장음표시 사용
401쪽
336 Exercitatio prima. De vitalibus
quinque soles, ad motum septuaginta,ad perfectionem ducenti decem : alii di auut,ad figuram quadragi uta quinque,ad motum septuaginta sex ad persectionem ducentos decem et alii quinquaginta ad formam,au primum talium centum .ad perfectionem tercentos:ad disti stionem quadraginta, ad transitum octuaginta,ad elapsum ducentos quadraginta. Quae idem in epidemiis x eonfirmauit 1 in circuitibus, inquiens, quidquid in septuaginta mouetur,in triplicitate perficitur. Ex quibus duo discimus;scilicet varietatem humanotum partuum , ex celeriore aut tardiore scituum formatione pendemdc naturam eam, ex Hippocrate proportionem iuembryi figuratione, motu,& partu seruare; ut duplum sit tempus motus ad tem ut figurationis, ocparius tempus triplum ad tempus mollis. Sed haec difficultati mininic satisfacturit. Cum enim par aduertatur in coitu, conceptione,figuratione δέ formatione lae u, Caeterorum animalium ratio, ashominis: id semper explicandum restat,eur singulis illorum speciebus,unum est; hominibus vero indeterminatum 5c varium,seus, et ficiendae formationis,seu pariendi tempus Praeterea tum ex Hippocrate.tum ab experientia certum est, proportionatam illam temporum seriem, mini πὸ conliantem esse. Hippocrates enim,hiΝ,quae ex libio de alimento excepimus .statim subdit . n. nest.& est. Gen talitur autem in his N plura oc pauciora dc totum dc per partes:non valdh autem plura aut pauciora. Pauciora autem tot de quaecumque his similia AC multo euidentius in epidemus , in naturam eam temporum seriem non obseruare tunc docuit,eum quod citius discretum oc motum est, augeri rursus segniu .dc in longius tempuS,scribit. Sic foetus masculi,qui foeminis celerius finguntur, quod ex calidiore oc magi, excocto semine generetitur,segniu, augentur & Crescunt: ut plurimiam tamen paribus terminis nascuntur. Illam velo temporum formationis , motus de partu, proportionem ab Arabibus introductam expetimento repugnate constat : quod eum, Hippociate ipso confirmante. li foetus masculi iligesimo post conceptum die per abor sum exclud.omnes alticulati appareant, fiei paulo ante trigesimum diem editi inarticulati aduertantur . ex Galeno autein ' mulierumque exm-lrientia mares circa quadragesimum diem moueantur . non tam dis,atque illis visum est, post abl llutam formationem moueri differandi nascantur autem postquam moueri inceri uni ser,u, , qui ex lillis deberem quarto inutum mense expleto, centesimo scilicet Ac vigesimo die nasci. lValeriola ' tres huius varietatis causas assignat. Scilicet quod cum caeteris animantibus consti is tutum sit tempus,quo in venerem tuam ; mulieres autem quocumque tempore ad coitum ferantur rita reliqua animalia definitum habeant pariendi tempus,mulieres velo indefinitis terminis pariant. Quod bruta cum conceperint,se a mare miri non patiantur, bc formatiorum scelu, semel inchoatam non intorturbent, nec accelerent : contra homines sequentiore coitu a vi facultati formatrici vescalcar addunt,vel eius opus interrumpunt; sic partum formationi respondentem vel accelarent, vel retardent. Ac demum quod cum celta de par semper sit brutorum vivendi ratio et mulierum autem irregularis Ec varia : hae multa Committant, quae partus accelerent. Verum neque haec causarum congestio qliaestioni satisfacit. Quamuis enim ad abortivos partus aecelerandos . mulieres multo plura committant, quam bruta : ad tempestiui tamen de secundum nacuram partus terminos eo
mandos. vix quidquam ea possum, quae a Valeriola referuntur Nam qiiod bruta cellis statisque
anni temporibus coeant, in causa est eadem certis anni temporibus pareto et & sim mulieres qu eumque anni tempestate coitu delectentur altas tam vere,quam . aestate, ac passim toto anno patere. Sed quδd bruta definito ac certo,mulietes autem indefinito M incerto dierum aut mcnsium numero.semel conceptam genituram vieto gerant: non potest a relata causa pendere. Canes enim , dc d mestici sues,lic t quocumque anni tempore coeant mon tamen utero gerendi periodum sibi a nat ra praescriptam peruertunt. Praeterea,frequentior coitus aborsum quidem prouocare potest, uti os laxando. de meretricem vieri titillante illi perfrictione irritando sed formatri eis facultatis opus accelerare, aut foetum ad partus labores commodε ferendos citius disponere, minime valet. Adde equas, caeteraqDe huius conditionis bruta, quae marem foetae etiam adinittunt , statis temporum terminis parere. Tan. dem praua de inordinata vivendi ratio mulierum, frequentiu quidem a risum est causa , via morbosas diatheses eαbtyis imprimiti tempestiuum autem paleam tardiorem, aut celetiorem
Fedidicus Bonaventura' ex Aristotele, 'aliam assignat cavsam, quM scilicet homo cum omnibus animalium generibus ambigens, εἰ uni parum, ec pauet parum , 5c multi parum interdum M. maxime tamen sua natura uni palum. Qua enim,inqui uniparum est magnumque animal, riono de decimo mense parit;non tamen ante si ptimum,propter magnitudinem. Qua vel δ pauciparum est, octauo mense laetum edit. Sed ad hanc etiam impugnandam sententiam me mi ita n ouent. At
que id primo : quod si qua homo vniparum animal est, nono aut decimo mense parit; nunquam
tard i s mulierem parere oporteret nec tantam Varietatem in diuturniore partu obseruati.
402쪽
& non vitalibus hominum pari UbUS. 3 Si
qisantainobseraratam fuisse mox adnotabimus. Praeterea deceret ouem hominis instat saepius uni Param,longiore tempore uterum gerere, neque intra quintum mensem parere. Adde, si ea causa vera esset, debere mulierem quae geminos concepit, octauo mense parere : tergeminos verb& Piosiores foetus,edere septimo,aut sexto : at singulare emblIon, nunquam citius quam nono, aut decimo. Qi tamen omnia experientiae aduersantur:in singularibus enim partubus omnem illam varietatem obseruamus;& geminos septimestres, tergeminosque nonimesties nasci. Tandem animalia non qua magna unipara sunt,dc inde longiore tempore in utero gerunt: aut qua parua multi para,& citius pariunt. Nam quaedam sunt unipara S parua, quaedam multipata 5e magna: qui x tam singula breui pariunt. idque vero in ove, 6c capta saepias uni paris, atque in urso lupo,& leone multi pari comprobamus. sola temperamentorum diuersitas, huius omnis varietatis est causa: ca- Iidiota enim, & quorum genitalis humor magis excoctus est plures foetus generant, quod eorum semen de in parua segmenta facilε diuidatur,4c ex singulis singuli fortus generari possint: uterorum autem calor sortis de foecundus, foetus breui effingat, enictinue eorum membra cito confirmet ac roboret. At quae vel humidiora, vel seu extensiue, seu intensiuh minsis calida sunt, pauciores foetus generant, tardiusque eosdem perficiunt. Mercurialis, naturam de propagatione humatia dc Conseruatione foetus humani sollicitam, noluisse, inquit, homines stato dc constanti termino nasci,quo embryon maturius,aut tardius nasi Ceris etiam viueret. verum neque huius potior est sententia quam caeterorum. Etenim si ab uni uersali natura Ad rerum omnium conditore Deo ea eslet constituta lex; ut quoquo tempore homo nasceretur, opportunὶ prodatet in virum : vel oporteret nullum embryum cx integro formatum abortiuE nasci; vel illud adhue explicandum seret, cur citra aborsum humani foetus variis terminis tempestiue nascantur: brutorum vero quaeque species certum habeant dc constantem nascendi terminum. Solet enim Deus, aliquam rebus naturalibus legem imponens : eisdem id largiti quo,
quod constitutum est vel exequantur. vel subeant. Quapropter necessum in sortus ipsos quidpiam in se habere,vel matribus quidpiam inesse,quod proxima huius varietatis sit causa.
Quam antequam cxprimamus, aduertendum est: scelus aliquando tempestiuξ Ac ex naturae commodo irasci, partumque nominari . alias intempestiue,nec sponte naturae, sed violenter excidere, aborsumque nuncuqari. Aborsum quidem indefinitis fieri temporibus, nulli omnino mirum est: seu matri vis aliqua, aut epotn, aut suppositis pharmacis inferatur ; Ru illa vehementioribus corporis,aut animi motibus,casu, pulsu, coitu, aut compressione lacessita: seu ex inedia , aut prauo victu conuenienti alimento foetui denegato, abortiendi occasionem subeat. Quoniam quae praeter naturam sunt, ut propter finem non fiunt, ita nullis certis finibus concluduntur. Secundum naturam vero non ante sortus ad partum inclinatur, quis ad eam perfectionem venerit . ad eamque magnitudinem, sub qua semel a matre secretus, vivere, dc actiones ad vitam necessarias possit exercere. Vnde Galenus, partus, inquit, fit, cum scelus ita iam eli perfectus, ut per os nutriri possit. Quo tempore tria illi adueniunt, quibus ad nascendum proritatur: penuria alimenti,necessitas frigidioris inspirationis,le uteri ad scelum expellendum lacessiti angustia. Cum primum enim grandior fit laetus, Mantiorem artuum firmitatem acquirit: non sua mole solum, sed frequentiore etiam de aliquantulum validiore motu,incipit utero esse molestior: tuncque ex prouidentia Creatoris, M lege naturae nostri corporis rectrici imposita, ut nascituro prouideatur,illique eonueniens alimentum praeparetur: portio sanguinis, qui antea in uterum ad generationem carnium totiusque corporis incrementum confluebat, ad mammas transmittitur. Tum
vero quia mater diu nequit tantum sanguinis generare, ut sibi, fortui, dc mammis lassiciat : ea sensim portio imminuitur, quae in embryi alimentum destiriatur. Quam penuriam foetus persentiens, ut auidius sanguinem per umbilicum lugens , plus solito angitur: ita membris parcius alimentali humido irroratis, intemus calor insolitam acritudinem acquirit. Cui demulcendae cumttitispitatio minimE sumat, embryon inspiratione sibi subuenire quaerens importunius agitatur; grauesque matri molestias inserens, partim proprio impetu , partim impulsu expultricis vectium ptoritatae pressus, sibi viam tacete, de membranis quibus inuoluebatur disruptis nasci com-yellitur. Quae omnia, cum intra nonum mensem frequentius absolui consueuerint : citilis tamen aliquando aut tarditis eadem fieri de compleri contingit. pro vatia habitudine temperi Eque tum foetas,tum matris : simulque diuersa siderum in lixe inferiora influentium per id tempus configuratione. Etenim si vegetus admodum sit foetus olor,eiusdEmque artus satis firmi: matris uterus debite temperatus ac acuti sensus,inbustam habeat expultricem: ac demum,influentia sidera utriusque calorem dc robur soueant: aut saltem posteriora haec duo simul conueniant: breuior erit foetus lautero mota,eiusque praecox natiuitas.
403쪽
338 Exercitatio prima. De vitalibus
Acconita sit emissior sit serius ealor, molles nimiumque laxi attus; iniamus uterus de torpidus, atque his consentiat peculiaris 1 eoelis effusa vis r foetus. diuturnius intra viscera matris commor bitur,& tardius a conceptu naseetur: & qi o singula ad alteram praedictarum constitutionum magis ast miniis inclinabunt, eis citatiotes vel tardiores erunt partus. Quoties verδ praedicta. eo iuretis temperamento concurrent . ut vel moderata sint omnia, vel si quidpiam hine excesserit , inde remittatur: nascendi terminum naturae mag s familiarem obseruari aduertemus. Licet autem in brutis quaedam etiam insis consimilis temperatoiae varietas,ut in quaque specie alia alias sint magisti minus calida, magis minsisque robusta et muliebres tamen partus saep:u, quam brutorum variari ideδeontingit,qubdin latitudine humanae tempetatutae maior fit indiuidualium temperament tum diuersitas,facili4rque a medio temperamento lapsu quam in reliquis animalium speciebus. Siquidem cum speeiei humanae temperies omnium fit perfectissima,& in medio tempe iamenes, quod animalium generi accommodum est. eonsistat: quae vero in unoquoque genere in medio extremorum constituuntur, vel indivisibilia fine, vel minimam latitudinem habeant: qui ab humanae temperaturae mediocritate hinc vel inde iecedunt . maioris momenti recessias faciunt, quam bruta, quae quomodocumque inter se euarient, in latitudine eiusdem distrata suae speeiei eonnaturalis semper consistunt. At homines a perfecta illa cras elim primum deficiunt, quasi in alterius animalium speciei temperiem conuerti videntur. Vnde morum eum plerisque biviorum generibus natiua consormitas, in diuersis hominibus elucens oritur : cum in eaeteris animalium speciebus nihil tale aduertatur. Quὶm facilis autem sit a medio temperamento lapsus, ex eo intelligitur, qudd temperatum, vitimque ab intemperatis facillim : offendatut . vixqoe ipsum per se, in illa mediocritate perseueret.
re ex humanae temperaturae conditione, tantae humanorum patruum varietatis causa prin-e1paliter eruitur. sed quanta sic haec varietas iam inquiramus
Plurimos septimo mense nasti, vulgati expetimento, confirmatur ratque idipsum cum Hippocrate , ' Aristotele . . dc Galeno ' asseruit Statius Caecilius antiquus Poeta Gallus in Plotio. Insoler ne mulio decim mense arere .
Qnod etiam a Paulo lurisconsulto eonfirmarum est, elim stamit eum qui ex iustis nuptiis smptimo mense fit natus . iustum filium esse. Neque ad maturum septimestrem parium. septimum mensam attingi sat est, ut nonnullis ac Cardano praesertim visum est: qui censuit partum centesimo sexagesimo tertio die editum . legitimum esse. Sed illum expleti necessum est, ut asseruit Paulus Isreeonsultus , - cum natum septimo mense pleno, matri ad ius trium liberorum acquirendum prodesse determinat. Mulierum enim experimento didicimus , inter septimestres eos supristites esse solere. qtu septimo mense expleto sunt editi , potiu q iam qui eodem ves inchoato, vel dimi-drato nascuntur. Unde Hippocrates septimestrem pro ratione natum & viventem, rationem habere ait, ac numerum ad hebdomadas de septenarium exactum . qui diebus ducentis ae deeem compleatur. Sibi velis nec nobis minimE aduei satur idem Diuus Senex seum οἱ Aa ἔ Ita ἁνοι inquit , γένεοχα , ἐκ των ε μτεν-oμοηκοντα. ψ αο , προσόντος sisti Septimestres autem nascuntur diebus centum&octoginta duobus, ae parte aliqua diei. Etenim is septimestres duplicis ordinis agnoscens. hos quidem centum octoginta duorum dierum cum dimidio,alios vera ducentorum de decem dierum s ut ibidem etiam insinuauit, dum mox addit, sunt autem ex iis septimestribus, qu4d scilicet alii reperiantur,qui etiam superstites maneat, non solum dueentesimo deeimo die natos, pleno mense editos existimauit .sd praeterea illo centum octagi ea duorum dierum Se dimidii spatio, septimum mensem expleri censuit. Postquam enim dies en inermisiquibus breuioris huius septimestris sex priores mensese omplentor: hi suitur sic se haberi. tibias,addit, ad septimum mensem supersunt dies non plures quam viginti: ad sinimum, inquam . non ineboandum; cum sim completis mensibus, unus superadditus dies septimum inchoeti sed ad eum eomplendum non plures inquit, quam viginta requiruntur. Rudis autem dc supina eius esset obiectio qui opponeret, Hippocratem dies non plures viginti ad septimum mensem requirere, ut Myrimum, quem quindecim tantiam dierum facit expleat de septimum inchoetc. Nam id ab H ypo eratis sensu plata alienum quisque facile indicabit ι Δρ praeterea falsum est in utrumque eum finem dies viginti desiderari. Cum enim sexies viginti nouem cum dimidio, reddant eentum septilaginta septem. 8ccentefimo septuagesimo octauo die, sex mensibus integris. septimus inchoetur: supra euntum de sexagitata duos dies cum dimidio qui apud Hippocratem sex primos menses constituunt, ut ad cecit efi- i
404쪽
& non vitalibus hominum partubus, 379l
mum semissemum octauum perueniamus, non viginti requiruntur,sed quindecim cum dimidios elanti mi tamen dimidium annum nondum implent, quem a breuissimo illo septimestti spatio eomplati expostulat Hippocrates. Quare ut rem colam ad mentam Diui Senis componamus f eolus sententiae subselibunt Iurisconsulta I duo haec conciliemus oportet: scilicet ad prine,pium persectionis septimestiis partu, maturescente sinu, ut ipse loquitur, pei ueniti dimidio solati anno
qui est dietum centum octoginta duorum horarum quatuordaeim,minutorum quinquaginta quatuor reundorum triginta septem, de tertiorum quinquaginta trium fer E : praeterea talem patium septimo mense pleno editum esse. Ad quam dissicultatem dirimendam , quae plurimorum ingeniato it nobis viam aperit Cicero,' septem lunae cursus, ad parvum aliquando sumere seribeas: septem,inquam, lunae eursus, non quibus perfectae periodi mensium lunatium compleantiu, sed in quibus pliadipes Iunae mutationes coniunctio de oppositio intei uenerint. Hippocrates ergo hic menisses per plineipes has lunae phases compuran : septem festationis menses tune plenos esse existim uit eum ma septem lunares t prout explicuimus periodos a conceptu lustrauerit. intra senis tum octoginta de duos dies cum dimidio euenire. ipse qua solet obscura breuitate docuit rutex propria laus oratione patebit. Habet enim Hippocrates. Septimestres autem nascuntur diibuseentum M octoginta duobus ac dimidio, dc insuper accedente diei partieula. si enim primi metas dies quindecimEpputaueris,deinde quinque mensium dies centum quadraginta septem ae dimidium: in undesexaginta enim diebas quam proximὸ duo menses perficiuntur. His igitur sie se habentibus ad septimum mensem supersunt dies non plures quam viginti. Post aliqua velo. Est a tem octa ius mensis non soli1m hoe tempus, sed N dies accedum a septimo mense , de a nono, de ab ipso anno.Q ii dissici es textus ita sunt explicandi,& lora simul dirimenda controuersiarvi dieamys Hippoeratem censuis. si quando mulier immed te vel pau o ante plenilunium concipiat, primum mensem supputandum esse a die concep us ad proximam usque luminarium coniunctionem;atque ita diebus quindecim posse compleri. Qv nquo velo subsequentes menses, quos integros esse noeessum est diebos centum quadraginta leptem cum dimidio constate. Ad septimum tandem comisplendum,non plures quam viginti dies superesse,quibus plenilunium atque ided utraque lunae .e hementior mutatio superetur: dc ad siccam simulque calidam lunae constitutionem perueniatur, quae ad parium iuuandum euidentis est essicacia . Vnde laetus qui post plenilunium sunt editi, robustiores esse experimur, faciliusque educari; illos autem imbecilliores, aegriusque viuerri qui mox, novilunio nascuntur. Si vero mulierem post oppositionem concepisse euenerit:quod tet quum est dierum eum integra subsequente lunaris discurosis periodo, unico primo mens imputat Hippocta. tes. Atque ita taei IE eoncipimus quomodo ad octauum mensem dies accedunt a septimo,&' a nono.
Α septimo enim mense communi, existimationis, tunc accedunt ad octauum ; cum primus mensis, quindecim tantum diei umerit. Quatuord im mim cum aliqua diei parte , qui a vulgaribus septi mo mensi imputarentur,tanquam ad eius Complementum desiderati, erunt obaui. A nono autemaeeedent ad octauum: quando dies tredeeam, lanae coniunctionem praecedentes, cum perfecta se. quenti periodo lunati coniuncti, unicum primum mensem constituere statuuntur. Aiqite ita patet,sio computatis mensibus,ut non dierum praefinito numero primum ultimumque expleamus i sed ita solum.ri illi,luminatium oppositionem conaunctionEmqtie complectantur: partum centum octo.
inta dierum eum dimidio, septimo pleno mense nasci. Ea quibus praeterea constat, Hippoeratem quem eaeteti principes Medici iure sequuntur, maiorem habere rationem luna, tum mensium,quam solatium. Atque id quidem metii δ tedm luna nostraeo ora, atque hae omnia inferiora, per hebdoma.das ex quibus menses componuntur, euident iis quais reliqua fidera immutet. Quoniam velo Iunatis mensis vel synodicus est,uel periodicus. synodico, magis. quam alter obseruatur. inod ea lunae varietas qi ae nobis per singulos menses apparet,pro diuerso ad solem accessit de recessu distin. Matur itum quδd eadem, intermedio lumine suas vires an haec inferiora efiinden ab una ad alteram eoniunctionem,pro variatione luminis,suos euatiet influxu, Ac periodicus quidem mensis is dieitur,quo luna diebus viginti septem loris septem,minutis quadraginta tribus .de sex sei E secundis totum zodiaeum percurrit. Synodicus vero ille est, qui a coniunctione ad coniunctionem mensuratur: Ecdiebus viginti nouem, horis septem , minutis quadi aginta quatuor, de tribus secundis soluitur.
At septimus quidem mensis lis est . quo priae vim mulieres semand lim naturam parere consueuerunt. Id eenhait Aristoteles, ' apud quem Mius, qui matutius quam septimo mense prodeat, nullo pacto vitalis est:at qni septimo, hic primum vitalis exitit Idem censuit Calenus, ' qui se Himestris pari sis ait, editionis primus terminus, esse dimidij anui
tempus repetitur quippe iam nullae citra hoc,omnes vltra pareIeconspiciamur.
405쪽
Exercitatio prima. De vitalibus
t Atque his, Mediei penὶ omnes assentiuntur Is, inquam, primus est secundam naturam pa. riendi terminus: quod non ante septimum mensem foetus possint esse perfecti. Imo de qui eo etiam l ... . Ac mense nascuntur, ex Hippocrate M Aristotele,infirmiores esse consueuerunt, M plerumque non-l -3 l dum apertis narium ariumve meatibus nasci Quos praeterea scribit Alexander, simul atque o. diti sunt vocem non emittere : ω Cardanus, ' unguibus impersectas, dc cute plerumque non exin .l L--a, polita in lucem edi testatur. Quod si aliquando nonnullos citids natos legerimus , de quinquemestrem puellam quae ad
I duodecimum annum peruenerat, viderit Valesius. duorumque consimilium partuum memin rit Ferdinandus Mena, Montuusque similem historiam reserat cuiusdam Pincernae Christi . i. s.s . nissimi Regis Henrici Secundi,& Schenccius ' plures recenseat texto mense natos: sunt hi praeco- - torra partu , raritate admirandi sed ad quidpiam certi decernendum inhabiles,cum rara lut ait eros ...' Galenus in η inutilia sint ad scientiam. Post septimum mensem, aliqui octauo etiam nascuntur Nono pars maxima. Decimo ineunte saltem,imo Ac progressb. plurimi. Quinimo antiqui, frequentius mulieres eo mense parere cre- 4 44-ώμν- diderunt. Salomon enim, ν decem mensium tempore, inquit, coagulatus sum in sanguine, exse- . I-. mine hominis. Et Menander. 1 6. itnτη x-ι , πινο ,. mutas irem m cistellana,
ν Ο. - Tum via, sam compresserat,
- 4. - Et Terentius in Adelphi compressu grauida facta est,mensis hic decimus est. Nec non Tereu-pta'. ι . lianus .' legitima natiuitas inquit, decimi mensis ferni Eingressus est. Aristoteles praeterea septi- i. e. ι . momense ait, Scoctavo, dc nono, parere potest, de quod plurimum decimo. Apud quem nonnullae etiam undecimum tangunt Vti apud Hippocratem, nasci etiam undecimestres legimus. Hos imitatur Marcus Varro undecimo mense nasci hominem posse restatus est. Qui in satyra , L. in testamentum inscribitur, ut apud Gellium est. Si quis mihi filius, inquit, unus pluresve in uri aia dccem meiasibus gignuntur. hi si erunt O ,ει λυγα s. exhaeredes sunto rq i δd si quis undecimo men-Aριτντλην natus esto, Accio idem quod Titio ius esto apud me. Plinius Vestitiam , Suil ab. 27'. Iium Ruisum, undecimo mense genuisse commemorat. Trincauellius celebris admodum inter s.' s . Italos Medicus: Consultus an Germana quaedam mulier, quae undecimo mense pepererat,marito legitimum infantem edidisseti posse aliquando partum ad undecimum mensem protrahi, reis NM εν. scriptit. Uerum plurimi etiam tardiores partus referuntur. Timaeus, i partum auodecim mensibusta. gestari credidit. Sic Homerus. ε
Quam tamen sententiam Gellius ira ex Phavorino interpretator i ut προπλοι σου ἐνιαυτar, noni confecto anno dicatur, sed affector vel annum Homeri tempore ut Romuli, non duodecim, sed
eLati β. decem fuisse mensium. Vertim quid moramur Massurius author est apud i linium Lucium t Iri, is Papyrium Praetorem, secundo haerede lege agente , bonorum possessionem contra ei m dedisserabam ι- cum mater,partum se tredecim mensibus diceret tulisse. Avicennas narrat niti lierem quampiam veracem sibi retulisse,se decimo quarto mense peperisse. Renatus Thioneau Medicus historiam e G.ti . . foetus in utero viginti tres menses apud Toronenses gestati scripsit Ac d mdm quod plane stu- ..ia ' pendum est, refert Albertus Krant et ius, Vandalem Ducis Baioch uxora m bitimem foetum par i Lib. .. d. turiisse. paremque casum nobili cuidam mulieri ad Beliquadrum Volcarum ri reromicorum, se mel atque iterum ante paucos annos euenisse audiuimus. h RA. M a In tam Varia autem foetuum prorogatione, etsi natura portentosa aliquando tarditate humana ludificetur. N mentibus prae admiratione stuporem inferat: pro regulari tamen lcgc,men. ii. . . sem undecimum minimὸ transgredirur. Quem tardissimum esse pariendi terminum docuit Ati- . . Mistoteles cum qui diuturniore , inquit, quam undecimo mense nasci videntur, larere putantur. α Laa. s. Eadem fuit Hippocratis sententia. qui lichi libro de natura pueri legatur asserere eas quae ultra idecem menses uterum gestare sibi videntur decipit quoniam tamen undecimestres nasci scripsit, eo etiam prorogari partum, nec ulterius tamen differri existimauit. Atque ea sententias γα nonnullis recentioribus Medicis' probata legitur. Neque obstat Vlpianum 'censuisse, post decem menses mortis, intum non admitti ad legiti-
406쪽
dc non vitalibus hominum partubus. 36 I
arum haereditatem. Necnon Accursium 'asserere per decem menses&duos dies neque ulterius, mulierem posse foetum in uteruestare. Imo Iustinianum ' ipsum sancire, eam quae parit undecimo mense perfecto non posse ammare partum defuncti esse ; quod in tantum tempus conceptio non extendatur. Nam ut iura tutibus opponamus,refert Gellius ' Hadrianum Caetatem decreuisse nasci posse hominem undecimo mense. Et Burdegalensi Senatusconsulto anno i 193. posthumo . patre ad bellicam expeditionem proficiscente instituto,licet undecimo mense, ex muliere quae secundo ac tertio etiam marito postmodum nupserat, nato; testatoris haereditas addicta fuit. Tardiores verb omnes partuum termini, sunt omnin5 suspecti: in quibus licet nihil reperiatur quod implicet, i regulati tamen naturae lege sunt quam maxime alieni. Utque nulli mirum videtur,rria hetes altero mense celerius solito aliquando parere: ita nihil vetat,ad alterum etiam mensem ultra nonum partum differri. Ulterius tamen tardari,etsi non sit omnino nouum: rarissimum tamen eae Quod si aliquando maioris tarditatis casus aliquis proponatur; ne alicuius pudicitiae iniuria fiat,vel peccandi licentia introducaturmon temere ferenda sententia, sed anth, res maturh examinanda eth. Neque mulieribus,ut placuit Hippocrati, statim credendum est namque ad fallendum mira est huius texus industria. Quinimo nec quemcumque partum in undecimum mensem relatum legitimum censere oportet. Etenim si robusta dc probE temperata mulier, eucrato viro conis iuncta,absente marito,undecimo mense pariat: Vix quisquam est,qui talem partum adulterio non imputet. Neque immerito,cum natura,qux certis legibus regitur , de nunquam soleta consuetis operibus absque euidente causa distrahi: nesciat utroque patente bene temperato & florentis aetatis partum ultra consuetum tempus plurimum differre. Non repugnare tamen mulierem tardius aliquando parere, ex eo constat, quod nulla inde sequatur contradictio. Sed praeterea si casu leniatus matri moeror circa nonum a conceptu mensem acciderit;cur non poterit foetus imbecillior hinc redditus Se ab inani nascendi conatu latatus ad resumendas vires, in longius tempus pro ratione quiescere, de faciliorem ortum praestolarit potest & mulier cuius imbecillus sit calor humidiorque temperies, ed intra cancellos aptitudinis ad concipiendum,consimilis temperaturae maritum nactaraldius caeteris parere: atque in Undecimum mensem,imo oc in longius tempus partum differre. Sie referente Massa, sexagenaria quaedam mulier ; cum ex septuagenario sene concepisset, puellam decimo quinto ex in mense peperit; sed orbam dc sine manibus,quae quinque tantum mensibus vix et it Imo veto si aliquando praeter omnem nobis manifestam rationem.& secreto naturae lusu, contingat mulierem qubmodocumque temperatam,intemeratae famae, marito sociatam qui urba
na vita delectatus ab urbe nunquam abfuerit, in tardissimos illos partus incideteraeque illam post muliebrem purgationem per aliquot menses suppressiam ' concenisse, per ea quae viris eruditis,expetiis & probis apparuerunt,causari possimus; nullum nobis effugium restat,quo freti, ignorantiae iugo colla submittere recusantes, protervi adhuc, talem patium possibilem esse negemus. Ita Cl rissimi Monspellienses Medici, re, prout tantos viros decet, examinata, nobilem illam Beliqua- ldiensem semel foetum viginti duorum mensium, iterumque biennem alium peperisse,scripso testa- ti sunt. Et Goto redus η refert arbitrio Doctissimorum Parisiensium Advocatotum approbatum fuisse viduae partum, quae decimo quarto mense peperisset. His circumstantiis eos mouentibus,
quδd illa apud haeredes defuncti mariti diligentius spectata semper vixisset, quod eorum uxoribus assidua eomes semper fuisset, nec ab earum latere quodammodo discessiisset, quod haeredes ipsius defuncti nihil eius honori aut pudicitiae detraherent, quin potius de solemne continubque luctu
proptet mariti mortem testarentur. Atque eo magis mulieri simile quidpiam aliquaudo referenti credendum erit quae maritum sibi praesentem semper liabuerit,& se habituram deinceps speret,nec alterius amoribus implicetur. Maxime cum huius ordinis foeminae si furtiuis delectentur amplexibus,minime cogantur partus tarditatem fingere:quae norunt tot artibus fraudatum maritum eludere. Eaque verior censenda erit tam morosae pariendi tarditatis relatio :si illi quae solita statis temporibus menstruas purgationes pari,ex quo leuem a coitu rigorem aduerti vel de nausea citia, aut emorum talidio citra primaria ulla ventriculi affectione conqueri coepit,menses nullo modo fluxerint, ventris interim tumore sic sensim aueto,ut nuquam ultra quam sitae c5ueniat,decreuerit I llae enim quae flatulentum uteri tumorem antea passae,qu im verE concipiant,de se diuturnius quam parsit uterum gestasse existimarunt: Diuo sene admonente,' vel menses sua sponte sibi primum eis. pisse, vel antε egressis flatibus ventrem detumuisse probarunt,quam viris iterum permixtae genituram conceperint. Ac licEt tardiores hae foeturae sint tar non sunt tamen Omnino praeter natura. Potest enim foetus nancisci talem crasim,atque eam caloris comoderatione,ut iam etia grandiori, latranspiratio ad conteperatione sussiciat. sic cum per breuissimum tempus vix possimus a respiratione nos eontinere: periuntur tamen aliqui urinato es,qui in unionum,corallorum, aut aliorum piscatu occupati, per Unam aut alteram horam non respirant. -- H h
407쪽
Exercitatio prima. De vitalibus
Potest de iisdem non deesse unde alantur: eum mitior calor sibi conlaetatum humidum parcius digerens,non tam largo pabulo indigeat. Atque eo magis.si mater copiosum sanguinem eiera pleth tae incommoda generer. verum his iam excussis,quae nostrae exercitationis veluti praeludia esse videbant utiqui nam vitales sint,de qui minime inquiramus. Vitales eos appellamus,qui semel ab utero exclas,ex orditumnaturae lege. Se euentibus fiequentissimo experimento compiobatis, ad vitam producendam sunt habiles. Ac licte plurimi variis ex casibus mox a natiuitate moriantur,cum M plerumque adultos derepente interire contingat: a pixcipiti eo interitu,minime illos vitae inhabiles esse cememus, qui eum pro naturae conditione νosseae in longius tempus vivere, obstetricum rarore, aut aduerso quopiam casu fuerunt extincti. Min m E vitales autem eos dicimus qui ita sunt nati, ut ad vitam prorogandam secundum naturam sine
Antiquiores Romani ve apud Gellium legimus, nono mense aut decimo. que prser hos aliis. particinem mulieris secundum naturam fieri existimatunt. Nomina tribus Parcis a patiendo dictis hinc imponentes: ndinam de decimam,a partus tempestiui terminis appellantes, Moitam vero ab intempestiuo Be exitiali partu nominantes. De qua postrema, hic extat Liuij Potiae antiquissimi Mando dies Adareuut quem profata Morta est 'At Hippocrates ' pudium nutriri septimo mense,aut nono est . aut decimo: octimestres vetδ nuru Ios vivere scribit. Cuius sententiae ita penE omnes subscripserunt: ut vulgo nullo seth repugnantis , septimestres, nonimestres,ac reliqui vitales esse dicantur: mestres soli minimh vitales existimen. tur. Atque huius receptissimae opinionis variae assignantur causae. Hippocrates, ς naturam res suas septenario dispensare existimans, septimo mense stetqs omnes ad partum excitari insinuat: - tuncque vel nasci vel diuulsis tant sim pelliculis quibus inuoluuntur, ab inani conatu lassatos in alterum uteri latus seeedcre,indeque debiliores redditos, dies quadraginta in imbecillitate transigeret quibus vehementius aliquando aegroteat , morbo etiam ia abscessum terminanteιalias Ieuius assiciantur,ve solam imbecillitatem sentiant. deterilisque alantui. Quod si acciderie, quempiam intra hos quadraginta dies nasci: fieri non posse ait, eum superstitem maci re:quoniam in utero iam aegrotanti,M labores in partu contingant,oc graues alimentorumae rerum circumstantium mutationes,quas ferte nequit,mox superueniant. Alij in numerorum vim de energiam rem totam reserunt. Author enim libri definitionum m diearum Galeno ascripti Pythagoraeos sequutus,ideo ait septimestres partus vivere, inimestres minimε:quoniam octonarius numerus, par dc eoniunctus, nea decretortua est,septenarius autem impar minimis eoniunctus. de decretorius est. Vel ut habet ex Platone Plutarchus, quod impares numeti Coelestibus ae olympicis D js tributi hominibus eommoda praestent, dc bona omnia faustaque largiantur: ntra pates,qui noxiorum sunt Daemonum,nihil nisi infaustum M noxium mortalibus procurent. Vel uti pluribus visum est,ideo septimestres & nonimestres vitales dicuntur,quod hi numeri mastuli de mouentes dicti, maximarum sint in his inserioribus mutationum causae:qui ut sibi cogna tis diebus morborum crises operantur,sio per menses,natiuitatis hominum vitales terminos eitcumis latibunt,de per annos dispensati. maximas nobis murationes procurant. Quos ideo a priscis statarios appellatos legimus:ο ab Hippocrate vero vocari legitimos quod certa naturae lege, morbi hominibus his annis ocimmittantur desoluantur. Necnon Censorinus,' poc omnem virum septima quemque annum perient m ae veluti crisimum esse climacteticumque nuncupari seribit. Piae careetia autem qui ex septenatio de novenario inuicem ductis producitur , sexagesimus tertius; quod vitius. que vim exeellentitis continear,omnium maximὶ funestus creditur, grauissimum senibiu tenorem inserens:vt contra omnium suauissimus censetur qui sequitur sexagesimus quartus,quocii Augusto,
se κλιματῆρα eommunem seniorum omnium eulasse gaudent. Septemrio autem speciatim tanta vim tribuunt hi numerorum fautores eui Philo Iudatus magnam diuinitatem innatam ait,de quem sacrum ac venexandum appellat primum quod natura.per septenario morbos iudieare consueum rit. Praeterea quod ternarium primum imparem,matem& sorinam,ac quateruarium primum part bilem parem,steminam de materiam in se continens:materiamque ideo ac formam, generationis de motus omnis principia complexu ad generationes& naturales omnes motus, maxιmae sit in viae Ac demum quod cum omnia inmineto fiant de mensura: tu sit numerorum omnium persectissimus de plenus. Perfectissimum quidem illum appellant quod omnes omnium numerorum rationes eo tineat;quippe ex ternario primo impari,dc quaternario integi. pari gompositus paris imparisque ge. nerales numerorum rationes de elementa complectatur. Plenum autem appellauit Cisero, & n dum fere omnium retum dixit. Ex quibos hunc ipsum non ad hominis solum partus procul Mosessicaeem serunt; sed ad ea omnia quae hominis naturam consequuntur diligenda dc dιspensanda. eumdem plurimum posse existimam. Embtioa l C
408쪽
& non vitalibus hominum partubus. 363
Εmbryon cnim,inquiunsi septem diebus consormatur,' eius membra per septenarium dispensantur de septem mensibus firmitatem ad partus labores ferendos necessariam Consequitur. Praeterea septimus quisque annus aetati notam imprimit. Et natura suos motus septenario complet i viasque
quibus sibi debiliori a Medico opem ferri expostulat, per septenarium disponit.
Decimo tandem lunari mense incipiente natos, ideo cducari vivereque dixeruntiquδd denarius omnium fit numerorum perfectissimus,caeteros continens. Quo ut numerandi ratio perficitur: sic& tempus quo foetus in utero concludi potest, terminetur At Hippocrates quidpiam etiam ad haec numeris tribuens,nihil novenario aut denario Cocedit:sed vim omnem in septenarium refert, ' seu hebdomadum,seu mensium Geu quadragenariarum. Astrologi , ut caeterorum omnium, sic horum causas ad astrorum vim rcferunt. Quorum tamen, non una est,sed duplex sententia. Nonnulli enim ' singulos planetas singulis mensibus formationi embryj seriatim praeesse supponentes: principio Saturnum imperium in foetum exercere aiunt,qui frigidus de siccus,sua frigiditate sperma coagulet, uter uinque constringendo ad geniturae comple. xum de conceptionem habilem reddati siccitate vero figuram partium determinci, Ac Polem totam ad debitam conformationem recipiendam disponat. Secundo media, Iouem primas tenere di. cunt qui calidus &humidus, vegeto suo calore conceptam genituram fouens, & amico humore materiam ad nutritionem ic incrementum operis aptam suggerens;hepatis parenchyma absoluat, Ac vegetantis esse tribuat. Huic in imperio Martem luccedere, de tertio mensi praecise volunt: qui calidus Ac siccus potentiore suo calore formatum iam scelum roborans, suaque siccitate artus distinguens;crura diuidat, brachia lateribus cohaerentia separet, collum de caput in integrum efformet superfluas humiditates exsiccet artus ad motum disponat,& cor perficiens embryo vitam largiatur. Quarti mensis Solem dominum esse affirmant:qui vivifico suo calore priora fouens, cor bri structuram absoluat,& foetui vim motricem infundat. Venerem mox quinti mensis dominam insito sibi frigore S humore, impressam a Sole Sc Marte caliditateai dc siccitatem temperare, carnes augere, nares,aur S,ns, vir g .m,Sc anum formare, necnon manuum & pedum digitos distingue-rci. Cuius principatui Mercurius postmodum succedens, sua siccitate superuacuum humorem dissipans, foetum ad motum robustiorem, inquii int,reddit: Be cxhalationes mouens, oculos findit, supercilia,cilia,c pillos, Mungues producit. Lunam demum septimo mense , operi praeesse conte dunt:quae frigida & humida, persecti scelus membranis bc carnibus, pinguedinem inserens , molem expleat,cutem expoliat, & vltimam opificio manum imponat. Quo tempore cum omnia iam sint perfecta r sivtero gerentem eo mense parere contingat, salubrem dc vitalem prodire partum aiunt; quod Luna tepido suo humore dc embryum fouens,de uterum laxans, partus labores foetiit leuiores reddat. Hinc Lucina , quae Ac luna est, a parturientibus inuocatur: quia proprium eius munus est .corporis rimas distendere , de meatus laxare: quod accelerando partui accommodat insimum est. Quoniam vero embryon frequentius solet ad iniuriam partus serendam,septimo mense non satis robustum esse:vlteriorem in utero moram trahit, ut firmamentum ac robur, quod sibi deest, assequatur. Octauo igitur Saturnum ad principatum reuocari existimant : qui ut principio foetum refrigerando , eidemque torporem inferendo, illum matri grauem εc onerosum reddat,
suaque siccItate humores extenuando, embryon suo genio defraudet. quod si per id tempus fortusic affecto partum fieri accidat, non posse vivere rentur.Nono vird mense Iouem iterum foetui dominantem,quae perfrigerata sunt calefaciendo,& quae extenuata adaugendo ν embryum nativo vigori restituere:ac temperato suo humore laxando de lubricando,orificium uteri aperire aiunt,ac fa- Cilem partum reddere vitalesque foetus in lucem producere profitentur.
Astrologorum alii pro natura de conditione aspectuum solis,ad signum, in quo is mouebatur, dum conceptus fuit infans, fieri inquiunt,qubd hic sit vitalis,ille vero intereat. Aspectiis autem quadruplices statuunt:sextilem,quadratum, trinum dc oppositum seu diametralem. Sextili aspectu ea signa se intuentur,quae sexta circuli parte inter se distant,&alterna serie ab inuicem disiunguntur Quadrato ea se aspiciunt,quae quarta peripheriae parte ab inuicem absunt:vt quae tertia,trino:& quae integra circuli medietate dissociantur,oppositis sibi occurrunt radiis. Sextilem mediae amicitiae aspectum appellant:quod ut inquiunt, ligna quae se eo modo intuentur,in sexu,atque in alteraqualitatu conueniant. Tetragonnm mediae vocant inimicitiae;quod signa sic constituta in sexu,dc altera qualitate sibi inuicem aduersentur. Τtigonum pecte hae amicitiae aspectum nuncupant:quod signa quae se per triangulum aspiciunt, sint eluidem triplicitatis de consimilis naturae. Oppositum tandem,si Censent esse perfectae inimicitiae: seu quδd, ut inquit Ptolemaeus,' iuxta antithesiim eiusde generisi.
ssitum nacta sint: seu ut vult Cardanus,' quδd maximε distent inter se mensurata diametro: seu de
nique Ut videtur placere Pontano, quod eoru radij sibi inuicem aduersantes obuia facti de alterii in alteros impacti, collidentes sese, discordes te inimicas alterationes in his inferioribus excitentiol
409쪽
364 Exercitatio prima. De vitalibus
Si ergo inquiunt,sol signum, per quod ferebatur quando eonceptus fuit Metus, opposito aspectu tempore partus intueatur: quod ieptimo mense accidit quia quicumqye Solis aspectus beneu lus est, at vitae amicus,vivus quidem nascetur infans,sed qui vix educetur, quod signa, per quae ille fit aspectus, acerrimas inter se inunicitias gerant. Si vero sol signum quod tempore conceptus p
vcrrabat,accedente pallu,trino aspectu intueatur, ut nono mense aduenit: quia ambo ea signa sunt eiusdem triplicitatis,qui nascetur foetus persectus 5e vitalis edetur. Quod si contigerit partum indecimum mensem protralai .quia tunc Sol pu tum zodiaci,in quo hora conceptus versabatur, te tragonaliter aspicit matus quidem,inquiunt,vivet;sed cum ea difficultate,ut ex leui errore intereat. At ii partus in undecimum mensem differatur e quia sextilis radius debilis est virtutis, qui etiam tunc nascetur arunt,cum aliqua dissicultate vivet. Sed qui octauo mense prodier quoniam tunc,i quiunt,Sol nullo alpectu intuetur lignum per quod ferebatur,quando concepta suu genitura,ed cati non potest,& ad vitam I rorogandam ineptus csse iudicatur. ritqu hi, viis,lcriptores praedicto problemati satisfacere conantur. Sed in singulis aliquid inest quod uos alio diuertat,dc non patiatur nos illis assentiri.
Hippocrates enim t seu potius Polybius,qui libri de septimestri partu est author praeter ratione
de experientiam, affectionem illam nascendi, septimcliri foetui imponit: de perperam octimestres omnes per quadraginta dies vel aegrotare,vel prae infirmit te languere scripsit. I 'raeter i ationem inquam. Quod cum pauci septimo mente sint perfecti seu inauis,ut ipse loquitur, maturi, se ad partus labores ferendos latis robusti hi autem soli secundu iraturam exitum ab utero affectent:pauci
etiam pcr id tempus a maternisi visceribus erumpere tenterit Experuntia vero comprobatur, mulieres quidem aliqoas singulis mensibus, non septimo soluat, in litam quamdam uteri, aut foetus concitatii ne persentire,atque EO SI auiore quo grandior eli foetus:sed plurimas etiam collat nulla ante moleltiam pati quam parietidi tempus adueniat,& laetus iam exclud tur. Praeterca nulla poteth excogitari causa,quae iactibus quantumuis dispariliter temperat s , aequalis semper durationis imbecillitatem ex illo septimestri nasccndi conatu imprimat: ita ullus, ante dies quadraginta,
pristino robori rei tituatur. Quod ii nonnullae,ferant se per octauu mensem difficillimE uteros ferre:
multo plures iii ueniuntur, quae ad finem noni parientes,toto eo mense, licht cmbryon integra sanitate fruatur grauiorcs tamen quam octauo molestias patiantur. Quare c. m neque foetus omnes septimo mense egredi ab utero tentent: neque quicumque id fierint conati. cogatur quadragenariam infirmitatem pati propositae hypotheseos causam ni n fuisse ab Hippocrate sitifici eier assignatam,tateamur necessum est. Praesertim cum si accineret quempiam centesimio de octuage simo secundo die i quo nascuntur etiam aliqaando vitales, ut Iucis usura frueretur frustra moueri: posset hic quadragenariam etiam illam infirmicatem passus in duodecim succedentibus di bus, octauo mense Zc vitalis nasci Cum enim octo lunares menses ducentis triginta quatuor diebus & horis pene quatuordecim constent; centum 5e octoginta duos dies cum dimidio , quinquaginta duobus diebus supero bunt:cx quibus etsi quadraginta ad contractam imbecillitatem reparandam insumi concederemus,duod cim dies adhuc octaui mensis superessent,in quibus laetum Octimestrem, robustum, vitalemque nasci nihil vetaret. Quae veris ab his qui numeris fauent in medium allata sunt. licEt plurimis magnae eruditionis viris probenturieo solo nomine improDanda videntur,quod numeri ad nullius rei aut prodiicti nem aut cssicientiam sint apti,illisque nulla insit agendi vis nullaque facultas. Etenim cum ex vulgari philosophorum effato quodlibet sic se habeat ad operari ut ad esse: numerorum verbου- vel minimae silentitati vel totum suum esse formale a rationis figmento mutuetur: eorumdem vel, i minima, vel nulla potius erit activitas, nullaque Atque i, leo meritis cum Ar stotele Ga-' lenus ' corum lententiam vanam esse censuit,qui numeros principia rerum omnium css rebantur. Et ne septenario maiorem ullam quam aliis vim inesse credamus Reuctilinium mus Ac Cabali- ista, re Pythagoraeu ,numerum septenarium inquit esse otiosum,nillil generante:quem Plutarchus, a Pythagoraeis Mineruam quae sterilis est,dici scribit Namque ad eam usque vesaniam ventum lfuisse,adnotauit Galenus rut numerorum hunc Mineruam alterum Dianam, atque alium 8 pol .llinem appellarint. Imo ut quae numeris,ipsique septenario tribuuntur, merae nugae appareant: tib rum est cuique otio abuti volenti,tor, imo se plura ad eri s vim deprimend m inuenire quot ad eius 'ipotentiam extollendam,plurimi ex vana obseruati ne, praeter rationis fundamenta Proponunt. Quem cum perfectum appellant;indicant se nescire phrfecti numeri conditionem. Euclides enim 'perfectus numerus est inquit, qui suis ipsius partibus est aequalis:crumque pars f sit numerus numeri, i. i minor maioris,cdm minor metitur maiorem .de s plenarius a nullo numero minore se praetcrquamll ab unitate qua.u Mathematici hoc loco numeris annumerantὶmcnsuretur. l
410쪽
ωyon Aialibus hominum partubus, 36s l
S6ptenarius perfectus xl l non potest. senarius potius huius est qrdinis: cuius pastui sunt Oitas,
binarius ac te Tatius,kquorum&ogolis.mensuratur,ab hisque coniunctis, narius completur. Quae vero septenario tribuuntur;nou a septenario fiunt: sed talia sub septenario per accidens
fierii Mingit. Cesses enita non septem iv, sed Luna pro teriae aptitudioq,saepius septenario .promouer facit natura. Caetera in quibus plurimi ludunt, de quibus imbecilluua ingenia illudunt velis septenarium detorquentur. , vel aliunde habent quod soptenario ccinclud/ntur. Vnde i , Aristoteles fi aetates non per hebdomada di itinguendas, sed naturae diuisionem, esse sequendam scribit.Neoclimacteri tum ulla est p*rticularis vis: quibus si moriuntur liqui, alij per eosdem se optira habuisse testantur. Et si velimus ad morientium apnos attenderq, quibusque mori ali.
quos aduertemus: pluresque per singulos aetatum annos ante senectareminxerite, quam ad sexagesimum tertium peruenire. Fateor per interualla quaedam annorum,sole plurimos, inagritudines citra evidentem causam incidere. Non tamen ut Censuit Bonaventura, ex temperamenti mu- hJ- - intione per aetatum succcssionem: cum ea mutatio ex naturalibus principii sensim , non affatim inuehatur. Vnile Happocrates, mutationes non aetatum,sed temporum atqucis p i3tim magnas, quas&repem uase oportet, morbos parere pronunciauit. Sed potius ut M 'isum fuit Lemanio, quod secun tertiaeque coctio nis excrement paulatim in vasis gesta, perque solidarum partium substantiam effusa , tandem aliqu*ndo deteriorem conditionem per moras contiadum exerant: nisi natura cxcretionem quasi criticam ante molita,imminentem inde noxam prarueniat. Attamen nullus est definitus terminus,ad quem usque, nequς ulterius, natura possit huius caco
chymiae pondus in xie sustinere: sed citius in quibusdam,tardius verδ in aliis, & cepius ex pro
tarcticis causis exertati, morbi recurrunt. Neque perturbationem quam a clim cteticis excitari aiunt, veram.dccoustantem esse cxperimWrἰ cum illi, neque omnibus , nec quidem pi tramis sine infesti. Iuueniuntair enim qui vitam in multos annos pr ducentes, inculpata sanitate fluuntur: alii quotannis,&quod mirum quidam ipso die natali aegrotantri nonnulli cum ad annum usque A. vigesimum,trigesimum,aut alium quemcumque sani fuerim, postmodum in diuturnam aegritudi t 'nem incidentes commoriunturr alis demum saepius in vita acuth aegrotant, nulla tamen obseruatastatarium annorum .grad Mone. Tandem si ea, quibus se marij potentia extollitur, essent alicuius ponderis: mauo ' ior foret quinarii, quam septenari3 dignitas. Ε nim qui rius ex ter natio primo impari, dc binario primo pari c0mponitur. Qui, si natura ex numeris generatiaui principiamutuaretur et ut primi sunt numerorum, sic reruim naturalium essent principia.. a Et quinarius qui ustatem ambobus numerorum omniym in rerum generatione, foetuum sor matione, M partu procuri do eis cacissimus esset. Quae cum aduerterent antiqui, eumdem tacum
dissimum esse dixerunt: quem Pythagorici matrimonium, dc nuptialem numerum appellarqnx: . ex metire&foemina compositum. In cuius gratiam quinque faces in nuptiis antiquitus amod irantur Eumdem rerum naturalium petialituum dixere principium; quod corpora soli vita mnacta a puncto inea perficie de proruta uate ; a quinatio formam, eomplempntum essentiae tribbuendem accipiant. Sed M Plato ipse 'recum omnium naturalium principia quinario Comprehen-.diet eaque inquit Me x quod est, idem *liud, motum, dc quietem. Quinimo Peripatetici rerum omnium natura constaratium quatuor Musas agnoscentes, ex quarum vi, distinctus ab illis emergat effectus : omnium retrum productionem quinario complectus;ur. Atque ideo prisci nos im- metito videbamur Apollin generatio um causae 'muersali, bunc numerum, VnuatCmque di- .pia. cane. 'Muoniam quae prius diuersa,mutuo concursu generationam faciunt i eadem perfecto opere in unum At in genito. M tandem Pan,quo mundum M vniueatam hanc machinam connotabant, quasi ποτε dicitur:qubd quinarius ab illis uniuersi principium esse crederetur. Sed omissis omnibus his numerorum ni inin illas conWertamur:qui propositi problematis causas ad astrotum vim reserunt.Quorum prj0xes reciprocum illud pla earum ma singulos meses in ge- nilucam dominium proponentes,ideo errare censemus:qybd si unus omnium generationis principio Salutavi praeesse dicatur, cum dispostiones a plancta hora: cocceius domino foetui impressae, nati na&ingenitam buj c sim consumant:admit re etiam oporteat omnes homines Satur nios esse consimili temtaramento praeditos. Nam ut, ribit Ptolemaeus e semel in initio cu pro ν ν -- inlisaeeitcumfusi coeli suam quilinim semen induit:licet succedulibus temporibus corporatum diuersa fiae,cum tamen propriam inop materiam natW a augescendo sibi conciliae, magis imita 'eur primam illum statum suum. & culiarem priusque impressam consormationem. Neque cae terorum planetari missiuau possent emendare,quod principio a Saturno foret. impressum: cum
prima illa de primenem ratio ea si quae totius Vita sp*cism, formamque repraesentat iςuiu quL. dominus es LMm hi seu vincens appellatur , idem vitae echor dicitur; ηque in reuolutio, rubus annuis,pru varus 3 iasidera. smibus, varioquc cum aliis concursu, clauum per inte- . i. H h 3 gram