorum quae in Natura sunt: Puta Virtutis, Scientiae, Divitiarum,Honoris seu Laudis,& Poetentiae , non sine Sanitate etiam corporis perfect a. Quorum Bonorum clim pleraque, ut Sanitas, Divitiae, Fama& Potentia,apertissime a Fortuna pendeant, clarum quoque est Prudentiam natam esse iis quibus Fortuna favet has tribuere. Sic enim haec Fortunae sunt Dona ut nisi adsit Prudentia quae Fortuna uti valeat, nunquam alicui eventura sint. Uis itaque Prudentiae etiam hanc selicitatem, non cuilibet sed fortunato homini tribuit ; Unde apte a Grae- Cis appellatur,quae quasi contingata directione benigni Dei seu Genii, seu ut Theo-
822쪽
Examen decimumquartum. Theologi loquuntur, Angeli Custodis. Gentiis enim seu Daemon familiaris apud Platonicos, etsi fermὸ per somninm, tale quidpiam exprimere videtur.
a. Declarata Prudentiae vi quoad effe- ista, superest eandem quoad extensionem seu quantitatem investigare; hoc est, ad quantam hominum multitudinem sese extendere sit nata. Ad quam investigationem auspicandam praemittendum est pro statuto, non aliam disciplinam vel politiam ad perducendos homines ad Beatitudinem expectari aut possibilem esse , quam quae in Christiana sive Catholicu Ecclesia exemcetur &discitur: Quae, quantumvis in uno saeculo vel plenius intelligatur vel accuratius in praxim exprimatur quam in alio, &in una Provincia quam in alia ; Eadem tamen est, Mubi Optima & ubi Pessima, modo maneat substantialiter integra. Quaestio itaque est quanta Christianorum multitudo vel Christiani censendi sunt ad Finem Ultimum Hominis ex vi disciplinae Christianae posse perduci, vel potius de factis
eam attingere. Pro cujus mysterii elucidatione, in primis ad hoc intendendi sunt oculi, ut, quis si status Animae necessarius in
ipse exitu ad hoc ut non aeternis mancipetur doloribus,eluceat.
823쪽
3. Et quoniam Beatitudo est Ultimus Hominis Finis , Hominis autem secundum Animam affectio non sit aliud quam judicium activum seu essicax de Bono Concupito, clarum videtur hanc dispositionem ut moriens habeat hoc Iudicium fixum &inconcussum, qudd totum Bonum ipsius stpositum in Bonis a Deo accipiendis in fulmra vita, seu in fruendo Deo late loquendo)esse absolute&necessariam , &sist reiff.
qualificata, etiam sussicientem. Cum enitii non sit aliud in Anima a corporeis segrega- quam Intellectus & Voluntas, seu affe)ctiones quae utraque in actu continent, manifestum est nihil in ipsa. Anima esse posse aliud quod ipsam intrinsece perficiat in
ordine ad Ultimum Finem. Alia autem cogitare necessaria ad potitionem Beatitudinis quam intrinseca ipsius Animae non consistit cum naturali progi essu Theologiae quem hactenus secuti sumus. Quaestio itaque reducitur ad hoc, ut quodnam Judicium de Finali Bono sit idoneum expiscemur. . Pro quo advertendum est, dum in
corpore versamur, plura ad actionem nostram concurrere quam eXtra corpus, &Judicium fixum &dcterminatum non procedere ad actionem nisi adeo validum sit ue
824쪽
Examen decimumquartum. Incursum spirituum naturalem vel eX conis suetudine ortum vincere possit. Alioquin actio sequitur motum Spirituum , qui est immediata causa Aetionis in nobis sicut in caeteris Animalibus: Extra Corpus autem
solis Judiciis agitur. Quare , si Iudicium
de Bonitate fruendorum sit solum praedominans & tale ut Iudicia de caeteris bonis in Animo rellista post sese trahere potens sit, talis Anima languebit post aeternum Bonum, neque asseetum substantialiter in alio collocare poterit. Et, quod sequitur, si quando a stiva evadat in semetipsam, quod absquὁ unione ad corpus contingere non potest, s corpus contingat proportionatum
ipsi Animae , illud ipsum & Iudicia reliqua aptabit Iudicio de Ultimo Bono; &, quod
sequitur, ipse Summo Bono fruetur. Suffciens itaq;dispositio Animae exeuntis ad ternam Beatitudine in Resurrectione obtinendam, est Iudiciu inconcussum activum, hoc est, sortius reliquis Iudicis de sola Bodi nitate pernina Bonorum Futurae Uitae. . 3 . Ostedit sese hic aditus novae quaestionis, puta quando Iudicium necessarium est fortius caeteris, & quomodo hoc expendi pos sit λRepetendum proinde est ex Aristotele& Sancto Doctore ratiocinatione morale , seu
quoad agibilia, saepissim h intervorti a Cu-
825쪽
8oo Statera Morumpiditate; quod sic contingit. V1det homo quaeda clarissime&inconcussi in c5muni, nempe eligendam esse Aetion ε propter bonitatem Effectus, repudianda propter mala secutura : Sed du accingit se ad particularε actionem ex his principiis derivandam, intercurrit phantasia non simplex & pura ut discursui congruu erat, sed affectibus gravida , dc Conclusionem secum ferens magis quam permittens Intellect ui eam elicere.
Verbi gratia, Dictat Ratio quaerendum es, se vidi um,puta sevistum congruum; subjicit Phantasia in horto vicino esse Mimi sibi congrua;& absq;eo quod relinquat liberum iudicare Rationi an Poma sint congrua vel sanitati vel commoditati estirientis, fertur ad ea rapienda, & rapit simul hominem cum Iudicio illo communi qubd foret con-rrarium Rationi si disquisitio intercederet;
non enim apparerent vel congrua Sanitatis foliasse nimis frigida sint stomacho; vel fortunis, s periculum jacturae propter rapinam trahat. 6. Ratio mali est qubd in Animali immediatum principium operandi sit corporeum,& quantumvis non valeat ad actum procedere sine spiritali Comparte, potest tamen
Nne illa imperante seu cum ipsa ministranteactionem ordiri. Sicut enim in insentibus
826쪽
Examen decimumquartum. MI 'quodammodo totaliter regit & movet qubriali Intelleistum, sic in majoribus eandem
activitatem ex parte retinet, non tam persuadendi quam adigendi sua vi & impetu,
quem reprimere non potest portio Spiritalis nisi cum adminiculo aliorum spirituum per exercitium suae parti aggregator V. Unde patet in Morte,Rationem & Principium Commune suam vim habiturum, nisi tempore Uitae in ipsam Animam impressio sequior facta sit quae eam extra corpus comi-tetur. Adductis itaque utrimque adversis'
nostrae litis cornibus, quaeramus quid elici possit. Supponimus ex una parte hoc J udicium inconcussum, Futuri saeculi bona esse seu bona ,ex adversa parte collocamus in eadem Anima Iudicia quaeda quasi languores' quibus judicat Honorem,Imperium,Voluptatem esse appetenda; quod non repugnat' priori Judicio, cum simul haberi possint. 6t & verum sit esse quodammodo appetibilia, modb non in comparatione ad Bona vel po eius BonumFuturae Uitae;Unicum sed pluribus Metaphoris explicatum: Sic itaq; ha-
ter quod si J udicia de hujusmodi Bonis quae
morti supervivunt in corpore subdita fue rintJudicio de Bono Futurae Vitae , illud trahet caetera ad se & salutem Animae da. bit:Sin talia fuerint, ut homo absq; his neqy
827쪽
Bonum Futurum aestimet, illa trahent Antimam in Damnationem, non obstante Iudicio qualiquali de Bono Futurae Uitae. 7. Nunc adaictiones ex quibus mensura Iudiciorum coniicienda sit devolvamus rationem, si prius unam dissicultatem eva serimus. Videntur enim quidam esse qui
terrore futurarum poenarum abstinent a
malo, qudd autε assiciantur ad Bona Futurae Uitae vix aliquod vestigium apparet. De his quaeritur quis eorum sit status in pruno exitu Animae. Sed, si Malu sit esse Bono privatum , quisquis timet poenas futurae vitae amat bene esse in Futura Uita; & quantumvis non descendat cogitatione ad qualitate. Bonorum Futurae Uitae, tamen in communi
larum est, qudd praeserat ben' esse in Fu-tur Uita iis ipsis quae concupiscit in hac vita. Unde licet status hujusmodi videatur infimus omnium Iudiciorum de Futuro Bono quae sunt idonea ad aeternam salutem conciliandam, quia incommunissima ratione haeret ipsius Boni, tamen non potest negari&Iudicium de Bono vitae Futurae in hujus generis hominibus esse, neque esse a Rivum,postquam illas ab illicitis continet. Et 'Pp rex aequivocum csse quod objicitur, quod nullum amorem Dei habet vel Beati
828쪽
Examen decimumquartum. 8o3Timor enim no est de jaetura rei non amatae. Habet itaque Amorem sed non videtur habere, quia adeo de communi ratione objecti est, ut dum applicatur immediath particulari Bono, non videatur de illo esse. Amat itaq; Beatitudine Futurae vitae, & consecuxurus est, quantumvis non diligenter intuentibus hoc non ppareat ita se habere. 8. Contiguum est de ipso Amore, qualem oportet esse, inquirere. Nam neq; Summum requirere permittit qui monuit in domo Patris sui plures esse mansiones,& qui docuit Stesiam is Stella disserre claritate. Et, ediverse, ratio docet non posse esse ullum as sensu Veritati Practicae qui non aliquo mo do secum affectionem trahat vel includat.
Medium proinde inquirendum est,& quod Metapby sice exprimimus, quis status seu quod Iudicium sit substantialiter adi tyum
quod non. Eri nimia comunitate & quasi laxitate vocis lapsemus, Notamus Vita esse aistione a se: Tunc igitur Uita videtur substantialiter firmata, quando primo Animal ex sese natum est Viveire, quasi dicas cum sese nutrire potest, neque ulterius indiget uberibus Matris, vel salte illa ipsa quaerere potest stimulante fama. Proportionalitet itaq; quando Iudiciu de Vero Fine humanae naturae adeo stabilitum est, ut mouente Ra-
829쪽
tione ex sese operari possit& conquirere media seu eligere actiones congruas eidem adipiscendo , tunc dicetur Homo habere substantiam Judicii hujus seu status Vitae Christianae. Monens Ratio est illa quam Synderesim appellamus in Moralibus. Dicitur autem Judicium posse operari si inquieto'& tranquillo Animi statu quando
tentatione vel infirmitate immunis est, sufficiens est persuasio quam habet constanter suaviter ad actionem vitae aeternae Congruam progredi; puta, ad Spem, desideria& executionem congruam. Patet enim tuod, cum Mors tentationes Zc infirmitates auferat, mens a corpore cum ejusmodi
judicio abstrae a,operatura sit & conversura se ad Uerum Finem & Beatitudinem. Si enim validas impressiones aliorum objem
rum in ipsa mente habeat , ' non poterit in huiete sese ad Deum convertere, Caeteretenim impressiones, etiam in maxima quietό corporeorum tumultuum , agunt & impediunt motum Animae ad Uerum Finem.
9. His firmatis palam est duobus modis a se fectione activitati descisci; per defectum Astivae virtutis, &per oppositio. m. Dppositio aute vel est ab intrinseco vel ab extrinseco: Defectus, vel in intelligendo vel in movendo. Oppositio extrinseca per Ti-
830쪽
Timorem operatur. & impedit exteriorem aetionem;&,qtre,d sequitnr, interiorem ttundit, si)non destruat. Hujusinodi' sunt quos nos Schismaticos tempore Persecutionis appellare solebamus,qui de nullo Fidei Articulo dubitabant, sed jac uram opumiserias Persecutionis subire non audeo bant, Privllias ' orationes Catholice legea bal,quandocunq; auderent auxilio erat pro
fide laborantibus & patientibus; cupiebane etia Catholico ritu vivere, & querebanitia de imbecillitate sua. Quid de his cens dupErvidentur quid ε sententiet Salvatoris condemnari , rhquirentis Confeseionem siti sub pqenu. Negationis 'iarati, Patre suo.
Io. Uerlim, sententia illa largior est con ditionibus nostrae propositionis. Plerunque enim non-confessio trahit secum ipsius Judiciinnterioris destructionem, & sc in sei psa con siderata dam nat ionem in fert Sed
una conditionu a nobis propositarum est,
quod Itidicia & affectus ad Bonum aeterma integra maneant,et si debilia; quae non faci-lh apparere potant ubi exterior actio deficit. Propterea, quoad sinu exterius hi quasi proditores Fidei &-Ιnfideles habendi sufit. si irrieriori autem Iudicio Dei, si verE Imdicium maneat in iis syncerum &serenum, tanquam per Ignem salui erunt. Notandum. Ll 6 naturae