장음표시 사용
171쪽
CVR BIN. OCV. REM UNAM CER. LIB. VII. Iclx
crystallino caeruleus. Unde circulus P E D QtaruIeus. Si enime X Oculi centro traheretur cathetus, no concurreret cum linea incidentiae. Causa, quod quanto te elonga ueris a lumine,eo ma
ior circuluS iridis augescit, est, quod pyramidis lineae quanto magi S producuntur, latiorem sipatium intercipiunt. Quod solum suffusionibus distillationibus, vel ophtalmia laborantibus Videatur circa candelam iris,& non Euro,vel Austro flantibus, vel aere humecto existentibus, & candela fuliginosium aere faciente, consulant Medicos, & praecipue Demosthenem medicum , dicentem in suffusionibus, ubi ad pupillam humore S descendunt,ostundunturq;, aliqui circa lucernam circuli videtur.
In vertigine omnra circumuerti videntur, quae firma manent, sed bumores intra oculos mouentur. Prop. I.
THROPHRAsTus vertigines fieri putat, libro ora 4 ωγγων, Vel quum spiritus alienus circa caput venerit, vel ab humiditate, vel a circulari capitis motu, hae causae cerebrum inuadenteS, vel afficientes assiciunt, ut omnia circumuolui videantur, nil enim in visu differt Vtrum intrinsecus, aut extrinsecus mouens sit. Aristoteles in problematis rationem redde S, cur ebrijs omnia circumferri videantur, dicit quod visu S mO-uetur a vini calore,& videntur res moueri, nihil enim interest an visu S moueatur, an res cospectui obuia. Circular iter moue ri videntur,quia res visa conus basis est,& quum visus rem con
172쪽
spectam no deserat, circumferri videt. Aphrodistus clarius loquitur.Vinum haustum vaporosiam spirituum exhalationem ad cerebrum mittit, qui spirituS quu digeri, & consumi nequeant, prius quam tepori S spatio concoquantur per cerebru volvuntur,& perturbati ita per conspectivos neruos ad pupillam profluunt , faciuntq; ut obuiae res tales videantur, quales ipsi sunt: affectum enim interiorem foris e sse imaginamur, quo fit ut Vertigine tantisper tentemur. Mihi vero aliter videturma fieri non potest, ut spiritus ad cerebrum peruenietes per o pricum neruutranseant, cuiuS tam angustus est aditus, si vere aditus est,ut vix qu icquam admittat, & in oculu intromissus a reti sormi tunica, & a crystallino prspeditur, ne in aqueum humore pertranseat, nisi enim illuc peruenerint, non perturbabunt visionem. Neq; res secundum circulu se mouentur, qui basis est visionis, ut Aristoteles inquit, quia falsum est,& res se habet aliter in visu. Nulla res extra videri potest intra oculu, nisi qus in aqueo humore, aut cornea fuerit. Incalescente igitur cerebro aut vino,aut aliquo symptomate facit, ut vicina quoq; ferueant,oculi enim cerebro maxime propinqui sunt, igitur incalescunt, quς calescutin vaporem soluuntur, qui si libere spatiari datur, in aura abit,
si concluditur, nam ceratoide consepitur, circa eam vertuntur,
ut accidit in bullientis aquq lebete, incalescens enim uno latere circumuertitur aqua, sic vapores radialem pyramidem commouenteS,facit ut res a suo loco moueri videantur, non circulariter, ut dicunt, sed a dextro ad sinis trum, ut semper pergat ad sinistrum,& nunquam perueniat. Idem accidit respici edo lapides sub aquis fluuij delabentis, nam moueri,& excurrere Uidentur quum suo loco non redeant, & quanto longius reS co specta erit,eo magis circumuolui videtur, propriuS vero minu S. Res una, imo oculo conspecta geminata videri potest. Prop. 6,ARisTOTELEs in problematis rem unam plures videri posse probat, idq; multoti e S vinoletis accidere, atq; euenire, x't quum visus comoueatur, nunquam quiescat in re conspecta, & quod eo de tempore varie cernitur, at i qua prius, aliqua serius occurrunt. Visus enim visibilia percipit tepore laterpositos
173쪽
CVR BIN. OCV. REM UNAM CER. LIB. VII. I 67sito, id ergo quia si pissime contineat fieri visum , videbitur res
repetita, ut duo sint. Sed obscure admodum Aristoteles loquutus est, veritatem nacti lucidioribus verbis rem aperiemus. Dixinans in prscedenti, quod res circumferri videbatur, quae suo
loco manebat,quia vapores ab humore aqueo eleuati intra oculum circumferebantur, nunc cade de caula si vapores non circumuoluuntur, sed recta mouentur, vel tumultuarie pulsantes,& commovete S pyramidum latera, res una qus hoc modo Videbatur, eo de quasi temporis momento, alibi conspicitur,& quia visio,& discretio,vt Aristoteles dixit, fit in tempore, quia in ea visione citissimus est motus,res una plures videtur. Exemplum habemus in igne, que si aliquis citissime circumuoluet, circulus igneus apparebit,& in trochis, qui citissime circumuertuntur,punctus in basi, circulus videbitur sic,& in mola pistrini.Vnde ex vehementissima motione vaporum in aqueo humore,
duae re S videntur una. Averroes in sensu,& sensili dicit visum novidere , nisi habuerit integrum organum, S non perturbatum. Iracundus quoque in hora suae irae ex feruenti corporis, & sanguinis calore visus intercipitur,& simplicem rem duplicem videbiti, nam ut ebrietas, ita ex irae excandescentia vapore S e X a- queo humore suscitantur. Avicenna plure S causa S affert, praecipua innititur his, quod ubi coeunt optici nerui, ibi duae imagines duorum oculorum videntur una, sed vapores, Vel humo Te S ex cerebro descendentes, & neruos concutienteS faciunt, Vt reS una plures videantur. Pentheus furijs agitatus quo simplicia erant duplicata videbat. Virgilius. Eumenidum veluti demens videt agmina Fentheus Et Solem geminum, ita duplices ossendere 1 hebas. Et Aristoteles etiam causam ad opticum neruum refert. Initiae conspectu S a vino commouentur, & totum caput sollicitatur, &quum initia conspectus mouentur, idem se applicare non quit , sed quasi partem rei obiectae, vis utraq; conspiciendi attingit, merito igitur res una suspicionem recipit geminationis, quod idem & oculo subter oppresso solet euenire, conspectuS enim mouetur initium, ut ei coire cum altero non amplius liceat, sed hic motus extrinsecus est, vini autem intrinsecuS est, nec quicquam interest , idem enim sequitur qualiter cunque aspectum commoueriS.
174쪽
In delirijs multa simulachra videntur, quae nusquὀm sunt.
AI τ Aphrodiseus. Qui per febrem arduam delirant, atq;
insaniunt, i js de cerebro ipso vapores ad conspectorium spiritum funduntur. Averroes in colliget. Quo d prop ter aliquam aegritudinem, aut propter timorem, aut me stitiam soluitur quidam vapor,qui cerebrum pervadit, imprimendo in illud optatae, aut formidatae rei simulachrum, mouetq; una spiritum animalem, & motus ad imaginationem usq; peruenit, deinde eodem spiritu commune sensum mouet, qui particulares unde res , quae intuS agitur, fori S e X istimatur. Haec Averroes. Sed humor melancholicus, vel inania vim habet aliquando, ut idola reseruata in memoria in vigilia videantur, quae in somno videnda erant. In somno feruntur idola ad communem sensum, qui est in corde, sic nobis repraesentat praeterita,ac si praesentia essent. In furore vero, & mania quum organa intu S perturbentur, neq; suum seruant ordinem,ea nobi S extrinsecuS videntur, quae oculi S non aspicimus, non enim vere videntur, sed imaginatione, Philosophi phantasmata vocant, & exteriori sensorio deferri dicunt. Memini quum ipse ardenti febre laborarem,&iam morti propinquus, videbam prope cubile heremitam e sacello egredientem , ac campana S pulsantem, quumq; eum rogarem ne importuno sonitu cerebrum excruciaret, mihi in ludibrium linguam exerebat, qua de re maxime angebar, neque ea phantasmata ante oculos mihi videre videbantur, sed veluti somnium vigilantis . Sic fuit & phantasma Cai Cassiij, quando sibi in medio pugnae in campis Philippicis Caesar apparuit
minabundus, & cuius vultu ob terrorem aufugiens dixit, quid aliud superest, si occidere virum parum est. Orestes surijs agitatus semper videbat matrem ab eo occisam, de furias perferre. Vnde inquit apud Euripidem. O mater obsecro te ne mihi immiseris Sanguinolentas puellas, co serpentibus horridas Ipsae enim, ipsae iam proprius me impetunt, o Phaebe necabunt me aspectu canino truces Terribiles inferiorum Sacerdotes tremende Deae. Virgi-
175쪽
CVR FORIS VID. QUAE INTUS TI. LIB. VII. Iεν VirgiliuS.
Aut Agamemnonius, scaenis agitatus Orestes, Armatam facibus matrem, ue serpentibus atris , suum fugit vltrices1edεnt in limine dirae. Sic & multa fieri accidunt, quae a daemonibus putantur. antomata foris νίderipossunt, quae seunt intus. Prop. 8.NO S quibusdam propinatis possumus facere,ut quiS ea soris videat, quae intus in cerebro, & in imaginatione fui, idq; facillime ex iam adducta ratione, F vino, & cibis sursuinferuntur vapore S, secum naturam editarum rerum ferente S, atque cerebrum inuadentes imagines, & phantasmata imprimul, ex quibus orta sunt, at si venenosa quaedam admiscuerimus , &Οrgana, & rerum Ordines perturbabunt , ut quae intus fiant, foris putet, nec affectuS discernere poterit. Quia puer essem mandragorae vinum mancipio meo propinaui, & non multo temporis interuallo horribilia phantasmata se videre dicebat, a bubus cornibus impeti, quod non alia ratione contigit, nisi quia bovinam carnem paulo ante comederat. Maniaco solavo, vulgo bella donna dicto, &s ramonio in vini spiritu propinatis, Cum quorundam auium, & quadrupedum cerebro, effeci,ut qui id hauserant,se in eiusmodi animalia conuersos dicerent,& admirationem, risum& cachinnum spectatoribus patebant maximum , de quibus alibi pertractauimus : & simile videtur id arte factum, quod euenit natura in febribus. Nec mirum sit aliquando foras aliquid putamus fieri, quod intus habemus. Aliqua maiora videri, qua vere non sunt. Prop. 9.QV o D videndi instrumentum aqueum iuturum, iam supra demonstrauimus, sed Deus Opt. Max. ne per aquam in Visu deciperemur, adeo tenuissimam illam creauit, ut vix ab aere tenuitate defferret. Sed haec aqua in distillationibus cerebri, &in iusfusionibus crassescit aliqua do , adeo ut veram Visione con turbet, ut non solum irides videamus, sed res aliquato maioreS,
176쪽
quam sint, D in visu facillime decipimur , unde putamus res 'ris maiores esse, quae non sunt, sed humor oculi crassior faetias. Et idem est crassi, oculi humore videre res in suo esse, quam sano oculo pyra, vel cerasa aquis mersia, nam multo maiora, quam sint videntur, ut diximus. Valerius Flaccus.
ualis in Alcidem , Cy Thesea M aesus iniqui
Nube meri ,geminam 'Pholoen, maioraq; cernens Rra ruit.
Jecitiones in oculisseruatas, in conspectis rebus videmus. Prop. I o. DEC IPIΜvR quoque in visu, quum affectioneS vehementium visibilium adhuc in oculis seruamus, & alias resinspiciendo, eiusmodi e flectibus affectas videmns, alteratis enim instrumentis , non instrumenta, sed obiecta putamuS alterata . Exemplum erit, quum Solis fulgorem, aut globum aspicimus, aut reflexam lucem ex speculis: vel politis corporibus, amoto enim Sole , remanet adhuc in oculis splendoris affectio, & quaecunq; spectamus primo flava, rubraq; , mox viridia, caeruleaq;:& quousq; affectio illa oculis asserimur, eousq; obiecta alterata conspiciuntur. Qui diu rotas circumuoluente S aspexerint,& si alio transferant oculos, etiam rotata vertigine omnia circumuolui videbit, quia adhuc in oculis species illa rotationis asseruatur . Sic etiam quum rapidos, & praeter fluentes fluuius spectaueris, quae deinde videbis etiam aufugere putaueris, dum a flectionis reliquiae in oculis perdurabunt. Ascendentem solem quasi circumuolua videri. Frop. II. 'EMANET hoc absoluamus problema, quod non medi cris literaturae viros distorsit, cur ascendentem solem in- Spiciendo, illum quasi in se ipsum circumuolui videmus, sic etiati descendentem in occasu, idem etiam euenire videmus in cuiusq; fulgoris repentino occursu. Cuius ratio est,quia ex repentino cum solis, cu cuiusq; fulgoris occursu, pupilla, ut diximuS, illico constringitur, cuius constrictu humor aqueuS commoue
tur, & quia circularis pupilla, circularis eius erit commotio,
177쪽
C v R FORIS VID. QUAE INTUS TI. LIB. VII. 1 a
commotio enim humoris in causa erit, ut quae λris videantur, circumuolui appareant. Rerum apparentium distantias intra oculam distingui. Prop. I a. QV λε hucusq; rationes adduximus, non alio nostra in tendit in tetio, nisi ut demonstraremus quomodo nos distin guimus magnitudinum distantias, stilicet ut res una ab altera distet, restam arduae difficultatis, quod inquirentium philost, phorum animos no parum distorsit. Sed aliorum opiniones repetamus . Aristoteles no alio modo res inter se distare comprehendi posse dixit, nisi inter utramq; intermedio cognito, cnius opinionem tum caeteri philossiphi,tum perspectivi seqti uti sunt. Plotinus Platonicus quaeritur cur remotissimae a nobis magnitudines si inter se distantes stadio videtur minori inter se spatio distare: aitq; quod ubi confusius sermaru cernimus varietatem, ibi nec quantitatem interualli discernimus, ut alibi longius prosequuti sumus. Nobis vero rem tam arduam perpendentibus, ita diiudieare visem est. Quemadmodum in speculis
conuexi S res oppositae omnes in semetrdiamo ex cetro ad cir
178쪽
formam conformato enenire existimamus: nam res quae speculo propinquior est, proximior superficiei apparebit,& quae longius centro vicinior, sed vere rei visae punctus est ubi linea sor mam oculo referens, cathetum a speculis centro ad vi sanarem ductarii intersecabit. Cuius exemplum apponamus . Sit convexum speculum lis E F, oculus A, res visa altera longior B, altera propinquior L, peppunctum speculi D video rem B, quia angulus A D C aequalis angulo C DB, extendatur A Din logum quousq; occurrat catheto ex H centro speculi ad rem visam B, & erit in G, sic res vica L per punctu E videtur ab oculo A quia anguli A EI, Ι E D pares sunt, extensa R E occurret eidem catheto in F, propinquior speculi superficiet D E. Sed liscad oculum traducamuS afferamuSq; exemplum. Sit oculus G LI D H, centrum eius F, sint duae magnitudineSaltera remotior A, altera propinquior C, sit centrica F E D B, & veniat A magnitudo ad L pupillam descendet in D, ad centricam in F B,& C per L pupillam extendatur in F, sublimior es: Eipsa D, quia quanto depressiuῆ venerit , eo altius feriet centricam, & quanto dexterior punctu S erit,dexterior cornea,& crystallinum seriet, & ibi oculus discernit veritatem , S sstimabit foris . Sed de his fusius in libris de speculis. Hinc etiam prouenit cur natura rotundum oculum amrmarit, quia omnem figuram capere potest , non autem planum.
179쪽
VP ERIORIBVS libris de conue-xaso concaua corporum resia tione di xt mre ex ijs enim, nec aliunde ad uoZius
primordijs I ecisiorum tractatione ag gressisumus. Res ardua, mirabilis, Winis, iucunda, nec ab aliquibus adhuc tentata. Utilitatis equidem amplitudinem nequeo satis mirari, qμ m qM fere lumine orbati sint, eorum ope, etiam ad longissimam distantiam elongent νψῆm, nec eoru causam cognoscunt. Nos ijspraecognitis, mirabiliores ei modi esse Ius quuti sumus, ut longa loci intercapedine d ira L minutissima quaeq; con picaripo mus, ne hoc nos o in tituto intactum omnino aliquodrelinquamur.Sed lectirum νωπiampraecamur quae minus probata, omissa, in manca ira lucem prodeunt, arduum eti enim sine duce in tenebris per ambages ambulare. Sed rem aggredia. ur
180쪽
Lucem ex refractione mustiplicari. P Τ, r.
re piri, ζd q modo id euemat, inquirere tentandum. Uitellio id euenire dixit ex radiorum coadunatione, & coarctatione, Ut videtur 1 n phiala aquae plena , quε no solum maius lumen ostendunt, sed urunt. Sed iste homo nescit aliud effera diorum coadunationem, & multiplicationem: neq; de omni re- stactione loquitur, nam est, quae non unit, ut in corporibus pl2nis diaphanis. Nos autem dicimuS multiplici id ratione euenire . Primo quia in ipse refractione est simul reflexio: nam extina aquq superfici est fulgata est instar expoliti, & prenitenti speculi, unde ex ea reflexi radij circumfusum aerem siublustrat parietesq; OppositOS lumine vulnerant, immo ex aque motum v putur&illi. Virgilius. V γ motu Sicus aquae tremulum labris νbi Iumen alienis Sote repercusseum, aut radiantis imarime Luna
Omnia peruolitat late Ioca, iamq; stub atrit Erigitur inummaq; ferit laquearia tecti. Et ex superiori radiorum reflexione etiam in corpore diaoh no splendor acquiritur. Secundo euQuit ex refractorum radi