장음표시 사용
411쪽
366 Exercitatio prima. De vitalibus
gram vitam obuenientium moderator&author existimatur. Pinerea quisuam est sanae mentis
qui non diseerdat hoe merum esse figmentum; quod singiuis penE dierum horarumque momentia
Saturnus quasi excubias agens quamprimum concepta est genitru us curam suscipiat N primo a conceptu mense sibi in singulos foetus assiimae imperium: singulique planetae conmei lege,sias ordinem obseruantes,ad menstrualem opem faetibus striatim praestandam,sibi inuicem succedant. Ridiculum est velle persuadere sidera quaecumque illa sint, ea ossicia hominibus praestaret quae,
eum rationali quadam agendi libertate dispensentur potius , quὶm naturalem eorum operandi necessitatem sequantur. Iuferiora haec dc elementaria, sica coelestibus alterantur,ut pro hae aut alias deru m configuratione , alius atque alius occurrat influxus,qui in sublunaria non ex arbitrio, sed pro insita necessitate agendi operetur quantum potest. Sed demus commentiriam hanc h)poth sim veram esse,& septimestres exinde probari vitales nasci. Quae tanta est illa Saturni malignitas, quae prohibeat octauo mense editos vivere, nec possit ab aliorum siderum fauora i concursu mitigari forsanne qui vigente cane per medios aestatis feruores,octauum in utero mensem agunt, dum qui libero aere ad perfrigerium fruuntur ardent,effuso a Saturno frigore torpebunt vel intra viscera euchymae matris, Circa plenilunium ipsum, per humidam simulque tepidam aprilis constitutionem , ex alimenti , Saturno extenuati penuria marcescent ' At tandem cogitent quis falso Saturni influentiis eam tribuant cacoethiam: cum Ficinus ' memoret natum Florentiae infantem octauo a conceptione mense. mense martio .nocte,& ascendente Saturno retrogrado, qui in triennio vixerit. Si enim Saturnus in horoscopo constitutus& retrogradus, Sole subhMispha riolarente, inimesttem hunc passus est ad triennium vitalem nascit ita ne is dicetur octimestribus esse infensus,ut propter eius Octauo mense dominium,nullus octimestrium vivat Nec potior
est poste: torum Astrologorum sententia, qui rem totam referunt ad varios aspectus solis ad signum,per quod is mouenatur dum conceptus f ait infans. Seu enim Pim Mirandulano credam omnes illas aspectuum hypotheses vanas, nulloque probabili fundamento innixas fusE M acui. probanti: seu etiam quae Genethliaci de aspectuum amica dc inimica vi referunt admittamus rimulta occurrunt quae praedictorum sententiam oppugnent. Ac principio quidem quod ex eorum: suppositionibus sequeretur, deterius esse septimestribus, ob inimicum oppositi signi aspectum, ex oeculta antithesi de contrarietate ut loquitur Ptolemaeus essicienter noxium i quam inimestribus:ex eo quod Sol non denegato uniuetiali concursu, quem fimul cum lumine in sublunaria omnia diffundit, hoc solum habeat,quod locum conceptionis nullo intueatur aspema. Praeterea, lices vis a Sole in haec inferiora diffusa maxima sit uti a siderum omnium principe a quo caetera I men mutuantur effusae non tamen is solus,suo Iomine suisque influentiis in elementaria haec agit. Sed caeteri etiam planetae, atque alii coelestes ignes aptanes,suas vires impartiuntur. suasque in haec sublunaria influentias effundunt: aquarum omnium mutuo concursu, pro diuersa siderum configuratione, vario, disseientes producuntur essectus. unde Ptolemaeus Astrologorum princeps, hoc enim acquirit, inquit, ut iuxta coeli circumfusi constitutionem in lucem edatur, cum natura postinaturitatem faetsis, ad conuenientem situm similemque illi, in quo primum informari pie,partum urgeat et ut merito,dc huius generis effectionum existimare conueniat significationem, esse quae in partu contingit astrorum constitutionem. Quare singularis ille Solis aspeetias, non potest esse totalis eausa propter quam nascentes hoc mense vivant , alio verδ educari nequeant. Tandem Astrologi,indicia vitae aut mortis natorum,desumunt ex his,quae in instami natiuitatis cuius. que, vitam nato vel date vel detrahere, eidemque commodam nutritionem polliceri , vel negara
Sed nulla vitae aut mortis indicia sumunt, ex diuerso solis aspectu ad signiam.per quodis omeonceptus mouebaturr quin potius ex scelici aut instetici constitutione,eum apselae seu hylen de prorogatoris vitae, quem Graeci nisi is appellarunt.& vulgo cuspis ascenderitis seu holoccopi eue creditur tum ex dispositione alcochodon idest datoris vitae,seu phuietae vel domini ascem dentis vel fortissimi Sc fortunatissimi in natiuitate inecnon ex vi ac fortitudine anaeretatum, quos occisores vocant . ut prae caeteris fush ab origano explicatum legitur. Non ergo septimestrem vitalem nasci inimestrem vero non vivere, a Solis aspectuum superius explicata diu sitate dopendet : sed aliam huius causam,etiam ab Astrologis assignari necessum est. Quare cum praedictarum sententiarum nulla nobis pmbanda esse videaturi quid ipsi sentiamus, iam proferendum est. Sed ut arduam hanc disputationem & mille tricis inuolutam,recta methodo
excutiamus,ipsamque veritatem E controuersiarum latebris erutam propalam efferamus t priuabm faetas in ulcro conformatio, quae praecedit animae introductionem, breui oratione enarranda est imox varia partus acceptio explicanda; exinde naturales reguIaresque partuum termini , ab ine-
412쪽
non vitalibus hominum partubus. 367
gulatibus de ius quipraeter tramram,sunt distinguetuli: ac tandem quos vitales, quosque ad viuem
dum ineptos statruere expediat decomendum. Masculae o genitur , te eiaculante.& foemina alliciente , in uterum effusa: materito primis unitur svinio dum matrix illico ne massa ex utriusque semisus permixtione composta, aut excidat,aud illi externum aliquid permisceatu e tam arcth claudit,ut ne cuspidem quidem acta a mittat. utque idem uterus geniali eo humore totus fiuatur: se sic sontrahit, ut semen undequaque
eomprehensum irim adhaesione complestatur. Quod statim sui callaris vi, quadam quasi pulta aerusta inuolui delevi pellimala superuestiti quae futura est totius stet sis tegumentum, quod per
operis inermenta an dumaea membranam,chorion,atque amnion disternitur. cnsemen vero eo inuoluero conclusum, circumfuso ealore rarefit de attenuatue : edque in partestirimogeaeas exquibus eoinat distincto nsitus illi genitalis spiritus,a reliquo totius seminis classamentos emitur. Genitalis, inquam, spiritus qui exanimali de utriusque sanguinis in parastatis exeocti vaporo in testibus genitus,n tacultatis larmatricis instrumentum destinatus, reliquias cras. fibris materiae sic demseps dispensat,alterat,disponit,& eGrmativi ex celeritate agendi, oc ex gratia eris,tantum in porem mentibus inserae, ut si spiritum hunc instrumentum Plasmatoris agnos eamus,non alium Piamatoremqu1m aut intelligentiam aliquam, aut Deum ipsum confiteamur. Id quo conoeptu Iobum insequimur, qui stupendum nostrae mortalitatis plasma admiratus, in haec ut ebat. Manus tuae se erunt me, M plasmauerunt me totum in circuitu.Atque idem in Psumis profitetur Regius Propheta: eu tarmasti me inquiens,&posuisti super me manum tuam.Idipsum in- -- olamat Isaias, a dicit Dominus faciem & sormans te ab utero. Q imo Galenus Dimatricis potentiae vim summam agnoscens . at quis eius author esset ignorans r librum tarmatione lausis his elaudit. Tantism igitur hoc habeo . quod de causa animalium latinatrico asserere posse existimem, mod summa in ea ars summique sapientia inest. Princeps ergo tanti opificij Planmator, eamus ina dieatur uonditioni rerum quarum impotentiam supplet se suauitet accommo-- ,. 'dans, seu Angestus,ve Tettuliano placuite eo penὶ ordine, quem explicaturi sumus, nostri eorporis istmationem aggreditur Ae absoluiti Cuius seriem coniectari quadantenus cam liceate eam tamen. ve ausi sunt nonnulli,eereo exprimere nemini conceditur. Principio ergo ex erassiore illo intra pellieulam concluso liquore, qui totius figmenti materiis est . tres excitantur bullae, in solent amblygonist figuram dispAne i quae in laturas tres principes partes destinantur. simulque lineamenta ducuntur solidarum omnium de spemattearum partium, quae vel laetus in mus componunt, vel illidum inne est, alimoniam iuggerundi Dumque caeterae tenui ptim bin deumbratae penicillo . sensim deinceps elaborantur: umbiliealia vasa ita Moluuiitur e per sanguis ex matte de sugi de suggeri possitrum ad conaretionem earniumtum ad totius figmenti inerementum. Mox hepar sanguinis ms, aematose ossiein de venatum principium, ex effusione tepidioris sanguinis, in dextrae bullae cauitate ei reum fibras in venas destinatis concrescentis, efformatur. Atque hoc quidem viscus, primo essingitur e quod facultatis naturalis atque ideo vegetantis primarium instrumentum, foetui primo vita vegetante vis, prae gaeteris fit necessarium. Ad calorem autem princeps instrumentum animae suggerendum, nulla est in embryo necessitas:cam quandiu matri adhaeret , Ni ymbiliealem arteriam sussisiens caloris lamentum exciνiat a matre. Cumquo eo iam deducta est λεια timve quod emctum est meritione indigeat per intus susceptio m alimenti, atque ideo vitalem FGrmam animiunque vegetandi pacem, ut insermetur expostulet: tum in gorpus ita dispositum, Madem organi rationem deductum, anima rationalis inlanditur: non praeexistens Ec a coelo de-tasia r sedinfundendo creata, ω aruando infusa,Dei imago,spiritalis,& immoristis. Anima quidem ltationalis: quae vegetatuem ιι sentientem eminenter comprehendens.vegetantistantstm operationes vitetit ; mox veto tentientis etiam: ut ratione tum solum utitur,cam natus infimitatu iam superauetita od quoto die adueniat,plerique disputant; vari j qne in diuersas sententias di ahuntur. Commonis Theologorum,Philoso orum de plurimorum Medicorum opinio est, mares die quadragesimo animati, steminas octuagesimo. Tunc enim primiam embryon in utero moueri vulgulinulierum experimento confir-ur: quod euidentis vitae. ω certae ivt ira loquarὶ animationis manimum signum est. Hippocrates emitra libro de carnibus 1 seu quicumque eius libri fit author, non contemnendae thoritatis: porio, inquit .vita hominis septem dierum est. Primum etenim postquam genitura in uteros peruenit,in septem diebus habet quaecumque corpus habere debet. Mirari autem quis possit, addit, quomodo ego id sciam , vertim multa ego vidi hoc modo. Meretrieraνublicae,quae saepilis de seipsis periculum fecerunt, ubi eum vitis tem habuerint, sciunt quando in ventre ς Πςipiant, dc postea conceptum intra se perdunt. Postquam autem iam perditus est, elabitur velut ea neula. Hane carunculam in aquam eoniectam si conspicatus consideraueris, omnia membra habere reperies,& ogulorum regiones,& aures,& manus, de manuum digitos , εο erura, Ec
413쪽
368 Exercitatio prima. De Vitalibu ,
pedes, M pedum digitos,be pudendum,&reliquum totum corpus manifestum. Ac quoniam illic. ij ea poterat,definitum conceptionis diem ne eitit statim adiungit, S laetiam inrufestam est ita. rum retum peritis . quδd mulier clim in ventre concepit,statim horree, ac calatia de vim, stata I consequitur,& contractio quaedam occupat tum articulos, tum tozum corpi dc utemni segnitissi ac torpor. Et quae purae sunt hoe perpetiuntur. Quae veto crata de mucosae, plera uelinon pergis.l piunt,nec cognoscunt. Cert E quatenus mihi ostenderunt hoc ipsum se cognouisse, at in scio a prodo. Atque haec quidem Hippocrates, in suae sententiae confirmationem,tanta cana recensuit et vini hil praeter contrarium experimentum opponi valeat. In expertentus utam ad hinnirem .faciemul
da obseruandum es t effluxus,aut abollas differentibus admodum te anis clusox, tamen parit coh tmatos apparere. Adverti enim aliquando,die decimo quinto a conceptui Mn. genituram in ovi testa nondum obducti modum. tenui pellicula obductam ι quae discissa membrum. nouami aliam conformationis speciem repraesentaret,quam trium bullarum , M prataenurum fibratum illas I. i circunstantium : cum tamen ex Galeno ' colligamus, eam vix sex diemm esse consistuatione lIta & Detns masculos paris magnitudinis, Maequalis conformationis,men citos. de bimestres vidi.
Licet autem vatium tempus inter Coneeptum Meffluxum,aut ab sim intercessent; parem inuam,
consor mitionem alterutrius obseruari accidit : non solum ex eo quod siet alii ,ltas tantilis com Rirmentur;seu ob diuersam seminum temperiem, differentemque eorumdem coasistemiam seu obi varium uterorum calorem sed quod aliquando genitura aut foetua statam exesudatur. - alvast vicis adhaerere cessatὲ alias vero intra uterum per plures dies e minoretur, nim me petiyti t.: , Quare cum vel non liceat, vel temerarium videatur esserre quoto diu εο foetuum formatio at .l soluatur,& quando ijdem praecis lanimentur Hoc unum tamen aufim Ermam i quodali, fusilisl a me disputatum est f statim atque spermaticae partes embryi consor uae sint.& illi vera nuttitiono lest opus: animam in organizatum corpus infundi,in quo primum umerantis. mo aminalis . ac d mum etiam aliquando rationalis actiones exerceat. Quocumque vero sempore prestata sit embryLorganiZatio, M seu rabante absoluatur,seu ad quartum mensem eiusdem Ο plempneum,ut quibus dam placet, disseratur: quia ramen foetus mollior adliua de in colostri modum irixeoagulatus ,.sibi nece sarium robur nondum est assequutus : eousque in utero oonei uetur,donea grataicia iactus, fi l miorque reδditus,ad vitae opera citra matris influxum edenda sit babilis. ω cim praumerit,eanis. que maturitatem attigerit, vi per os assumere alimentum valeat, tuuc scitur e hia causis pamim
l prouocantibus, quas supra recensuimus. o. . a Dota 1 ...
Sed partuum multiplex est ratio. Vel enim sponte,& secundita naturam,sareu, νοῦ ino tempo
re vivus editur :&veth, ac propriE partus appellatur e vel Sara:vi. &ὲ praeter naruram pellitur, aboliasque, aut abortus nuneupatur: vel tertib exciso emortuae Mati m. parrentimauu 'entre, butero extrahitur de partus caesareos dicitur. vetum quia non omne ' m abore, ino monem admittent,quam varia sit eius vocis acceptio ,& quo sensu a nobis fit viarpanda; antequam. vi Hri is progrediamur explicandum est. Aliqui inter recentiores, abortiun eum omnem auum dimcunt,qui etsi vivus natus sit,uiuere tamen non potest. AliI, eum sol-abortum appellan P consent, qui ante septimum mensem sit editus: nonnulli τvetd duplicaepa ortus differentia statuunt eius scilicet qui licet vivus,ante septimum tamen mensem editur 3 fic alterius qui cum tardius atque intra legitimum tempus nascitur, mortuus tamen , vel moriens excluditur. Nonius Mamellus u Nit Latinosi sic abortum ab aborta distinguit tri abortum vocet. prose tempus patiendi naeum; iam .sum vetδ illum dicat qui fit in primis mensibus, eum conceptui exordium factum est. Ita ut alipissus ab abordiot,abottus autem ab aborior deduci videatur. Graeei cili inulto, pluera voeta habealitquam Latini quibus idipsum signifieant,quod nos abortus voce efferimus, rem mirus distiumn ahancque frequentius differentiam obseruant i ut quicumque ab sus , genetiui, nomine ab. illi
vel διαφθορα vel etiam α,. ps dieatur: quasi abortus, sit quaeiam ad nastentis
corruptionem terminata expulsio. Particulatim vero geniturae de κέ τυ, esi ones intra septem dies a conceptu aduenientes, appellant is uetis. At foetumis Hero πω u quem mira imblere tenta sivel ipsam vi illatam expulsionem partui funestam ; Hippoerates, mappetive comsueuit. Sic libro primo de morbis muliebribus,' 'o bis δ', inquis, Omaxi αεγων . - λα in 'M R AUM idest quicumque abottus facti non possunt exire. Tum eodem libro ubi deeruratione μbOtius tractat ,οταν ἡ γυνη εκτρύση, υ 'το etriam,v μῶ σε ira: -οLyὐκ si Idcst,cum mulier abortum secerit,de puer non sit egressus sed suerit patienctus' de intumuerit i phanon in coacis. ' Spiritus qui cuia suspitiis extra feruntur, & colliquitio praeter titioneni. n uterum gerentibus ἐκτιτρωσπιι, idest abortum facie, seu in utero latenti interitum adfert. Eten in lim tali trespiratio superabundantium fuliginum sit index , colli quatio autein 'latentis caloti acris & --
414쪽
& non vitalibus hominum partubus. 369
midum membrorum suetae non sine cacoethia cliquantis: ab his foetum in utero su eari necessum est. Aliquando verb in aphorismis' verbo ἐκτιτροσ D,& εκτ πο- σι utitur , pro eo quod est, foetui,intempestiui partus, ac mortissimul causam csse. Nonnunquam tamen re Hippocrates' cum Aristotele pro quacumque iam formati embrys violenta S intempestiua exolutione assumit. Demam foetas qui iam septimum mensem ingressi , non a natura, sed vi expelluntur, seu expulitones de eruptiones dici posse ex eo coniectamur quod Hippocrates libro quarto de morbis mulierum θῆλυ ἐβδομ idest puellam septimo mente eiecit, pro ablatiuit. dicere maluit quam εατιτρωσαι , aut Quod verbum atque ex eo deductum nonicia Ma sns apud Atticos teste Galeno' impersectam parcus emissionem significabat pro quo eodem authore,Hippocrates Vsurpare consueuit. In tanta autem vocum varietate, & diuersaeuisdem Latini nominis acceptione rut quid per abortum proprie intelligi velimus explicemus, ad uellendum est abortum considerari posse vel a Medico,vel a Iurisperito. Medicus rei naturam attendit parum de nomine sollicitus, ut saeph Galenus monuit. Iuris petiti verδ quo iuris controuersias propias ad aequitatem dirimant, ambages Vocum cultantes praecisum vocibus significatum imponunt,&se illi semper accommodant. Apud Iurisperitos ergo clim primus pariendi terminus legum decreto auctoratus sit dimidius solaris annus completus ι atque is qui centc simo octuagesimo secundo die nascitur iusto primum tempore natus censeatur 1de qui deinceps spirans editur, licet illieb decesserit. ν testamentum rumpere dicatur rabortivus autem partum essicere non videatur , nec rumpat testamentum ' Sequitur apud eosdem illum solum vere abortum dici, qui
ante legitimum pariendi tempus nascitur. Qui enim mortui nascuntur,neque nati,neque procreati existimantur: quibus,ne aborsus quidem nomen conceditur. ν Atque eo sensu communiter apud Latinos abortus nomen usurpari,Plinium aliosque euoluendo,facillimum est aduertere. Sic Festus, abortum grauidae mulieris dici ait, quod non sit tempestiue ortum. Et Nonius, abortum vocat, propE tempus pariendi natum. Si vero non tam vulgari usui adhaerentes,quam ipsam rei significa. tae naturam spectantes,voce s interpretemur :cum tar abortum eum foetus ortum intelligamus qui partui opponitur partus autem sit foetus natiuitas a naturalibus causis procurata, eam omnem parturitionem abortum esse censeamus aequiim est, quae sit a causis praeter naturam prouocata sint iis expulsio. Praeter naturam autem foetus expelli existi inamus ; vel ab intempestiua alimenti defectione,quacumque ex causa aduenerit, vela lubrica uteri laxitate, & infirma umbilici ad cotyledones adhaesione, vel a vehementiore matris contussione,quam quiuis animi aut corporis motus, casusve excitarint; vela violenta abdomitiis compressione; vel demum ab exhibitis, aut suppositi, his qui foetum aut abigunt, aut euocant Quare Paulus Iurisconsultus naturam & necessariam abortus conditionem exprimere volens, abortus,inquit, Ecabactus venter, partum essicere non videtur. Talis autem omnis immaturus est quod vel ante id tempus editus sit,quo primum humani foetus maturescunt: vel antE saltem, quam maturuerit, prout particularis suae naturae conditio requirebat. Maturitatem vero non aliam hic concipimus,quam eam roboris integritatem,qiiς
foetui necessaria est, ut lac 1 mamma fugat, Λ per os alatur. Qub cum peruenerit , iam perfectus
maturusque ut excidat: laxius adhaeret utero, v sponte proprioque conatu erumpit in lucem Inter hos a tem nascendi modos, is solus qiri partus proprie vocatur suos habet terminos a natura, de rerum omnium conditore constitutos. .i solitus omnia pro singulorum conditione suauiter di pensare: quia hominum inaequale &dilpar est temperarientum,non unum dc singularem
pariendi terminum hominibus statuit: sed prout quisque foedus citias aut tardius ad maturitatem peruenerit,eidem citius, aut tardids nasci tribuit. Neque tamen ea veritas indefinita est, sed uti quae secundum naturam sunt omnia,latitudinem quamdam habent suae magnitudinis &durationis,certis cancellis coercitam ita foetus humani, quam citissime quidem dimidio solari anno, lent ad persectionem dc maturitatem partui requisi. nam peruenirer quam tardissimε vero, undecimo mense pei secto. Maxime naturalis tamen , Scitequentissimus nascendi terminus,nonus mensis est,tam Iunaris quam solaris completus, aut derimus lunaris incipiens. Infrequentiores autem reliqui: atque eb magis, quo utrinqua a nono mense Iongius absunt. Ac quoniam occitissimus ille, & tardissimus hic pariendi terminus Iesibus c5- probatur: qui tam his terminis eduntur, quam intermediis temporibus nascuntur, partu, legitimi appellantur. Qui verb eis citraque hos terminos eduntur in lucem, lic Et educemur de vitiant, praeternaturam tamen, atque etiam illegitimi dici possunt. Praeter naturam qi iidem , t habet Aristoteles qudd praeter eam naturam sint, quae magna ex parte fit, cum praeter eam qriae semper & necessario est,nihil fiat. Liche isdem secundum naturam etiam quod mmodo sim, quod
quae magna ex parte hoc aut illo modo accidunt, possint etiam aliter ei lenire. Illegitimi autora dicuntur, quod terminos legibus dcsignatos praetergrediantur. Terminos, inquam, naturae magis fami
415쪽
LATO EXercitatio prima. De vitalibus
i M. 1 2 fain iliares: quod iura constitui tantum oportear,in his quae ut plurimum accidunt: ex his vero quae 1 tramen huiusmodi partus '' - lspurios statim iudicate fas est sed pro rei novitate de singulari casu,nouo N particulari iudicio, quid
aequum sit, mature decernendum. Abor suum autem,&eorum qui ventre matris exsecto in laeem prodeuntinullus est constitutus ret- minus:quod quocumque tempore,& abortite mulierem accidat.& emortuae ventrem exscindi. Quibus omnibus explieatis, ut quid tandem de principe quaestione statuendum videtur, efferamus. Uitales eos omnes esse censemus,qui iam perfecti& maturi,non nisi a tiaruralibus causis prouocati nascuntur. Cum enim tales ita sint , natura constituti , ut debite formati tantum tu vieto imcreme, tum aceeperint,quantum requirunt ut per se deinceps alantur & adolescant:certum est eos
dem ab Herodecisos liberam auram respirantes,& lac lugentes, producendae vitae em capaces. At ι que ideo Hippocrates, o quibus, inquit, nihil intra constitutum tempus accidit, singulis partus vitales fiunt. Qui vero illata vi ante prineipium septimi mensis excluduntur, ad vitam prodarendam sunt inepti de vitales dici non possunt. Vi namque maturitatem praeueniente, neque ali deinceps pomanes c., neque tantae mutationis noxiam sustinere: sed fraudati genio,&grauissim h dum euellunt ut assecti,, i. : ais.sintereunt. Nec obstat Senatusconsulto Parisiensi ut apud Renatum Chopinum legitur in patiem v. t. haeredem pronuntiatum fili, quinto mense exsecto ventre matris editi, ac respirasse visi. Cum peculiare quidpiam illi casui estit annexum quod tantos iudices ad ita Radicandum incitaret. Etenim in eodem Senatu,casum referente Illustrissimo Domino Domino duVait , cum de haereditate matris ageretur, quam pater, filio quinto mense cum spiritu ab exsecto utero extracto, adire praesumebat r. i. . bledici Consulti, responὸerunt natum quinto mense secundum naturam viuere non posse: quoniam Iurispetiti idem censent, ita nasci ut vivere non possnt,ac mortuum nasci: i haereditas, defi1nt L .. I matris hamdibus,adiudicata fuit. Idemque anno millesimo quingentesimo nonagesimo quarto, ab eodem Senatu sancitum a Louerio refertur: & in simili casu par fuit iudicium Senatus Αquensis anno millesimo sexcentesimo decimo quarto, causam recensente Domino Rascasso, Domino dei Bagartis Senatore aequissimo. At qui septimo mense non tam nascuntur quam abiguntur, aut imma- ituri caeso utero extrahuntur,nec non qui Octauo per a borium expelluntur,minime educantur. Vndeto, Asse. apud Hippocratem plurimi ex septimestribus abacti scilicet potitas, quam nati pereunt: praese itim qui parui sunt,tantam mutationem dissicilius ferentes,quam qui sunt perfecth maturi. Qui praeterea,quod saepius immaturi nascantur, ab Aristotele ' magna ex parte infirmiores esse dicuntur. Octauus autem mensis,etsi nihil habeat ex se funestum a quia tamen abortivi omnes immaturi sunt, dc quis longius a maturitate absunt, eo dissicilius conseruantur: qui eo mense, quem plurimi pa tubus lethalem existimant, per aborsum excluduntur, non minus prioribus intereunt i licet per aliquot dies aliquando, sedula mulierum arte durent. Non tamen: inimcstres omnes sunt abottiui; ut quibusdam olim Romae videbatur,refetente Gellio. ' Etenim si citius aliqui & ineunte septimo iam perfecti nascuntur,ec plerique omnes nono integram perfectionem assequuntur:quid excogitari potest quod vetet,aliquos intermediis temporibus, atque ideo octauo mense, maturos esse & tempestiuE nasci. x enim ab sctiptoribus esseruntur, ut octauum mensem partubus lethalem esse probetur: iam satis a nobis refutata fuerunt. Nec nouum est octimestres plurimos vitales esse. In AEgypto enim,& quibusdam aliis in locis octauo mense natos vivere M adolescere scribit Aristoteles. ' Vestilia apud Plinium.Caesoniam Caij Principis coniugem.octauo peperit. Cardinalis S frondatus, auth re Cardano, octauo mense est natust du4sque ipse Cardanus filios habuit inimestres.
Testatur Ficinus, natum Florentiae infantem octauo 'a conceptu mense qui triennio vixerit. Augentus, duorum meminit quos octauo mense editos vitales obseruauit: atque alios scriptores,pares casus adnotasse memorat. Scevola & Ludouieus Sammarthani referunt Carolum Boibonium eius nominis Tertium, Cardinalem,octauo mense natum: cum tamen Leonora eius mater, perturbata ex populari quadam seditione praematuro eo parta geminos fuisset mixa. Quinimo ut docuit Aristoteles ' non pauci qui octauo mense nascuntur,vel septimo,vel nono mense plerumque imputantur. Nonimestres. vi & praeter naturam expulsi s quos non abortivos,sed per aceidens natos dici v luit Fedetieus Bonaventura J aut ventre matris exciso nati, neque intereunt omnes, ve eidem B nauenturae placuit,qui per accidens natos in nullo mense vivere posse inibit: neque tamen educantur singuli. Illi quidem ut plurimum vivunt,qui ob maturitatem partui proximi, leuiore vi abacti ;aut caeso matris utero extracti; innato robore,& matronarum cura,partus molestiam superarum. Adiscisso autem ventre matris,quosdam in longioris vitae frugem erupisse,apud Plinium legitur yde eo qui primus inde Caesar est dictus,necnon de Scipione AfricanoMaiore, Ar Manlio:vt de Saactio Na-
416쪽
S non vitalibus hominum partubus. 3TI
uattae Regetestantur Hispanorum annales. Quos non a palpitante adhuc matre extrahi necesi sum est,ut visum t Roderico a Castro: sed mortua etiam matre per aliquod breue tempus su- peruiuere possunt, seu a nondum extincto matris calore laueantur,seu deficiente solito spirituum influxo,eor suo ossicio in illis langi incipiat. Atque ideo Vlpianus , ' si qua praegnans, inquiens, decesserit utero exsecto partus sit editus;non de ea quae in agone sit,sed de ea quκ iam interiit, Ti. aperte loquutus intelligitur. Quod praetercaeuidenti exemplo confirmatur. Legitur enim apud
Valerium Gorgiam Epirotam in funere matris suae utero elapsum, inopinato vagitu feretrum portantes consistere coegisse,nouumque spectaculum patriae praebuisse,cum eodem momento alte-l ra iam fato functa peperit,altet ante elatus quam natus sit. Ex abortivis vero nonimestribus, aut lex nibus illi intereunt,qui ob morbosam vel matris Nel sui ipsius constitutionem, ante debitum tempus suete violenter exclusi. Cum enim iam essent infirmi,laborem parcus citra grauem noxam insuper serre nequeuntes,breui moriuntur. Tardioribus autem terminis nati,quia semper maturi creduntur, neque unquam intempestiuὶ nasci: vitales etiam omnes iudicantur. Qvia tamen segniores illae parturitiones, innati calidi suetus quamdam imbecillitatem insinuant: qui tam longam in utero,moram contrahunt, magna ex
parte infirmi sunt. Quare quicumque partus persecti maturique a causs naturalibus ad nascendum prouocati,
hoc aut illo mense eduntur,vet E vitaIes suner atque eius sunt conditionis, ut possint vitam in mul tum tempus secundum naturam prorogare. Contra abortivi & a causis praeter naturam abacti, aut Caeso utero nati,ut plurimum vitales non sunt. dclichi per aliquot dies cum labore vivant, vix ea-men possunt secundum naturam educari, oe adolescere. Quam sententiam satis aperth pro sua ob . in Ascura breuitate insinuauit Hippocrates, cum in omnibus his temporibus,inquid.insunt ad unum-4ρviti quemque de utilia multa de hostilia multa: ex utilibus sinitas, M augmentum contingit ex contratus,morbi;ω mors.
Quoniam vero euidentibus signis discerni non potest, quis sponte Ec secundum naturam sit editus,quis vero illata vi εe praeter naturam fit abactus: iuris antecessores eos omnes partus legit os Be adeundae Mereditatis capaces esse statuerunt, qui intra lesitimum tempus sint nati, aut exsecto iventre editi,lichiilli eo de esierint:modo vel res,trauerint , ut ab Vlpiano, ε M a Dioeletiano ac Maximino Imperatore ' sancitum est: vel oculos aperuerint,vii in Alemanicis legibus habetur. ν Vbi aduerteridum est,nstillo sapientum responso, nullo Senatusconsulto, aut plebiscito, nullaque lage,inimestrem a praedictorum conditione excludit atque hos ipsos, non miniis quis septimestres ac noesmintes,si respirantes nascantur,rumpere testamentum. Neque iniuria tam frequens q- ω tanti momenti controuersiam a legum conditoribus decisa est: cum diffciIE admodum & riuulosumesset iudicium da naturali aut violento partu ferendum,quod a coniecturarum examine μα- de testium dicto penderet. Satiusque fuit certa lege rem definire, etsi aliquibus nonnunquam ini, ν --.ria fiatiqes partias conditionem eontrouertendi data licentia ultitudini malὶ consilere. Nam inde vix aliquando uni familiae haereditatis iusta spes detralutur: hinc vero, uetur ne ambo litigantes in fore racauillationes uniuersum peculium eros n
417쪽
Εxercitatio ΙΙ. An foetus in utero respiret
An scelus in utero respiret:& de vagitu Vterino.
A vulgaris est consuetudo,ut pecorum ritu sequamur antecedentisi gregemperVntes non
qua eumdum est, sed qua itur. Nulla tamen res nos grauioribus erroribus implicat,quam ad rumorem componi:du optima existimamus quaemagno assensu recepta sunt, adsimille dinem magis quam ad rationem, vitam & sensus componentes. Ita non tam rationis examine, quam usis frequentia receptum est;emortuis matribus,ut quod in utero conceptum est vivens, vi. uum conseruetur,ora bacillo diducere: quasi exinde aerem attrahat infans , dc ad tuendam vitam respiret. Cum nullus sit tam vecors M vesanae mentis . qui rem cogitans non agnoscat scelum in utero latentem,& multiplici sepimento vallatum non posse ab extinctae matris ore, per invios tramites spiritum ducere, qui ne maternum quidem thoracem ingreditur. Sed illud ipsum accuratius examinandum occurrit,quod praedicti erroris fundamentum fuisse videturmum intra materna viscera conclusus embryo respiret. Quae iiitexa edicos etiam,controuersa prothesis,varios in repugnantes trahit sententias. Respis rare foetumiis utero,ex ore & naribus asseruit Hippocrates bonorum omnium in medicina inuentor libro seu ut Mercuriali placuit, περι άρ i , , quod non tam bene de carnibus quam
de principiis inscribatur. Galenus, Diui illius Senis fidus interpres,& totius artis maximus illustrator.libro an animal id sit quod in vieto est, foetum etiam ore spiritum ducere affirmauit. Quod i summis viris assertum, rationibus praeterea confirmatur Ea enim vitae respirationisque necessitudo,Vt eodem Pergameno author vita respiratio, de arespiratione vita separari non possit. Nee quisquam est,qui per multum tempus sine respiratione duret: sed mox quisque suffocatur, & perit Est id praeterea naturae consuetum,nihil frustra agere, neque alicuius functionis organa incasisum effingere. Sed circa trigesimum aut quadragesimum diem, natura pulmones caeter ue respirationis instrumenta absol uit Quare decet naturam ea mox ad opus deducere, de lutesnum calo rem continuo flabello indigentem,attracti aeris perfrigerio contemperare. Verum a multb pluribus,contraria thesis vetior ese rudicatui:estque iam protritum, infantem non nisi in lucem editum respirare. Cuius sententiae assertorent habemus, sanioris Philosophiae parentem Aristotelem: qui id conoeptis verbis libro de spiritu assi mauit iidipsum confirmatum legimus a Galeno libro decimo quinto de vis partium. 4 proprios non alienos Vt ali/S Conceptus exprimente. Neque ab eadem opinione auersus fuit Hippocrates,qui libro de genitura, laetum in utero & alimentum & spiritum per umbilicum attrahere profitetur. Sanguinem quidem, per venam in alimentum spiritum autem vitalem d caloris insiti fomentum,per arteriam umbilicalcm. In eamdem partem inclinane recentiores. Et eidem rationum vis euidentius fauet.Nihil enim probare essicacius potest, id de quo quaeritur an sit,mini in esse: quam si defectus causarum, quae tuo
influxu illud in rerum natura constituunt,demonstretur. Sed respirationis in foetu nullus est finis, deestque materia. Quare & quod formae rationem habet, embryo negatum erit et foetumque in utero non respirare manifestEsequetur. Atque vi a fine probationem assumpti inchoemus t finis ire spirationis ex Galeno' duplex est,scilicet interni caloris commoderatio . & conuenientis matriae ad spirituum generationem subministratio quorum neutro foetum indigere sic demonstratur. Calor cordis,in quo insiti caloris in adultis est socus, ideo commoderationem requirit: quod cum nostrum hoc corpus,ad munia vitae exequenda, certam caloris temperaturam e postule2 perpetuus autem cordis motus,calorem magi s ac magis semper intendat;breui fons ille vitae arderet,nisi l
refrigerantis alicuius occursu temperaretur . . n.
Sed embryj cor minimE mouetur. Ergo neque illi perstigerio , aut respiratione est opus. Corquamdiu foetus in utero est non moueri. sed ad natiuitatem usque otiari icontra quam censuit Aristoteles libro de spiritu, minus tamen consequenter quam tantum virum decebat, negata foe tui respirationet ex eo discimus:quod neqae ad generationem spirituum, eque ad caloris per uni.
418쪽
ueitam corpus diffusionem,illius motu aut opera indigeamus: ad quae lenien , neque ad alia, Coidis motus in animali requiritur. Spiritus quidem abunda mater es undit, per arteriam umbilicalem in duos ramos sub istus petitonaeo sectam,& hinc inde in mi erias iliacas insertam. Calorem vero ut patin temperatum,ijdem spiritus secum vehunt: quo innatum membris vitalet calidum, sussicient et fouent. Atque illa bisulcae umbilicatis arteriae insertio, per quam in corpus uniuersum spiritus antε diffunduntur,quam possint cordis ventriculos ingredit euidenti nota deman.
strat spititus vitales in foetus colite non elaborari. Quinimd quamdiu embryon intra materna viscera continetur,spiritus splosa matre effusos cordis foetus ventriculos non intrare: citra repugnantiam appatebit,eontemplanti admirandum illud artificium, quo natura per id tempus utitur,ad sanguinem & spiritus pulmoni subministrandos. Clim enim hoc viseus in adultas sanguinem ex dextro Cordis ventriculo per venam arterialem excipiat, spiritus aurem ex sinistro per arteriam venalem et dum infans in utero est vasorum a corde manantium,atque illi adnaseentium eonniventibus osculis non his,sed aliis viis,tam alimentum quam caloris fomentum accipit. Spiritus quidem,ab arteria. rea vitalium hirituum alum,ad venam arterialem quae texturam habens arteriae, tunc pari officio fungitur1per intermedium canalem transfundunt ui :sanguis autem,ex vena Caua ascendente, quae
cum arteria venali clune vero natura M usu vena per coit, in hano per patens ovaleotifidium illabitur. 3Qui ne inde in venama: astam refluata membranula quadam arteriae venali adnata, impeditur: qua raciquam ostiolo, de lingula in lusorio solle apposita, sanguinis recursus sistatur. Postmodum
vero ubi editus est infans eestatque a matre spiritus accipere: ostia vasorum in ventriculos cordis pertingentium patent,clauditur arteriae venalis ostiolum,de sensim mareescit canalis ille qui ab aotta in venam arterialem ducitur: variatdque fine,praedictorum etiam vasorum euariatur usus. Foetui praeterea deesse respirationis materiam, aerem scilicet ore naribusque attrahendum, nemo est qui negauerit. modo enim per sepimenta illa secundinarum,quibus obuoluitur infans, de quae prae densitate nulli sunt externo aeti peruia,is aetem ducet Quod si porosas in vivente membranas, posse tenuissima aetis substantiae viam praebere,obijciatur: non potest tam paucus ad respirationis usum sussicere qui transpitationis neeessitati satis agit. Ac demum cogitemus, infantem in utero Compte sis esse labellis, Ac clauso oret qui alias, a eopioso illo humore, cui ex naturae prouidentia ad faciliorem motum innatat,eum aere in os simul aliquando ingrediente,suffocaretur. Et ne prioris sententiae argumenta,posterioris veritatem offendant. Dicamus,Hippocratem quidem , seu potius Polybium. aut alium citati libri authorem; in anatomia rudem,in eam minus veram incidisse sententiam cui assentari .magti quam assentiri,visus sit aliquando Galenus. Tantam vero respirationis de vitae necessitudinem,eum respiratione ge transpirationem includit,non ita cum respiratione propith dicta esse contractam. Expetimur enim plerumque,ab utero suffocatas,dc graui syncope laborantes, sine trespiratione,per aliquot horas in vita conservari. Tandem, non propterea respirationis organa, In- lcassum aut perperam sunt efformata: cum edito infante, suo ossicio ad vitam necessatib inseruiantiquae ante ideo quiescunt,ut firmiora naturae dei amps uberiorem usum praestent. Ex quibus, licet iam patere videatur,non pesti sextum in utero conclusum respirare, atque ita posteriorem sententiam, sibi omnium conciliasse fauentium:potior tamen alia prodit, inter utramque media. Q nae, si consuetum naturae ordinem,&stequentiores casus attendamus, istum in utero noqrespirare admittens:eontra .si insolitos,ratos,bc possibiles euentus aduertamus, istum aliquando ia-- uteriam ex naturalibus causis respirare,& vagite asseuerat. Non posse,non respirantem,vagire,vocemque edetexuique tam notum est , ve rudiorum etiam
sensibus,manifestissimum sit. Etenim clim vox tui ex Acistotele colligitur J sit spontaneus, de signi ficativus animalis sonus. ab aeris respiratione attracti de a puImonibus ad fauces elisi. ictu editus:fieri non potest, vagientem non respirare. Vagisse infantes in utero.Vueindrichius, Libamus, de Gilius Faber, variis historiis comprobarunt. d lichi in Daemonem referri posset, qui ex ventre lis, ετ ργουμένον, frequenter responsa dedit. Tamen, quia ab his qui intra uterum paulis ante partum lvagisse referuntur;nihil articulatum,sed solus ploratus infantilis est exauditus, nullum praestigium l. sapiens:non existimandum est, Daemonem talis eiulatus fuisse aut horem;sed potiu'. huiusmodi va igitu solius naturae,licet inconsuethagentis.esse opus. Ita si vices modie ab incubitu moveat ut olium ex Plinio , iam viventis intra putamen vox auditur. Et ex Aristotele, περὶ m τον i ει μην,
419쪽
vero Ac caput eleuat motus,de pipit. Quod si id familiare est pullis,sub duro ille putamine latenti Ibus: cur non idipsum aliquando per naturam liccbit humanis fortibus, in utero clausis P Nequis lnos mouet obiecta suffocatio; quae ab aqueo.humore finium circumdante imminera videtur,simul atque is,ad respirandum os aperuerit. Non enim tantus, dc tam copiosus intra amnion est ille sudor i seu mauis aliunde ex naturae pro uidentia genitus humor in ut statim atque scelus labia diduxerit, os, atque ea corporis caua in quae lhinc patet aditus,impleat. Qui quantuscumque sic in imo subsiden totam amni, capacitatem mi nime implet: per quam sic moueri foetui licet, ut non caput solum, sed dimidium etiam corpus, maternum thoracem versus exerat. Aerem autem,vel tenuem spiritum aeri congenerem,ad respirutationis usum lassicientem, intra secundinas praesentem habent infantes,quo ad vagiendum etiam viantur: uti nec pullis,sub duriore illa crusta,pipientibus, deest, qui spatia circumtensi claustri r plet Ac tandem,utrique id habent,quoad respirandum excitentur. Pullos enim, calor pulsiiuris iamdudum cordis,respirare cogit. Vt qui intensior aliquando redditur, sic per interualla temporetur. Et foetus ita possunt aliquando a feruore viscerum, Zc succorum, infestari: ut ante quimvaleant membranas quibus obuoluuntur disrumpere ι respirando, sibi remedium quaerere cogantur. Cumque libero aere frui, eisdem tunc denegetur : eo quo possit ut, per id tempus
utuntur. lQuare ita demum sentiendum esse existimamus:non solere sintus antequam in lueem edantur, irespirare:aliquando tamen,ex Iraturalibus causis,nondum nato , dc respirare, de vagire. l
420쪽
Quid monstra, quae ex plurium coagmentatione 'coluisse apparent Vnum,aut plura esse,discernat.
in s et Carneadem olim Cato vine pellendum duxerit, quM singula in utramque partemu Dadisputare doceret:rerum ramen nondum certo probatarum,nec euidenter cognitatum Ve- -ritatem inquirere,minime vel a Romano illo ensore vetaremur. Latet enim multorum Veritas,quae studiosa perquisitione ab imis ignorantiae tenebris erut prodire potest in lucem. Sed ut desiperet qui nou solum eum Hippia se omnia scire,imd qui sciri omnia posse profiteretur: ita nec saperet,qui Archesilai dissidentiam sciendi imitatu, :ne Socratis quidem hoc unum scire, quod nihil sciret,admitteret. Humani namque ingenii quantacumque sit imbecillitas,qua rerum essentias certa cognitione attingere prohibetur:ea tamen eius est vis.ve rerum quasdam proprietates& accidoneia;atque haec aut illa esse vel non esse, scire M citra errorem cognoscere plerumque εlear. antum ergo fas est, rerum quae sciri aut probabiliter saltem cognosci possunt, inquirendae veritati,incumbens: dum per amoena Medicinae vireta spatior,hoc mihi controuersiae germen examin/ndum occurrit. unde,monstra,quae quasi ex plurium coagmentatione consistunt: unum esse, aut Plura diicernatur. Quam quaestionem non iniucundam nec infructuosam, ut pro ratione discutia mus:notandum principio est,monstrorum eius genetis de quo agimus , multiplices visas esse differentias. Maedam enim bicipitia sunt. alia vero monocephala. Atque inter ea quae gemino sunt capite:quibusdam nillil insta ceruicem duplicatum apparet. Qualis fuit vir ille, cuius Iacobus Rue fias ' meminit: qui ad persectam staturam excreuit,capite ει humeris tantum geminus, mira Capitum inter se de affectuum similitudine. Nec non de mulier illa, anno I s I. in Bauaria, reserente Lycosthene conspecta:euius alterum eaput satis deforme erat. Aliis,ad umbilicum usque,duplica-rurcum capite truncusanfra quem,unius specie reserunt. lis fuit ille Remineus partus qui in Anglia, non longe ab Oxoniensi Academia.Cardano referente,' apparuit, Alia undequaque duplicia, thorace M ventre coniuncta miro naturae lusu visa sunt. Quorum exempla plurima passim apud Eriptores, praesertimque apud Peucerum, dc Lycosthenem i leguntur. Inter haec autem plurima, post mortem dissest simplici corde fuere inuenta. Tale fuit illud ad Saretanum Italiae oppidum i infantis specie natum, cuius meminit Rhodiginus. Par ille Paraei semestris Patisiensis abortus, anno I sεε editus. Talis etiam erat monstrosus ille foemineus partus quem ante aliquot annos Toloni in Prouincia natum, Aquis Sextiis anno icos conspeximus: in quo cum duo essent capita, ni cum intus latuisse cor dissecantibus Chirurgis apparuit Imo Cornelius Gemma author est, I.ouauit, patrem sic commita, infantes vidisse;ve capite distincti brachiis pedibusque quatuor,Ventro Pectoribusque copularentur:quibus tamen inuentum est per anatomen cor commune. Nec dissi. milis est, prioribus earum gemellarum historia,quae ut prodigiosarum historiarum libro sexto in legitur in Ponte Saeo oppidulo apud Andes anno tueri. natae,partibus anterioribus a mento ad Vm bilicum cohaerebant,unico tamen corde, in quo triplex ventriculus est animaduersus , non aliter atque in elephantibus inueniti set ibit Aristotelesi i eum tamen ex Galeno , duo tantum Ventriculi in elephantum corde reperiantur. Contra biceps illa puella a Cardano descripta, cum in reliquo corpore nihil duplisatum habere videretur cor tamen habuit in modum Graeci Remgiatum.ex basi quidem hi fidum, sed in unicam cuspidem desinens. At quae a Gemma anno II 3. natae reseruntur,gemino capite,brachiis pedibusque quatuor, pectoribus atque inferiore maxilla connatae dissecto cadauere, singulae cor suum, de discretum habuisse sunt inuentae. Alia dissimilis quidem erroris,sed non disparis ordinis monstra fetuntur:quibus caput alterum eX Venere promi net. Quale fuit illud in Germania anno istε. natum,cuius Lychostenes in Chronologicis meminit quod in Viri aetatem excreuit,de cui caput aliud ex umbilico extabar,quod pro more quoquc ait
l Bicorpora& simul monocephala monstra,in quibus duo corpora uni sint assixa capiti,videri negati Cardanus.' Tamen εe humana & bruta huius rationis visa, variorum authorum scripta testantur.