장음표시 사용
81쪽
νο VERBUM SUBSTANTIVUM NEGATIVUM.
occ. ille nonsi, ol olmasen Mesis, olimsen ET ita in reliquis modis , temporibus, &personis, addita semper negatione, verbo assirmativo Ga=l olmac; quod alias seri, vel evadere signiscat. Quae omnia, ut vides, singula cohaerent eum regulis, quas in paradigmate assise maliuo activo tradidimus. Quot enim ibi voces inuenies, easdem in substantivo. S in quolibet alio verbo, siue assirmativo, siue negativo, addita negatione, se inabis. Et quod sepe,&suo loco monuimus, obseruabis; ut quum par est, a d ut i duplex, et vis, επη Κ ut O , di, Persevin ut simplex n, vel ut i consonum proserantur. Ac demum aduertes supradictum verbum in assirmativo & negativo significatu, etiam ni vel non posse feri exprimere, ut e. g. motur fit, vel erit, de potes esse; Iul Olmaet non fit, vel min-erit, deno potes esse, vel non potes feri.
De Turcica Nominum & Verborum Syntaxi.
HIe quicquid in Iberica hia taxi tradidimus recolendum: neque enim
Turcae, alia ab alijs incedunt via a quin cum Latinis, in plerisque conueniunt, praesertim in constructione verborum: & inde nos plura omittimus, ut paucis discrepantias observemus.
82쪽
. Vum substantivum, di adiectivum simul in oratione coniunguntur, ne--que numero, neque casu consentiunt: nam adiectivum nomen, ut plurimum remanet in nominativo, &in numero singulari, quamuis substanti-uum, oblique transeat in pluralem, ut ita dii tuli euteri iaptiter metua domos sistrauerunt. Sin vero adiectivum solum, & loco substanti ut in oratione ponatur, declinabitur per omnes casus, quos verba exigant, solita n minum inflexione, ut ex insta positis exemplis patebit. II Quum Adiectivum multitudinem de pluralitatem significat; si substantivum in numero singulari remaneat, grata Turcis erit oratio, ut e. g. si elelitur: ikhi et lueti tur, manus manum lauat: d mantis fuciem lauat. Vbi et manus utrobique in singulari numero ponitur; quia i sol ikhi dra pluralitatem importati sicci libir ocq ikki cusci almaet una sagitta dis avem non capit. Adverte tamen i kki diis hic eum auem , supra cum JImanvs innumero consentire; singularis enim non pluralis dictio esti disi, ut diximus, pluralitatem significat. Atque idem fit, quum aliquod eiusmodi adverbium immediate praecesserit. III Quod Latini per substantiui cum suo Adiectivo concordantiam exprimunt, ut plurimum Turcae duobus substan tiuis simul iunctis efferunt sic aliun tag aurtim corona, o demir capustreum porta, rIO corona aurea, porta frea. I V Quoties duo nomina substantiva simul in oratione continuantur; vel primo apud Turcas, unum eorum ponitur in genitivo, ea conditione, ut alterum semper in s ne recipiat particulas ibi se aut i characteristicas pronominis possessivi tertiae personae, vi ex. gr.
chliaet inest Regis thesaurus. Vel secundo, vice genitivi, utuntur nominativo, immota remanente characteristica possessivi vi cap. a. annotauimus. Vel tertio, quod tamen raro accidit, more Latinorum, utuntur solo genitivo, nulla addita charaeteristica alterutro ipsorum ut e. g. ceu sIs ei, Lala in I At binan ingli,clice custianingh equus equitantis, machara cingentis. Qt L . Si gian gianungi, cardascdur animus animi stater est. Vel quarto neque
83쪽
s in hi tarac bir ghiun ghierek mille amorum armatura, uno die opus es. Vis ad verbum Θ mille minus armat tira, inus dies oportet. et quia to, si significatio serat, eleganter utuntur ablativo: quod ade6 Turcis usui est, o P. D. Iacobus scripserit, a quibusdam doceri, Turci cum genitivum, non modo syllaba usi ungli, sed &den vel duu particula terminari; quod tamen nulla alia ratione dicendum. Ablativo vero semper utuntur, ut diximus cap. 3. quum sit comparatio, ut e. g. lubh O aλ- senden boluk ilh baetar time cum te maiori mereatum
nefae. Si vis id verbum , te malameum mercat tam ne ac.
Lαω c-aaoAL, ignara amico, prudens inimicus melior es. Olia racente Leone vagans Cuniculas melior est . V Demum nominis cuin verbo concordantiam in singulari numero, sere semper apud Turcas inuenies, ut & in iam allatis, de huc subiectis adaghs patet.ba iailmaet bir Alla non-erat Tntis Deus. . a ι, - - multumscires,multum loquentimultum errat. υυυ ηυ in I si tes viren , ikki hiere verur , esse dura, bis dat.
Matitan ocq donm eZ em Pa sagitta non reuertitur. Discrepat ucro nomen plurale , si aliquod adverbium pluralitatem significans, singulariter positum intercedat, ut e. g. 'Ibli Ioher himsen ingli dili tat litora, dinurici oculur. Vim verborum expende: cuiuscumque lingua eius dulcis si, amici-eius multumst. Fateor tamen, saepe verbum singulare, a plurali nomine regi, vel e contra nullo adverbio intercedente. . sE
84쪽
De constructionibus Uerborum Turcicorum.
D. Antonius Iardina Ger. Rei vir virtute, ingenij acumine, & lingua m p ritia egregius plura de Turcicis verborum constructionibus adnoterat: sed malum i aurea eius opuscula, singula quidem incendio conflagrarunt, Turcae, IChristiana fide Apostatae maleficio, qui Patrem &Pastorem optimum, zelo &eonsessione fidei illustrem, igne e medio tollere cogitarat. Verum ut paucis omnia perstringantur, ad Latinorum classes verba Turcica revocamus; sic enim adhi-ua, sic passiua, sic neutra serε omnia construuntur. Et I. ut apud illos, activum verbum non plerumque post se, sed ante se regit accusativum, ut e. g. - Leu i με ua unusqui Iseipsum melliss amat ali eius . .. Ii Orientem nesciens, Occidentem nescit. l l in verbum vesitim aperit, idest, declarat. --Ποθει hspitem non mat. Verum pluries, vel quia sequentes dictiones a vocalibus inchoantur; vel quod ad gratiorem sonum sic reserat, praesertim quum orationis argumentum rith percipitur, ita i Characteristica accusandi casus omittitur, ut patet in subiectis exemplis ἱ quae Turcae sic communiter
Ad il ti,u pro Ui K ali sanguinem fac, Iegem usum ne ae . tu ob pro mel accipiens, digitum lingit.
85쪽
so CONSTRUCTIONES VERBORUM TURCI C.
Sed plerumque vel solum asexum pronominis additur vel simul cum literati, n, quae sere dandi casum significat; ut videre est in sequentibus. - o obse lupus pellimstiam mutat: venatusιu non-mutat. leporis Iugam vel sugire eius vidi&c. νὼ - , ostrua lupus, Usum caput stium , non curat. Ita ergo communiter loquuntur: vessim ego superiorem & rechram dicendi modum frequentius usurparem. II Passivum verbum , similiter ut apud Latinos,&plerosque alios, ablativum postulat, qui ex nominatiuo verbi aetiui fit,&nomi natiuum qui fit ex accusativo, ut e. g. is su La chlialc Sulimani seuerpopulus amat Salomonem. I . Suliman chlialetan seviter Sa-hmon a populo amatur. Sed a tergo , ut aiunt, tum activa, cum passiua, & alia verba , varios casus admittunt; praecipue dativum di ablativum, ut in subiunctis ada gijs ostendemus. avo cercopithecus decipvia non apitur. υε indo Da S. . lupus partus-eius loco mulis vertitur.
A caecus eumaeaera vadit, urerque-
86쪽
C sTRVCTIONES VERBORUM TVRCIta si
ἄ-hquiascriptu es, venit capiti. pecunia omnis res obediens s. oba σύ ---blba IIrentin equiis, calcari opusenon habet. Haec & plura his similia verba , ut vidimus, dativum petunt: quae mox subsicimus, ablativum. in tal ω- exfructu arbor eius e noscitur. st, i muhhabet formehren d ghar, amor e videre nascitur. 21--μU-ωoal manu exiens , integrum manui non enit. . ia r Ua ιolivo. India eles eius acuta mina .i. culice nou
Et ne longior sim, omnia ea ablativum regunt, quae vel timorem, admirationem, pudorem, motum de Ioco, causam, aut quid simile quouis modo significant. Demum Ira plura ex neutris, praecipuε substantivum, & absolutum, ut apud Latinos, plures nominatiuos admittunt, ut e. D
bbi testat antiquus inimicus, amicus non potes eri. 1l ssat, sincerus non-erit. istina Hel in eumvatientia uua acris bel
Iarium sit: mora filium eius serieum rasumst. salvo, omnis dies pascha es.. Prequenter tamen substantivum verbum, obsermonis frauitatem, in oratione reticetur ut
87쪽
CONSTRUCTIONES VERBORUM TVRCIQ
=Im nigre ossuus a lia utam alligat M. ι γε ulla modici facies eius ulra: Al si ipso . o si &c. Verbum autem intransitiuae possessu, i . iuile est Latinorum habeo , habes, non agnoscunt Turcae; sed eius ivico, ait Labet, Audreas dii Der, utuntur voculisse tu & ali astixis fini nominum abstractorum, ut e. s. l. Ic. ningui centia praeditus, 1Iil giantu animana litus. Puta magni dentiam habens in se vel pras strens ,& habens animuin exceli ut in. Huius quoque verbi loco, ut P. D. Ia brus docet, utuntur Verbo indit, et ardor, vel vo, lv varias . seu tardi &c. quod semper v serpatur, additis nominibu , assi s pronominum in hunc modum. I G cuiuscumque lici m I es. . - , culina parietis auri eius es . i. aurem stam habet.
Et si in prima vel secunda persona loquatur oratio, suo quoque modo variantur assXa ut e. g. euum vardur dam Ἀ-mihi est, a, b LI 1leuungli Wardiar domus-tibi es, euiuar domus illi ego, tu, illi habet domum. Similiter etiam ioctur is i Jνὶ ioc idi &c. usurpatur in negativo significatu vie. g. euum ioctur, domvs-mihi nov-rs, euunghioetur domus tibi ποη-est &c. Sed hoc vcrbum, iuxta variam significatione , quam habet; variam etiam sortitur constructionem, ut patet ex allatis exemplis. Nec semper exigit, ut affixa nominibus adiunganture. g. is adem den ademe sarcuar a bdimine homini discrimen es. Quae omnia, ut in prolixiori oratione, methodo historica experiaris; ecce Turcicum fragmentum, quod a negum Persiarum annalibus, a supracitato Authore decerptum ,ari Tymhum gratiam huc subhcimus. Arab; cqisdi moucarrar amelle rini ata sinungli; oldi padiscia selieia ciunxi
88쪽
ORATIO HISTORICA TVRCICO-LATINA . 83
a-tempore Sciabor , fuerat adorans idolum , traxerat manum Arab ,vlingh vacqt achhir Belieramungi, bin Beheram melik ta
regnavit amos quatuordecim centum,suit immanu eius , regnum
Sciabarvnus, mutatisunt Imperatores Persarum vicistis quatuor, in-tempore eius
tres, annos tres Seberam absest metrogenie eius,screm terra; occidit apprehendit
89쪽
FORMATIO ET USUS ADVERBIORVM TVRC.
De particulis Turcicae Orationis.
A Rabum & Turcarum, ut coeterorum Orientalium, mos est, in nomen, verbum, & particulam, orationem distinguere; quam tamen ita subdiis uidunt, ut particulae nomine adverbium, di reliqua omnia intelligantur.
De Armatione, dc usu Turcicorum Adverbiorum .
i Vrcica adverbia variε terminantur; nec quidem in sormatione , aut derivatione consentiunt, praeter nonnulla finita syllabiis quae inge, vel sina aut cra, proseruntur iuxta exigentiam praecedentium literarum. Et ita e. g. ex Arab Ara , fit a P. Arabcia Arabicti ex Giuro Iberus, Gliturgice Iberkὲ; ex Phrank Latiuus , Phrankcia Latinὶ ; ex ea, Tui k Turca, AGI Turhcia Turcise ,& sic Armencia, Urum cia, Armenice, Grape &c. Additur quandoque haec eadem syllaba, alijs nominibus, quae aliquam qualitatem significant, ut ab illis, similia xduerbia deriventur: sed hoc raro admodum fit; nec aliis uti licebit ab ijs, quae usu sermonis tute sicil εaddisces. II Aliud est genus adverbiorum, non tamen simplex, sed compos tum particula iacit ilε cum, quae vel nomini, vel infinitivo verbi frequenter adiungitur, ut e. g. ad ut cum magni frentia, cum honore rL. t uctis a cum amare, H l O e eum amore pro magni e , amice, amanter A c. III Vt P. D. Iacobus accuratissimε omnium obseruauit, iunguntur quandoque aduerbus characteristicae possessiuae, ut e. g. ex iteri ante, fit iterimant me, LL, I iteringi, aut te, iteriti autesse, Ianermizante-nos,ile ringitizante-vis ilerisi ante Isis. Sic ab icceri, intra, iccerim iurea- me , iccerinSh intra-te, iccerisi intra-se dic. IV Instar nominum declinantur; plerunq; enim, aut L dativo, aut Oa particula, ablativo efferuntur; praesentim quum aut motus ad locum aut de loco significatur. V Nomina adiecti
90쪽
vsvs ET CONGRUCTIO PARTICULARUM: g,
quandoque etiam, ut ita dicam, adverbialiter in oratione ponuntur, ut din taberat eglliri Otur, dogliri solle obliquus sede ; rectus heu re pro oblique, recte oce. Et demum notabis, ut plurimum adverbia verbis in oratione praeponi, solis exceptis imperativis. Sed in sequenti paragrapho reliqua breuiter absoluamus.
De usu, & constructione omnium aliarum particularum.
D Raecipuae particulae sunt, Ga deh, &- que, den, aut dan a, ab , e,ex, de , --οinge vel ingia donec, Libi, vel kimi viserat, a dε in , θω- siet , vel νω sua sine, o L cum ι quaecum multis ali, similibus adverbijs, & praepositionibus, verbis aut nominibus adiunguntur, ut uti, L
veniat. Sic Rhal siet imberbis, benumile mecum &c. quibus addenda est dictio ghierek oportet ; & particula is mi perquam fit interrogatio, ut Itaghielurmi venie ne, ghielurmisin venis ne tu, eicimi dur Iegatus ne es. Aduerte autem, ut quidam monet , quod quoties interrogatio fit per ibi particula so de , qua respondetur, annectitur nominatiuo nominis, quod subqcitur interroganti, ut Zeidus ubi en a 3 a1l iam in os .i.s domi. Sin vero fuerit respondendum ad interrogationem saetam per quo , suε verbum exprimatur, siuὸ reticeatur, subsicitur nomen petitum, In dativo casu; ut so qtιο vadis noctui domui vado. At quando interro-g1tio fit per viae ad illam respondetur in nominis loci postulati ablativo, ut dom ex venio, ut pluribus exemplis capite praecedenti docuimus. Si autem interrogatio fiat per pronomen interrogatiuum ivitas him, ut ait Ah eas da Der, respondendum est in eodem casu, per quem fit interrogatio, ut
abus, alter, construuntur cum ablativo, ut suco elciden songlira tua. to post, 2 3l elciden euvel legato aute, vel legato prius &c. Nec tan tum nominibus, sed etiam verbis & praecipue infinitivis tum in activa, cum Pau