장음표시 사용
171쪽
φxperte corpori ν sociati ait. Ira tamen ut r.tionalis,ratione carentiMin corpore extensae, tamquam punctum corpori ec velut actus internus omnitid indivisibilis uni tui suo perfectibili extemini non secundum omnem ipsius dimensionem sed in una tantum sui parte,quam rationi consentaneum est inquit, esse ill m qua anim rationis experi porticit partem omnium principem iacorpore nost ro, seu ea sit mrebrum seu cor.' Atque ita demum animam hum nam compleri, quam non unam ης simplicem esse substantiam profitetur irata ctum essentialiter compositum ex ani ma umtalhoc sensitiva qua mortales sint,tanquam potentia; dc ratum ii immoriri tanquam actashuiusmodi popentiam essentiali rer perficiente.
Quam semen iam licet hoc loco Meuratius examinare non concedatur,ne in parerga feramureti m polente aeum bona ramen viri e cellentissimi veni ,dicam quod sentio, ab liis etiam dili-- gentius e cu*iendum. 5ςm n nim tum essς iam improbauimus. QEod praeterea cum dicatur ab acutissimo Licetor animatum anima multiplicata ad partitionem subiectit oporteret idipsam iam antea fuisse partem corporis a quo exeiderit. Sed id etiam Aristoteli repugnat: qui illud appellansi ille excrementum ultimi alimςnti:non admixteret idips- partem esset corporis cuius alimenti est supersiqum. Sed demus semen esse animarum. Miror virum tantae eruditionis sibi persuadere,
ex eo maximh semen animi sensitiva animatum esse, quod cum vim nostri corporis fotmatriceml semini tribuendam censeat,et is tamen Dbricam rudi ori animae vegetati omni prorsus cognitionet desti ura: dςlςgasdam esse non putet: existimet autem servitiu in tanto lassicere opificio, quod ea leo oscat quicquid operatur. Quaenam enim potest esse niniae sentieuris in semine cognitio, qu 'O ea urg4pis est destituti ,sine quibus nullam edere actionem potest. Uod vero maximὶ nos a clarissimo Lieeto auertit,est illi anima hum ne compositio. Quami primum ex est ripn admittetndam iudicamus: quod cum forma sit altςrum principium rei genitae, ex Aristotela ' *vtςm δέ ipsa ratione duee oporteatrerum primipia simplicissima esse,quae neque ex sei inuicςm sint neque ex aliis: fieri non potest formam substantialem ex plurium formarum coiti ne consister Pr*ter eorum quae essentiali r Se , natur sva composita sunt ,ea est conditio, vepartςs rotum componentes seorsim mnimE consist m: sed ita simul in emo cohaereant, ri totius etia partes ex his constent,quae totum ipsum inponere dicuntur. Quod praeterquaen rasio compositionis unum quid ac praesertim essenta liter constimentis confirm t : idipsum pr*terea inductione probatur. N m mixtorum partes ex miscibilium etiam partibus constant: ες quae ex materi de forma unum fiunt,in nulla portione sal aut materiaaut forma carent: ut in his quae ex astu do potentia conssiunt, ctui semper potentia consociatur. Quae cum ita sin fieri non potestantinam humanam dici actum essentialiter compositum ex rationali, sentiente, M vputanter habere a tςm partem rationalem in puncto tantum corporis animae irrationali coniuna m/c in reliquo eo pore trotion Im reperiri rationali impermixtam.
Ilipditem quod haber partem animae intellectualem non posse tot m esse inquavis parte eo potis, quὸd indi Uisibilis siet nqu*mpun ius; quoni in ali s saltetm per accidens esset dimenta de diuisibilis ideo displicet quod si Angeli seu per operationem ut vult Diuus Thomas, seu per prae- septiam suae essentiae ut placet Scoto, sunt in loco, &set maiori aut minori applicare possiant ex pr distorum 6c communi Theologorum sententiar poterit ςtiam anima intellinualis: quae neque magὶi iudi uisibilis est Angelis,loco,non comprehendi aut corpori coex ndi, sed toti usi x omnibus eius partibus p sens esse. Quod ut Angelum ne per accidens quidem dimensum , nec di uisibilam reddit: neque anima dimensionis aut diuisibili tis participem sectet. -modo autem anima eorpoli divisibili sec diim omnes eius partes Πηsent, ad 4iuisicinem corporis per acci, dens quidηm diuidatur: is intelliget qui animam incorpoream de indivisibilem agnos ni , eam in ipso completae diuisionis termino, quod diuisum prit ex corpore non amplius informare, dc nihil interim propriae substantiae amitrere comprehendet. Quod si nondum quispi m intelligat,s- -- guitionis sensibus nimium addictae imbecillitatem agnoscat. Est de illud in Liceti sententia durum,quod scribat intellectum corpori annecti interuentu animae stosi tricis,quae corpori societur mediante veget li: quin iterum,quia eius dignitas non est compar Ma ignobilitati materiae,materies propterea uniatur beneficio caloris naturalis seu tςmpera. mςnti. Primum enim anima intellectualis non vere esset forma corporis humani cui immedi thnon uniretur,quia tantum indivisibili illius per intermedias plures alias fumas copulareturaeuius indivisibile nec nomen nec naturam corporis retinet. P terea si ut ille Aristotelis dictum, formae sunt sicut numeri,interpretatur, velit ex nobilioribus rurmis quae ignobilioribus superueniane disserentes formas e uergere,ut ex unitatibus quae prioribus adduntur numeri variantur : oporteret in omnibusgenerationibus naturam ita procia rivi sormis omnium inseriorum graduum prae- existentibus in materi δ,Vltimam persectioris gradus in quacuque generatione interui producendo.
172쪽
Theorica . De semine, 6 sanguine mentirUO. IST
gelietationein compleret. Atque ut pote st demi a septenario unitas ultimbaddita, de fieri 1 Enat lux ita non repugnaret tolli posse singularem sc=rniam quae vitiino superindita est prioribus, x quod corrumpitur ad illud ipsum esse redire quod ante ultimam generationem habuit. Sicque ex lic mine fieri posset brutum animat:& mortuus vivere adhuc Sc sentire. Quae omnia absurdissina sunt. Adde illud etiam a philosophia alienum esse quod ait, animam vegetalem primo informare
Lemperamentum quam inateriam:cum temperamentum quod accidens et non possit esse subie- ictum formae substantialis sed sit tantum dispositio praerequisita in materia qua haec ad hanc εc illam formam indifferens determinatur ad hanc aut illam recipiendam, quae sibi proximὸ oc immediate sic uniatur,ut ex ambobus virum fiat completum ens.
Tandem tanti viri sententia i saluo meliori iudicio ὶ in fide suspecta videtur. Primum quδd in
homine suli stantiam animae veg tantis, sentientis,u rationalis inesse afferens, pluralitatem animarum introducatiquae concilio quarto Contantinopolitano anathemate damnatur, de unicam esse hominis animam determinatur. Nec iuvat affirmare tres illas animarum substantias ad unius compositionem conuenire quae a nobiliori rationalis appelletur. Nam praeterquam illam compositionem improbabilem esse iam antea docuimus praeterea Diuus Ausultinus, scribit animam esse simplex quiddam,ic propriae labstantiae:quam ait, i praesentia sua carnem vivificare, non ut placet Li-
Ccto,in puncto mortalibus corpus totum vivificantibus copulari.
Secundo qu5d receptae a Theologis propositioni repugnet qua inquiunt animam rationalem a
Deo creatam, esse totam in toto Ac totam in qualibet parte. Dicere vero in seni etia Liceti animam rationalem esse totam in tota anima rationali secundum totalitatem eius essentiae r eamdem vel desse totam in qualibet parte,secundum partem sui irrationalem, qliaeas bi adiuncta principaliori parte denominationem accipit. Quis non videt non idem esse animam csse in toto, de esse in tota iatque expositionem illam orthodoxae propositionis,esse a Theologorum sensu alienam , ερ milli posse patrum aut doctorum scholasticorum authoritate confirmati. Tertio eamdem Liceti sententiam ex eo admodum suspectam censeo, qudd cum Verbum In imitanti incarnationis fuerit unitum tali indiuiduo naturae humanae ex anima rationali ec humanaeatne constantitsi anima rationalis ut Liceto placet esset composita, queretur per triduum mortis
Christi verbum Diuinum moi tales praedictae animae portiones quas semel assumpserat dimisisse, d tamen Ecclesiae dogmatis aduersatur,quae iuxta Diui Damasceni sententiam ratum habe et quod semel Verbum assumpsit nunquam demisisse.
Tholmas Fienus ' Lovaniensis professor celeberrimus, tardiorem illam animae rationalis Insu. sionem non approbans afferat animam rationalem tertio die post retentum in utero semen infundi, eamdemque organi Zationis authoren cn.Qui cum in eam sententiam ideo feratur, quod nullam aliam sormationis scelus conuenientem causam assignari posse sibi persuaderet: id aute a nobis iam antea' sit explosum quod ex illa suppositione inferebatur ruere eertum est. Quare a prioribus omnibus in quaestione proposita deficientes,ut quod sentiendumvideatur explieemu . Sciendum est nemini dubium esse,scetum tune primum vitae participem esse , etim per intus susceptionem alimenti nutritur de incrementum capit. Nam dc Aristoteles, iam principium inquit, id accepisse animalis constitii liquescetus decet, cum alimentum desiderat. r aeterea climnatura semper ab imperfectioribus ad persectiora progrediatur, non ante laetum in utero moueri posse supponimus,qtiam ali de vegetare coeperit. Quem Circa quadragesimum diem moueri eum iam appareat; eumdem antea& altum sui e dc vitam participati necessum est. Quae clim a nemine coiitrouertantur ptobatione non indigent. Sed his hoc addendum censeo , statim ac prima nostri figmenti stamina sunt efformata; oportere ea in remedium perennis exoIutionis, alimentari succo iii timE irrorari. Ac tunc primum quidem clim umbilicalibus vasis iam excavatis , roridum illud exugitur ex cuius affusione natura parenehymata viscerum ac maxime iecoris effingere meditatur. Tunc enim rudimenta partium omnium seminalium conformata,& interfusa carne inter se distinguenda: vi caloris tam ambientis uteri quam stra ipset activitate perenniter exolvuntur,ita rectricis naturae prouidentia necessium est eadem liquore alimenti reparari. Quae cum intra septimii diem accidere,ex his quae ecrysis ab Hippocrate 'animaduersae configuratio nobis insinuat, probabiliter coniectemul:per id etiam rempus scelum animari,dc vitae participem reddi, pari probabilitate inferimus. Quis enim hic momenta temporum certo definit citra pudorem aut temeritatis notam
Quocumque tamen die primum nutriri εc vivere istus dicatur: eo ipso Deum optimum Maximum animam rationalem illi ereando infundere,& infundendo ereare ametimus. Quae ex Aristotele sentientem Sc vegetantem in se eminenter comprehendens , ω singularum operationes exercere nata:principio quidem cum embryon sota nutritione indige vegetantis opera exeqiritur. ----
173쪽
corporis organici in potentia vitam habentis. Sed maximum inter humanas caeteiasque discrimen intercedit;qi,hd aliae omnes sint dependenter a materia produciae, mortales & corporeae; atque earum plurimae, condivisibiles. 6c coextensae: humana vero spiritalis plane sit irationalis, indc pendens a materia. vere creata,& immortalis. Quae clim sit formarum omnium naturalium nobilissima. subsistens
cst. Hoc aliquid quodammodo elix quemadmodum docet Diuus Thomas, quodammodo hoc aliquid. Non tanquam aliquid completum in specie: sed ut perficiens spe etem humanam. Cui ut o
rironti uniuersi, forma debebatur quae nec esset completus actus, quales sunt, intelligentiae quae ne queunt uniti materiae ut cum illa unum suppositum physicum faciant; nec omnino materiae imme sa, ut caeterorum entium naturalium formae: sed quae unita materiae ab illa ad existendum non de penderet, separata tamen naturali inclinatione corpori uniri expeteret. Quae quoniam spiritalis est. eadem indivisibilis est:atque inde tota in toto est,ic tota in qualibet sui corporis parte. Defotis aduenit,ut ait Aristoteles. O Non ut Platoni visum fuit ante corpus creata; seu ut Origenes sentiebat, in corpus ad tuendas peccati poenas relegata: sed infundendo creata, de creando infusa. Eamdem immortalena esse,quod ab omnibus pene gentibus creditum fuit . ex eo maxim E probare conatus est Platc ; qcodea per se moueatur. 5c quod a seipso mouetur semper moueatur. Illam veto per se moueti Diuus Athanasius sic docuit; qu bd chinea corpus moueat. neque ab alio moueatur, ipsam per se moueri oporteat. Sed ea ratio quam Platonici maximi momenti esse iudicarunt, vel nihil eonficit, vel bes uatum etiam animas probat esse immortales . ut infert Diuus Thomas. i Melius de eis cacius Aristotcles, idipsum ideo probat, quod anima propriam aliquam actionem. corpore inderendentem sit sortita. Cum enim res si e se habeant ad esse ut ad operari: si anima potest indepen. demet a corpore operari, poterit 6c esse. Huiusmodi autem actionem , rq 1h Authot introductionis Galeno ascriptae ratiocinarionem esse dixit: quam intellectus dum in se reflectitur, seu ad praeeeden tes intellcctiones vertitur,sine phantasmate exercere. potest. Unde Trismegistus, ' intellectionem inquit, absque sensu intelligere. possibile est,de Aristoteles,' restat igitur ut mens sola extrinsecus auia cedat . aque sola diuina sit. Nihil enim cum eius actione communicat actio corporalis. Cum autem idem dixi , nunquam sine pbantasmate animam intelligere ι' dc oportere intelligentem conuerti
ad phalitasmata. id de directa intellectus eognitione dicitur,in qua obiectum debet intellectui pet
nouam tpeciem necessario representari r in cognitione autem reflexa,non est opus ea conueisione ad c. biectum externum, vel ad speciem sibi ab extra representatam. Sic anima separata, ut inquit Diuus Thomas, per species aut infusas aut in memoria reseruatas, intelliget. Haec at tem qua in n bis est anima vitae author, e sua praesenti conservatrix:sola, homogeneaturnetiam omnium partium animantis, substantialis est forma;quae ut toti,ita de singulis parti segetri.
buit. Quod interea: teros fosὶ probatum est a Gregorio de Valentia , contrarium vari E sentientes
reserente. Tantam velo ac tam variam membrorum structuram,in eo corpore quod informae, ideo exposcit: qu bd multiplicium actionum capax, multiplicibus instrumentis indigeat. Vel um cum omnis operatio, potentiam aliquam activam in agente supponata quaenam sint. 3e quot prima genera facultatum, quibus anima vi aut horibus tam diuersarum operationum utitur inuestigemus. Philosophi non tam facultates, ut aliquibus visum est,quam animarum genera ex operatio num maiore aut minore eleuatione a materia dι stinguentes: quia viventium operationes tribus quasi gradibus supra materiam elevantur,tres animarum esse disserentias asseruerunt, vegetantem,sentie te milc rationalem. Viventium enim operationes vel in alia quam in viventis materia recipiuntur.
alimentum inpropriam substantiam conuertendo di vel earum id et m est efficiens Λc sub lectum mat riae annexum, iusmodi sunt sensationes: vel demum in spiti tali subiecto recipiuntur,qualis est in tellectio Sc volitio. Potentias vel δ. non aliter quam per actus de obiecta inter se distinguendas statuentes, ut docuit Aristoteles,' quinque plima facultatum genera constituunt: vegetatiuum . sensitiuum, appetiitiuum, 'oco motivum,& cogitativum. Meisi ei vero sensibus magis addicti inon tam ex actuum 3c obiectorum,quam ex principum org notum disserentia. primariam facultatum distinctionem petendam esse existimarunt. Mod agentia magis inter se diuersa esse coniectem ut, quoad operandum dissimiliolibus egent instrumentis. Quare non iniuria ijdem profitentur, animam rationalem humanum corpus informantem de ex Atistotele, ' caeteras sub se eminenter continentem J tot habete sibi subseruientes primarias facultates quot sunt in corpore partes principes in quibus illa excellentiore quodam modo residere conspicit ut , dc per quas eadem, in corpus reliquum quidpiam insundendo, ope ationes quomodo cum que
ad etiam necessarias exercet. Cumque ilia sint huius rationis principalia nostri corporis membia, cerebrum, eor, dc hepar, in quibus anima dispali quadam excellentia residet, atque indo in extera membra quodammodo influit: tres etiam primarias esse animae facul rates staeuerunt,naturalem, vi talem, de animalem: quarum singulae in aliquo praedictorum membrorum principatum teneant
174쪽
Theorica. De facultatibus, Sc actionibus. 14I
Gilenus, ut controuersiam inter Platonem 5c Aristotelem excitatam vitaret; nec facultates, earum s dici, sed principia vult appellari. Qua nihilominus, ad Platonis sententiam frequen-aster inclinauit. . Naturalem eam voeamus, quae nobis cum stirpibus communis; ex Galeno' in iecore primariami sedem dicitur obtinerer eis tamen omnibus animantis membris si iiisita. in Cui cum multa ut in-lista explicabimus inseruiativ a tamen illi particulatim ministrare dicuntur,quod b hepate com-i munis partium omnium viventium alimenti officina α fonte,quasi canales in uniuersum corpus adl alimenti distributionem deriventur. Quam etiam vegςtalem appellat idem Galenus: ' appetieri. icem itemA altricem. - Eam vero naturalem cum Galeno ex eo dicimus, quod principium vita: in, plantis,non anima,sed nauura vulgo appellari consueuisset. ' Vel ideo cum Diuo Thom qudd eas mediis qualitatibus naturalibus M primis suas operationes exerceat. luit lis quae de animosa dicitur: ea est quae nobi , non tam ut stirpibus quia poti)s ut animantibus est insita. 4edem habet in corde quod insiti caloris quidam est veluti fons: a quo in canalium modum oriuntur arteriae. Cuiuε facultatis unum est opus, generatio scilicet arteriosi seu vitalis spiriti, qui caloris est vehiculum. Ziusdem autem praecipuus finis, est actualem calorem animantilitonatum tueri εἰ illius mediocritatem conseruare. Ad quae ambo,eo perenni bc continuo motu in-l diget,qui ex distensione dc contractione c rdis Ac arteriarum compositus, palsum constituit. Ea 'veto non io stirpibus nec nisi obscura de latens,in frigidis animalious qualia sunt ostrea ta quae saxis adnascuntur inesti in calidis veto dc sanguine praeditis apertissima de valentissima deprehendi-i: tur. 8 Quare iniuria a plurimis sub vegetante contineri asserit uti cum illam, stirpibus quae solei mi vegetant,natura negarit. Vitalis .utem non ex eo dicitur, quod una haec sit vitae author e clam vitai sit informantis animae actualis in corpore praesenti ;& vitae index, cuiuslibet animae facultatis operatio. Sed eo donatur nomine Tuod illius ope calor in nobis propagetur: qui primarium est animae instrumentum,dc vitae fomes. Animalis demum facultas ea vocatur, quae animalibus omnibus secundam aliquid inest tam tationis quam sensus, Ec moisis in varii a animalium speciebus principium. Quam a principe dc nobi .lissima actione Galenus ratiocinatricem app nat i eamdem vero animalem, a eommuni notione dixerat. Ea tandem sentientis, appeti tricii,loco motricis, dc ratiocinantis senus est illas sub sec5prehendens:quλ4 earum omnium facultatum primatia sedes,in uno hominis membro cerebro se, licet deprehendatur; a quo quae ad sensuum actus, motumque in caeterismmbris exercendumsunt cessaria, per neruos quasi Hr c nales diffunduntur.
tationibus hinc inde disputatur. Inter Theologos Diuus Thomas. ' εc qui eius doctrinams quuntur: iacultates animae ab anima Ec inter se,realiter distingui profitentu . Contra Scotus, hoc qui eius doctrinae fauent: distinctionem tantilm Armalem admireunti Drum singuli, de Phil sopbos de Medicos variis in hane illamve sententiam pertrahunt. Lices autem opinio scori prob shilitate non careat. Cum non sint moltiplicanda entia sine necessitate. Clim anima ipsa sit princi- lpium operandi,cuius potentia non videtur aliter se habere ad eius essentiam, qua m potentia esς- sfaciendi se habet ad calorem, , quo illa non nisi formaliter distinguitur. Cis eni actioni sint in attentius occupata a caeteris obiecto etiam prouocante abstineat , quod non accideret si facultates ab anima Ac inter se realiter distinguerentur. Ac tandem cum par videatur ratio potentiae passiuae materiae ad materiam, ae potentiae activae formae ad formam ; quarum illa iam idem re sit cum materia, neque haec magis a forma differet. Quam sententiam semius vidMur Aristoteles , qui dixit, ' intellectum esse substantiam incorruptibilem: Ec senem si aeciperet oculum iuuenis, visurum sicut fic videt iuuenis,qudd anima nihil per senium patiatur. Hinc ficultates animae partes appellauitiminimh nestius,accidens non esse partem substantiae. Eadόmque ad Hippocratis mεtem esse apparet,cum potentia una est inquit. ' de non una,quae haec omnia de alia gae an haeeque ad vitam totius εο partis, everis adsensum totius M partis. Quasi eamdem esse diceret , potentiam quae de tuti de parti vitam sensumque communicat,re & esstatia una pro diuerso autem operandi modo larmaliter diuersam. Vel ut ait Galenus, genere quidem unam esse. species autem pluresi habere: pro diuersis scilicet rationibus formalibus voluit enim Scotus eamdem animam quatenusi dat esse de absolutε confideratur,appellari substatim M animam:pinui autem principium est op I randi,facultatem nuncuparia variaque nomina induere,prout a rationibus forinalibus obiectorum
175쪽
specie distinctis, ad actus specie differentes determinatur. Nihilominus tamen probabilius censemus,facultates ab anima realiter distinguit inter se vetb,
quasdam realiter,alias autem formaliter tantum. Cuius conclutionis Veritas ut intelligatur: sciem dum est animam esse actum primum corporis animati,quatenus ea,illud in actu essendi actuat, de consuluit suppositum in potentia ad actum secundum seu operationem. Operationem autem eme accidetis,ab aliqua potentia activa,effective productum. Productum inquam non per naturalem resultantiam Sc necessariam emanationem: quomodo,quae producuntur non sunt actus secundide post product i imb dicuntur simul cum forma & actu primo a generante comploduet. Sed productum, idest vi activa facultatis extra causas positum,dc pro specifica natura occurrentis obiecti, seu materiae circa quam facultas occupatur, in tali esse constitui um. Atque id quidem, cum ipsum luppositum ad quod operatio refertur,iam est actu. Cum ergo in hac Controuersia quaeratur , an productio illius accidentis quod dicitur operatio M actus secundus, per se proxime & immediathattingatur ab animat an vcro ab eadem tanquam principio quo principali, per mediam aliquam facultatem te ab ipsa distinctam: velle intelligamur,animam per medias facultates a se realiter distinctas suas omnes operationes producere. od sequentibus his lationibus probatur. Ac ptismum quδd cum nulla substantia sit proximum dc immediatum principium productionis accidentium di neque anima poterit esse immediatum principium suarum operationum. Antecedens proiabatur primδ ex conuenientia Diui Thomae dc Scotti quorum ille, ε uniuersaliter asserit formam
substantialem non esse principium immediatum alicuius actionis: hic vero, qui in quibus probabiliter potuit a priore dissentire, ei est aduersatusὶ docet principium principale , & proximumi producendi accidens, esse solum accidens. Secundis inductione idem confirmatur: omnia enimi tam simplicia quam mixta corpora inanimata, suas operationes per medias qualitates seu primas seu ab his emanantes, aut occultas & a tota substantia s ut aliqui loquuntur in prodeuntes exercet. Terti δ ratione etiam roboratur, quia omne agens nititur quantum potest esctum sibi similem producere, si non specie saltem generer sed inter entia nulla maior est dissimilitudo quam inter substantiam de accidens: quare unum ab altero non producetur, sed substantia a substantia, & acacidens ab accidente. Secunda nostrae conclusionis ratio est. Si animae facultates essent idem te eum anima,ement eaedem inter se: quia quae sunt eadem uni tertio, sunt eadem inter se. Sed animaestituitates realiter inter se distinguntur: aliae enim materiales sunt aliae immateriales:aliae aliissune subordinatae ut cognoscitiuae inter se: & aliae aliis repugnantes vi appetitus sensitiuus rationali. Ergo eaedem realiter ab anima distinguntur. Tertio omnis externa hominis sensatio, est actio ima manens cuius est in producente recipi; eademque materialis est, ad euius efficientiam materialis species externa quodammodo concurrit. Sed materialis entitas in spiritali subiecto recipi nequit. Ergo externa sensatio hominis,non potest in anima spiritali recipi, nec ab eadem immediate produci. Ergo mediante aliqua materiali facultate1quae ab illa necetario realiter differet. tib nisi facultates realiter ab anima distinguerentur,nulla facultatum cognoscitiuarum subordinatio admittenda esset. Etenim cum primae dc externae cognitionis actus sit immanens & in producente recipiatur,is in animae substantia exciperetur, nec posset idem, ali cognitione directivel a sensu communi, vel ab imaginatione aut intellectu cognosci, sed sola animae in se reflexione perciperetur:quae absurda multa & praeter Communem conceptum in se continent. Ac tandem cum facultates quae in brutis 5c homine sunt eiusdem denominationis sint eiusdem speciei inam una ea.demque est fingularum formalis obiecti ratio de operandi modus J facultates autem brutorum sint materiales toportabit hominis facultates eiusdem denominationis materiales etiam esse , de ab anima quae spiritalis est realiter distingui. Quibus si liceat authorum qui idem censuerunt cathalogum addere multo plures huius sententiae fautores inueniemus quam contrariae: haec enim vulgarior est 3c fere communis. irare ad ea quae oppositam probabilem reddunt respondeamus:vt inde minus adhuc probabilis iudicetiir. Sine necemtate ait multiplicari entia admissa reali distinctione facultatum ab anima sed falluntur elim rationes recens allatae quam id sit necessarium indicent. Praeterea admissa realidistinctione iacultatum, nihil impedit animam esse principium operandi; ea enim principale est agens quό,6c facultates eiusdem sunt instrumenta. Inter animae autem dc caloris potentiam ea est differenti :quod calor cum sit potentia unius tantum actionis scilicet calefactionis productiua , a seipso ad agendum determincturranima vero quia plurium actionum est principium, Ac per se ad hanc aut illam est indeterminata de indifferens;debet per suas facultates a propria eius essentia diuersas ad singula operationum genera determinari. Ad tertium respondemus: facultates non perse,sed tanquam animae instrumenta proprias producere operationes: unde si anima alicui facultati' operanti attentius assistat,& alteri suum concursum non communicet , non poterit haec facultac
176쪽
Theorica. De facultatibus, & actionibus. 143
Ctiam ab occurrente obiecto irritata operari. Hinc si facultas aliqua ab anima per absolutam Dei potentiam superaretur non ageret. Ex quo intelligitur absurda, quae ab aduersariis ex hoc supposito inseruntur,scilicet posse in nostra sententia, unam dc eamdem animam simul esse beatam de damnatam de dati posse operationes vitales seorsim ab anima : perperam nobis obiici. Ad ultimam lationepto Scoto allatam , admittimus parem esse rationem potentiae passiuat materiae & potentiae activae formae. utrinque enim essentia.idem est cum utrinque radicali potentia. Sed ve materia per quaati. tatem redditur apta ut fiat subiectum caeterorrem accidentium, bc per conuenientes dispositiones ponitur in potentia proxima ad excipiendam talem formam:cum tamen ad utrumque si in simplici suo esse de ut pura materia prima est consideretur,sit tantum in potentia remota. Ita forma cum sit radicate principium operandi,non tamen per se proximE, sed per facultates,de iis instructa operatur. Au. thoritates quae pro eadem sententia fuere proposi non magis urgent quam solutae rationes. Ad Aristotelem enim dicimus per intellectum non intellexisse meram facultatem, sed animam intelli- Leentem,quam immortalem substantiam appellauit. De intellectu enim propriti loquutus, illum l .... iis. s. lmanifeste distinxieab anima, quem ait appellari id quo intelligit dc existimae anima, ubi etiam, intellectivum a sensitivo distingui docet,ex diuersa utriusque impassibilitate, quδd scilicet sensus non possit sentire ex vehementi sensibili i at intellectus cum aliquod value intelligibile intellexit , non minus intelligit inferiora,sed de magis. Per oculum iuuenis,cum conceperit organum Cum facultate materiali: de verum est quod protulit,&nostrae sententiae minime repugnat. Nam licet anima quae principale est,agens in se nullum ex senio detiimentum patiatur; tamen dc organum de facultas quae in eo recipitur,pet aetatem deterior redditur. Tandem quando facultates appellauit animae par
tes,noluit eas esse integrantes,sed accidentalitet perficientes. Hippocrates potentiam unam esse voluit,habita latione ad animam quae radix est facultatum,non unam velo quatenus facultates de pto. xima operandi instrumenta,in a ima sunt multiplicia. Demum Galenus quia existimauit, tempet mentum esse facultatum essentia ut superius docuimus : potentiam genere unam esse asseruit q uia unu m est totius corporis heterogeneodes,ta complexum temperamentum et species autem plures ha. te quoniam cuique parti similari suum tributum est homogeneodes temperamentum.
Quod ad distinctionem autem pertinet facultatum inter se : cum cetium fit primarias illas naturalem, vitalem de animalem sedibus esse distinctas dc operandi modo dissetentes euidens et i m est easdem traliter ab inuicem distingui. Quid vero de singularum speciebus statuendum censeamus in sequentibus particularius explicabimus. Intetim inimantes facultates organis distinetas inret se realiter etiam esse differentes.
cur certis quibusdam membris quibus secubauam principatus tribuatur.
cet; ut graecos Aristotelis interpretes notasse aduertitZabarella. ' Quorum primum est corpus informare de animatum constituere. Aliud vel δ.eodem ut informato M aaimato vel ad operandum; GAs. Quae munera vidistincta sunt,ita modum existendi animae in corpore euariant. Prout enim tantum informa ea tota in toto est,quia forma: εc tota in qualibet parte corporis , si cundum totalitatem
perfectionis essentiae,ut loquitur Diuus Thomas, quia spiritalis εο indiuifibilis. Quatenus vel δ est
principium operationum M secundum totalitatem virtutis, non aequaliter se habet ad totum, dc adda. -- partes. Quae enim tota est in toto, non est tota in qualibet parte,quia in diuersis membris diuelsimo. de Operatur. Eorum ergo omnium quae operatur.cum quaedam agat per se. alia cum corpore: per se quidem,intellectionem memoriam,de volitionem,quae nullius corporis sunt actus, exequitur. Cum corpore autem reliquas operationes perficit. ti-M. 3 At quoniam eorum quae cum corpore operatur,varij sunt productionis modii varia etiam instruia tu . o. menta esse oporter, per quae tales astus absoluat;& singula singulis facultatibus inter se realiter distinctis tribui. Quia tamen speciales omnes facultates,quae in operis societate conueniunt,3c mutua subordinatione iunguntur: vel communi quodam instrumento utuntur , quod mutui earum conis sensus proxima est causa:vel cirea communem quamdam materiam OecupanruNoportuit eas omnes
facultates,quae sub uno primario genere eontinentur,& a reliquis ita dissident,ut nulla cum illis ope. ris societate,nulla subordinatione iungantur; primatium quoddam organum habere, a quo faculta-ees unicuique generi subiectae suum illud commune operandi instrumentum uti a fonte excipiant:
at communem materiam circa quam oceupantur hauriant.Quoniam ergo Organicae omnes animae
facultates,sub tribus illis mimis generibus naturalis,vitalis,de animalis continentur: decuit naturam
si 'gulis illis primariis facultatibus previtate aliquod membrum assignare, in quo tanquam in fonte
177쪽
I de primaria sede eminentius insint. Naturalis quidem licet singulis membris sit insita, quibus in-lt l. t.d. natum est oblatum alimentum propria vi sibi simile reddere,vt omne agens ex Aristotele - sibi pas
AE sum assimilare conatur: tamen communi instrumento indiget, quod partibus alendis commune alimentum praeparet. Tale conditum est iecur:cui natura generandi sanguinis curam demandauit, quem singulis nostri corporis partibus,per Venas Velut per canales quosdam de riuos distribuit. V talis autem,cui insiti caloris qui sine fomite facile in membris extingueretur tutela commissa est pro principe organo, cor habet Caloris minerami unde ad Calorem quoquoversus effundendum, spiritu vitali tanquam vehiculo,& arteriis velut canalibus utitur. Animalis demum ratiocinatem, sentientem, appetit licem,& loco motivam conrinens:vr reliquis nobilior est oc altioris gradus , li-lcet multo plura de excellentiora operetur quam Caeterae,quia tamen una est illius persectissinia a
itio ad quam reliquae subordinantur : ita oportuit illam primarium M princeps quoddam organum i cxtetis eminentius nancisci a quo si quidpiam in inferiores facultates effundi oporteat emanet Mad quod tanquam ad regiam principis,quae ab excubitoribns accepta sunt referantur. Clim enim humanus intellectus natus sit quodammodo hoc est per impressas imagines fieri omnia di nequeat
autem qui spiritalis est a rebus materialibus affici; Interim Vero,animae, corpus informanti, inhael rens,& quasi corpori immersus non nisi per corporea incorporeorum notionem acquirat. Opor i tuit sensus externos excubitorum vice constitui,qui omnia quae ab extra occurrunt primi ea r
itione aduerterent qua singula obiici&repraesentari sunt apta. Quae quoniam nec sigillatim solum cognosci. sed inuicem bc discerni & comparari decebat:necnon ut conuenientia vel disconuenien tia comprehendi:decuit quosdam esse gradus internorum sensuum per quos quae externis sensibus essent obiecta,& ab eisdem singulatim agnita, inuicem conferrentur, Zέ bonane an mala forenti comprehenderentur, atque demum qualia cognita essent,menti cognoscenda obiicerentur. Ad intellectionem enim,quae perfectissima cognitio est, caterae ordinantur: quoniam ad id quod opti mum est, quodlibet semper aspirat;ad quod clim primum peruenire nequeat, ad idipsum tendit per gradus. Ut autem illae;facultatum sedibus Ac loco distinctarum subordinatae sensationes,subot-dinate fiant:quoddam in nobis requiritur corpus diaphanum, tenue,quod imaginum 3c specierum lab externis sensibus ad internos transmissarum,sit vehiculum alui veluti medium per quod illae abi una facultate in aliam libere facileque effundantur. In quem finem,spiritus animales sunt a natura creati :qui tenues admodum,ne perperam evagentur neruis quasi tubulis conclusi, in quaseumquel corporis partes diffunduntur. Ac demum uti una est ultima Bc princeps organica sensatio , phan-ltasmara intellectui obiiciens: ita eamdem in principe aliquo organo sitam esse oportet, cum quo
externorum omnium sensuum sensiteria liberum habeant commercium: in quo spiritus animales generari etiam conuenit; M ab eodem neruos in corpus reliquum propagari. Quare sapientissimbnatura cerebrum formauit,ut esset organum principis illius sensus spirituum animalium fons, origo neruorum,de facultatis animiis primaria sedes. Nam 3c appetitus εc facultas motrix imperans, quae nobis de reliquis animantibus communis est,non alio in loco qu m in cerebro consistunt. Etenim eum hae a principe sensu non nisi formaliter distinguantur:quod illius est organum,dc caeter tum sedem esse necessum est. Has autem facultates ab inuicem re non distingui, ex eo patet:qubd cum cognoscere conuenio, idipsum appetere,& in idem ferri,sint actus ita ad inuicem subordinati, ut se perpetuo consequantur: nihil autem excogitari possit,cuius ope,facultates posterius operantes de sedibus distinctae, a prioribus excitentur:eas omnes eisdem sedibus contineri, imis re inter se non distingui sequetur. Nihil verbin rerum natura reperiri cuius interuentu facultas cognoscens appetentem moueat, euidens est. Non enim seipsa,quae non agit in distans,quoniam omnes illius operationes sunt immanentes. Non per speciem,quia species facultatibus cognosciti uis,non autem appetit tuis inseruiunt.
Neque animae interuentu quae ut supra probatum est per seipsam immediat ε nihil operatur sed per intermedias facultates. Nec demum via proposita quaestione diuertens Petrus Garcia Carreto respondet, ' ab appetibili cognito in genere causae finalis mouetur, Nam appetibile cognitum, ut cognitum,est in facultate agnoscente : unde debet appetibili si distincta sit repraesentari vi illam moueat. A quo autem illi repraesentetur erat a Garcia explicandum. Et clim verum sie finem non mouere nisi cognitum, nec cognosci possit a facultate appetibili, ut appetibilis est: oportet hanc abca moueri,ad appetendum, a qua illud cognoscitur. Quod quomodo fiat explicari non potest, nisi dicatur, utrumque munus ad eamdem iacultatem spectare,quaere una, formaliter sit duplex: c gnoscens scilicet, ut in speciem impressam conuersa actum elicit, appetens Vero quatenus in id fertur quod cognitum est esse bonum. Hic etiam in vulgarem errorem cursim aduertere licet, quo dicitur facultatem vel per spiritus vel per irradiationem,a principibusmembris ad minus principalia transfundi,& illabi. Ea enim l
178쪽
Theorica . De facultatibus, & actionibus. I s
quendi ratio, nisi improprie admodum assuinpta,ab his qui sacro M puro Philosophiae latice se fouerint admitti non potest. Facultates enim cum sint accidentia uni subiecto inhaerentia,& quae de subiecto in subiectum moueri non possunt minime poterunt ab uno membro in aliud transfundi. Od si ligato aut secto neruo,arteriaue;sensus,motus,& vitalis calor, intercepto veluti Uchiculo, pereant in partibus his in quas aut nerui aut arteriae perueniebant. Id aduenit non quod facultas qua quodque membrum sentir,mouetur.5c calorem innatum ruetur, a primario organo in reliqua diffundatur : sed quod a principe membro quidpiam influat, quod in inferioribus organis sit ad operandum instrumentarium auxilium,vel fomes, vel materia operationis. Atque ad sensum , motumque maximh,hic cerebri ad subiecta membra influxus ex eo constitutus est:quod cum perennitas horum actuum non sit ad vitam necessaria non oportuerit absolutam dispositionem ad eos actus exercendos requisitam, inferioribus organis insitam esse. Expediebat enim in microcosmo ut in magno mundo,corpora inferiora,vt ait Aristotelas, a superioribus dependere. Quidnam vero id sit quod a cerebro influit di num soli spiritus animales , an vero cum vel sine eisdem, aliqua qualitas veluti per irradiationem in orgatis sensus oc motus effundatur , infra , examinabimus.
Ita vero a summo conditore effectum est,ut anima licet per totum corpuς diffusa, sibi tamen cerebrum quasi in regiam elegerit: quod illa ad imaginem εο similitudinem Dei creata, Deum ad extra operantem proxime imitetur: qui lices coelum terramque impleat, mundi anima ab antiquioribus Philosophis ideo appellatus ; in coelo tamon particulari quadam ratione in st, seu per gloriae suae refulgentiam ut inquit Lirinus, seu ut idem habet, speciali quodam alio modo. Cerebrum autem inter principes nostri corporis partes primatum tenere, ut ha tur in introductione Galeno ascripta, ' Masserebant Stoici apud Plutarchum: ' exinde manifestum euadit, quod anima in illo principes Sc nobilissim s actiones, ratiocinandi, memorandi, ες sentiendi exerceat. 7Unde eidem,natura in corpus reliquum imperium tribuit. ' Atque in eodem animi principatum constituerunt Hippocrates Ze Galenus atque Plato.' Ab hoc verδ secundus dignitatis locus eo di debetur: quod calorem quasi vitae vinculum, de commune facultatum instrumentum toti corpori ministreta Hepati tertia, dc postremus nobilitatis locus assignatur: qudd uniuerso corpori, materiam ad alimoniam suggerat:passum autem,secundum idem ignobilius est agente. Testes vero, licet quatenusia speciei conseruationem diriguntur, sint primarium generationis organum;quia tamen nihil ad vitam indiuidui necessarium parant, inter primatia organa minime numerantur. Quod si Galenus testes inter partes principes recensuerit: ad ea membra attendebat,in quibus substantiali transmutatione interuenienteraliquid ab aliis omnibusdiuersum generatur,quod tu alicuius facultatis famulitium destinatur. Verum non ita existimandum est primatus facultatum cerebro,cordi,&iecori esse tributos , ut suas quodque res agat independenter ab aliis: d sibi inuicem subseruiunt,alterumque sterius ope ita indigeti,yt hepar alimentum reliquis praeparet, or calorem caeteris communicet 1 & ambo sensum a cerebro mutuentur. Eaque est ongulorum necessitas, ut nullum hominiis membrum diu viverequeat, actionibus alicuius illotum in integrum deficientibus. Attamen singulorrum, cerebri, iecoris, ur Ooidis actionibus,divisim abolitis: corpus reliquum vivere aliquandiu potest. Brevissi-- quidem cordis actione. deperdita: longius cerebri cessante influxu : omnium longissimε iecore toto nihil praeparante. q. Quae,etsi communiter non fiant sed unius principis membri actione in integrum abolita, ali rum etiam actiones per eonsensum in desitionem ruant ,& animal intereat. Tamen aliquando quod assertum est euenire,multis exemplis a variis authoribus exceptis,apudSchenccium discitur, η apud quem rari euentus adnotantur. Atque inter careeros in audatus ac planε stupendus ille eius
est, qui post mortem dissectus Gore carere est inuemus. . . ne fualia tibiis naturabbin.
NATURA Lx s iacultates omni viventi M vegetanti communes , recte ex diuersitate sinis suam mutuaredistinctionem possunt. cum eis tandem ferantur, ut vel indiuidui esse in-itegrim conseruent, vel speciem propagare valeant: quam optimE in nutrientem Sc generantemi diuiduntur. Et quia ad cuiusque viventis ponseruationem requiritur , ut id quod genitumi est, primo ad debitam magnitudinem perducatur,tum quam maxime fieri potest in ea perseueret:
179쪽
nutrienti,auctrix additur,ta tres ta ab Aristotele,' qua a Galeno)φ' facultates naturales costituuntur. Quarum naturam 8c quae ad illas spectant,ut quam optiαε fieri potest cognoscamus: primum cuiusque necessitas est demonstranda ,secundo eatumdem ossicium dc munus explicandum est ; tertio singularum essentia inquirenda,ec qua ratione inter se differant;quarto an aliatu ει quaru ministerioveantur,ac tandem quae sint singulatum ministrantium actio,instrumentum de ab aliis distinctio Principio ergo discamus,cum hominis corpus ex substantia elementotu ad mixtionem coeuntium sit compactum:atque illa,contrarietate quam perpetuo sibi inhaerentem retinent, mutuo coagentia, substantiae mixti exolutionem sensim procurent,& tandem illud ad interitum ducant; viuetia autem ex Aristotele ' ad perpetuam sui conseruationem conspitent: aequum fuisse illis eam inesse vim qua quod ex propria eorum substantia sensim deperit,nouae alterius additione restaurent.AC quoniam ea etiam via se ab interit uvindicare non possunt,quae se in indiuiduo conseruare nequeunt,speciem saltem aliud sibi simile procreando propagare student: aliam illis a summo creatore tribuendam fuisse facultatem qua in quantum possunt sibi simile generarent. Quia vero quod generatur , ex aliquo a generante deciduo generetur oportet,atque id cam pars sit generantis eodem minus esse decet; ut id quod genitum est propid, generanti assimiletur,ad parem magnitudinem quae fuit generantis, genitum etiam peruenite posse rationi consonum est. Quae, ut viventium saltem persectorum quodlibet consequi vueat oportuit unicuique tres illas facultates, nutrientem scilicer, auctricem ει venerati,cem inditas , natura Disse.
Nuttitiua,ea ab Aristotele i facultas appellatur qua anima conseruat id quod. habet.qua tale est.
Cuius officium est,alimentu in singularum partium substantia conuertere. Quonia veto alimentum ut fiat substantia aliti,debet qualitates modumque substantiae alito respodentes induere, M eade suta stantiali forma informari:completa quidem conuersio in ipsa substantialis formae In alimentum introductione consistit;quod autem reliquum est,ad veram dc perrectam nutritionem est praeparatio. Sed quia ea conuersio aliquando fit cum allii incremento,& maioris quantitatis accessionei vi fimplex conuerso nutritionis est,ita eadem si cum viventis incremento fiat, ad auctricem spectat, cuius ossicium est corpori augmentum dare. Non ut Aristotelis ' verba sonant,qubd alimentum ut hoc aliquid est Ac substantia nutriat:qua vel b quantum est quod dam, augeat: dc materia circa quam praedi. ctae facultates occupantur, natura disserat. Quin potius quoniam nec quantitas sine substantia, neque haec sine illa tam in nutritione quam in augmento acquiri potest auctrix facultas quatenus anutritiua differa plus alimenti in aliti substantiam conuertens, magnitudinis incrementum, atque ita quantitatis,per accidens potiti quis per se, pro formali termino habere dicitur, ut mox italis ex. plicabitur.
Generationis unus quidem est finis alterius scilicet generante ploductioised duo ad illam requiruntur,materia ex qua quod generandum est producatur,dc propositae materiae conuersio in corpus organietatum de vivens. Quae duo genetatricis facultatis,quaecumque ea dieatur. unt ossiela.
Atque haec offieia sunt oc munera praedictarum facultatum. Sed quae earum sit essentia, difficilliamum est explicare. In qua quaestione cdm multiplices sint scriptorum sententiae, raeque in illis examinandis immorari expediat,dicam quod sentio. Nutritio duobus modis confidetatur,completiuὶ Si dispostiuλdispositiuὸ sumpta multa complectitur,alimenti praeperatione,attractionem appositione de assimilatione. quibus ει quomodo fiant,mox explicabimuxquoniam unum quatenus unum,haec omnia immediat E exequi non potest.
Completiue veris considerata quia formaliter nihil aliud eth quam substantialis ipsa transmutatio alimenti in alitum,dc introductio formae viventis in substantiam alimenti codiuenienter ante dispo sitam:ab anima immediath procedit,quae se in noui alimenti materiam infinuans, illam de nouo informat. Non enim ad id facultate ab animae substantia disserente est opus, quae animam praeparato alimen o vniae. ged hac de te alibi. Est autem nutritio hoc sensu particularis quaedam generatio, quia ex hoc in hoc transmutatio,quae generationis ex Aristotele est ratio:quam Suarea s aggenerationem appellat. Non quod pet eam aliqua humanae animae squae indivisibilis est pars producat uti sed quod eadem anima in substantiam reliquo membro assimilatam quasi diffusi, eam in primo non esse sanguinis informans Manimans,illi esse partem membri primum tribuat. Atque ideo nutriti nem proprie sumptam motum esse,& successive fieri negamus r quoniam ea substantialis quaedam' mutatio est, quae per discreta instantia fit, ut liceat alimento quod membro apponitur per intermedia
Quare nutritiua Acultas praedicto modo sumpta, ab animae substantia minimh distinguitur quae toti corpori de singulis eius partibus praesens huic officio per se abunde suis tacere potest. Ad
praeparationes autem alimento neeessarias, ut in aliti substantiam demum conuertatur e anima qui dem ut plincipale agens interuenit; h sed per seipsam proximὸ talia non operans, facultatum mini
180쪽
Theorica. De facultatibus, & actionibus. I 47
strantium opera utitur.Neque enim alia opus est naturali potentia,quae de genete qualitatis toti cor. poti coextensa.sit in singulis membris ministrantium directrix. Quoniam nulla eius eli necessita, 6e nulla potest designari actio,ab actionibus ministrantium distincta, quam sua activitate compleat Sed anima singulis partibus praesens, &quae ut ait Aristoteles, principium est viventis, Accausa a qua profluit motus;singulas singulorum membrorum facultates particulari eorum nutritioni famulantes sufficienter dirigit. Quod clare idem docuit, cum duplex cise inquit quo alitur, sicut duplex est
quo nauta gubernat navim,manus ac temo i quorum alteiu est mouens& motum, alterum motum
dumtaxat. Id enim quod movens est M motum,facultas est coctrix: quod autem dumtaxat motum est,non aliud quὶm alimentum dici potest. Atque ita nulla alia facultas est quae inter animam & vim
coctricem se his operationibus intermisceat. Accretio iuxta Galenum, test corporis viventis secundlim omnes similares partes in omnem di. mensionem per intus susceptionem alimenti facta extentio, eadem continuitate , dc externa formi perseuerante. In qua duo adnotamus, erminum accretionis, dc motum ad terminum. Terminus, est substantiae in maiori quantitate parti viventi vitalis agglutinatio,quam fuerit alterius praecedens deperditio.Quod ut melius intelligatur,sciendum est proprie accretionem non alteri conuenire. quam corpori viventi. mod tune accrescere dicitur,cum se unda.n omnem dimensionem, longitudinis, Iatitudinis,lc profunditatis,priore forma seruata,vitale incrementum capit. Vitale dicimus i quod flatu distendi valeat,humole nimio imbui,de videri in omnem dimensionem crevisse. Vitalis autem incrementi hic est modus. Viventibus ex mixtione elementorum insitum est, ut calido in humidum agente ccntinuum fiat substantiae viventis effluuium;quod ad tardandum ιndiuidui imetitum, noui alimenti appositione reparandum. Novum autem illud alimentum, cum possit vel pari quam itate quaerat deperditae substantiae moles,vel minori, vel maiori apponi. fi illud ea quantitate membris ap. ponatur.& in eorum sit bstantiam conuertatur,quae molem deperditae substantiae superet . membrum vere cleuisse dicitur. Et clim idipsum DCundum omnes viventes corpor ιs partes fieri accidit, vive. tis corpus incrementu accepisse assiematur. Non enim accretio ut placet Garciae Carreto. est quaecumque noua acquisitio quantitatis, seu maior seu minor sit deperdita. Neque ut vult Doctor Fet. nander, ' est productio cuiusdam continuatiui medio quo quantitas alimenti unitur praeexistentiquantitati viventis. Praeterquam enim haec repugnant communi hominum conceptui, qui cessante corporum incremento secundum omnem dimensionem nullam deinceps accretionem fieti existimat licet nutriri perseuerent. Praeterea classicis omnibus talptoribus aduersantur, qui quamdam esse incrementi aetatem profitentur,aliam vero consistentiae in qua corpus crescere desistat. Evidentet aute Aristoteli ' sunt contrarii qui accretionem inquit, ςsse magnitudinis quae in quopiam inest augmentationem. Ac tandem in neutra horum solestia explicari potest quid sit diminutio, de quomodo abaceretione disserat. cum tamen sint motus ad inuicem contrarij, ut ex eodem Stagirita pater. Motus qui ad terminum accretionis ducit,duplex est:alter aIimenti intus suscepti, alter corporis quod incrementum capit. Ille non alius est quam & qui in praeparatione ad nutritionem ad uettitur: praeterquam in augmento. maior copia alimenti per membra dispergitur. Hic in extensione singula tum partium viventium vi calidi innati rarefactarum consistit. Cuiuilibet enim senubilis partis cali dum in humidum sibi consociatum agens, siccum etiam terreum illi admixtum, nec adhuc plus debito e siccatum ratefacitide rarefaciendo extendit. maioremque locum occupare facit. Vnde Aristoteles, yid quod accrescit aut decrescit mutari loco dixit. Per inductam autem rarefactionem de po-rorum multiplicationem, vi aparet maiori quantitati alimenti per Cyrpqris part albhuc penetratione distiibuendi Cuius facta in substantiam membrptum vitali cohuersione, accreti H terminatur. Λ calore autem insito tam secundum naturam quampraeter naturam aliquaudo,eam fieri membroturarefactionem praeterquam agentis activitati .de patientis dispositioni id congruit,exemplis praetereaeuidenter indicatur. Plurimi enim adolescentesqμi ckm per aliquot nnos accretronem intermittat seu studiis vehementius intenti,seu iuuenili aliquo cerore affecti: postmodum ad hilarionem & li. beriorem vitam conuersi,calidoque innato vegetiori reddito,breui magnum incrementum capiunt. Ita puellae ubi nupserinr,vel conceperint:cum antea in apgmenta per pueritiam accepto consistere viderentur,mox per nouos illos caloris emicatus,i' gr odiorem mstlem erumpunt. Sedocvtriusque solis plurimi permotbos ab acutis decidente per intensionem illam caloris solidioribus de siccioribus etiam corporis partibus rarefactu, plurimum creuisse conspiciuntur. Quibus et si ad molem in omnem dimensionem amplificaudam desit alimentum et non tamen deest agens ad selidas partes pro futuro incremento extendendas. Aoior enim ille praeter naturam calor qui humidiora nimium attenuando partes carneas potuit exoluere, duriores etiam denuoi esque potuit rates sere,easdemque rarefaciendo valuit extendere. Quae cum ita sint inserre eum ratione licet auctricem facultatem a nutriente ratione tantum di N L stiri