Ad Libavi maniam ... responsio pro censura Scholae Parisiensis contra alchymiam lata / [Jean Riolan]

131쪽

MANIA 3 enim naturales, quia non sponte nascentes, non minus artificiales quEm caeterarum artium opera, quibus natura materiam suggerit, ars formam. Secundo differunt crasi, quia dimunt caloris intensiones neque enim temere dicuntur ardentes Pomacium: pyrocium refrigerant, eorum spiritus potenter calfaciunt invia ab igne hanc vim acquirunt. Inde forma vis, proprietas quin etiam definitio diuersa, quia genus dis erenso qualitates disserentes. Quid est vini aqua ardens Est aqua stillatitia a calore potenti facta ex rare facta in vaporem soluta concreta vini materia Tantum dissur calor aquae ardentis a calore eius vini a quo processit, quantum calor ignis E calore aeris. Faciamus eogo aerem aucto illius calores rarefacta materia conuerti in ignem, dc suam formam for

mar ignis permutare nihil erit utrique commune praeter materiam , quae eadem numero manens a calore potentior alterata

in aliam familiam transiuit eodem modo vinum a calore potentiori rarefactum,& in halitus conuersum vertitit tandem in aquam ardentem: quomodo igitur ignis erat in aere, eo modo aqua ardens cillius spiriatus in vino. Atqui ignis non sui in aetenis potentia seu naaterialiterci ergo neque spiritus aquae ardentis in vino. Esto tu arbiter istius controuersiae Tote in , inquis, Antigramania pagina ' o. Dici ruimam i im sonia re corruptiove emtum e tr

132쪽

dici essentia seu spiritus vini Plura Libauius loco dicto. Si in una consistentia aqueum, unde illi calor ccolori solo Cium sanguis sit aqueus, unde calidus in multiplici conione. An coctione qtioque secretis hetero reneis calor accedit una o Empedocles definiebat vinum aquam quae putruit in vite qua definitione includebat cum materia causam esscientem. Veteres enim σε pro 'rua usurpabant, unde Athenarus sic ripsit lunae tepore se iactus putrere, id est, coqui. Hoc sensu scripsit Hippocrates ienteria alimentum reddi meo incoctum est putredo quaedam ad corruptela, quae sit caloris alieni victoria est putredo ad perfectionem, quae fit vi caloris naturalis coeli soli quomodo semin humo mandata pu-rrent prius quam germinent. Hoc modo Empedocles finiebat vinum aquam putrem. Ad pag. I. Reprehendis quod scripserim vinum a calore resolui in vaporem tamen Medici spiritum naturalem volunt fieri ex vapore sanguinis

Cuaporationis nomen pro αναθυμι σει seu CXpiratione omni solet, stirpari. Hippocrates vaporems ribit esse materiam ventorum Volo tamen tecum crassiorem Vini partem, quae facessit in aquam resolui in vapores, tenuiorem vero ex qua fit spiritus aquae ardentis, dissolui in exhalationem, ut sit vapor materia proxima

133쪽

aquae, exhalatio, spiritus, vinum communisi iusque materia. Sic aqua est proxima materia vaporis. Vapor pluviae, ni uis, S grandinis. Non est grando in vapore sed lex vapore ron est aqua ardens in vino , sed iit ex vino. crassior portio vini abit in aquam, tenuior in spiritum. Ad pag. a Duodecima ratio talis est: Videmus quoti alea erem mutari in aquam, vicissimque aqua in aerem : Atqui aercii decuplus ad aquam

ex una libra aquae fiunt decem acris. Itaque sit clementa constent file, sulphure, mercurio quoties aqua mutabitur in aciem, toties ex una libra salisa luci fient decem salis aesci ex una

libra sulptuiris que sient decem ulphuris ac rei. Quid respondea Ignia fatui primogenite Iam domi halonitrum in se in qu aquositas, erim animabilis Q . .

in ditium ducit culpae si caretarie.

V ites scyllam incidis in charx bdin nam si halonitrum ex tribus principiis quae in Iu lamixta sunt compositum sit aeris simplicis sim principium cx una libra halonitri aquei

fient decem aerei. Sic, sum it ni contraria curri t. Decima tertia, lac Tantum aquarum non est sicco pede transeundum . .ec quaestio non elet percurrenda atqui ut dicitur, cui brachio ac tingenda ouercetanus constituit Medicina

quartam cctam ab Hippocratica principiis causa, signis, d remediis differentem Hippo '

134쪽

11 LII AVI crates vi in elementorum symmetria sanitatio fundamentum constituit sic ex eorundem metria omnes fere morbos exoriri asseuerat: quia aut sunt intemperies, aut cum aliqua partis aut totius intemperie. In temperi totius

in ludo febrem Intemperie particulari cuni

materia, quatuor tumorum species, quos toti dona humores committunt. Quercetanus

mauult c trium principiorum ametria illos exoriri Hippocrates pro quatuor humorum varietate instituit remedia, singulaque accommodat suae causae, venae sectionem sanguini, peccanti bili ho lagogum,pituit phlegmagogum. Quercetanus morbos salis sale, sulphuris sulphure percurati Libauius de istis morboriana causso remediis quid sentit Clientes videte, ne praeuaricetur,& vestram causam prodat.loquere Libaui suid deliret physcus quid ii ami edicus acquis bonus genius hoc responsum tibi inspiravit' mentitus es hactenus cum pro veritate principioru chymicori disputasti, quae tu ridiculat phantastica esse alias non semel assirmasti nunc resipiscis, perge isto pede: est enim aliquid sero saperecta Phrygibus, sicque

mecu ratiocinares Effectus arguit natus suae cauis conclusiones sunt veluti effectus principii quare si coclusiones ista sint saliae, morbos oriri ex immoderatione salis , sulphuris aut mercurii, eosdemq; similibus, ut morbos salis sale percurandos, quis vel ex hoc solo no concludat trium istorum principioru assertionem eis vanam Fallaces Quare faues causae cuius cssiectus respuis Potesne iudicare coclusiones

135쪽

alsas, si pi incipium ex quo dependent, si ve ischola quartam sectam idcirco reprobauit,

quod introduceret insolentes morborum causas, remedia ad launc diem inaudita. Cur patro cinaris istius sectar assertori aduersus schol cCleberrimae decretum Finatem ric, quia extorsit veritas Tuo aduersario tacitam retractatione, nisi vi canis redires ad vomitum.

Aristoteles distinguit sopia ista plutos optio: quod sophista disputet ad victoriam philos. phus ad veritate in doctore disti quies dispalatore eo quod doctori res sit u discipulo que cupit erudire disputatori Vcroi si aduersario, que conatur etia ex falsis non tantum ex verisimilibus superare.Agit disputator cuic posen

te summo iure urget illia aliquo falso concessi, tanqua vero, satis illi est si dicat probabilia e quibuscunq; potest artibus in sua ni opinione

adducat. Hoc discrimen patere potest tuo exe-plo: Disputas enim aduersus scholae Parisiensio iustissimia decretii no tam veritatis. qu i VictOria 4 contradicendi studio .c alterum haec cra be non fuit toties recoquenda. Nos sensu de ratione monstramus concurrere quatuor Hippo. cratis principia ad generationem mixtorum omnium, resoluto a calore alieno utroque humido,terram permanere, singulaque reddi suis

totis .Possisne de chymicis principiis de ostendere Quidni inquis, nonne vinum dis luitur in spiritum ardentem, aqueum humore dc salem ex reliquiis crystalli secretumgnosse Hippocratis elementa, ignem enim appellas spitio

tum ardetem aquam, liquorem mercuriale n3,

136쪽

Lin AVI terram crystalli reliquias Vertim quis resoluit vinum in haec principia Arsiae an natura Faciamus vini via putredinis naturaliter corrumpi,abibitne in aquam ardentem Dissolueturne in spiritum flagrantem remanebuntane cr3stalli reliquiae 8 Cumque sint eadem constitutionis, quae dis lutionis principia, natura facitiae vinum ex aqua ardente flagrante spiri

tu do reliquiis crystalli vidi multos deliros ab surda loquentes, qui locutus sit absurdiora,

vidi adhuc neminem. Decimum-qum 'R mentum ipsan probro asscit naturam. irae situm est magnaque ingeniorum colentione pugna tum, si vere a Quercetano sal constitueretur

primum principium rerum naturalium. Hoc paradoxum multis quidem aliis sed iis potis simum argumentis refutaui Vita consistit in humore primigeneo, fouetur alimentario, V-ttumque dulce insulsum:natura enim ut resarciat , acturam humidi primigenei humido congenere, triplici coctione fale seu terrestri portione alimentum spolia Prima coctione secerint foeces secunda limum, tertia sudorem sei des. Duo principia nostrae constitutionis

semenvi sanguis sunt insulsa ecquae poteste fenecessitas salis ad generationem, nutritionem viventium ' Respondebat, beneficio salis concrescere omnia. Ego vero demonstrabam sanguinem concrescere, non vi salis cuius est expers, sed fibrarum, hoc argumento: Quod

si careat fibris non concrescit de quo brosior, eo citius coaguletur , propterea sanguinem

tauri

137쪽

MANi A lasstatari esse praesens venenum, quiana OX sanguinem coagulat. Addebam si bras esse prima vitae sineamenta, ad quas appellens maternus an guis, mox concrescit in carnem pituitam sal- jam non concrescere. Quercetanus astrorum, ut Solis,densitatem adscribebat sali sole quippe concreuisse in tantum tam solidum corpus beneficio salis. Quaerebam ergo An non ignis quoque constat vestris principiis. Quid respondes pro tuo cliente, examinator ineptissime Meministine tot argumentorum, quibus conuicimus neque constitui, neque nutriri sale vi uetia'Minime vero Quid ergo respondes C

reus olim dicebat, iam in igne se humi 1n habetis dos domi quod disic tetis Putasne nos curare phr

neticorum tibi similium deliramenta habesne aliud signum quo demonstres sum satis quo probes esse principium constitutivum viventium omnium ξ recita. .m in faec diis reperiamus salem, suis ne ubi esse con litutivum construa tuu

diuentium omnium' Adeste chrmici, ex hac linea qualis sit Apelles vester patronus iudicate, qui delitescebat ignis fatuus, nunc sese prodit. Quaestio est, si sal sit principium constitutionis nutritionis, de quo olim Libauius Antigramaniae pag. 2 .sportet se gementem qui hoc dixerit Paracelsus sollaria mercurium vult nutrire, salem dc sulphur reiici ut excrementa.Nunc C

ro alius omnino a semetipso, quasi illum furor

transuersum agat. I is inquit, faecibus inuenimus

salem.Imo hoc ipso quod in faecibus reperiatur, neque est constitutivum, neque nutritiuum

138쪽

23 Lis A v I Natura enim taces, heterogeneas mandat retinet tantiim homogenea.Velles ne tu nutriri sale saeculeto ut sus aut ex eodem te genitum arbitrari non inuenitis sales in faecibus, sed si

citis sales ex faecibus per adustionem, proinde

nec constituunt, nec nutriunt Viventia.

Barbara quaedam gentes mediterranea ad occiduam noui orbis plagam, ex foecibus parat salem quo alimenta conseruant: verum non ita desipiunt, isto sale se genitos putent Te vero qui foeculentumac putidum dixerit, nonne ad

tuam doctrinam apte accommodate dixerit, cum te ex scecibus genitu fatearis Qui te Grilluvocarit, nonne ad tuam doctrinam accommodate loquetur quia te nutriritale foeculento ingenue confiteris Vt sunt virtutes quaedam heroica quae superant Virtutum communem o dinem, ita quaedam vitia, tam horrenda quotidie occurrunt, opinionum tot monstra , ut superent errata vulgaria. Sapientilis Libauius Antigram anicus pag. yr . Principia hymica mnadmodum auersamur, dummodo ita ame=ntes non int , nos ex istis con ituros aut ex is dem nutriri non affirment Delige utrum mavis an disputando aduersus ramanum esse plane insulsus , an contra Riolanum stercorario sale constitutus&nutritus.

Dec exto delira Censior obiiciebam Sal 5 onstituit,qui non nutrit; non nutrit,quia solo humido dulci nutrimur, ad eum finem non V-na, sed triplici coctione defaecari. Qia id responder domine examinator ii inguo. Solum quidem,

139쪽

M ANI A.

I ron nutrit,sed alimentu conti cim se in f emma mentis quae sumuntur Velitna si nescis,ali me tum dicitur actu vel potentia potentia. inqUa, proxima vc remota Hippocrates malenus appellant nutriens, quasi nutriens nutritu Ium. Demus nutriturum constare fale,at triplici coctione de catur,ut solo dulci nutriamur. Hoc ridiculum responsum demonstrat te non censorem delirare Deliras mariscissa scribis

Aristotelis speculationes esse otiosas. A doctioribus te iudicatus est semper naturae gehius. Placere non potest fumi uendulis, quorum gestius serpit humi conclusus surno.

Decimum septimum olebrium. Resellis meam ob lectionem argumento timili Non nutriunt δε-

enta, non nut sunt materia forma ergo non erunt

rincipia.Vtrumque humidum, si nescis est cor pus mistum quatuor elementis temperatu, quanquam in utroque calidum humidum dotaminentur calor enim a frigore temperatur,hu-nnor a siccitate , sanguis quanqua aqueus magis d terrestris quam aereus Migneus costat tamequatuor elementis: constat sua materia, constat sua forma utrumque cum suis elementis per assimilationem permutat naturae meliori, dumst pars vivetis. Si in Aristo t. philosophia tantuoperae posuisses quantum in hymica, non obiiceres tam ridicula. Vita in temperie cosistit, corrumpitur exces su: propterea caustica neque generant, neque

genitum conseruant nisi sorte ut medicam cta,

Atqui sales chymici, non quales in oecibus ici

140쪽

adustionena, sunt caustici ergo neque generant, neque nutriunt.

Elementa generant: nutriunt teda suis co-trariis temperata a temperie illa pendet vita resanitatis principium Ponamus sulphuris a dorem a Mercurio temperari, sali quodnam Oppones quartum principium, quo siccitas temperetur Ponamus ab aliquo contrario te-perari. ergo cu Hippocrateri Aristotele fatearis necesse est cotrarietatem esse primum principium mixtionis. Quod in Aristotele tam acriter reprehendisti qua de re erit postea disserendi locus opportunior. Ad pag. J Inueheris in materiam primam:quia eius vim donecessitatem in ortu rerum comprehendere non potes. Scripsi olim aduersias Petrum Ramum pro tribus Aristotelis principiis ciuitis operis libro secundo non tanti ni ratione, sed etiam veterum philosophorum auctoritate demonstraui, quanta sit illius necessitas. Nolo actum agere. Reflecte animum ad mutuam elementorum transmutationem. Videbis nam candemque numero materiam, eodem sere teporis momento questere, aerescere, ignescere: terrescere, quasi norit uni addicta formae, sed ad omnes periae t affecta nullam possideat

acctu, omnes potentia quasi naturam non habeat definitam, sed in determinatam, potentia quidlibet, nihil actu. Hanc materiam cum ista potentia, quia elementa afferunt ad constitu-