장음표시 사용
521쪽
14 Artis Μedicae pars posterior.
venas penitur, non simul excutiatur illet humor, qui continuae causa est. Etenim clim in eodem Io co contineantur,& iam puerens molestior sit,facultatemque excretricem acrius irritet; deberet potius 1 valis in habitum expelli quam ille qui nondum putrens a venis in cutem pelli dicitur i ubi mox patre re & paroxysmos renouare affirmatur. Neque enim satisfacit, crassiorem eum humorem esse qui continuam causae , tenuiorem verb illum qui intermittentem producit. Etenim quando tertianae continuae quotidiana intermittens coniungitur: ut habetur apud Galenum & Forest. ite nuior x copiosior in venis putret, extra vero qui crassior est 5c in minore quantitate.
Quod ad rigorem vero spectat: eum aliunde prodire quam a praedictis aut horibus explicatur, ea. pite tequenti docebimus. Quare in abdomine sebrium intermittentium focum reah constitus ut a Fernelio assertum fuit )haec conuincunt. Primum quod humores excrementiti j qtii in Ventriculo, aut hepate generantur, vel in venis eisdem eontiguis aceruantur, aut qui in liene & vesica fellis continenturi non facilius inde in alias partes, quam in varias abdominis sedes, ac praesertim capillamenta vasorum me sentetit pancreatis vel omenti etiam aliquando amandentur. In quibus quam facile ut loqui Ient plotimi ptae viarum angustia dc vicinarum glandium conditione humores incune entur: de quam facile ibidem transpirare prohibiti putreant neminem latet. Etenim eae partes, praedictis visceribus sunt maxim3 vicinae; ramis eiusdem venae portae, singulae irrigantur; canales ad expurgationem humo tu excrementitiorum a natura dopulatos, continent: Ac prae glandium frequentia, aut glandulosa sub 'istantii ad humores aliunde transmissos excipiendos, sunt quam aptissimae. Ibidem vero congesti humores ex eo facith putrent: quod humida calidis locis contenta facillimh putreant, nisi dissenti. r. Plae ere .i qui aliter opinantur non possunt causam reddere plurimorum symptomatum, quae in hoc febrium genere atque earum praesertim principiis apparent. In nostraveris sententiae uidens et , quomodo per intermittentium febrium initia, M vomitus ec excretiones per anum adueniant. Nec non qua ratione cardi Og mi, partium spiritalium compressiones, tusses, ventriculi dolores, in t thitiorum cruciatu , strangi triae, oscitationes, pandiculatione , torpores, comata, capitis dolores, de deliria etiam consequantur. Cum enim humor qui in aliqua praedictarum partium putret a sede in qua primum putre re cepit excutitur sit E per me sera irarum ramos, vel in ventriculum vel in intestina ex parte pulsus, praedictorum symptomatum magnam partem infert. Vel dum exagitatur de feruet. per vapores ex se eleuatos, os ventriculi, dc thoracem dc caput varie pro sua natura de copia
offendit Ex quibus qua ratione illa symptomatum turba enascatur, facit E explicari potest. Quod autem in conclusione dictum est, non alium esse frequentiorem febrium intermittentium cuin quam abdomen: ideb appositum est,qubd licet febres quae intermittunt, si primari baceendatitur nec alicui continuae succedant,focum habeant in abdomine r Illae tamen quae ex continois in intermitte axes degenerant, Sc citra perfrigerationem, horrorem, rigorέmque repetere consueueriint : possint ex materia minore quantitate in aliquem ex venae cauae ramis inter alas de inguina
sitis a grandioribus vasis aut aliquo viscerum transmissi, ibique putrente excitari Vnde in prima conclusione focum continuarum, ab intermittentium foco alium ut plurimum esse,diximus: quod aliquando Sc humor extra maiora vasa eontinuδ putrens,continuam sebrem faciat, ut supra pro-lbatum est . Sc n grandiorum vasorum aliquo, pauca materia aliunde transfusa , possit intermitte im
Postremo, ut exacth quod ad hanc controuersiam pertinet, excutiatur,dico humorem qui in minera putre re incepit, ubi in minutioribus abdominis vasis congestus putredinis labem contraxit, dum excutitur ab expultrice partium, in quarum minutioribus vasis continetur aliquando parte sui Uaporosi magis aut mi talis acri in vicinas membranas dc partes sensiles ferri, quas peruadendo perfrigerationi hortori,aut rigori ut capite sequenti explieabitur) occasionem praestet: portione altera aliquando in ventriculum aut intestina effundi,unde vomitus aut excretio per aluum sequatur: reliquum verb in grandiora Ac proximiora vasa, venas,& eoeliacas arterias praesertim dispergi, ubi feruere aut putre re perseueret, donec vel a calore praeter naturam concepto in halitum abs matur; vel per pepasmum mitescens, pars quidem illius ichorosa per sudorem aut copiosior vrinas expurgetur crassior autem dc foeculentior per emulgentes arterias in urinarum sedimentum abeat, ut docet Gal. Quae conclusio, licet prima fronte videatur in Mercati sententiam inclinare: plurimum tamen illi aduersatur. Is enim. vult humorem febris causam in venis contentum Zc nondum putrentem ita a natura ad illum expellendum irritati dum expellit ut diuidi ut pals de plerumque maxima, in alterutrius ventris caua. per opportunas vias expurganda pellatur: pars in exiles venas, ubi putreat transmittatur: de ecnuissima minimaque eiusdem portio extra venas ad carnosas de sensibiles partes, cito evanescens propellatur. Nos vero materiam febris antecedentem saepi is a visceribus de
522쪽
grandioribus vasis illis contiguis in determinatam abdominis sedem transmitti dicimus i cuius mi linutula vasa impleat: ubi Congella,nec transpirans putrilaginem contrahat. Et in caeteris licet minus ab illo dissentiamus,non integre tamen e Idem consentimus. Quantum autem quae ultima hac nothia conclutione dicuntur ad rem totam explanandam &controuersiarum obices elidendos faciant:quae iam protulimus examinanti , ω aliorum sententias cum nothra conserenti, patebit. In Mercatum vero affirmantem omnium labrium intermittentium materiam antecedentem in
maioribus valis stabulati. unde nondum concept3 putredine,sed alia praua qualitate molesta, pro parte in exiles venas ubi putreat,transmittatur: Eandem rationem detorquemus,quam ipse illis obj ij cit,qui humorem peccantem a venis in par essensiles transmitti asserentes,eundem ibidem statimi putrere dicunt. t Quod scilicet ea humoris portio, quae a maioribus venis vel in habitum vel in minutiora vasal transmittitur . non possit eoi plo momento,quo vel per habitum effusa est,uel in angustioravasa det truditur. putrere,& putrem in cor cffumalionem effundere. Quod tamen in utraque sententia necessa tio sequi intelliget . qui concipiet humorem a maioribus vasis expulsum nondum apud illos putredinem contraxisse. dum autem transmittitur,seu cum a Galeno totus in habitum, seu cum Meris caro parte sui in carnes & partes habitus sensiles,alia vero in minutiora vasa: partes quidem sensi les peruadendo, perfrigeraraonem,horrorem aut rigorem inferre:in habitum vero effusum , aut in i minutula vasa impactuin,itatim a perfrigeratione insolitum inferre calorem te febrem. At noni posse transmissum humorcm,ac maxime cum crassus M Viscidus est, tam cito putrere , ut pene in momento id fieri dicatur: nullus est qui non videat, si naturam putredinis, vel perfui ctorie etiam intelligat. Nolim tamen negare aliquando humorem ex dyserasia aut imbecillitate viscerum copiosius genitum dc intra vasa sanguitii permixtum, vasorumque impuritatem causantem : a vasis grandioribus, sensim in abdomen in spem excretionis,a natura tranimitti ; ubi in minutioribus di. uertarum partium vasis impactas nec transpirans putredinem concipiat. Ille tamen non qualis a
vasis transmissus intelligitur, putredine quali in instanti concepta febrem statim exeitat: sed in ab domini s vasis veluti in euneatus prohibitae transpirationis vitio sensim putredinem contrahit, Aeexagitatus postmodum suos fervidos vapores in cor efferendo praegressis stmptomatibus annotationis comitibus, brem infert. Verum in ipsis febribus vel cum inuadunt,vel cum ad paroxysmi desitionem vergunt, humores qui in vitio sunt potius a minoribus vasis ad maiora quam contra,ve Mercato placuit, a maioribus ad mi uora expelli; plurima alia a praedictis probant. Ac primum, id ex sudore qui in declinatione febrium intermittentium effunditur,demonstratur. Qu5d cum sudor il le febrem finiat,eumdem reliquiarum materiae febrilis excretionem esse oporteat. Quae si in minutioribus venis ambitus Corporis concluderentur : non possent in habitum ad sudorem transmitti,quae iam habitum occuparenti neque ad tantum sudorein quantum plerumque effundi aduertimus huiusmodi reliquiae sufficerent. Si vero materia illa putrens in maiora vasa ac praesertim arterias Coeliacas effusa stipponatur: facile intelligetur tum ichorem ex humore putrente eliquatum, putredine iam mitificata,materiam sudori praestare,& ex maioribus vasis facile in ha. bitum diffundi; tum serum in vasis contentum , α ex parte per febris durationem effervescendo acriorem redditum,copiosiorem sudori materiam ministrare. Secundo euidentius id probae sedimentum quod per febrium inclinationes, ipsarumque intermissiones in urinis aduertitur. Illud enim cum non aliunde,quam a vasis excerni queat, unde sero Ipermixtum in vesicam expellitur : manifeste significat, non aliter ac eliquatus ichol per sudores leuacuatur,ita crassamentum eiusdem humoris qui per febrem putruit,ab eisdem vasis a quibus su-ldor emanauit,per urinas m sedimentum expurgari l Tertiis,nisi humores putrentes intravata atque ea patentiora assarentur sed in minutulis& pillaribus vasorum ramis ipsaque partium sensibilium substanti ad extremum putrere perseuerat rent:omnes intermittentes, aut earum pars maxima,spuriaturo ephemeratum naturam sequeretur, lut ex his quae causas illegitimae diariae explicantes diximus, patere potest. Quod tamen praeter lomnium Medicorum mentem,&praeter rationem diceretur.
Quanto,si humor in partium sensibilium substantia aut minutulis earum vasis contentus, febrem continuaret: cum qui per sensiles partes effunditur horrorem aut rigorem faciat; idem in illis putrere perseverans ad finem usque Vigoris paroxysmi,hor rem. rigoremque continuaret. Quia non solam tristem illum sensum continenter inferret, sed intensiorem. Pergente enim putredine acrior effectus, de parti ai fixus: maiorem molestiam imprimeret,quam dum eamdem celeri motu
523쪽
t Aliquam vero portionem Susdem humoris a minera febris excussi, atque eius praesertim vaporosam substantiam .per sensiles vicinorum membrorum partes diffundi quae pars nostrae conclu. si otiit probanda restabatὶ non solum perfrigeratio,rigor,horror principio accessionum apparentes indicant sed varia etiam alia symptomata probant, quae pro affectis diuersis membris intra abdomen, aut circum ipsum consistentibus, per febriles recutius exoriuntur. Talia sunt cardiogmi, cardialgiae, singultus tusses respirandi dissicultates,& quae his respondent. Etenim non aliunde ea ex riuntur,quam ex eo qu5d tenuior portio humoris a minera febris excussi,in os vetriculi, diaphragma,thoracemque transmittatur. Qudd si aliquando febrium reculsus fieri experiamur, citra omnem perfrigerationem & horrorem: tunc humorem in ipsa minera in integrum putrere, neque inde excuti sciendum est,&eamdem esse minerae & soci sedem. Verum ut quod in praesentem locum distulimus intelligatur,consequens est doceamus, quom do continuatum febrium exacerbationes adueniant. Quod licet ex prioribus colligatur,euidelius, .. Galeni mentem fic explicare lubet. Cum inter continentes,& intermittentes,continuae proportionales dictae sint mediae;quδd aequE ac priores a principio ad finem serie continuara ferueant. Ac in posteriorum morem periodicas exacerbationes observent:ita eaedem continentes in eos imitantur,quod humor qui per illas putret in maioribus vasis accendatur ; intermittentibus veros respondent quod humor qui per cotinuas putret,non sit totus in vass simul collectus,sed ab aliquo
viscere praeter naturam affecto in vasa sensim transfundatur; ubi postquam vitium quod ad putrent dum lassiciat contraxetit,per interualla, constantesque periodos exacerbationes moueat. Sed tandem ut praedictarum omnium differentiarum putridis fibribus conuenientium causas explicemus cum ex humorum diuersitate in quibus putredo concipitur,fcbres in sanguineas pituitiosas biliosas&melancholicas distinxerimus : restat Iouberti sententia his repugnans examinan-2 is subres omnes quas putridas vocat,2 bile excitari profitetur i quω ea facillim ε incendatur de humores caeteri ex se frigidi,nisi illi permisceantur, vix ad tantum feruorem deducantur. ι- me videtur esse Hippocratis sententia, qui febres omnes a bile nasci clarissimedocuit dc humo-ν.. - rotas febres quascumque,ex bile fieri insinuat.
ia j verum licet concedamus bilem facillim h accenili,sapiusque humorem hunc quam alium febres inducere: atque ide5 Hippocratem, singularis huius humoris nomine, pro suo loquendi more, caeitcros intellexisse. Tamen non solius bilis aut feruor aut putredo febris humorosae est eausa: sed albetiam succi, ut pultere possunt,ita& febrem generare. Alios enim humores febres etiam excitare, de mitior in plurimis febrientibus exhalantis calidi conditio,& sopor,torpor, linguae mollities,sitisi carentia , Se similia quae cum effervescente bile minimE consisterentὶ atque ipsae etiam aliorumi saccorum citra bilem in febribus excretiones,indicare consueuerunt. Quod ad Hippocratem verspectat ' quis nescit illa ad tantum authorem non pertinere. Sed ut Galenus docuit' legitimum
o quidem esse libri principium: finem de victus ratione tractantem,Polybum habere aut horem: meiata. .ia. dium autem, in quod Galenus secundum commentarium edidit, insertum fuisse a rudi quodam de imperito librorum Hippocratis deprauatore,qui de febribus,itemque de venarum ortu disserens ;plurima tum Hippocrati aduersa,tum sensibus repugnantia protulit. Quare cum alimentari, de excrementitit humores singuli putrere possint:possunt iidem pro diuersa cuiusque natura, differentes febres excitare. In quibus hoc maximε aduertendum est,sanguineas nullam intermissionem experiri: pituitosas cum intermiserint, singulis diebus repetere;biliosas, alternis recurrere,de melancholiis
cas , quarto quoque die reuerti.
Ubi tria disquirenda occurrunt. Quorum primum est, num inter morbos solae febres periodost seruent; te inter has sanguineae per periodos exacerbentur ; aliarum verb periodi, num sint plures tribus. Secundum an praedictae febres,semper eum typum seruent: ut pituitosae quotidie neque ta dius repetant nec citius ibitiosae. alternis diebus nec frequentids recurrant, dc melancholicae, non ali s quam quarto quoque die reuertantur. Tertium demum, unde prodeat relatas febres,frequentius praedictas periodos Obseruare. primum ergo spectat. Sciendum est,petiodum seu circuitum , Galeno x appellari mo bi reditum ex ijsdem ad eadς per ordinem de circulum quemdam .Et typum definiri ordinem intensionum ac remissionum. Cum ergo praeter febres,alij morbi ut dolores podagrici, insultus epi- ileptici capitis dolores,aurium tinnitus:aut similes , per determinata quaedam interuali a aliquando remittant: alios etiam morbos a febribus periodicos esse admittemus. Sed num inter febres sangui- ineae etiam per determinatas periodos exacerbentur, maximbest controuersum. Galenus enim ut im L , i. a. hoc capi e retulimus' febres ait, internas phlegmones consequentes tertianos circuitus assi 2 continentibus aduenire profitetur. liquere scribit,cum sanguis putrescere coeperit,non amplius bonu remanere. sed iam adamarae
524쪽
bilis naturam transite:atque ideo triplex omninδ esse simplicium febrium genus, quae enim addit, ex sanguine putrescente fit iam quodammodo biliosa est. Quod scriptores vulgo ita interpretantur ut dicant,sanguinem putrere incipientem,ex parte pinguioris substantiae in bilem degimulata substantia, bilis periodos deinceps seruet. Contra Avicennas & sebrem exerescente fieri asseuerat,ie eamdem nullas plerumque exacerbationes pati. Quam controuersiam sic definiendam existimamus, ut dicamus febrem synochum legitimam , simplicem M. nulli alteri complicatam,non posse ex se periodicos recursus patii seu sanguis putres-Cens per aliquod tempus suam naturam lichi alteratam retineat, seu statim parta sui tenuiore in bilem stauam aut ichorem bilis naturae aemulum conuertatur. Etenim cum Galeno ipso authore' .sa morbi per periodos recurrant vel ob nouam generationem materiae morbum facientis in membro laeso ut in suppressione urinae a calculo.vno excluso,alio iterum genito adnotamus.Vel ob iteratam congestionem consimilis materiae in morbi sede,ve fieri aduertimus in recurrente melancholia idi pathica vel ob nouam transmissionem in partem primario laboranrem:quae frequentissima est cau- 4 ea lib. ,.sa periodorum in morbis ac praesertim in febribus,ut docet Pergamenus, . vel demum ob repeti. f.ν. ram excussionem materiae in affecta parte contentae:vt in doloribus nephtiticis aduertimus,& in se bribus ipsis, materia putrente,per recursus a minera excussa. At sanguine praesertimque in vass putrente nulla praedictarum cautarum interuenire potest,quae febrilem periodum causet. Non enim sanguis per interualla denuo generatur in venis neque ibidem de nouo congeritur, aut eo affatim per certa interstitia aliunde pellitur,aut attrahitur, nec demum inde excutitur:cum sanguis non alibi secundum naturam quam in venis contineatur,nec nisi sensima eisdem in membrorum alimoniam est uat,aut eba iecore influat, semper vasa plus aut minus implens dc sibi totus continuus. Cu-itis si maior aut minor copia hodie quam postridie putreat o hoc ex aliquo capite prodit a quo perperiodos putrere dicatur:sed ex eo tantum quod causa putredinis author maiorem aut minorem
sanguinis portionem corrumpat,& putredo plus aut minus serpat per humorem illi eminuum,cui primum impressa est putredinis labes. Nec potest nos a praedicta sententia diuertere,qui respondebit sanguinem quidem ex se per periodos non moueri; sed quia utiGalenus sentit cum primum putrer,pars eius tenuior de pinguior in bilem flauam vertitur, fit ut ex insito bili motu , per petiodos pallidae bili familiares deinceps moueatur. Uerum licet sanguinis illa dissolutio fiens, quae est mutatio totius sanguinis substantiae ad corruptelam ita procedat ut sanguinis ichor a reliqua eius crassiore substantia sensim secet natur: non tamen ille ichor bili respondens vere flava bilis est. Et licet id detur sanguinem lut dictum est: transite in bilem misi tamen illa ipsa bilis putreat,& consimilis humoris denuo putrentis , in febris focum noua fiat transinisso neque biliosa fiet febris . nec periodicas exacerbationes patietur.In casu autem de quo agitur,nec putrentis humoris partes heterogeneaedissolutae statim putrent,nec aliunde noua in vetias consimilis bilis fit transmissio. Et si per putredinem perseuerantem noua quaedam
fiat consimilis bilis generatior ea tamen ,ut putredo continua est, ita continuis si , non autem per interualla,quae periodicae exacerbationi occasionem praestent. Neque enim sussicit bilem flauam intra vasa putrem ut febris inde nascens per periodos exacerbetur. Nam febris ardens ab extrementitia bile intra maiora vasa citra nouam transmissionem putrente orta, nullas exacerbationes patitur. Quae si bilis ubicumque putrescens etiam absque noua ulla transi iissione, periodica exci- raret caloris praeter naturam incrementa,periodicas exacerbationes necessarid pateretur. Veruntamen cum experientia constet febres ex massa sanguinis putrente ortas, a princi po ad finem usque aliquando absque ullo periodico incremento perseuerare Galeno ipso authore ' alias a ,. . vero tertio quoque die grauiores reddi. Atque eas maximὲ quas internae inflammationes excitant. I
Iinb ω easdem singulis diebus sub noctem ingrauescere. Sciendum est,id non peruenire ex natura humoris putrentis, cui inditum sit periodicos huiusmodi motus obseruare:sed alia est talium perio dicarum exacerbationum causa. Tunc enim absque ulla periodorum obseruatione febres sua pet- currunt tempora,cum soli humores alimentarii massam sanguinis complentes , citra omnem aut notabilem saltem excrementitij humoris permixtionem putrent. Atque id quidem ideo quod san-gitini semel inducta labes natura inahoatum duellum continuante, nec illud per interualla remit tente) eousque in eadem maletia perseueret , donec vel a natura victrice putredo per pepasmum
donietur . vel contra ea,naturam aut ex parte opprimat, membrum ad necrosim deducem,aut eamdem in integrum animali extincto perdat. Periodicationes vero in febribus praedictae conditionis cum apparent id primum ex eo fit quod natura solita duelli & induciarum eum morbo alternare vices ivt de crisibus diebus decretoriis agetes suo loco docuimus diebus moueatur imparibus;& acrius ad morbu vincadu per eos de excitata:materiaque putrentc magis exagitans, ut effumationis, ua etiam Caloris incrementum causet.
525쪽
Acquia non unqi iam mitiora principia vitiorum sanguini impretarum initio natura minlis asuertit; neque ad monomachiam se primo statim die erigit: solent plerumque naturae motus in morbis praesertim sanguineis diebus paribus ex Hippocrate obseruari, ut colligitur ex eodem. it Lis a. ερν. LeundΛ singulis diebus aliquando sub vesperam tam continentes exquisitae,quam quae sympto- ω ...'Iia. maticae dicuntur, ideo exacerbantur ; quia per id tempus, magis quam praecedentibus horis , rei si, ι ς 3. pressa transpiratio, Sc seruorem febrilem.& partium inflammatarum dolores augeat. Tertio cum in
genere rogulares nonnunquam aduertuntur incomprcssae annotationes tertianarum
aemulaemon alia excogitari ratio potest,quam quod continenti complicetur continua scu tertiana, s eu alia, putrente scilicet simul cum sanguine,excrementitio humore bilioso,aut alto' Qui per inci'terualia ab abdomine in vasa transmissus periodicas exacerbationes causet, eo quo paulo infra exi plicabitur modo. Ita ex Avicenna ε in febribus intEmas inflammationes consequentibas tales ad ν i. c. ιν uertui Itur periodi, qaales sunt inquitὶ materiae quae effunduntur ad apostemata earum. Vel quod per caloris praeter natu tam contracti vitium,in iecore,aut alimentis conceptum bilis excrementiri a maiori copi quam antea Coeperit generari: quae deinceps in maiora vasa ob praecedentem fe- f 'ibrem imbecillia per tegularia interualla transmittatur dc putreat. Vnde Apone usis '' inquit, in synochis exacerbationum periodos non ante diem quartum solere obseruati. Clim ergo sanguineae febres seu synoesii legitimae ex se per periodos non exacerbentur: sed illae solum quae ab excrementitiis humoribus excitantur , atque inter illas intermittentes maxim E. Solei atqui de inhaes equentius non plures periodos admittere quam quotidianam, tertianam , S quartanam. Quibus longiores se nunquam adnotasse docet Galenus.' Quod si tardiores aliquan-'yldo rec ursus apparuerint, suspicari se ait, os potius ob errorem victus accidere , quam ab interna transiniissione in partem determinatam, regulariter adueniretim ,erroris & peruersionis artis, tali . credentes an 'istat. i Attamen Hippocraces quintanae, sextanae, dc non anae febris meminit: & cum f. um ιι,- Avicenna ' Ralis praedictarum, α septenae etiam mentionem facit. Recentior Esque nonnulli octa. lis '. I .... M decumanam etiam referunt, menstruam atque annuam. Quarum omnium periodotum ex- lib. en pl.i varia, ad proprios author es relata, legi possunt apud Schenchiam. ' Tum apud Forestum. 'I notandum existimo, illum in ca obseruatione, exemplum referre quintanae,quam sexta nam tu , L. io. dicauerim. Nam clim ea quatuor dibus naturalibus intermitteret, quinto Vero repeteret: si ut so-
'β lemus in bleuioribus periodis, ita in hac Sc anteccdentis paroxysmi diem, & alium in quo postmodum febris recurrit numerando includamus, ut fac icndum esse Colligitur ex Galeno. Talem pe-lriodum lex diebus constare inueniemus, eamque sebrem sextanam potius csse. quam quintanam. lii Quae ditieriae sed rarae Sc infrequentes febrium periodi,etsi aliquando appareant: non tamen plura tribus humori ni excrementitiorum genera statuenda insinuant. Omnes cnim tardioris recursus l .. .'ώ, subres,ab et idcm humoribus nascuntur,a quibus M aliaetvt mox explicabitur. - Quod ad secundam quaestionem pertinet. Dicimus non solum aliquas febres inueniri,qitae nul- t lam seruant periodi paritatem, sed vagae sunt,& incerto errore Vaganturiquas ideo Graeci . λαν, ται' appellant nos Crraticas nuncupamuS: sed praeterea experientia probari, biliosas febres singulis ali. l, Lis i. .li. quando dicbus inlladere, quas duplices tertianas nominamus; pituitosas contra, in alternos dies bi nos unius diei differre aliquando circuitus, scriptum est a Foresto singulari obseruatione i t mela α- . . . .: cbolicas dem sim citatiores habere periodos; atque inde dupli em tripliccmque quartanam nomi-e ρ r. nati, familiare est Medicis praxim exercentibus, Sc legi potest apud Galenum sed & tardius multo lnonnunquam melancholicas repetere docuit Avicennas, qui ' asserit quintanas, sextanas & similes ιερών. ab humore materiae quartana ruit homogeneo excitari in minori quidem quantitate , sed quisiit lcra istor .ac maxim E ex melancholia phlegmatica.
Tertia vero Se vltima illa quaestio,multo dissicilior est caeteris. In qua quidquid dicatur,non omni ex parte satisfacit: habentque lingulae sententiae aliquid, quod mentem remoretur:& cui non omnino intellectus acquiescat. Neque enim illa singulis humoribus familiarior periodo ium ratio, om- ,-ὶ diuersis planetarum pendet aspectibus: ut Aponensi Videbatur. Quem refutat Pleus Miran- εν-t . iνJdulanus. Etenim.oporteret sub cadem coeli configuratione non nisi unam speciem febris saltem -n I eadem ciuitate posse excitari. cum tamen eodem pen E momento, in grandioribus prae sertim depopulosis urbibus, varias febres diuersos occupare experiamur. Sed neque a sola humoris copia, ut Alexandro placuit, febrium periodi euariant: ut probat Mercurialis. Non ab spccifica cis usque
a Pot a. d. humoris proprietate, ut censuit Gentilis: aut eiusdem particulari natura , ut loquitur Altima. h. p Quoniam tantam periodorom varietatem minime aduerteremus in febribus ab humoribus 'eiusdem generis excitari, si pro sola cuiusque natura Ec proprietate euariarent. Cum enim una sit cuiusque linmoris natura Sc proprietas, quemlibet unicam periodum seruare, nequc unquam ad aliorum humorum periodos diuertere oporteret. Neque s ut Fernelio visum est
526쪽
a proprietate putredinis singulorum humorum certa ea periodicatio prodit. Quoniam putredinis
proprietas non sol sim pro materiar diuersitate euariat: sed etiam pro causarum putredinem inse. rentium varietate, imo & pro earumdem intensionis ac remissi oliis ditarentia. Ex quibus cum mi. rum in modum varia emergat putredinis humorum proprietas:si exinde diuersitatis febrilium periodorum causa nasceretur , oporteret earumdem numerum pene esse infinitum,pro indefinita non
indiuiduali solum sed etiam speciali, tam discrepantium humorum secundum M praeter naturam
genitorum,cuariata putredinis proprietate.
Quare si quidpiam in re tam dii sicili in medium afferendum est; videtur, omnem diuersitatemperiodorum febrilium,pendere a varia ea aptitudine,quae in singulis humorum speciebus inest, putrescendi ad eum usque gradum putredinis,ὶ quo membrum in quo est mittera x fomes febris, ad
excultionem materiae putrescentis irritetur. Cumque humores tam eiusdem quam diuersae speciei, alii aliis citius aut tardius multiplici ex causa ad eum putredinis gradum perducantur: accidit se. brilium circuituum alios citatiores,alios tardiores esse. Ea autem varietas aptitudinis diueris, pen. detιtum ab speciali humoris natura,& copia:tum a Parcis,in qua febrilis minera est,iuuet so M sensu
α robore, maioreque aut minore intemperie.
Α particulari quidem natura humotis,aduenit febres ex pituita excrementitia secundum natura genita quotidie recurrere. Non sollim quod humidior,facilE putrescat:led praeterea quod viscidior
Caeteris copiolaus inquinamentum putredinis in Ira nera relinquensi sit in causa celerioris corrup-ptionis eius quae secundb in mineram influit. Vt aduertit Galenus. Cium tamen vitrea frigidior tardiu que putrens,in epiata,ex Avicenna- ω Hollerio, ' tertio quoque die aliquando,aut quarto, vel maioribus etiam fortasse interuallis commoueatur. Melancholia quarto quoque die frequentius petiodicat. Quhd crassior de terrestrior,non soldm difficilius putrescat:led etiam minus inquinamenti in minera reliquata Media inter utramque est bilis quae M siccior pituita, delium idior melane holia,tardius illa,citius autem hac putret: M priore quidem minus inquinamentum in minera relinquit, sed posteriore abundantius. A maiore aucem aur minore humoris copia, non solum accidit pituitam solitam in nobis maximE abundare, frequentiis mas obseruare periodos, quotidi Eque reputrescere: melancholiam vero quae minima copia in nobis generatur,rarissimos circuitus facece, atque in quartum diem frequentids differre febris exacerbationem : & bilem in vitiusque medio consistere. Sed praeterea inde plerumque aduenisicircuitus febrium ab eiusdem speeiei humore genitarum, multifariam euatiare:tum aliquot horis citius,aut tardius recurrendo: tum ut scribit He eulanus f quod si it phlegmatica propter paucitate phlegmatis paroxysmant paroxysmis tertianae, sic etiam aliquando cholerica, propter eius multitudinem, paroxysment paro xysmis quotidianae. Ab obtusiore autem, vel acutiore sensu partis in qua febris fomes conseruatur, atque ab eiusdem vario robore, maioreque aut minore intemper et quis est qui non concipiat, eandem consimi . iis humoris copiam celerius aut tardius putrer celeriusque aut tardius ad expulsionem concutit unde per . odorum frequentia, aut raritas maior,euidenter aduenit. Et liche in particulari cuiuique
humoris natura quam propria temperies, propriusque substantiae modus constituunt ) familiarior ille periodorum recursus praesertim fundetuRex praedictis tamen omnibus variecombinatis, ingens ea petiodorum febrilium varietas nascitur,quam quotidiana experientia manifestat. Verum in tanta typorum non satis explicabili diversitate,clarius multo exponetur; cur paroxyD motum sebi ilium a ij aliis sint longiores. Id enim Galeno authore F ex tribus causis oritur Quarum prima est humotis multitudo aut paucitas;crassitudo, aut tenuitas,figiditas aut caliditas. SecundAvitium aegii robur aut imbecillitas. Tei tib demum habituε,ses texturae corporis raritas, vel densi, tas. Moties enim humor est multus, rigidus,crassus: vires imbecillae, de densus corporis habitus: Iongissimi sunt paroxysmi. At quando humor est paucus,calidui de tenuis,uires robustae i de corpus
aegri rarum 2breuissimae fiunt accessiones.
Tandem periodorum ordo& constantia,ab aequalitate materiae secu nddm eius naturam, de copiam a paritate roboris membrorum,tam mandantium quam recipientium 1 dc ab obseruata simi It
527쪽
gnosticaea appellamus, quae illas praesentes indicant Ec easdem a Caereris febrium generibus discernunt. Quae Gai. ' de Avicennas sex capitibus peti docuerunt. Scilicet a calidi effumanti, conditione,a pulsu ab urinis,ab inuadendi modo, asymptomatibus febrem consequentibus , &a praecedentibus eausis. Atque haec non diuisim sed coniunctim sumpta, febres a putredine ottas 1 caeteris certo dissociant. Ac primδ calidum quod a febricitantibus exhalat cum in ephemera laborantibus respectu ad caeterorum febrientium calidum,sit mite, in hecticis vero principio quidem suavesed postmodum mordax percipiatur: in putridis contra principia plus aut minus acre a tangente sentitur mox autem mitius apparet,ic Medici haerentem manum vix pungit.Secundd in putridis, pulsus peculiarem quamdam habet inaequalitatem tum systematicam tum singularem;Colle chivam quidem, quod cum in his febribus, natura putridis vaporibus facultatem opprimentibus varie reluctetur,modo celeriorem,modo minus celerem pulsum faciat . aliquando vehementem, alias languidum: prout scilicet facultas vel ab onere opprimitur, vel se aduersus materiam opprimentem erigit. Praeterea quod ut dicebat Gal. ' in principio quidem putridarum pulsus submersus M profundus,paruus,angustus,frequensque sentiatur:per augmentum Verb & vigorem eleuetur magnusque ac velox reddatur. Singularis autem eiusdem pulsus inaequalitas,ea est, quam Galen. labrilem inaequalitatem appellat:quae non in eo consistit tui Stephano Atheniensi placuit ὶ qubdextremitates dilatationis velociores sint mediis: sed quod in principio praesertim M augmento febrium putridarum, ea sit disparitas velocitatis diastoles ad systolent ut cum maior sit necessitas expellendi copiam fumidorum exerementorum quam contemperandi Calorem praeter naturam auctum systole velocior sit diastole. Tertio,vrinae cum in caeteris febribus semper appareant costae,vel simillimae coctis, quod serum M illi permixta aequaliter alterentur in putridarum tamen principio ut plurimum sunt crudae , vel obscura coctionis rudimenta prae se ferunt; humoribus scilicet nondum per pepasmum separatis. Dixi ve plurimum, quo tum pestilentes exciperem;in quibus per integram morbi durationem uriis nae plerumque sunt simillimae fanis:tum ut admonerem,eas per initia caeterarum febrium quando natura nondum aggressa est materiam peccantem, non differre ab urinis sanorum. Quartis etsi nulla aliquando peculiaria accidentia febres putridas praesertimque mites comitentur, ut habet Galenus f saepius tamen varia infesta symptomata quae in aliis vix, aut ne vix quidem apparent, minus mites:& plura malignas huius ordinis febres consequuntur. Talia sunt capitis dolor, iactigatio,nausea vomitus,ingratus sapor linguae impressus assumpta omnia inquinans, eiusdem linguae nigredo,animi deliquium .delitia Be similia. Quinto,ut frequentius ephemerae de hecticae primatio inuadentes, vehementioribus causis pro .lcatarcticisti euidentibus excitantur ita putridae solent magis ab internis M antecedentibus pro . moueri. Licht enim praecedens aliqua causa externa febriendi occasionem dederit: non tamen illat citra apparatum humorum peccantium,potuit putredinem concitata. l Demum putridis febribus particulare est,cum perfrigeratione,horrore,aut rigore inuadere. Veli saltem praeuiamquamdam habere lassitudinem, aut cacochymiae signum aliquod praemittere. Quod is qiuaedam ephemerae quas leuior cutis constipatio excitat, Cum perfrigeratione aut horrore invadant:tales in putridarum sunt confinio,& ut plurimum in eas degenerant. Inter illas autem putria: das,quotidianae cum perfrigeratione:tertianae cum rigore; quartanae Vero in principio cum horrore, bi autem durauerint dc iam sint progressia etiam cum rigore inuadunt. sed quales sine hi affectus de quibus ex causis excitentur disquirendum hoe loco videtur. Perfrigeratio quae quotidianarum intermittentium exacerbationes Inchoat, Sc cum pandicula. tione de oscitatione saepissime aduenit i quas copiosus vapor minimdm acer artuum aut mandibuta tantum musculos replens Ec contrahens excitat. Est frigoris quidam sensus,qui in externis,auti extremis saltem corporis partibus, absque ulla concussione,aut vibratione sentitur. Quam frigiditatem non frigidus quidam vapor causat qui ab internis partibus ad externas irruens, his refrige. rationis sensum imprimat:sed illa priuatiue tantum causatur ex defectu influentis spiritus vitalis. Qui per earum febrium initia ad ima eorporis euocatus,externa membra destituit. Intro vero reuocatur,ut cordi a putri vapore qui a minera aut foco febris ex putrente pituita eleuatur oppresi, se suppetias ferat.
528쪽
Rigor qui aut hore Galeno nulla etiam subsequente labre aduenit aliquando i licet conitatium
visem laetit Hippocrati. Et qui exquisitae tertianae,ae iam progressae quartanae paroxysmos praeit: est mustulorum totius eoi potis motus concussi uus, cum Vel sine actuali refrigeratione, quo facultas lib. . animalis parti sensili ab aliqua causa noxia irritalae compatiens,quod molestum est expellete conatur. Rigotem quidem musculorum totius corporis motum esse concussivum,docuit Galenus. , Atque in Leo formalis rigoris ratio consistit.Eumdemvero saepius cum perstigeratione apparete dixit idem Pet. fgamenus quod bifariam contingit. Ac primum si quando crasti sti gidaque pituita per otium & erapulam in habitu collecta;ab exercitio,ira,balneo, ut consimili causa coniuncta agitetur, rigorem si- rarmul cum manetlasta perfrigeratione prouocat: ut in episa: dc citra sebrem nonnunquam , quemadmodum duabus historiis confirmatum est a Galeno. Partibus stilicet musculosis a stigidiore pituita Γ cM. , exagitata perfrigeratis,ic simul ad noxij expulsionem irritatis. Alias vero cum actiores Reci seu ex
detetminata abd. minis sede pet initia febrium tertianarum intermittentium, seu a maioribus venis ... proxim E ante continuatum clises m vapores ex parte soluti per partes sensiles effunduntur: externa primum refrigerantur,mox etiam rigent. Atque haec ideo,qubd eum natura primo quidem conetur,m . M vi
per spiritus in eoi potis ambitum diffusos, praesto esse internis partibus sensibilibus quae peream va-l 7 potis actis effusi linem laeduntur;iisdem intro ieeurrentibus, externae partes calido influente destitutae frigent. Quoniam veto id, ad offensam reprimendam non sussicit, facultas animalis parti laesae compatiens,& ex instinctu organis sibi subseruientibus imperans:per musculorum concussionem, nititur quod laedit expellere. Atque perfrigerationi praeeedemi,statim suecedit conculsio Se rigor. Quorum sensus ut plurimum a lumbis incipit,vi cum experiensia docuit Hippocrates. udd nerui a tum botum vertebris per abdomen disseminati,& primo laesis partibus compatiantur,oc primis in mustu.los per quos iidem disperguntur,concussionis imperium communicenr. Aliquando vel , rigorem absque ulla actuali restigeratione diximus excitari cum ramen sic etiam rigentes se pet frigerati existiment,ut ammaduet sum est a Galeno' dc nonnullis vehementiore tertiana licEe intermittente laborantibus aduenit. In quibus calidus ille acErque vapor quia materia in minera concussa exhalat, tantae est tenuitatis,ut quam eiiissim E in corpus uniuersum effusus,ic habitum ipsum corporis fui notat G.lenus ρJ sua aeredior infestans,recursum spirituum ad intra remoretur. Iidem veto sibi ideis frigere videntur,clim non sint perfrigerati:qubd imaginatio, ea quae internarum partium assectiones consequuntur,cum his accidentibus concipiat,eum quibus similes affectus nobis ab extra adueniunt. uti melancholicorum,phreniticorumque errores indicant: dc qui ex vario corpotis affectu in diuet. sa somnia ferunt ut confit mane. Rigere autem ab externa causa,non alias saepius quam perfrigerati,
Coneussi si autem huius motus,quem rigorem appellamus, essiciens eausa : nec sola est materiamotbifica, ut palpitationis,nec facultas simul cum causa morbifica ut tremoris; sed sola facultas, im beeillis qiidem ad resistendum ob acutiem sensas partiam, Vt Galenum explicamus. ' Sed robustas ,. .,ι . ad expallionis enixum: ut Avicennae sententiam interpretamur. Facultatem autem intelligimus non spontaneo instinctu agentem, sed a causa noxia irritatam mon aliter admodum quam in conuulsione. Ea tamen est differentia quod facultas per solum mater transcursum irritata,rigorem faciat : Quae actius laesa a causa in parte neruea consistente,conuulsionem inferat. Umadmodum Galeno ipsol, docente, ex leuiote causa, tussiendi impetus quem Graeci κῶρπει vocant, ab acriori vero,tussis
At noxium molestumque illud tigorem prouocans,licet sit varium t aere scilicet pharmacum viceri delicatimum impositum,combustio,puris aut semipuerentis materiae I phlegmone aut a vasis in abscessum exeuisus de occurrentia fiigida quae calidam essumarionem continuo a nobis dimantem eonsertim intro reprimunt. Tamen hoc loco per noxium illud,solum intelligimus halitus, aut humores qui per sensiles corporis partes moti, nec liberὶ permeantes eas vel sua agritudine msrdent, vel insito stigore contrahentes,vehementius inserunt. Hortot tandem inter rigorem &perfrigerationem medius , quem debilissimum rigorem vocat b. Hippocrates, subita totius cutis de suppositorum musculorum Cum vel sine perfrigeratione inaequa-- , .lis commotio,quam excretrix neultas 1 noxij alicuius occursu irritata causat. Eam autem euiden tiorem euiis quam musculorum subiectorum in horrore commotionem rectE descripsit Galenus elim inquit,quando per exigua valde interualla ae tota cute inaequalitas M veluti asperitas consistit, nonnullis partieulis depressioribus,nonnullis elatioribus apparentibus fit id symptoma quod horror appellabatur. Cuius causae proximae sunt eaedem quidem quae rigoris: sed materiam vel copia minorem, vel qualitate mitiorem esse oportet,vel tardius motam:& partium lasarum hebetiorem sensum, vel robur ad resistendum maius.
Caeterum tribus his symptomatibus pristigerationi scilicet horrori. 3e rigori;atque his duobus prP
529쪽
3 1 Artis Medicae pars posterior.
settim eo minane est eas habere differentias: ut alius sit criticus,alius periodicus alius demum stin ptoniatieus. Criticum s licet minus strictu i eum rigorem appellamus,qui per febrium continuatum stitum Se vigorem apparet: quod eri sem de bubiram sensibilem excretionem morbos soluentem vel irritum naturae conatum proximε antecedat. Hinc Hippocrates' a febre ardente habito, rigore superueniente, fit solutio. Ery si ligor incidat febre non intermittente, aegro iam debili, lethale est. Nec non quibus in febribus sexto die rigores fiunt, difficile iudicium sequitur. Periodi eum vero illo nite imus qai febrium intermittentium paro Xysmos inchoat, cuius Hippocrates meminit. Quibui in febribus quotidie rigores fiunt, quotidie febres soluuntur. Symplomaticum tandemseum nominamus, qui vel initio febrium continuarum aduenit, vel citra febres aliquando ex ei
Sign 1 distinctiva differentiarum febrium putridarum, ex primo Ac tertio capite desumptarum , infra persequemur: quando proprii capitibus de singulis illis speciebus tractabimus. Continuas verb ab intermittentibus cum inchoant ipsoque initio discernere non semper est facilὸ, perseuerantos tamen facillim h distinguentiis. Qui re ubi iam satis quae ad praedictarum febrium uniuersalem diagnosim sumus persequutit ad earumdem signa prognostica explicanda conuertamur. Quae vel eas imminentes produnt, vel qualis futurus si earum successus indicant. Imminentes significant, spontanea lassitudo, frequens non assueta pandiculatio & oscitatio , admotum torpor, somnus torbulentus, vigiliae inconsuetae dc a nulla manifesta causa procuratae hypochondriorum tensio, vasor uni turgentia dissicilis respiratio, pulsatilis capitis dolor, in appetentia, nausea copiosa fictentii in excrementorum excretio, dc similia quae humorum ad putredinem inclinantium copiam denotan r. Quod ad futurum autem silccessum pertinet. Primum febres longas aut breues suturas indie bunt ex Hippocrate haccessiones&constitutiones morbi anni tempora . circuituum successiva incrementa, suinptomata mox apparentia, urinae alui excrementa, dc sudores. Quaecumque enim ex materia frigida, S: hyeliae vel autumno excitantur,quarum paroxyisai aut exacerbationes lent E ingrauescunt. Sc mitia habent succedentia sympto mala,cum urinis,& alui recrementis crudis, sudoribus nullis longitudinem portendunt. ae vero conti a ex calida tenuique materia, aestate aut vere accenduntur, ΔΓ prompto ad magnum vehementiae incrementum euehuntur. Cum saeuis symptomatibus, dc excretorum cruditate, breties sunt, sed lethales. At quae cito mitescunt cum Celeri excrementorum coctione : salubremi breuit item pollicentur.
Quae demum inter utrasque nutant, mediae sunt conditionis. Sed 3t quibus accessiones fiunt quacumque hora dimis rit febris: si sequenti die eadam hora inuaserit,disci lis hoc est tardae iudicitionis est malam; ' febres enim stati Sc constantis motus,seu eadem semper hora recurrant, seu pati proportione anticipent cum a firmitate Causarum, i Ilam accipiant certi motus constantiam, difficulter soluuntur. Item febricitantium non omnin5 leuiter pernianere corpus, Ac nihil minui: vel etiam plus quam ratio postulat, colliquescere malum Illud enim morbi longitudinem di hoe vero imbecillitatem significat. 4 Nec non ebricitanti si sudor crebro accidit,febre non deficiente, malum di prorogatur enim morbus,& multam fignificat humiditatem. Per anni praeterea constitutiones in siccitatibus quidem febres acutae fiunt x in pluuiarum autem multitudine, magna ex parte fiunt febres longe. Ex quibus vero maior aut minor securitas immineat,grauiusve aut leuius periculum timeatur: praeterquam ex his quae libro de iudiciis morborum docuimus patere potes ιbreuiter etiam hic secundum doctrinam Hippocratis explicare iuvabit. Febres enim quaecumque non intermittentes, tertia die fodi iores fiunt magὶs periculosae: quocumque autem modo intermiserint, periculum abesse significant; ε& lichi non omnes continuae sint lethales,eaedem tamen periculosae. Etenim acutorum morborum non omnino tutae sunt praedictiones, neque salutis,neque mortis. Interim quibus circa dentes in febribus lentores nascuntur. vehementiores febres fiunt humore scilicet a capite
cli stillante, de vaporibus ab infernis sedibus eleuatis circa dentes prae ardore febrili concrescentibus. Quod si ad eam vehementiam febr Is sit euecta,ut aegrotum in frigido ambiente commorantem lita scilicet ut ei quidem frigidum inspirare liceat. ab eodem tamen transpiratio non reprimal tur vehementer uri aὸ huc contingat:exigua salutis habenda spes, ut habet Galenust quod vehel mentissimi interni incendij ea sit euidens nota. Quaecumque praeterea continuae,quibus grauiora symptomata superueniunt, caeteris sunt peri-iculosiores. Hinc in febribus non intermittentibus, si partes exteriores frigidae, interiores urantur, i de sitim habeant, mortale quia ad inflammationis aut erysipelatis in aliqua prosundiore corporis
530쪽
parte indicium est,ta vel maxime malignas,vel lipyrias sequitur. Item ὶ febre habito, si tumore non existente in faucibus strangulatio repentς euenerit lethale. ' Quod sit periculosissimae anginae super- luenientis nota. Si autem morbo acuto alius acutus saperueniat, lethale. Et si ei quem febris tenet lceruix repent peruertatut 6c vix possit deglutire ex laxatis ad interiora vertebris a repentina musiaculorum ceruicis inflammatione tumore in faucibus manifesto J non existente,lethale. ' Item fil-llidi sudores cum acuta febre facti,mortem significant cum mitiore,longitudinem morbi. ρ Praeterea' si in febre non intermittante labrum aiu supercilium aut oculus aut vasus peruertatur qui conuuia lsiui sunt motus in si non videat,aut non audiat ἱ propter sensibilis saeuitatis imbeeillitatem J iam de lbili corpore scilicet infirmitate etiam vitalis facultatis se manifestante; quodcumque horum factu fuerit, prope est mors ' Et quando in febre non intermittente, spirandi dissicultas fit , & delitium . f seu talia cerebri vitium, seu partium spiritalium inflammationem sequantur lethale. Praesertim si italia symptomata consociata continuae febri,continuo assideant. lSimilitet in febribus .circa ventrem vitio fortis,& morsus oris ventriculi, malum, iob periculum erysipelatis veneticuli. Item in febribus acutis conuulsiones εc circa viscera dolores fortes 4malum. Talia enim cum disiunctim apparentia sint mala: illud, ob grauem offensam principi parti comunicatam.hoc vero propter phlegmonosam viscerum affectum v coniuncta adueniant deteriora et unt. necnon.' Quibus in febribus acutis.atque adeo ardentibus,inuoluntarit effluunt lachrymae: his esti l si quidem reliqua non sint exitialia ὶ ο naribus sanguinis eruptio spectanda. Qui incommode haber, i his non sanguinis eruptionem, veram mortem portendunt. Illis enim effluunt lachrymae, si signas coctionis praecesserint;quod natura ad excretιonem per nares inclinans et vapores praeuios effundat, qui ad internam oculi angulum in lachrymas concrescunt , dc materiam expurgandam imminere: monstrant. His verti ob imbecillitatem faculcatis rerent ricis glandium oculorum, atque ideo totiust cerebri infirmum robur,sponte effluunt. Cerebrum autem dc partem principem, prauis aliis signis si-' mul apparentibus imbecillem esse,lethale est Praeterea in febribus,a somno timores,aut conuulsiones,malum. ' Neomirum ubi enim somnus laborem facit,lethale. 3 Et in febribus,spiritus offendes, malum. Conuulsionem enim significat. At febri superuenire conuulsionem malum est. Tandem febricitanti sudor s aut alia vacuatio a qua febris solutio sperari posset superueniens , si febris non soluitur,malum. Plorogatur enim morbus,dc multum humorem significat Item si ligor incidetit febre non deficiente, iam debili existente virtute,mortalα ' Decretoria enim quae non decernunt morbum scilicet soluendo aut mi nuendo saltem lethalia sunt, aut dissicilis iudicii. ' Et vani omnes facultatis excretricis conatus, materiae morbi fieae malam qualitatem , infirm-mque naturae tobur
ostendunt Quod in acutis affectibus,valde est perniciosum.
uniuersali ebrium humoralium,seu putridarum curationG
C A p v T X. CVm omnis curatio quae rationali methodo instituitur per indieationes progrediatur; ita in de. libenda febrium humoralium seu putridatum curatione,procedendum est nobis; ut primum inuentis generalibus indicationibus, mox dc quo oldine, de quibus auxiliis, illis satisfacere oportaat
Indieationes autem curatiuae omnes, a duobus prauettim fontibus eruunt utia morbo scilicet, qui contrariis curatur;de a natura quae similibus conseruatur,ut susE ' explicabimus. Natura quidem ad sui conseruationem alimenta requirit, quae de illi per morbum imbecillae, mini. mum negotium inferant:ω nollum sua qualitate fomentum morbo subministrentii . Morbus autem hic cum sit calida intemperies,stigidis remediis indiget, ut curetur.Et quia immii dicas calor exsiccando procedit humidis etiam opus estivi exsecatio quae per accidens sequitur, praecaueatur,& caloris actio secundum id retundatur. Verum quia praesente cauta impensisis calefaeiente humore scilicet putrente aut effervescente, vixi ac ne vix quidem immodicus ille calor reprimi potesti enitendum est, ut putredinem coc Ceamus, feruor Emque temperemus;&s quid putrefactum est,uel superassatum, quod in naturalem statumi restitui nequeat.consequenter expurgetur. Feruorem solius excrementitiae bilis hic consideramus:eul uti pmuidere oporteat, infra quando debiliosis febribus partieulatim tractabimus,docere conabimur. Putredo autem,etsi a pluribus causis ut supra docuimus exeitetur: duae tamen sunt eminentiores laaeteris de frequentiores. Quatum prima est, aetis ambientis specialis constitutio, ea qu* in nobis contenta sunt aut solidas etiam partes corrumpens. I