장음표시 사용
91쪽
DI OCULORUM ANATO ME LIB. III. 8s
Vtramq; corraeae superficiem, humorem albugineum,aqueum, νAeam, Nc stallinum concentricos esse omnes. Prop. XV.
DI X IM V S utrasq; corneae superficies mutuo aequi distantes esse, unde & si extima circularis , quoque interior circularis erit, nam eiusdem soliditatis orbis perpetuus est. Continet interior cornea albugineum humorem, contenti pars cum suo continente eandem superficiem habet, impletque oculum usque ad crystallinum, sic vitreus humor concauam quoq; corneam replet, ut una sphaera cum albugineo sit. Sic vuea quae interiorem etiam tunicam corneae conuestit, sequitur eius formam , & illa quoque concentrica, nisi tantum ea parS, quae a lucida corneae parte se subducit, ubi fenestratur. Crystallinus etiam humor, & si longe a centro abest, eius tamen suprema superficies oculo est concentrica, oportebat enim & concentricam esse, & prope uueam, ob id summa Dei prouidentia factum est satis viriq; , ut & concentrica, & longe a centro absit. Pyramis igitur visiva per corneam, & pupillam, per aqueum hum
rem usque ad crystallinum infracta peruenit ἱ hoc modo. Esto visiva pyramis quadrilatera C BAD, dirigens se ad cetruo culi M. transit corneam G H,pupillam EF,& aqueum humore E F, sic usq; ad crystallinum I L, unde tota pyramis irrefracta,&incolumis peruenit, & rem,ut est,repraesentat,non conturbatur visio, seruatur in ea partium ordo , & concinnitaS, sine confisione rei victe. Haec videtur germana visio, & ita ex anatonae ap
92쪽
paret. Vnde me nescire fateor quς insania , vel furor sit Allia geni,Vitellionis, & reliquorum perspectivoru, inquientium vvea sphaeram eccentricam esse, eiusq; centru ad auterius oculi plus accedere, sic vitreum eccentricum, & centrum eius ad anterius oculi plus adhaerere, ut Astrologi no tot eccentricos & epicyclos in magno mundo confinxerint, quot isti in tam paruo oculi corpusculo. Cur in re tam clara, &perspicua tot ambages ut potius ad puerorum terriculamenta, quam ad veritatem indagandam conficta esse videantur , ut tyrones scientiam prius
odisse, quam amasse incipiant λIn costallino visionem non feri nisi aliqua rei latitudine intercepta. Prop. XVI. OC V L V S nunquam rem visam comprehendit in suo esse, nisi quum pyramidis cuspis ad eum peruenies depingit in eius superficie rem, ut est ordinata in suo esse. Igitur ut crystallinus recte diiudicare possit, oportet, vi pyramidi Sconus ali-Cuius sit in eius superficie quantitatis, aliter enim nil videret, aut satis perturbate. Quomodo autem id animaduertere possimuS, instrumento, quod in sexta huius propositione descripsi
Assumatur regula decem , vel odio pedum, quae sit A B, sint duo cylindri inaequales CD minor, E F maior, erigatur minor circa
Oculum, regulae pars, quae oculo accommodabitur, CXcauetur, ut commode oculum excipiat, sic tandiu cylindrum accedes,&remouebis, quousq; pyramidales oculi linea: per eius latera ex- Currant, tunc amove regulam ab oculo, &per CXtrema cylindrorum lineae protrahan rur, ' videbis claca oculum tantae latitudinis, quantae ad crystallinum productae super eius superficiem ad rem depingendam sint suffecturae.
93쪽
γqua oculum conmuximus, singulares eiuspartes, in partium munia exequuti
sumus. Ingerit si nunc in hoc ordine de monHratio, an fiat visus per intromissionem, optiis quidem fecerimus, si una misionempartim oblique, partim refracte fieri declar
mus,sta era loca, in quibus res iideantur demon'
mus, quae maioribus intentata ,-ob rasere, sicpasi sim ad alia progrediendo uniuersam evidendi formam absiluemuΥ.
Visionem fieri per imaginem receptionem. Prop. I. INTER vetustiores, & recentiores Philosophorum, & Medicorum proceres ad secietatem usque de videndi ratione exagitata quistio est,num radiorum ex oculis emissione, vel illatione fieri contingeret. Res adeo ambagiosae difficultatis, veplerique rerum scientia no incelebres, sigillatim rationeS reddere non sunt ausi, nos ab alijs praetermissas mathematicas rationes
94쪽
tiones afferre, & alia ad veritatem indagandam, quantulacunque fuerint, referre iam tentabimus. Democritus , & Epicurus ex Macrobij recensione) e corpore opinati sunt simulachra quaepiam iugi .fluore manare, qua sit corporum exuviae ad nostros oculos veluti receptacula, & deputatas a Natura sedes remeare . Argumento, Vt Aristotele S refert, quia rei visae simu
lachra in oculo apparent: nam quum pupilla sit corpus lame, tersum, terminatumq; ab aqueo profundo, potest idolum repraesentare. Sed hi falsi sunt, ut posteriores probauere. Putabant enim sicut vox ad aure S ultro venit, odor in nares influit, &sapor palato ingeritur, sic imagineS rerum in oculos penetrare. Sed res aliter se habet, nam facies nostra oculo obiecta , recto meatu profluit , unde posteriorem sui partem respicere deberemus. Histrio persona sibi detractam ea parte videt, qua induit, scilicet non faciem, sed posteriorem cauernam, sed noS aduersam videmus in speculo imaginem. Alia ratio. Si imagines, quia inspicimuS,e rebus euolant,vel undiq; nullo inspiciente simulachra emicant, si quis teneat, quum inspicit, quaero cuiuS imperio simulachra praesto sunt intuenti' Si perpetuo fluore rerum manant simulachra, quaero quo vinculo ad permanendum Vincta permanent φ& quomodo spectra colorem retinent, si colore non nisi corpora retinere possunt Tertia ratio. Quomodo tot
rerum imagines, coeli, montium, mari S, pecudu, quaS VnO Ocu
lorum iactu oppidoquam paruo videre possumus λ Alij sunt,qui
dixerunt, per radios ab oculis egressos res contueri, sed posteriores tanquam falsissimum redarguerunt. Nam vel illi radij corporei, vel corporis expertes sunt, fi corporei sunt, si lumen eX Oculo ad rem obiectam egreditur , homo ad astra aspiciens, lumen ad astra usq; pertingeret, se corporei essent,uniuersa ocum
i quantitas quantacunque exinaniretur, nec ad ea pertingere posset. Praeterea si per aera transeundum esset, daretur corpo ris penetratio, si absque corpore sunt, radij non sentirent rem visam, quia no n sunt sensus nisi in corpore, neq; corporeuS ocu IuS in corporeas res contuetur. Subsequentes aetates Philo phivtraq; opinione coacti sunt usi, putantes has ambages euadere. Dem ocritus, & Epicurus, Plutarcho referente, per quosdam radios ex oculis exertos subiectam rem ferientes, rursusque re'
deuntes , & in eosdem resilientes, per hos incursus visualem potentiam
95쪽
eentiam fieri arbitrabantur P Empedocles imaginibus radios admiscuit , & id coniunctum radios vocavit. Addit Aristoteles ignem in oculis ad natum esse, ac foris emicare, ut lumen de laterna, quod si tunicis non clauderetur, fortius extramitti . Hipparcus ab oculis ad corporum lineamenta radi OS exporrectos perinde ac manuum admotu summa corpora perrectare, eorum apprehensionem ad eosdem referre. Stoici per radioruex oculis in ea , quae videri querunt, emissionem, aerisq; simul intentionem. Addit Galenus per circumfusum aerem,quasi per baculum, neq; visite ad spectatricem facultatem traduci. Plato in Timeo per σι αγχ , vel corradiantiam fieri existimauit. Lumine quidem ex oculis exerto, ad aliquantulum interualli per cognatum sibi aerem effluere, a corporibus vero illato occursante illi, aeremq; intermedium diffuso, amolituq; facilem cum visuali igne intendente. Galenus Platonis opinionem sequitur, roboratque, ut libro de placitis Hippocratis ,& Platonis. Ait enim, Ignis, qui mundum suauiter illuminat, similis & congenitus Oculorum nostrorum igni, quum diurnum lumen se visus radio applicat, duo lumina inter se similia,& conuenientia, quo oculorum acies dirigatur, ibi minus externi, interniq; luminis fit concursus, id totum igitur eandem passionem sortitum,quum aliquid tangit, vel tangitur, sensum efficit videndi. Et his rationibus persuadet. Corpus, quod videmus duorum alterum erit, vel ex se ad nos aliquid mittit, vel vis aliqua sensitiva a nobis ad se usq; peruenire expectat, si aliquid mittit,per pupillς exiguum
foramen pertranseundum erit, quomodo igitur alicuius montis, vel vastae rei spectrum in oculos ingreditur ' quod esst absurdum. Et si innumerabiles sunt, qui id vident, quomodo ad im-gulos eidem feruntur, & si spiritus intuitiuus exit, quomodo in tanta diffusione dilatari potest omnes visui res exposita S circumfusius complectatur ' Euclides philosophus Platonicus per radios ex oculis egressos visum fieri dixit, probauitq; his rationibus. Sensuum receptacula alia concaua, alia non concaua constructa sunt, auditus, olfactos, &gustus concaua sunt,&e X trinsecus vltro procidentia corpora locum aptum inuenirent,& permanerent, nece vestigio transilirent,visus contrariam habet formam , nempe conuexam, unde in eo radij recipi non posssunt. Prs terea falsum esse e corpore continuo simulachra pro M fluere,
96쪽
fluere, & nostros sensus lacessere, nam si id verum esset, querentes acum, illico nostro obtutui ultro se offerrent, & librum le- senti omnes liters occurrerent. Heliodorus Larissetis, quod eie- tam in emistisq; fieret vi sio hoc argumento innititur. Quod oculis insit fulgor, splendorq; , ut eum noditi ad cernendum nullo extrinsecus lumine indigent, & in te nebri S eorum coruscant Oculi, exemplum bubo, felis, & alia noctivaga animalia. Et Tiberius ille Romanorum Imperator paulisper haud alio modo, quam luce clara contuere tu omnia, paulatim tenebris se offundentibus. Addunt ad id Platonici, animalium quorundam Vi re S , qus cum radijs e visu ipso diffunduntur. Sunt iii Africa familie qusdam effascinantium, Isigono, & Nim phrodoro testibus, quorum laudatione intereant probata, arescantq; arbore S, moriantur infantes, Esse eiusdem generis in Triballis, & Illyrijs. Adijcit Isigonus, qui visu quoq; effascinent, interimantq; quos diutius intueantur, iratis praecipue oculis: quod eorum malum facilius sentiant puberes, alijsq; locis alias esse genteSeiusmodi virtutis tradit Plinius. Aphrodissetis esse homines, qui summa animi nequitia perpolluti, liberalem aliquam formam conspicati enecant, radios sui conspectus vitiatos trans mittunt, quasi veneno quodam vitio sui animi radios, veluti telum illinant, iaciantq; in rem, cuius inuidia tenentur, & desiderio. Prodit igitur de pupilla radius exitialis , qui per oculos obducti hominis, subdit, vertitq; quam naturam aggressus
est, maloq; habitu deprauat. Quod vero aditus per oculOS pa te at contagioni, constat etiam ex ijs,qui mortua hominum corpora contueri recusant, ne radi j sui conspecitus refracti aliquarta sibi lucem, pestemq; referant . Lupi visus noxius est, Vocemq; homini, quem priores contemplentur adimere ad praesenS . Basiliscus hominem, vel si aspiciat tantum, dicitur interimere Sic &menstruatae mulieres obtutu speculum inficiunt, obnubilantq;. Ex Peripateticorum placitis sancitum est, quorum princeps Aristoteles, rerum simulachra ad sensum vehi, & si ipse in Meteorologicis, & prolematis extraferri dixerit: illuminato
enim aere, qui inter visum, & obiectam rem interpatet, e corpore species quaedam per aeris medium ad oculum usque per- tensa aspectum vulnerat, oculusq; per virtutem animae insitam
illius coloresintuetur, & indicat. Nos dilucidius rem aperie
97쪽
mus, & perficiem v s. Forma rei videndae in ipsa re materiale habet naturam , sed lumine susceptam, materiam subito eximere,& spirituali quadam ratione emicare, & quo magis ab obiecto Venies appropinquat oculo, eo magis ex latiori base accommodare se ipsam ad pupillam , & oculum, sicut & corpora liquida per se locis insinuant. Vnde per radiorum lineas pyramidales ex se ad oculum figuram portendit, & cono crystallinum verberat . Quod fiat per simulachrorum in oculos illapsum, ita probamus. Si vehemens lumen Solis per se, vel a corpore polito reflexum pupillam inuaserit, adeo isdit, ut lucis reliquiae diu in oculis residentes,post: clarioris luminis prospectum, clausis oculis etiam in obscuro remanet, quousq; a sua natura fuerit dissi- tuin : lumen igitur pupinam subit. Praeterea si cubiculi fenestrae claudantur, & per angustum soramen ingrediatur secunda lux, albaq; papyru S ei ob ex opponatur, quae lumen illud excipiat,quod in platea, & oppositis parietibus illustrabit, suis sor-mis , & coloribus vestita in albo papyro repraesentabit. Dico quod sicut corpora a Sole illustrata per arctum fenestrae seramen in subiectum papyrum lumen repraesentat, sic idem visarum rerum spectra per pupillae foramen subiens,in crystallinum depingit: nemo igitur tam durae ceruicis, insanaeq; mentis ab oculo ad Solem per papyrum reflectionem fieri argutabit, tum quod papyrus non reflectit, tum quod reflexio ad pareS angulos fieri iam sancitum es , sed quoquo versus paginam inspeXer is, semper easdem figuras inspicies. Tertium addemuS argumentum. E sui regione quis aliquam figuram intentissime aspi- Ciat, alter homo e leua vel dextra parte digitum ostendat, si alpiciens manum iniecerit, ut digitum tangat, profecto longe a digito aerem verberabit, quod erit signum visionem fieri per iatromissionem. Rem demonstrare clarius iudicamus.
98쪽
Sit oculus D aspiciat rem sbi opposita in F E, alter homo e dextra sui parte digitum obliquae in A ponat, aspiciens si voluerit tangere digitum A, manum in ij ciet, ubi non A est, sed in B, & ibi non inueniet. Ratio est, quia A ingrediens per pupillam C, refrangitur in D, relabitur in B, tunc ex centro circuli F, per A punctum rei vi far trahatur cathetus F A , coit cum D Cin B, & ibi apparebit. Si radius ex oculo egredetur contrarium eueniret. Sit res visa B, pupillae punctus D, quaerens videre B , per D B, ubi ad C peruentum est, cadet a perpendiculari F E,& veniet ad A,producta catheto ex B ad F, occurret lineae C Α, in A, ibi igitur videbitur B, sed contrarium experimur. Nunc
argumenta solvemus . Dicimus quod omnia fere argumenta utrinq; adducta άν τις ον τα, sunt,a nobis reciproca dicta, quod propositum argumentum referri, conuertique in eum possit, a quo de d uctum est, & utrumq; pariter valet, ut ex Gellio videre est. Qui fieri dicunt visionem extramittendo, quia idolum montis, aut vastae alicuius quantitatis ingredi per angustum pupillae foramen non potest, respondet alter, quia neque ingredi ab eodem foramene radij possunt, ut tantam molam intercipiant, si eadem lex erit exeundi, introeundiq;. Si in Oculum penetrans radiu S acum affert, cur egrediens eam non offendit sic & reliqua. Quod autem una cum Empedocle tradit Plato effici visuria per luminis ab oculo emissionem, proinde ac e laterna, id esse omnino vanum autumat Aristoteles libro de sensu, & sens,li,quando si ita foret, deberemus etiam in tenebris uti oculis , radio inde promicante, ad medium illustrandum idoneo . verum quod infert Plato, restingui radium offensantibus tenebris, Vanius multo est. Quae enim luminis extinctio esse potest extinguitur si quidem humido, aut frigido calidum &siccum, Vt in prunis videmus, sed neutrum in lumine recognoscit. Quod sic est, ac ob debilitatem nos latet, interdiu claritatis excellentia perire debuerat, aut aqua, aut glacie, quippe ignita corpora haec omnino patiuntur, sed in oculorum lumine nil prorsus eiusmodi sit. Unde certa coniectatione Platonis opinionem, ut minus veritati subnixam ruere. Praeterea vel lumen lumini coniungitur, quoniam coniunctio corporum est, sed qualitates intenduntur, neq: id etiam assequerentur, nam & intenduntur,
quae eiusmodi suot rationis, modo exterius lumen & interius
99쪽
oculorum non sunt eiusdem rationis. Qui dicunt ignem oculo
contineri, vana dicunt, quoniam intra aquam , cuiuS naturam sapit oculus, ignis conseruari non potest. Euclides dixit Naturam fabricasse instrumenta sensus concaua, quia receptura erat sonus, odores, & sapores , sed oculum conue Xum construxerat,
quia soris radios emissurus erat. Dico in illis bene dixisse, sed
oculus quia spirituale S radios excepturus erat, non nisi conuexus futurus erat, eiusmodi enim figura ad id opus aptissima erat, net aliter fieri oportuerat, ut suo loco declarabitur. Qui nimmo nec necessario lum e ab oculo recipi volunt,ut videmus,quii densioribus tenebris obvallatos , nec luce prorsuS vlla oculum contingente, e longinquo multa visu apprehendamus, ubi comperiatur lumen retegens Obiecta. Praeterea verum est oc Ium obiectae rei imaginem in pupilla ostendere, nam extima corneae superficies mire pellucet, intra pupillam vero nigricans via detur, sicut speculis retrorsum allinitur plumbum, ut obscurior
illa densitas sit imaginum sufflamen, quod per vitri delapsae lucidum laetiorem densiore obiecto suppressae non evanescerent. Sed falsum est, quod inde causetur visio, nam res Obliqua oculo opposita etiam videtur, cuius tamen imago in oculo non ubdetur, sed ad pares angulos in alteram partem delabitur, necessaria enim foret rerum oppositio, ut videretur. Si anim lia vident noctu, id euenit ex visus praestantia, adeo enim visu vigent, ut splendore in tenebris videant peculiari natura a
Creatore donata, nobis autem secus euenit, nam ea bonitate visus deficimus. Et animalia quae visu affascinant, vel interiis munt, non radiorum extra missione id euenit, sed aerem eis contiguum inficiendo, &paulatim ad suum adhaerentem transiens, ad hom inem usque pertingit. Lucem secundam uola ad nos deferre. Prop. II.
LV X reflexae speculis, vel e marmore polito, aut metallo
eandem lucem generat, ut in speculis cernimus, immo si in speculo fuerint literae exaratae, aut alia signa impressa, inopposito pariete lumen reflectit idem, & cum eisdem caracteribus
impressis , ut latius alibi docuimus . At si haec lux non e corporre pol,
100쪽
re polito, sed e terra, vel lapide reflectitur, generat Inmen, siue secundam lucem. Et si prima lux supra virides arbores, aut rubras res inciderit, reflectit secundam lucem ijsdem coloribus
defaedatam. Haec reflexio non ad pares angulos, ut prima lux, sed ex omni parte, ut e centro ad circumferentiam, nec colores
solum, sed formas, effigies, & omne quod in luce illuminatur reflectit, unde lux secunda secum reru imagines suis coloribus ,& figuris insignitas adfert. Hae nempe imagines non semper in opposito videri possimi, nam vehemens lux Solis debiles illas
reflexas obscurat, sed si clauso & obscuro loco resilierint, videntur personae, & motus, at si per arcta foramina immittantur in obscurum cubiculum, clariora rerum simulachra conspicientur, ut diximus. Lux Solis inuisibilis est, nec videtur , nisi reflexa, nam si per obscurum antrum 1 soramine in pariete ingreditur, & per alterum egredietur, nec aliquid obex ei fuerit, inuisa per illud transibit, si manum opposueris videbitur manus illuminata, & reflexa tunc antrum illuminabit. Solem in die videmus, quia eius radij a terra repercutiuntur, nocte non videmus , quia non habent, quo percutiant, solum astra lucida conspiciuntur, quia solida, & Solis lumen transverberant. Increpusculis videmus, quia radij vapores circa terram existentes offendunt, & matutiae, clariores serotinis,quia matutini va-Pore S crasstiores ex anteactae noctis frigiditate. Feriens Sol oculos visionem impedit, si ferit fenestrae foramen, secum imagines non affert, sic ignium, & candelarum, sed secunda lux imagines, & simulachra secum affert. Ari stoteles quod secunda lux di imagines ferat,& videre faciat, ignorans, ait in Problemati S. Quamobcausam manu prae lucerna, aut Sole obiecta melius in spicere possumus λ An quia lucernae, Solisue lux nostriS Occurrens luminibus, reddit suam ob nimietatem infirmiora, quippe quae rem etiam sibi cognatam interimere prae sua possit eXuperantia, at Vero manu ita arcente, nec luminum acies offici potest, & res visui obuia nihilominus in luce posita est, unde fit, ut acies plenius agat, & res spectanda nihilominus videatur. In magnis defectibus stellae ob eandem causam nobis apparent, quod suis temporibus accidisse Thuci dides memoriae mandauit, & nos quoque vidimus . E profundis puteis stellae interdiu videntur, di si Sol sit in meridie, in lapidicinis,&metallicis