장음표시 사용
531쪽
34 Artis Medicae pars posterior.
Altera verδ est,prohibita transpiratio; seu materiae,seu viatum vitio adueniens. Puttedini ab acris ambientis piaua constitutione, si detumque influxu naseenti, qua arte prospiciendum sit 1 pauid inlatius, quando in specie de febribus pestilentibus ti malignis agemus, explica.
Pcohibita autem transpiratio, quia obstructionem sequitur; l maiorum vasorum simul eum ob. structione cutis, aut citra hanci vel minorum vasorum: non antε libera reddi potest, quam omnis auferatur obstructio. Ae cutis quidem obstructio fit, vel den satis exiguis meatibus ab externo stigora: aut eisdem astri. ctis ab ast tingente balneo aluminoso caleantho de, ferreo, aut simili: aut eiusdem poris insattis, tam aetassis & lentis humoribus, quam a succis, qui ex ira feruentes affatim de eum impetu in cutem inunt. vasa autem obstiuuntur.vel ab humorum copia,& sanguinis massa, maiora vasa ad vires replente: ut in exquisitis continentibus,quas synochos putres appellant. Vel secundδ ab axcrementitiis tantum humotibus, eopia Sc qualitate, eraditie scilicet M visciditate pocantibus. Quod in his omnibus intermittentibus accidit, quae a crassis viscidisque suoeis generantur:necnon in continuis proportionatis quae eiusdem sunt conditionis,& in quibus nulla est plethorae nothae suspieio. Vel teteio eadem obluuuntur utroque concurrente vitio multitudinis sciliaet de crinitiat, ae viseiditatis humorum excrementitiorum. Quemadmodum aduertimus tum in plurimis continuis quae cum intermittentibus complicantur: tum in his eontinuis proportionatis in quibus plethora notha 'a ctatarum viseido. rumque succorum pet mixtione aduertitur:ae in illis intermittentibus in quibus plethota quidem invenis, gaeochymia autem extra vasa adnotatur.
Que cum ita sint, cum ex Gaseno quod ultimum in resolutoria methodo est inuentum , id pri. mum omnium in curatione sit peragendum:ab obstructionum curatione, auspicandum erit. Mox se. t agendum, ne putredo serpat. Tertio quod semiputre aut naturae inutile redditum fuerit, expurgandum. Ac tandem si quae residua sit intemperies,temperanda. Quare primum quibus auxi Iiis obstructiones tollere oporteat, perquirendum est Quaecum neque in eadem semper sede consistantι neque ab eisdem, sed a diuersis causis generentur: non eodem ted differentibus remediis, pro varia causae Sc sedis coaditione,illis subueniendum esse videtur; ut a Galeno expressum Iegimus. Et quia haec, non satis concinna methodo,i md imperfecth a vulgaribus scriptoribus explieari eonsueuerunt: nos enitemur rem totam sic docere,& in communibus praeceptis ita instruere iuniores, ut facili a te iti curandis febribus, quasi manu ducantur. Ergo si in maioribus vafis sit obstructio,quam iaceorum alimentariorum copia inferat: ex his quae de seopis mittendi sanguinem - disputabuntur,sanguinem vena secta mittendu esse statim indicabi tur. Ea copia .quam superabunsantia requirat, bc vires tam praesentes, quam quae ad morbi usque solationem requitantur. ferant. His D cum expediet J praemissis auxiliis,aluinam colluuiem purgatibus, quae ibidem praemittenda docuimus. Quod si praedictae vaso um obstiustioni coniuncta sit cutis obstructio:eidem mox prospiciendum est, pro natura causae quae eamdem obstructionem intulerit; uti a Galeno explicatum est. Si enim eutis a frigore decisata sit.molli flictione, rarefactione de illitione cum oleo amygdalarum dulcium eo tem laxante. illi subueniendnm est. Frictione illitionem.& illitione frictionem comitante: ne a ratefactione illitia poros occludatised eutis ab illitione laxata, acilius a frictione rarescat. Eiusdem autem alit ictionem emundare conueniet, vel illitione laxante lenitόrque digerente, ex oleo liliorum , aut amugdalin I cum aequis chamae lini portionibus: vel tepente aquae dulcis balneo. At si crassities, lentor ve succorum .eandem excitauerit: supra, quibus tollenda sit, docuimus,& mox iterum expli uabimus, Demum si a succis petitam seruentibus de simul cum impetu in cutem irruentibus, facta sit cutis obstructio sudore per ea prouocato quae ς fuere recensita illi medebimur. Si obstructionem autem grandiorum vasorum causet sola viri usque ordinis humotum simul mixto tum copia:eodem phlebotomiae remedio primum, mox etiam sobseruatis obseruandis purgatione lopus erit. Cum enim non alia ratione securius quod in vasis superabundat detrahatur, quam secta vena ad impulitatem praeterea tollendam, humoribus excrementitiis vel turgentibus uel coctis: purgatione etiam indigemus. Neque obi jeiatur, quod colligitur ex Avicenna, sanguinem esse si aenum bilis,si quando haec putrens aut effervescens sanguini in vasis permisceatur: istumque eo easia detrahendum non esse. Etenim si bilis sanguini per vasa confundatur.quanta sanguinis portio respectu ad totam massam effunditur,tantum de bilis respectu ad id quod sanguini permixtum erat,detrahe ruris
Et quod reliquum erit sanguinis,aequὶ erit residuae bilis stimum, atque tota sanguinis moles, totam illam bilem reprimebat.
532쪽
si veto mulia bilia in aliqua parte grandiorum vasorum:pauco sanguini permixta, non liber hilanspirans putreat;in caeteris tamen vasis etiam superabundet sanguis;quia huius copia magὶs im- lpedit liberam bilis in praedicto loco putrentis transpirationem, erit etiam ille incisa vena educen- ldus. Quo casu,non crit phlebotomiae improbandum auxilium,si forth a celebrata sanguinis misso- ne febrilis fetuor increscat:scilicet humore illo puerente,vapores putres copiosiores quam antea,adeor & uniuersum corpus mox effundente. Siquidem eo remedio omissb, per impeditam transpira-ltionem succorum in vasis contentorum, certior interitus sequeretur: calido inuato per oppressio- lnem suocato. Et licet quod praescribitur, ad eum fructum qui sperabatur non perueniat mon prin ipterea culpandum est,ut solent vulgMes:qui non aliter quam ex eventu, de praescriptisMedicorum
At si utrumque vitium humorum scilicet copiae, dc crassiti ei aut visciditatis ad obstructionem
vasorum: u in cadem sede,seu in diuersis,concurrere aduertaturiimb & cutis etiam adsit obstructio. ina id eo casu agendum sit optime Galenus' his verbis explicuit. Si plures causae aliquando i D. M eoibunt omnibus per contraria Occurres. Siquidem fieri potest,ut de coarctatum si colpus . Ec exigui meatus densati, de multi simul ac lenti humores subsint In huiusmodi autem eausarum comple- ixu coepisse a sanguinis missione conuenit: ac abundantia vacuata tum ad extenuandos humores venire,ab hoc ad remittenda quae sunt constricta,& rarefacienda quae sunt densata. Quhd si excrementitiorum humorum sola crassities aut visciditas,citra multitudinem in vasis, aut suspectum sanguinis motum obstructionem faciat,inutilis quidem est phlebotomia:sed pro ratioce antecedentis materiae,quae posset a primis viis in partem obstructam deobstruentium remedio tum usu deerrare,quia tui notatum est a Galeno in) eius quod facere potest obstructiones, affluxam compescere oportet. purgatione i quae sola cruditatum primas vias occupantium in partem obstructam affluxum compescere valet) erit opus. Ad vitium autem succorum,obstructionemque m ta . tollendam ex eodem Galeno' aduersus crassitiem quidem attenuantia conuenient, visciditatem v autem incidentia de detergentia emendabunt. Quia Vero horum plurima calida sunt,a quibus me. tus est ne putredo dc febris augeantur: ea in hunc finem eligenda erunt, quae citra manifestum calorem obstructiones reserare possint. Qualia forent radices cichorei, lapathi ac praesertim acuti, gramini; asparagi de brusci:cichoret,endiuiae,capillarium ac similium folia: oxymel dilutum,stru- pus aceto sus,& his paria.
Tandem si obstructio quae febri occasionem praestat, sit in abdomine, ut solet in febribus intermittentibus accidere. Antequam quid agendum sit doceamus, distinguendi sunt casus. Vel enim cum abdominis obstructione nullum in grandioribus vasis plethorae exquisitae aut nothae vitium coniungitur:imh parcus est sanguis. Quae partim ex colore habitus,& vasorum concidentia, partim ex pulso Ecvrinis deprehendi possunz. Vel contra alterutrum peccatum inest. Atque iterum, utroque casu,abdominis obstructio,vel a crassis fit &viscidis humoribus,vel a tenuibus aut mixtim ab utrisque. Si ergo me nieri, dccircumstantium obstructio,citra peccatum in maioribus vasis accidat Ieaque vel a tenuibus humoribus,bile scilicet flaua,aut alio qui sero sit eliquatus causetur: aut plismone simul coniungatur. Citra venae sectionem,leni meditamento quod minorans appellatur.3c cuiusuis irritans primam regionem nou transgrediatur,moliri purgationcm oportebit, ut quod in motu est aut fluxile atque ided quadantenus turget,evacuetur. Tum ad ea quae obstructiones tollunt per ivlapia,apoχemata, tus.& semicupia,si expedia transeundum est. At si eadem a classis de viseidis suecis inducatur,qui omnino infarti sint dc Laereantmec phlebotomia indigemus, neque ante purgatione est opus quam 3c humores attenuati sint dc incisi, & partes obstructae laxatae fuerint. Si vero plet hora simul seu exquisita seu notha, in vasis deprehendatur, obstructione in abd mine ex tenuibus & ex parte turgentibus nata : primum leni medicamento expurgatio facilὀ eedentium procuranda,mox mittendus est sanguis Atque ita,ne praemissa sectione , praui illi hum res facile mobiles,trahantur in venas,8c seruore illic inducto, affectum grauiorem reddant. At si humores firmi sint dc infarti,phlebotomia tantum principio indigebimus, praemita aut subsequen te clystere ad faeces aluinas eluendas; mox vero ad ea quae vitium humoris obstruentis emendent, de obstructionem tollant transeundum erit. Verum cum ex praedictis duo videantur sequi, neque omnem obstructionem, sanguinis missionε indicare neque omnem febrem putridam phlebotomiam ad sui curam exposcere. Videmur in primo vulgari plurimorum sententiae aduersari:qui liberh profitentur, prti tollendis obstructionibus nullum remedium magis praesentaneum esse phlebotomia. In secundo vero a manifesta Galeni sententia distedere qui scribit saluberrimum igitur ut praediximus est, in febribus venam inciderer ara . .
non continentibus modδ,verum etiam aliis omnibus,quas putrescens humor concitat. I
d ad primum spectat grauissimὶ falluntur qui ad quamctimque obstructionem tollendam l
533쪽
36 Artis Medicae pars posterior.
sanguinis missione opus ei te determinant. Siquidem ab obstructione ut obstructio est, eius reseratio tantum indicatur. Reseratio autem, materiae obstruentis ablationem requi iit. Quae quia multiplexe me potest, nee quiuis humor ubicumque obstructione in faciat, inde vena secta detrahitur: non om nis obstruentis materiae ab obstructa sede ablatio, per sanguinis missionem absolui poterit. Quis enim ille est in arte medica tam rudis, qui sibi persuadeat pituitam putrem aliquam abdominis partem, meserat carum ramos, aut simam iecoris partem obstruentem, vena cubiti aut poplitis secta , ab obstructis sedibus detrahit Imo quis ille est; qui, cum talis aut alius eius ordinis humor posset eo auxilio a praedictis partibus euocari: velit excrementitium & inutilem succom a primis viis,ad secundam corporas regionem attrahere. Quando potest citra omnem noxam , & humorum in maioribus vasis contentorum inquinationem; minorante praemisso, mox attenuatis vel incisis, de detersis humotibus obitructionem illic causantibus, demum illos purgante medicamento exhibito detrahere,& obstructionem in integrum reserare. Fateor ad liberandas obstructiones in seeunda oorporis regione , & vasis intra alas de inguina genitas, utilissimam esse phlebotomiam:quae per inlisum sanguinem, mediocres venas deplens, emcere potest ut illae a proximioribus,tiae a eontiguis ad vitandum vacuum aliquid attrahentes , quod tandem in venis obstructis est .detrahatur. Sed me senterii spleni caui iecoris,panereatis,& similium partium obstructiones, praesertim ab exiscrementitiis humoribus nulla eonsociataplet hora genitas,nullaque praesente suspicione fluxuti san-ς inis: vena secta curandas, planhabsurdum est. Sed obi j eitur Galenus. In quibus locis docet non ante reserandis obstructionibus, etiam aetasialis 6e tenacibus succis, studendum esse, quam venam seeuerimus: etiamsi plenitudinis signa non assint,vt nabet idem Galenus, In quibus locis interpretandia praesertimque illo posteriore etsi mi tum lin modum se torqueat Augenius. ' Tamen id unum sentio, Galenum in neutro piaedictorum locorum agere in uniuersum de obstructionibus eurandis: nec quidquam in alterutro contra ea quae S. cta sunt sentire. Octauo enim meth. de Eutis obstructione curanda, per detersoria seu foris cuti admota seu intro in corpus accepta thactans ante eorum administrationem, sanguinem mittendum: ne quae foras trahunt aut impellunt, una cum his quae obstruum, etiam aliud quidpiam attrahant,aut impellant, idque ab intro foras feruntur,aliquid secum ex his,quae in vasis continentur,rapiant. cala, te nos si febris aut obstructionis etiam causa antecedens, in vasis & intra cauae ramos, seu multo sanguini permixta contineatur, seu quod a venis in sedem obstructam fluxio timeaturi venae sectionem. de obstruentium usui praemittendam emacensemus. Ne dum rarefacientibus,attenuantibus, incidentibus, detergentibus,aut diaphoreticis pro liberanda obstructione utemur; nova materia,a venis in cutem obst cuctam pellatur aut attrahatur. Ini I. autem meth. de continentibus aut continuis saltem, tantum Ioeutus, ut ex totius libri di Dcursu patet: statuit non ante vas uatam multitudinem, aceedendum esse ad obsti uetionem curandam quam cratii delenti humores multo sanguini in vasis permixti genuerint. Clim enim in his febribus humores qui per obstructionem transpirare prohibiti putrent, in vasis grandioribus contineamur ,
iure antea conuenienti vacuatione per sectam venam deplenda sunt vasa, quam attenuantibus, incidentibus, aut detergentibus utamurine succi exagitati,maiore copia in partem obstructa impingant. In utroque autem loco, Galenum plenitudinem obstructioni coniunctam supponere, ex eo constat: quod in citato cap. Io. lib. II. in quo alterum ex g. meth. locum interpretatur, vacuandam multitudinem dicat quam idem esse eum plenitudine de plet hora, notissimum est Medicis. Sed euidentit simh quid utrobique sentiat exposuit elim conditiones ad phlebotomiam imperandam in continentibus necessarias, recenset.
Nec molentur nos ea verba lib. 8. meth. Etiamsi plenitudinis signa non adsint. Nam praeterquam in eo Galeni texis, alicuius mendi est suspicio:cum apud Aetium, qui quae scribit videtur ab illo G 1leni loco transcripsisse, legatur,si san E etiam plenitudinis signa adsuerint in corpore. Praeterea cum velit Galenus, integris viribus,nec tamen puero aut seni sanguinem detrahendum esse. quando addit, etiamsi lilenitudinis signa non adsint; id tantum intendisinon cxpectandam esse plethoricam syndromen. d citra eum concursum signorum plenitudinis ad vasa, in multis qui per intermedias aetates sebiicitant facilὶ sanguis ad vires abundet. Caeter quae a nobis dicta sunt Galeni doctrinae mini tr e repugnare discere oportet: primum ex eodem Galeno 'dum ait obstructionem L scilicet a classis te tenacibus succis genitam J sanguinis missione non curari: tum ex his quae ille, de eurandis obstructionibus uniuet sim docuit. Vbi inter caetera inquit,in his quae quantitate damnantur; indicationem esse euacuationem: intem onem au tem eorum quae ad ipsorum sanationem perducunt, partim ex assectu obstructione scilicet, dc materia eius causa in plurimum vero ex ipsis affectis particulis sumi. Etenim ut habetur apud Hippocr.
534쪽
tquae duce te oportet quo maxime natura vergit per loca conferentia eo ducere conuenit. At hu- mores cxcrementitis in abdomine praesertim stabulantes, ut magis ad aluum vergunt: ita eosdem in praedictis calibus, per eam viam vacuari, magis quam per aliam confert. Quod ad secundum vero pertinet, Sc generale illud Galeni effatum, de mittendo sanguine in quacumque febre putrida duo occurrunt examinanda; quid scilicet in rei veritate sentiendum sit, quid Galeno probatum videatur. Ne vero in alterutro discutiendo, plusquam par sit immoremur: aliorum opiniones sublicentes nostram exprimamus sententiam. Ac quidem de propositionis illius vetitate , ita sentiendum apparet 1 ut raro quidem adueniat, constantibus viribus, oportere in febribus putridis a sanguinis inlisione abstinere: hoc tamen auxilium: non semper esse necessarium censem usi neque a febre
putrida per se indicatum. QDd efficatissima ratione demonstrauit Augenius y, cuius hic est di Dcursus. Cum rationales Medici per indicationes in agendis dirigantur, si venae sectio in omnibus putridis celebranda sit, eam ab omni febre putrida indicari necessum est : atque id vel a febreve febris est , vel ab eadem ut putrida est. Sed a neutro horum indicatur , sanguinem mittendum esse. Quare non in omni febre putrida , ut putrida est , venam este secandam indicatur. Assumptum probatur non a febre ut febris est , quia hinc sequeretur , & in omni ephemera, dc in hectica sanguinem ducendum e me. Quod quam sit falsum, cuique notissimum, hecticis enim misso sanguine,ad immedicabilem marasmum via paratur. Sed nec quatenus putrida: Cum putredo sanguinis missione minimE curetur, ut docuit Galenus . Nee obstructionem s scilicet a crassis de viscidis succis genitam in nec putredinem per sanguinis missionem curari posse, scribens. Quare in putridis febribus, ut in aliis omnibus offectibus , non aliunde venae lectio indicatur, quam vel a plenitudine exquisita aut notha, tam uniuersali quam particulari praesente aut imminente : vel a sanguinis & humorum sanguini permixtorum motu, a quo offensa aegro impendeat. Quorum omnium indicantium aliquo, in putridarum febrium, non continuarum modo, sed etiam intermittentium principio apparente, & constantibus viribus isanguinem mittendum eme indicatur. Cum autem omnia haec aberint, ab eodem remedio , ut non indicato , abstinendiim sequitur. Quae vera esse, & Galeni doctinae consentire , b nobis abunde comprobabitur '. Neque vero Galenus prioribus aduersatur in eo textu, qui aduersariorum est Achilles. Nam ibi de continuis tantum febribus loquitur, nullam intermittentium mentionem
Id autem declarat , tum totius libri institutum t in quo de indicationibus curatiuis febrium intermittentium non meminit. Tum consequentia ipsa Galent verba significant,dum inquit, leuata namque quae corpus nostrum regit naclara, exoneratoque eo quo veluti sarcina premitur, haud aegre quod reliquum est, vincet. Etenim cum venae sectio, non aliundE quam a venis evacuet: humor autem qui febres intermittentes per interualla reuocat, non in venis maioribus putreat .sed saepius a distemperatis visceribus in determinatam abdominis sedem,ubi est minera putredinis , trans mittatur: non possiet natura per venae sectionem, ea sarcina leuati, qua solet in eo febrium genere premi. Sed in continuis etiam proportionatis elim excrementit ij humores putrentes, in vasis contineantur: recte Galerius non in continentibus modo, verum etiam aliis omnibus scilicet intermissione carentibus in quas putrescens humor concitat, ubi praesertim nec aetas nec vires prohibent, venam incidere, saluberrimum eεert. Sic enim natura, peccante succo, quo veluti
sarcina premitur, exoneratur. Vel dicamus Galenum censuisse in omnibus febribus putridis tam continuis quam intermittentibus humores , quorum putredine illae inferuntur, vel in vasis putrete , vel inde in ambitum corporis effundi : atque ideδ utilem semper fore phlebotomiam, seu vasa deplendo dc transpirationem liberiorem reddendo, seu materiam febris antecedentem imminuendo. Verum cum eam Galeni sententiam quod ad intermittentes spectat falsam eta iam antea docuerimus : nihil mirum 5e falsum id a nobis iudieait quod inde sequitur. Praesertim cum Galenus etiam multiplici experientia confirmatas , in nonnullis intermittentium generibus sanguinis missionem ut inutilem imis & noxiam neglexisse leg
Vbi ergo aperiendis obstructionibus prouisum lut praedictum est fuerit: satagendum est, ne
putredo ulterius serpat; atque ea quae incorpore iam concepta est emendetur. Quod ex Galeno 's. requirit in flente quidem & incipiente putredine, refrigerationem, ventilationem, de semiputri- ω .i, dorum concoctionem. In facta veris aut saltem sensibiliter progressa euacuationem. Quae ergolputrent, refrigerant bus, attenuantibus, Macritudinem vel malitiam humorum mitificantibus liensima putredine vindicantur. 4
am humoris putrentis mitificationem c)m Avicennas φ εe reliqui Medi ei coctionem appel- --,
535쪽
lant: per coctionem non ilitelligunt peplum, de eam concoctionis speciem qui id quod coquitur in ec.. m. s. a. coquemi, subitantiam conuertitur 1, sed pepasmum, quam vocem Hippocratis interpretes' maturationem reddunt.& Galenus omnem ad medioere temperamentum adductionem significate scribit. Est enim pepasmus, ea naturae coquentis actio, qua, aduersus quaecumque in nobis praeter naturam alterata insunt . intenta ; corum prauam qualitatem emendat, & ad statum reducit sibi conuenientem , aut saltem minime noxium. Vt illi opposita cruditas, nihil aliud est, quam perseuerantia alterationis, a caulis praeter naturam procuratae. Quemadmodum recth, licet alijs verbis, i =M . M. assertum & comprobatum est a Paterno Nam & Hippocrates, ut testatur Galenus φ, cocta voci- - consueuit, excrementa quae mutata nutri in non possunt, modo a natura ipsa svicta sint: cruda
j lvero . quae non sint evicta. g a Nolumus tamen cum Avicenna asserere, coctionem, mitificationemque humorum putrescen- , .. ''itium, seu ut eius inrerpres loquitur digestionem, esse aequationem eorum ad consistentiae mediocritatem , per incrassationem tenuis, oc attenuationem crassi. Id enim planὸ est a ratione, dc principum medicorum, Hippocratis & Galeni sententia alienum ι ut confirmatum est a Paterno supra, Ec a nobis explicabitur in uniuersali methodo medendi cap. de purgatione. Si quidem bilis&ichores, ob inhibitam transpirationem putrentes, tantum abest per ea quae potenter incrassant mitificari r quin potius illis inde putredinis incrementum aduenit ab inducta crassitie, obstructione inaucta, de transpi ratione magis prohibita. Quibus autem auxilijs singulorum humorum putrilaginem reprimere oporteat: propriss capiti bus explicabimus, quando particulatim de singulis febrium putridarum speciebus agemus. Interim hic adnotare oportebit, post magna illa remedia sobrium initio pro ratione v turpata : quae deinceps praescribentur ita esse componenda; ut simul &semel obstructionibus reserandis pro humoris obstruentis conditione inserviant, purredini obsistant, dc conceptum calorem temperent. I ii quorum ustico usque perseuerandum est, donec succi qui in vitio sunt, vel uniuersim vel ex parte saltem sint mitificati ,3e ad pepasmum deducti. Quod enim semel putruit, aut ex humoribus excrementi iijs etiam efferbuit i quia licet coctione mitificatum, inutile naturae euasit : uba a natura victrice secretum est: ab utilibus, conuenienti vacuatione expurgandum eae Atque id qUidem , tum pro humoris conditione , tum pro naturae inclinatione. Etenim ex Hippo-1 'εδ i. 'crate i concocta oportet medicari , non cruda. Et ex eodem si qualia purgari oportet , purgentur, confert, dc leuiter ferunt : sin minus, contra. Quae ducere autem oportet, i qub maxime natura vergit, per loca conferentia eo ducere utque medicari aestate superiores ma- .. .l gis, hyeme vero inferiores oportere inquit Hippoerates, sic &aliquando per sudores,vtinas, uterum, aut aliter peccantes succi, pro cuiusque natura, aut sede oportunε non solum sponte, sed arte vacuantur: maximE si quando imperiectum naturae motum iuuare expediar. Atq; ut nonnunquam humorum limul peccantium inaequalitas non patitur totam succorum qui in vitio sunt molem si mul concoquit sed pars post partem, ad pepasmum ducitur. Ita pugationem, non semper una vice moliri conuenit: sed iteratis vicibus, vi naturam sensim de per partes concoquentem, sensim de per partes, ab oneris molestia sublevemus. Cum veris natura robusta ,&valens, a Medico couenienter adiuta, uniuersam materiam pe cantem mitificauerit, secreuerit, Sc per iudicationem excernet: ipsam recth agentem contempla.ri oportebit. eique negotium committere. At ubi a vacuatione destiterit: aduertere conueniet, num suo ossicio integre satisfecetit. Etenim quae iudicantur & iudicata sunt integret neque moue- At, . o. re , neque nouare aliquid, siue medicamentis , siue aliter irritando, sed sinere conuenit. Si vero . tr. M . supersint reliquiae : quia quae relinquuntur in morbis , tecidiuas facere consueuerunt 'fia. a. t quae supererint mox exhibita pharmaco detrahere conueniet , ut recidiva imminens auerta
Tandem ubi detracto. incendij fomite . de materia peccante vacuata si residuus sit
in membris importunus aliqui x calor , huius intemperiem emendare oportebit, tum refrigetantibus tu lapijs aut conuenientibus decoctis . seu apoetematibus , tum epithematibus , quae principum viscerum regioni tepida admoueantur: imo & si expedire iudicetur , repente potabilis aquae balneo, ut infra, per singula huiusmodi febrium genera explicabitur. Uerdiri dum praedicta omnia aduersus morbum M eius causam exequimur, naturae eiusque viribus per alimenta succurrendum est. Quae talia ministrari oportet, ut dum vires refouent, morbo etiam aduersentur. 3c remedij conditionem, cum caeteris rebus non naturalibus, sibi quantum li- et cet adsciscanti ve ab Hippocrate docemur , non solum enim Medicum,seipsum praestaro oportet officio fungetem,sed etiam aegru, Massidentes,&externa.Quomodo aute singulos cibare oportea
M., c. , de quid in quibusque. pro variis casibus sit obseruandu, sua a nobis explicabitur At quibus queque
536쪽
tali conueniat,infra docebimus:dum in specie de singulis his febribus agemus.Hoc tamen quod adi horam cibationis pertinet, de repetere & addere iuuvabit quod apud Stephanum Athenientem ir legitur. Alimentum praeeipue dandum esse,quando ipsum natura cnncoquere ac conficere potest. . Concoquit autem quando libera,aut quam maxim. sibi licet integras habet vires, nec a febris ea- lore de incendio vexatur. Quare illud in interuallo dandum est. Si enim in accessione demus, fa- cultas quae a febris intemperie deiecta est, ipsum superare non poterit. Alimentum autem non coni coctum materia fit febris. Quae docuisse voluit Hippocrates cum ait. In accessionibus, abstineret oporteti: nam cibum dare nocuum est. Et quibus per circuitum sunt accessiones, in ipsa accessione abstinere oportet. Dandum ergo est alimentum in interuallis, intermittentium quidem ι in continuis vetis cum fit μυοπυμξία, id est febris diminutio,quae interuallum imitatur. In continentibus autem, quae omni apparente remissione carent; his horis quibus aeger dum valeret cibari consueuerat: cibum, naturae a horae autem electionetri, consuetudini tribuentes. Que omnia , cum ut praedictum est, in regulati sebrium curatione obseruare oporteat: acciditi aliquando nos ad irregularem curandi methodum diuerti, ob occurrentium sempto matum vehementiam. Quemadmodum alias explicabimus Zc a Galeno docemur.' Vbi hoc generale praecep-ltiim habetur, pro viribus metiendum esse quanta fit febris, quantumve ex accidentibus pericui tum immineat: atque ad id quod vehementius ac dissicilius est intendendum , non posthabita om-i nino etiam alterius cura. Inter particulares autem casias quibus attendendum esse docet, ille est noratu dignus tqubd si quis febricitet inquit & adsie plethorica dispositio : verum ex rccentibus cruditatibus sit,ae morsum sentiat, assiictumque os ventriculi; vel si etiam humorem aliquem malum euomuerit, de in huius transitu non parum fuerit offensus, adeo ut grauiter se habeat atque anxie. Nunquid hic, ad febrem respicientes, solam multitudinem euacuare tentabimus quod alioqui line molestia faceremus An prius ori ventriculi prouidebimus, ac deinde post quam circa hoc benE se habuerit, quam contigerit totius corporis euacuationem faciemus Mihi quidem ita agendum videtur. Multos etenim saepius vidit qui ita affecti erant, quosdam inter ij sic, alios ad ex. tremum periculum fuisse perductos, cum Medici eos euacuaretentassent, antequam os ventriculi
Ira cum in principijs accessionum, avii bis abstinere oporteat t tamen vel ob aduenientem syn- 'Copen, vel ob ventriculi morsum in biliosioribus, de siceioribus, ineunte accessione ; Galenus Ci-l bum, imo dc panem vino intinctum exhibuit, ut habetur. Quomodo autem singulis symptomatibus occurrere de subuenire oporteat: partim ad finem hu idus libri,partim ali s docebimus, clim de particularium morboru curatione tractisbimus.
De febre sn linea, stu onocho putri.
M Edici qui Galenum sunt sequuti, eam differentiam inter febres φεχεῖς seu continuas , M
seu continerues statuerunt rut continuas eas appellent, quae lichi omni sensibili in-' termissone careant, tamen remissionem aliquam, & subsequentem exacerbationem absque annotation euidente experiuntur.Continentes autem eas nuncupent,quae non solum nullam habent in-
termissionem, sed praeterea quae a principio ad finem nullam exacerbationem, aut sensibilem pe- riodicam remissionem admittunt. Quatum alias legitimas esse , alias illegitimas docuimus supra, ' Legitimas eas appellantes, quae a sanguine putrescente excitantur, de quartum putridarum genus 'constituunt. Sed graues hac de re excitatae leguntur controuersiae, inter Galenum sibi ipsi minus iconsentiente mi ut illi opponit Auerrhoes 3'Avicennam Ac quidem quod ad Galeni locos , ab inuicem dissentientes spectati illos conciliate consti sumus Quia vero inter Medicos plurimi,
sententiae Galeno impositae adhaerent; alij vero Avicennae partes sequuntur: etsi nolimus in singu- , lorum sement ijs, varijsque interpretationibus excutiendis haerere: ne tamen quaestionem hanc in-4 decisam relinquamus: insinuatam suprὶ ' sententiam breuiter repetemus, Sciendum ergo est, dum hic sanguinem dicimus: nos eum alimentariorum humorum complexum intelligere qui in sanis corporibus etsi heterogenearum sit partium,tamen ab omni excrementitiorum humorum sensibili permixtione liber, in venis cohtinetur. & succorum seu τω pelIatione,intelligi consueuit,ut insinuatum habemus a Galeno LQuem putrere posse,cum mixtorum naturam 8c conditionem sequatur: ex his quae supra , t iuxta Medicorum & Philosophorum mentem de putredine disputauimus, uberrimE eonstat, eumque per pepasmum mitificatum in pus aut substantiam puri respondentem conuerti docuit Galenus. b Eo vero putrente, quoniam a i
537쪽
o Artis Μedicae pars posterior.
vatis cordi continuis in quibus continetur euaporatio putris perenniter effertur; neque aliunde nouus in vasa refunditur , cum non alibi quam in Vasis idem contineatur: febrem vere continen . tem, S nullis exacerbationibus recrudescentem excitat. Cuius ut supra explicatum est, ae .lue at . que nou putris, triplex est digerentia. Ea enim Vel homotona cst, vel parac mastica, vel epacmastica: seu ei dem tenore perseverans , decrescens, aut increscens. Quod si eiusdem conditionis sanguis in determ nata lede, ac maxime cordi propinqua, vel cuius ampla lint vasa putri laginem concipiat: continentem quidem, sed non exqui litam, dc potius symptomaticam infert. dirae quibus ex causis periodicas aliquando patiatur exacerbationes supra explicatum est Tertio si tango is nivalis maioribus, copiosae bili, aut alteri etiam humori quod rarius accidit permixtus, mixtim pol reae, sed ita ut ea impuritas, nulla consimilis humoris excrement iiij noua accessione foueatur: continentem illegitimam generat. Quarto demum , eo similiter mixtim putrente, nouo tamen excrementitio humore per interualla ab hepate, Ventriculo , aut liene in vasa transfuso t ea fit se bris, quae pro cuiusque humoris sanguini permixti per certas periodos exacerbationem passa. continuae proportionalis nomen accepit,& pro humoris computrentis natura, quotidiana, tertiana, seu a Galeno i , vel quartana continua appellari consueuit. Vix cnim hi humores soli intra venas putrent ; sed sanguinem cui commiscentur, pari vitio inquinant i ut de bile docuit Abel thous Tandem si excedens putredo , totam sanguinis massam inuadat, pro exquisita synocho, malignam continentem aut pestilentem facit, vi cap. sequenti docebimus. Ira et has autem omnes febres , a sanguine solo, aut alijs humoribus sermixto putrente excitatas r eam simpliciter sanguineam M legitimam atque exquisitam syn Ochum putrem, seu continciatem appellamus: quam alimentariorum succorum massa venis conclusa, magna ex parte putie Dcens excitarit.
Quare legitimae synochi causae; vel sunt remotae, Vel proximae. Sub remotis ea omnia comprehendimus, quae sanguitiem copiosiorem generant. At proximas eas esse dicimus, quae in sanguine putredinem , non ramen illam excellen em malignitatis comitem, causant. Prioris ordinis sunt, modice calidior aegri temperies, adolescentia quae illi succedit aetas, temperata anni constitutio, euchymorum cibo tum liberalior usus, otium, &consueta aliqua sanguinis vacuatio suppressa. Quae si omnia. aut maxima ex parte concurrerint, copiosiorem sanguinem colligunt. Posterioris ordinis sola est cutis aut vasorum in habitu plethorico aut euchymo saltem non leuis obstructior quae a prohibita transpiratione vel statim , vel aliquali seruore prius introducto putredinem inferre est nata. Signa legitimae continentis S exquisitae sanguineae, ex sex illis communibus sontibus ex quibus signa putridarum emergunt, erui consueuerunt. Primum enim calidum quod ab his exhalat, vaporosum quidem est, sed sub ac re. Pulsus magni sunt, & celeres, plerunque etiam frequentes, in mollitie mediocres : & communem putridis inaequalitat cm , retinentes. Viinae subrubrae lunt, Sc crassae: principio quidem, ut plurimum turbidae, sine sedimento : in augmen to ver 5 ad statum vergente, cum se diminato rubro. Praeterea ea praecessiste consueucrunt , quae vel copiosiorem sanguinem generant ; vel in cuchymo Corpore magnam S tepentinam cutis obstructionem intulerunt. Quinto haec febris, seu cum, seu sine perfrigeratione, horrore ueprincipio inuadat tamen citra omnem manifestam S sensibilem remissionem atq; exacerbationci 3. ad extremum perseuerat vel codem tenore, vel sensim increscendo, vel paulatim ad extremum decrescendo. Eadem demum , familiarem habet tensurum capitis dolorem, cum ridiculis aliquando delitiis ,rerumque rubearum per somnum Visis. Atque haec ob multos sed minus acres vapores a vasis sursum in cerebrum eleuatos Nec non sie febrientes lumborum dolor vexat, ex feruore sanguinis in grandioribus vasis plurescentis. Oculorum irem, genarum , ac redi qui eorporis inconssuetus rubor hos aegros tenet: ob immodicam sanguinis copiam: aut eiusdem licet parcius abundantis feruor m.
Quod ad progno sim autem pertinet. Acuta est haec se bris. Nam cum breui finiatur ex lGaleno est etiam periculosa , Virae thesauro per eam putrente. Omnium tamen periculosissima, est epac mastica. Cui si per errorem aliquem Vehementius increscente putredine, malignitas Sc cacoethia adueniat : quae se prauis signis. Vt lipothymiis, extremorum perfrigerationibus , anxietate cum difficili respiratione coni Uncta, & nigris aut liuidis saltem papulis , manifestet, funus de exitium portendit. Ab ea vero homotona minus periculum minatur et deminuet adhuc ea , quae par ac mastica nominatur. Solet tandem hoc genuc febris , saepius haemorrhagia, sudoribus, aut per urinas die quarto, aut septimo ut plurimum solui. Nonnunquam rubris etiam papulis per cutem effusis , modo tamen tales excrctiones cum hiseon ditionibus fiant , quas ad laudabilem crisim requiri docuimus. '
538쪽
. Quae veto illegitima est synoclaus aliquando etiam euacuatione per aluum terminatui. si enim alui fluxus legitimae synocho superueniat, malum. Vt recth notatum es a Mercato t ' maximeque si in principio soluatur alinas. Nam praeterquam ea evacuatio, materiam morbi causam non euacuat 1 praeterea principio vires quadantenus exoluit, ut deinceps coctioni perficiendae sint im.
Curatio huius febris generales putridarum indicationes sequituri prim simque expostulat , vequam celerrime refrigerante & emolliente enemate aluina colluvie expurgata, sanguis vena secta Iarge ducatur. Ea scilicet copia quam plenitudinis conditio requiret,dc vires ferent:partitis vicibus potius, quod largius peccat extrahendo: quam Vnic/ vacuatione aegrum ad lipothymiam deducendo. Ducatur autem sanguis primum ex basilica dextra,satis largo vulnere, tum si expediat iterate, ex sinistra nisi suppressa haemorrhoidum aut mensium vacuatio, febri occasionem dederit tunc nim satius erit,ex inferioribus venis sanguinem mittere. lClyster autem plilebotomiae praemittendus,sit huiusmodi solior. atripl. viol. last & malu. anam. r. semin. foenic. 5. i. flor. borrag & Vi Ol. ana p. i. Coquantur in aqua q. s. in colaturae i. vel m.
i L si di sibi ue lenit. &eassiae cum sacch. ana I i. mellis viol. I iii. misce fiat clyster.' A sanguinis missione:quoniam inchoans ipsa putredo ichorum M tenuiu excrementorum pet antecedentem feruorem genitorum,colluuiem introducit : iuvabit leni purgatione, naturam ab illa inutili sarcina subleuare: aut saltem crudam illuuiem errore victus in primis viis collectam cluere. Atque id quidem ex rhabarbari diluto in tenui thamarindorum decocto,vel sero lactis Mi prini: in cuius expressione infundatur medulla cassiae,vel diaprunum simplex,triphera persica,lenitiuu ni,catholicon. aut quid simile,& colatura facta,dis luatur si expediatὶ strupus rotatus soluti utis, vel
de cichoreo cum rheo,aut ex tofis Damascenis paratus. Vel manna in sero lactis soluta exhibeatui: aut tandem etiam electuarium aliquod ex praedictis, in decocto communis Medicinae dissolutum. rusticis Se minus delicatis,qui dissicilius aliquanto soluunturivel utrisque supradicta sub holi forma ministrentur. Et ne leuia haec Citra fiuctum exhibeantur : oportebit in maiore aut minore doli
pro cuiusque natura ,d purgandum facili aut rebelli, singula praescribere. Ab his si cutis obstructio febri occasionem dederit,illi sui capite praecedenti explicatum fuit
mederi oportebit. Exterius quidem per frictiones leues,& illitiones. interius vero per tu lapia, aut iapoetemata quae refrigerando attenuent &incidant,ve non solum febrilis ardor retiindatur , sed etiam quod obstructiones fouet emendetur,idipiam autem quod putret mitificetur. Inter restigerantia hic utilia sunt, viola,semperviuum minimum,lactuca, portulaca:&nympliaea quae refrigerando etiam incrassant, ad feruorem mitigandum ex eo idonea. Necnon a tota, ox t lapathum, trifolium acetosum, dens-leonis, endiuia, pruna acidula, hordeum integrum, de cichoreum: quae refrigerando etiam artenuant aut detergunt, ad obstructiones auferendas viraque facultate utilia. Caeteris autem temperatiora sunt borrago, 3c buglossa , eorumdemque flores, at refrigerando robur etiam partium tuentur rosae rubrae, lens palustris , fic tres sentalorum species. Ad efficacius artenuandum valent radices naminis.acetos asparagi,& pentaphyli, capillarium omnium folia lupuli hepaticae,scabiosae,&agrimonia, semina frigida maiora,acetosae, violarum, aeque his respondentia. Incidunt simul dc attenuant, acetosa , ttifolium acetosum , acetum ipsum . succus pomi assyrii limonum M auranciorum acidorum necnon acidus liquor sulphuris, oleum vitrioli atque his patia. Sed liquores sulphuris & vitrioli sufficiet ad quatuor aut quinque guttas veplurimum in refrigerante aliquo tu lapio, aut aqua saccharata di luere. Sit hoc vulgaris ivlapi, exemplum V aquar. cichorij&nymphaeae ana Sii. aut I iii. vel decocti utriusque aut consimilium v. sirupi de endi uia simpl. & de limonib. ana I i misce fiat tu lep. vel
pro ApoZemate V. rad. gram.&pentaphIlli ana I i. fol. viol. endiu. Macetosae ana m. i. sem. .srig. maior. 6 stor. borrag. nymph. ana p. i. coquantur in aqua q. s. in colaturae I. xv. di sibi. sympii de cichor. simpl. 3e de succo auranc. ana iii. misce fiat apoZema clarum,aromatizatum 1 i. pulue-
tis elech. ttiasantali,aut diamargaritam frigidi, pro tribus dosibus. In quorum remediorum vis,ad septimum diem inclusiuE nisi febris ante soluta suetitὶ perse
uerare expediet; semel aut bis in die illis utendo pro aegri tolerantia r & prout maiore vel minote alteratione succorum putrescentium indigebimus. Septimo vero transacto, cum iam signa cocti nis apparuerint; natura, nihil aut non lassicienter pro morbi solutione moliente: vel natura inae qualiter coquente,& parte materiae peccantis orgasmum quemdam indicante , ante septimum
etiam , dc die sexto: ad id quod iam putruit,& pepasmo mitiseatum est, aut orgasimo agitηreuacuandum, utilis futura est purgatio.
539쪽
Ad quam mitiora quidem conueniunt:sed e- dosi,ut possint aegrotantem purgare. A calidioribus enim pliarmacis dc acribus,quae scammonium aut similia admittunt, in his febribus omnino absti nendum est.praesertimque aestate. Ad insusum autem rhabarbari,& decoctum sennae, agatici, semi. nis calthami polypodij dc similium transire licet in synocho illegitima:& si qui purgandi sunt, mitioribus aliis non cedant,haec in sufficiente dosi illis praescribere oportebit Si tamen circa quintum diem,coctionis signis manifeste nec obscuke apparentibus nulla obstructionea ulloque tumoreviscera infestante,& ventriculo non infirmo,aegcr magno aestu premeretur,oc frigidam appeteret a ab que eo maximE si omissa fuerit sanguinis missio,nec patiatur aeger sibi venam incidi saluberrimum foret,ex Α uerrhoe, ' nec praeter Galeni sententiam , tantam tali aegro frigidam exhibere, imbecniue refiigeratam si illi merit assuetus quantam uno haustu potare ad satietatem posset. Quo te, medio non solum aestus extinguitur: sed etiam natura ad salutarem excretionem plerumque promouetur. Idipsum vero auxilium praedictis Conditionibus non obseruatis;grauia inferret nocumeta. Coctionem enim retardaret,obstructiones augeret,iumores intenderet,uetriculum ad atoniam deducerer, Imo 8c non assuetus frigido potui,grauiter laederetur. Nam de consuetudini plurimilme tibuendum,ex Hippocrate & Galeno alias docuimus. A purgatione aurem a Medico conuenien ter instituta aut postquam natura vacuationem criticam,perfecerit, si reliquiae aliquae caloris piae. ter naturam appaream: velante etiam,si cum vehementi seruore,vitalis facultatis aliqua se prodat imbecillitas,& nulla appareat in hypochondriis tensio:epithemata cordis Ec iecoris regioni admcta actu tepida sed potentia recti gerantia simul ε corroborantia utilissima erunt, ut utrique illi symptomati succurratur. Sint ergo haec in exemplum aquar. acetos. Nymph: de vioL ana. I iii atque haec quidem ad restigerandum y succi limon I i; ad penetrationem maiorem pulu. diamarg. oc confect de hyacintho ana 3 i. si pulu. cori. citri . t ii. quae omnia ad robur facultatis excitadum praescribuntur misce fiat epithema pro regione cordis aquar. aut decocti lact. cichor. de solani
hortensis, ana I iiii. ad refrigerandum) aceti rosari S i. ad penetrationem J pulueris electuatij triasantali, 8c diarrhodon ana 3. i. ε diamargar. 1 i. ad robur hepati conciliandum) misce fiat epithema pro regione iecoris.
Capiti ad dolorem se uindum.& somnum conciliandum this praesertim diebus, in quibus nulla
apparent futurae haemorrhagiae aut sudoris indicia frontalia possuri admoueri, ex ramentis cucurbitae recentis, fioribus nymphaeae 3c violarum lacte cum tantillo aceti, ouorum albumine, cum aqua rosarum,& aliquot aceti guttis agitato:vnguento populeo,cum conserua violarum de consimilibus. Vel in eumdem finem parique cautione habita, modo scilicet menstrua aut alia vacuatio spontanea de critica non expectetur; poterunt tibiarum lotiones sub vesperam praescribi,ex tepente decocto lactucae viol. nymph. capitum papau. folior. salicis Ec similium. Necnon lumia ad infestum feruorem demulcendum,liniri poterunt ex cerato refiigerante Galeni, sentalino, aut una guento rotato Mesues oxycrato lotis: vel grandiora frusta longioris cucurbitae,illis admoueri. Sed iterum meminisse oportet indicante Foresto. Vtroque hoc remedii genere cauth utendum csiemeiam apparentibus coctionis signis, caput,aut lumbos impensius refrigerando, criticos naturae mo. tus per haemorrhagiam a naribus aut venis sedis,per sudores atque alios interrumpamus:oc nimium aegrorum molestiae mitigaudae indulgentes, morbum deteriorem reddamus. Tandem si teliquis omnibus symptomatibus 5e febre ipsa quiescentibus,caloris quaedam acritudo de cutis siccitas perseuerare aduertereturi ullo remedio efficacius tales reliquias emendaremus, quam tepentis aquae balneo.
In ratione victus ad consimiles scopos collimare oportet. Sicque affectos expedit, aerem purum de per se vel alte Gigidum inspirare. Non tamen eorum corpoi a seigido exponi fas est: praesertim si . cutis constipationem sint passi. Eosdem tenuiter quidemsed refiigerante de cibo, de potu ali opori tet. Atque ideδ liquida potius quὶm solida,illis praescribenda sunt alimenta. Qualia sunt cremor hordei ius pulli aut iunioris capi,& vitellinae carnis: alteratum acetos ,endiuia,lactuca, aut bugiosit so Vel in quo ditatuta sit medulla panis in aqua prius macerata de expressa. Ad carnium autem l saporem plurimis infestum corrigendum,admisceri iustulis potest vel succus agrestae, vel limonii, i aut aurancti acidi tantillum. Vel in eodem cappares aceto conditae aqua bulliente prim im lotae, pro aegrotantium gustu incoqui poterunt. Imbecillioribus, gelatinae etiam concedi possunt e quae
aceti rotati,aut succi limonum paucillum citra omnem aromatum permixtionem admiserint. His ipsis utilis erit, aqua carnis in duplici vase praeparata:aut ius semiassae vervecinae carnis expressae , cum iusculo ad tertias mixtum,& leni igne simul excoctum. Potus sit aqua fontana inculpata,cum vino granatorum acido dulcium,aur aqua cocta , in qua sacci arum vulgare,rosatum,aut violatum,acidum citri conditum, aut cerasor uni gelatina di luantur. Vel aqua hordei,cum strupo violato, de limonibus,auranctorii, acetososmplici,de agresta
540쪽
kranatorum acidorum,aut simili. Quibus si in vehementi ardore, & excellentioris pultilaginis suspicione, duae aut tres ad summum gottae olei seu liquoris sulphuris,aut vittioli addantur: de magnam potui grat Iam,suo accire conciliabunt, Ec attenuante ae incidente sua vi, ad putrilaginem reprimen. dam plorimum proderunt. Septentrionalibus,tenuis cereuisia etiam conceditur: cum illis huius generis familiatis sit potus. Vinum omnino denegandum est:nisi morositas, aut imbecillitas aegii, nos ad id concedendum cogant. Tunc velo imbecillum,& oligophorum eligatur. Quod si album foret ex vinea recenter sata de probe cultar non inutile iudicabitur imminente crisi, adiuuandum natui atmotum,& excretiones quas natura molitur proritandas.
Tales etiam aegros ab omni animi pathemate liberos esse oportet, nihilque illis ab astantibus procurari,quod moetorem,iram,aut animi contentionem prouocet. Ad sanitatis imminentis confidentiam sunt adducendi. 5e a desperatae salutis funebri molestia omni acie auertendi. Ac tandem , ut ab uum liberam habeant procurate oportet. ac saltem alternis diebus ea per clysteres exoneranda est.
malignis:psisentitas febribus.
C A p v et XII. MALie ut significatio, multδ amplior est quam pestilentis. Maligni enim, ii motis, decacoethes affectus, illi esse dicuntur a Galeno 'qui ubi recth administrentui idest conveniens εeorum habeatur aura nihilo fiunt mitiores. Vnde ille. Caeoethes & malignos morbos , motosos appellat : quibus opponit ἐυ θιιι id est beneficos, dc ευτρεάlους id. st qui facith ad bonum veriuolor Malignorum autem duo sunt genera. vel enim maligni dicuntur illi omnes morbi, qui quacumque, ex causa orti.seu ex vehementia causaeseu ex dignitate partis affectaeseu ex eiusdem imbecillitate, idi habent ut dissicillimh euincantur. Sic vleera di sepulora quae dissici IE ad cicatricem deducuntur,ca - .coeine Se maligna appellat Galenus. Item - maleficas febres nominat,quarto die interimentes: sic avehementem de interimentem febrem malignam nuneupat. Demumque L febres a principibus cor-
potis partibus affectis ortas,malignas dici pociasserit. Alias te magis propriὶ maligat moibi febres que praesertim malignae illae appellantur,quae ab excellenti quadam putredine generantur. Hinc Ga. i 'lenus ipse. ε singuli hi affectus feth f ait J non sunt cacoethes, uti de sacro igne diximus paulo ante inonnunquam vero etiam sunt cacoethes,uti nunc, quod putridus esset qui abundabat humor.Sic Malignitas ah undantis humoris ex magnitudine consistit putredinis. Neenon putredine inctus. l. Gente morbos prioribus maligniores viguisse reserti l Quia vero in ea putredinis excellentia )eui ratio mox explicabitur 3 datur adhuc magis fle Ui. inus, O tingitque unum aut alterum aliquando ex vehementia quidem putredinis in eis excitatae fe- brite,eodem tamen morbo populariter non grassante a alias vero accidit ex vi causae alicuius co m. imunis,plurimos per idem tempus congenere febre teneti limo nonnunquam ei iam eandem se per hcontagium diffundeterduae hinc malignarum febrium proprii dictarum species emergunt. ptima est earum,quae despotadicatum numero aliquos particulatim affligentes simplicitet e sine addito malignae nominantur: qitas de continuas Sc intermittentes etiam aliquando esse contingit,modo grauius
mul δ aegrotantes assiciant Ac eum indiciis excellentioris putredinis quam uniuscuiusque speciei co-ditio vulgo ferat. Alaeta disserentia illarum est quae malignae simul de pestilentes appellantur, qtiast pestis naturam imitantes. Ac posteriorum adhuc duae sunt species. Aliae enim imitatione tantum pestilentes vocantur,qubd popularitet grassantes communem habeant causam 'a qua ingens illa putredo malignitatis fundamentum insinuatur. Niae veto propri8 pestilentes nuncupantur, qudd pesti idest morbo epidemico Se contagioso consocientur. LicEtenim pestis apud antiquos, nullius determinati de certi morbi fit nomen , ut habet Galenus 1 ea tamen est apud eosdem pestis idea,vtqul. 1cumque morbos uno in loco sciuitate scilicet aut prouincial multos una tempestate inuaserit , de ἔmultos perimat. pestis dieatur. At vulgo pestis nomen inditur vel malignae omni febri populariter ηCum contagio grassanti,quam malignae papulae anthraces,de bubones ut plurimism comitantur i vel 'frequentes etiam anthraees eum bubonibus contagiosis,seu febris inretueniat seu sine illa illi appa-lreant,pestis appellantur. Vetdm quid propriε fit pestis tunc examinabimus . clim de pesse specialem tractatum Deo annuente instituemus. In quo etiam si quid residuum sit post absolutum hoc caput, quod ad febres pestilentes contagiosas pertineat inquiremus. Etenim hic praesertim de febribus malignis ram propith 8e simplieitet dictis,quim de his quae per imitationem pestilentes nominamur, agere intendimus. Quae enim malignae largiore signiccatu appellantur, nullam aliam curandi ra-
lxionem expostulant quam quae sibi congeneribus debetur: vel id solum prxterea requitunt, ut ad
latentem malignitatem ex materiae vitio ptodeuntem emendandam , Ee ad laboranti, membri lan-l