장음표시 사용
71쪽
Refractione , eiusq; passionibus initio fiabri , pro noctri ingenis captu , ut decuit
ausi cati sumus, nunc antequam ad N sionem accingamur, operaepretiis Ni meH, oculorum conseructionem, eorumqs munia aggredi:=usera enim alicuius rei cognitione a sequi tentamus uim partium cotiitutionem ignoramus, inde insimulandum, aut praetereundum non duximus. Sic iis praecognitis ad mlteriora gradatim ascedemus, ne quid ad exaoiam Nisionis cognationem Hese tarderetur. aeuorum maiorum quaepiam correximis, aba de medio suctulimus, es nonnulta addidimus noua. Nunc rem aggrediamur.
Oculum quatuor tunicis, er tribus humoribus compaginatum. Prop. I.
ST V P E N D A , ac admirabilis oculi construistio haec est.
Oculus, ut e cocaua caluariae ossis sede exemptus est, CXa-I ctae
72쪽
sphterar orbitam imitatur, & tuniculis, & humoribus simul
compactus est. Extima eius tunica oculum obducens,& orbiculatim conuestiens dura est, & a dura substantia cerebri orta, Graeci ο κλη ,- dixerunt, neoterici, barbare quidem, consolidativam, quod ossi oculum cosolidet, uni atq; & uniuersa oculi constitutio pretestantissime confoveatur. Haec non sibi semper persit lis, nec simp l ici conata est nomine,sed posteriorem oculi sedem constituens, crassa est, quae in anteriori ad pupillae regionem peruenit, illic tenuis euadit, & in cornu facie abit, non solium quod pelluciditate , verum quod cornu instar dura
in laminas desquametur , Graeci κερατοειδής, nobis cornea dicitur: tenuis, Ut cornu, ne eius crassitie praepediretur visus, dura, loris ataq; , ut si quid extrinsecus occursurum expelleret, cum cuiq; oblaesioni obuia futura es et . Haec in fine visorium neruum conuestit, & tandem se explican S, cerebrum, e X dura me ninge ortum habet. Interna huius tunicae superficies,
tota ea sede, quae non pellucet qua scilicet oculi album ab nigro distinguitur) alteram tunicam ambit, ipsiq; adcubat, qua Vero parte lucida cernitur, ab ea subducitur. Id ei peculiare accidit, quod mediam fenestrauit pupilla, nam fenestram illampupillam dicimus, comprimiturq; Vsque ad. acu S tenuitatem, dilatatur vero usque ad lentis magnitudinem, instar locutorii, ut lucis accessu, recessu ue, commodius visibilium se species insinuarent. Vniuersam hanc tunicam fuscedo quaedam obnubilat, ne incertam aciem vagari sinat, qua parte corneae substernitur, varie tingitur, glauca, nigra, caesa, fulvaq;. Totam hanc tunicam a conterminis vulsam si contempleriS, uuae nigro folliculo simillima est, a quo pediculus exemptus sit, fora 'men, quo pediculus visebatur, ipsi pupillae comparabitur, si ex eo euacuari intelligas, ob id Graecis iαγοειλίς, nobis uti ea dicitur . Membrana haec usque ad visorii nerui ortum comes prΟ- ducitur , moX neruuin subiens , in tenuem me ningem desinit, quae quia χο ρει dicitur, Graeci quoque illam Vocant. Sed spatium, quod a concaua corneae superficie continetur usq;
ad crystallini litannoris sedem , liquore quodam completur, qui quum tenuis, tympidus, fluidusq; sit instar aquae, a Graecis υδατομιῶ, a nobis aqueus d 1 citur. Antiquiores Medici albuginem nominarunt, non quod ovi albo collatus par sit, sed qualis cernitur
73쪽
DE OCULORVM ANATO ME LIB. III. ε
nitur in recentibus ovis transudare, quum igni admotietur. Vuea in medio natat, ac hiatu, quo in medio pertusa est,humor in anteriorem corneae s dem adlabitur,ut liberius spectra obiectorum commeent. Hic globi portionem explicat, anteriori parte gibba corneae parte concluditur, posterior tantum a plana superficie se subducit, quantum crystallini pars protuberans in eum se insinuat. Paulo supra oculi centrum humOP, qui a nimia similitudine, quam cum mediocriter concreta glacie obtinet, Graeci κρυςαMoeri vocant, construitur, non corporis habitu, soliditateve, sed luce potitis, qui Ar si humor dicatur, non defluit, sed molliculus carrae sit bstantiam refert, globuli speciem, sed non ad amussim refert, ac si duabus sphaerae sectionibus compactus fuerit, lentis formam retinet,unde etiaGraecis φακοειδη vocari arbitror, superficie constans laeui, lubricaq;. Ipsi membranula circumtecta est, instar tenuissimae Caeparum tunicae squae inter earum orbes reperitur exacte transparens, quam a telarum araneae similitudine άρ νοε δη vocant Graeci, sed non robore, & duritia, sed tenuitate, expand i-turq; undequaque ad latera oculi ad via eam, at veluti inter- septum humorem aqueum a vitreo disterminat, ne laxioribus sese meatibus commisceretur. Caeterum posterior crystallini sedes alio humore fulcitur, qui non lucidus,ut crystallinu S, neque eiusdem consistentiae, duritiaeq; , nec vi aqueus diffluens, sed quia liquati ab igne vitri consistentiam, & colorem referat, ob id a Graecis a nobis vitreus nominatur, e X inferiori parte , dum in membranis continetur se mi globi forma refert, sed ubi crystallino adiungitur, planam superficiem habet , si in eius medio sinus non imprimeretur tantuS , quantu Scrystallini humoris globia S in eo mergitur, innatat l, , nil aliter inter ipsum, & vitreum intercedens. Reliqua pars , qUae a crystallino non occupatur, ex tenui membranula si membranula , & non mucor dici meretur quemadmodum oui pellicula albuginem cotinet, vitreus humor circumsepitur, quae Graecis dicitur, eo quod , id est reti similis
non forma, sed plexum referens. His tunicis, hisq; humoribus, natura oculum machinata est, qui ut lucidissime nostris oculis 'exponatur, ipsum depingemus , ac si per medium secuissemus,
cum medietate nerui optici , eo modo, quo Astrologi caelestes I a spha:-
74쪽
ABCD 'dura tunica , cuius pars A B instar cornu pellucet Ec degenerat in crassam meningem C D. E F N H vuea, cuius pars I, fenestrata pupilla est , & dege
Ocul a necessariosuisse sbaerieum . Trop. ΙΙ. NVNC oculi singulas partes exactius perpendamuS,nam
quae intus a natura conclusia sunt, ita locata sunt, ut nil eorum superuacaneum sit, nihil ad perfectam visionem non necesso
75쪽
DE OCULORUM ANATO ME LIB. III. εν
cessarium . Sed demonstrabimus primo necessario fuisse rotundum . Primo ex capacitate : aliter enim capiendae quantitati suffecturus non erat. Est orbjcularis figura is perimetrorum omnium capacissima, quum etiam ex omnium partium corporis multis particulis ad multa munia obeunda indigeret, humoribus , & tunicis, easq; angustissimo spatio coarctarentur, ne caput grauarent, ex nunquam fati S laudatae Naturq munere largitum est, ut orbiculari S constitueretur. Altera ratio ex necessitate, oportebat enim oculos sursum adducti, deorsum
abduci, illuc, huc circumuolui, & deflecti; nam si alterius figurae triangularis, vel quadrangularis fuissent, horti motu oportebat partes mutuo contundi, dilacerarique, & interceptas parte S vacuas relinqui, unde quo VisuS aboleretur, insignes noxas motus his partibus inferret. Vel si immoti essent, caput illuc,huc circumuoluendo, maxime hominem defatigari contingeret, quod erat inconcinnum. Addimus praeterea rotundationis illam rationem,ut liberiori motionis munere fungerentur, ut nostro arbitratu celerrime multa visu apprehender mus, quum omnium figurarum sphaerica minus reuolutionibus obnoxia, globosisq; summa inest reuolutionis agilitas . NeceLsarium quoq; erat oculum circumacta, globataq; figura esse,ut rectae lineae super eum orientes perpendiculares, & in centro Concurrentes, quanto longius distraherentur, maiorem basim interciperent, quae solae veritatem ostendunt, quod nulli, nisi
sphaericae figurae contingit: si planus enim esset, non perciperet unico intuitu nisi aequale sibi spatium. Sit visus AB, a puncto Α & B oriantur binae perpendiculares A C, B D, interceptum solum spatium C D videret aequale ipsi A B, per 23. & et .primi,& si C D longior esset usque ad E,oporteret ut oculus ad de Xtra moueretur, & si proprius,vel longius superficies obiectaretur.
76쪽
At si concauus, contrariae functionis opifex suisset, nam multo minus, quam ipse est videret. Esto oculus ABCDLI,&occurrat ei res videnda E F, cadit radius E A, refrangitur in C, per tertiam primi nostri, extendatur, perueniet in G. Eodemodo F, venit in B, refrangitur in D, relabitur in H. Sit oculi centru foris K,ex E,&F trahatur catheti,occurret lineis forma
reserentibus in G H, erit igitur G H forma minor re visa E F. Plerunque etiam dextra sinistra, & sinistra dextra & quae sursum deorsum, & quae deorsum sursum viderentur . Esto oculus I A B L C D. visibile obiectum E F veniant ad pupillam A B, lines E A, & F B, ipsa E A refrangitur ad C, per tertiam primi, relabitur in FI. sic B refrangitur in D, relabiturq; in G. Occurrent cathetis ex F E per centrum Κ transeuntibus in G H. Sicyidebitur punctus F dexter in sinistrum G. Vnde
77쪽
Dp OCULORUM A NATO ME LIn. III. et
Vnde in sphaericam figuram animaduersus sis, nullam nisi sphaericam exclamares, quae tot muni j S sola praestat, e centro
enim per per pupillam, & si per angustissimum spatium logius
exporreetie lineae, totum fere hemisphaeri u intercipiunt. Neq; est, quod huic corroborando prolixius insistam . Gentilis Avicennae interpres, medicam oculi rotu dationis rationem affert,
ob id globosum fuisse , quod figura ipsa sola quicquid impedimenta , vel noxij se ingerentis declinare potest. Sed Vitellionis opinionem no probo, oculum inquietis sphqricum propterea esse, quia aquq naturς est,cuius proprietas est roludari semper, sentetiam Ioannis de Sacrobosco sequuti, qui aqueum elementu rotundu dicit, quia gutta in terram cadenS rotundatur. Organum visus, necessaridaqueum futurAm . Prop. III.
OR G A N V M visus utrum ex igne , vel aqua esset, haud
parua fuit inter principes philosophos cotrouersia . Empedocles igneum oculum existimauit, quatuor enim elementis, quatuor sensus assignauit, tactui terram, gustui aquam, a dilui aerem, visui vero ignem . Inquiens. Conspicimus terram tellure, liquore liquorem,
Aere naturam aeream, igni cernimus ignem.
Galenus etiam igneum dixit oculum, Platonem sequutus, Seopticos sui temporis, qui per emissionem visionem fieri existimabant. Tantos viros decepit splendor in oculis conclusus, ut Videbimus. Democritus aqueum oculum dixit ,& hunc sequutus Aristoteles libro de animalium partibus, &de sensu, &sensili. Tradit enim oculum aqueum potiuS, quam aereum ab rerum opifice solertissime constructum, quod aqua non solum diaphana, sed euphana esset , nam & si pellucidior sit aer , aqua tutior vallari, conseruariq; potest, quum aer sua tenuitate facile diffletur, oportebat oculum densis, solidioribusq; tunicis construi, quod si ita factum esset, transmissioni fuisset inopportunus, neq; constructionem suo muneri idoneu obtineret, nam animalia densam oculi tunicam habentia obtusi sunt visus, ut locustς. Prsterea euphana est, quo visibiles sormae melius insinuari, suscipi, conseruariq; possint, quod est oculo proprium, nam si aer suscipit, non retinet. Additq; melius terminari
78쪽
aquae diaphanitatem ex sua profunditate , sine alterius opaci oppositione,quam aer,ut in putei S & aque plenis vasis videtur, quae imaginem reddunt. Sed iis c isti nimis oscitanter aggressi sunt . Terminatio aquae in oculo necessaria non est, nec color magi s aquae quam aeri inhaeret, nam si quis sub arbore decubuerit, viridi colore perfudetur, eadem lux colore intincta aquam & aerem tingit, qua sublata, uterq; absq; colore est. Sed cur oculos sagacissimus arti sex ex aqua eleganter extruXerit, explicabimus. Potissimae binς sunt rationes, prima in refractione .Quja sola in oculo pupilla peruia est,& visio per eius arctum, & angustum foraminutu ducenda erat,nisi oculuS aqueuS fuisset, in eo refractio fieri non posset,obiectarum rerum minimam partem videret,nil, nisi quae intra perpendiculares lineas
intercluderetur. Res linearum ductibus dilucidior fiet. Sit oculus Κ Ε L, rectς lines huic perpendiculariter incumbentes sint A BΙ, hic recta visio intercipitur. Linea vero qui his impensius obliquatur sit E F, per pupillam E C inseratur. Si oculus inanis esset, progressus fieret ad Κ,& non tageret crystallinu, nil ergo videret, sed densioris corporis obiectu flexus faciet ad G per secunda primi nostri,&relabitur ad C,Videbit
igitur, quq intra C E B continentur. Altera ratio est, quod re rum imagines per pellucidissimu aqueum humore pertranseuntes,luculentiore S crystallino deferretum nam & claritate se induentes, fulgentiore S conspiciuntur, ut apparet in Sole, crystallum pertranseunte, & nos specillis crystallinis multo clarius, quam vitreis cernimus, multipl icatur enim lux per refractione vi iam dicemus, aquea igitur claritate oculus donatus est, qua
probe suum munus obire posset.
79쪽
DE OCULORUM ANATO ME LIB. III. 73
Humorem aqueum tenuem, ue pellucidismum esse.
AQV E V S humor intaminata pelluciditate, tenuitateq;
visendus venit, interuallum intra crystallinum& cornea implet, nec aliter fieri poterat. Oportebat enim visus instrumenta lucida futura, quia coloru dignotionem habitura erant. Natura enim comparatum est, ut sola eiusmodi corpora a c loribus afficerentur. Diximus lucem omnium colorum experintem, quia omnibuS coloribus tingi Oportuerat, ut ver S colores oculi repraesentaret, sic aqueum, vel albugineum humorem
quod guttae ex ouo igne transudanti par dictus est nullii colorem habere necesse erat, alioquin difficulter alienos admitteret, neq; crystallino colores, & lineamenta visibilius ostendere potuisset. Argumento icterici esse possunt,quibus bilis vaporibus oculis sese ingerentibus, omnia videntur citrina, vel si nubeculis, & fumositatibus conspurcaretur, fumosa, & defaedata obiecta cerneremus, ut in senibus, & defluxione laborantibus est videret Imitatur tenuitate sua roridum laticem illum Maio mense olerum folijs illabentem, irrorantemq; , & in argenteaS guttulas coeuntem. Argumentum suae tenuitatis est, ut statim dissecto oculo in tenues auras facile diffletur. Purissimus igitur, & ex omnibus deiscatior a rerum opifice excolatus est, & aeri fere par, ut per eum lux deferens simulachra , &intromittens, rerum veritatem inhibere non possit. Fer pupillam rerum simulachra intromitti. Trop. V.
DI XIM V S de aqueo humore, sequitur de pupilla dicamus,per ea nanq; simulachra crystallino intromittuntur, quasi fida ianitrix oculo adsidet, ibiq; sua munia exercet. Sed veritatem medicis experimentis probabimus, Morbus est ungui S Latinis,pleri gion Graecis dictus,carnosa excrescentia est,
Corneae, Vel durae, quam diximus membranae oblieniens,haec ab
oculi cantho exoritur, & pupillam ad usq; peruenit, quam Vbi attigit, tenebris offunditur, & visu orbamur, sic Chyrurgi ma-Κ num
80쪽
mim passa, redit amissus visus. Hypochima supra pupillam
est humor congelatus, quo visu homo desti tuitur, acum admittendo ex oculi angulo per obliquum usque ad pupillam, compactum humorem illum in infima parte deducit, & statim visus restituitur Pupillam accessu, recessisue laminis arctari,laxarique.
VIS V S instrumentum fulgidum; transparens, & tenuisti
naum didiimus. Ob id immoderato lumini obnoxi in oportebat igitur tunica quadam circum moniri, foraminuto peruia, cuius famulatu ad lucis accessum obtenderetur , remitteretur vero ad eiusdem abscessum, ut in incerta luce rectius quid conspicare valeremus. Pupilla igitur in die in oculi vestibulo huic muneri praescitur, immoderat urnini obstaculo fit tura in crepusculis vero retinacula relaxaret, ut spectra per latiorem se nestram intro liberius commearent. Vnde vue a circa soramen rugosa est, ac loculorum instar comprimitur, laxaturq;, noctu vero post obitas functiones quiesceret. Sed prius rei veritate, post artificium a Natura excogitatu enarremus. Si amici oculos apertos, intentosqι vehementius Solis lumini obiectos contemplaberis, adeo pupillam eoarctari videbis, ut per angustissimum foramen vix tenuis acus aciem anmitteret, eosdem si in obscuro cubiculoe conuertat, paruo temporiS Curriculo foramen adeo dilatari conspicies, Ut fere lentem capiat. Huius rei instrumento certius fies compos, quod Archimedes in dignoscenda Solis quantitate usus est. Sit regula lignea pedalis longitudinis, & digitalis latitudinis A B F D , in medio linea
E C , excavetur ex capite uno A E B, ut oculum commode excipiat , eligatur cylinder ligneus torno polituS minor. Cprope oculum, maior G longiliti, appositoque Uno oculo aperto, altero clauso iii AB, conuerso contra Solem, tantas perlcylindri accedant, recedantq; , quousque radij per pupillam in troeuntes latera utriusque cylindri contingant . Hoc factoremoue oculum a regula A B, & protractis lineis contingentibus