장음표시 사용
401쪽
Decis Aurearum Par. II. Lib. IlI
distinctio. s. Sed modo ad Decisiones
Prima Decisio. Constitutis in sacris 3 verbi gratia presbytero, et Diacono,
oubdiacon et beneficia ijs, regulariter sunt interdicta negocia, & commercia saecularia, quς fiunt pro l cularibus re-hus acquirendis, emendis,uci distrahendis, siue sint clerici, siue manachi , sicut probat rubr.extr. d.& ibi Host. cap. i. Mum.7.& ratio est: quia dissicile cst non interuenire peccatum inter ementis,uel vendentis commercium,de poen .dissis. cap. qualitas, nam dissiculter exuitur ne nociator a peccatis labiorum, ut dicitur Eccles. 26. tum,quia negociationes sunt Ordinatae ad lucrum terrenii,cuius clarici debent esse contemptores.Tum,quia nimis implicant animum saecularibus negocijs, α per consequens a spiritualibus retrahunt, ut dicit Turrecr. in c.Ca
9 Secunda. Non licet i clericis,& multo magis monachis aliquid cinere, ut carius vendant, 88.distin. per totum: quia hoc fit causa cupiditatis, hoc probatur 2.Tim. 2. Nemo militans Deo, implicat se negociis saecularibus,etenim quemadmodum miles ut victoriam obtineat cotra hostes,debet abstinere ab his, quς abstrahunta pugna, puta a negocijs, & delitijs, I . Cor.9. Qui in agone contendit, ab omnibus se abstinet. Sic spiritualis militiae finis est, ut victoriam habeat ab omnibus,quq sunt contra Deum, quod consequi non potest, nisi abstrahat se ab omnibus,quq abstrahunt a Deo. Eth sunt negotia saecularia, quia illicitudo huius saeculi suffocat verbum. Verum sicinerent multa victualia tempore sertilitatis , ut tempore famis abundent, id licitum est; sc secit Ioseph Gen. I. P
ritet licitum esset cinere non tantum
pro se, sed etiam pro alijs, idest ut tem pore fami vendere possint alijseo precio, quo tunc venderetur ab alijs, quod . tamen intelligas, quando hoc fit, ne in terra sua victitalia deficiant, ut quia alii homines victualia ad alias genteo transmittebant, vel dissipabant, vel circa ipsorum custodiam debitam curam non adhibebant: alias nulla utilitate pens ta si cinant homines, ut carius vendat, peccant,magis tamen clerici, quam laici, I 4.quaest. .cap.quirimque. Hostin
Tertia. Negocia inhonesta,& illicita, io ut quae sine peccato fieri t non possunt, sunt omnibus prohibita indistincte, tilaicis, quam clericis, cuiuscunque sint conditionis,& qtatis, dummodo sint doli capaces, patet I M. . cap. nec hoc quoque, I.q. I. c. reperiuntur, in fine, tactsi
Christus,extra, te iureiur. circa fin. ibue per se mala sunt. At de negoti js, quae nolunt de per se mala,sed ex causa, vel ex tempore, vel ex persona, vel ex loco,i lis sit conclusio. Negocia,quae fiunt illi cita ex causa, ut puta,quia fiunt intentione corrupta, videlicet propter cupidita' tem, quae est improba voluntas habendi diuitias temporales non ad usum necessarium, vel utilitatem,sed ad curiositatem, Vel propter alium finem malum sunt omnibus prohibita indifferenter, ut patet Exodi ro. Non concupisces proximi tui,& dist. I. cap.omnes uiril. ii de cap. sicut hi. Item ex tempore negocia alias licita, & honecta possunt fieri illicita dupliciter. Primo, si fiant in tempore selituo,& seriato,quia tunc noest uacandum nisi ii iiiiiiis ossicijs,& orationibus, atque alijs operibus spiritu libus,& ab omni seruili opere incessaudum, ut extra, de ser. c.Omnes. Secundo, possunt fieri inhonesta ex tem pore, praesertim iudicia, si exerceantur in t nebris , quia qui male agit, odit lucem, I n. s. cap.consuluit, de ossic.dele*L2.9.quia magistratus, is te orig.tur. Ex persona,'uia regulariter clericis negocia saecularia sunt prohibita,extr. d. in rub. 1 1 Item t ex loco, quia in loco inhonesto,& vili, aut suspecto,non debet quis negociari, is te arbit. l. si cum dies, j. si a
biter. Si.distinct.cap. in omnibus. dca. 7. quaest. I. cap. si quis. Ite quaedam n
gocia redduntur illicita ex loco,propter loci
402쪽
Ne clerici, vel monac &c. Cap. II. 16 6
Iiai excellentiam, puta quae in ecclesia fiunt, quae non debet esse locus negociationis sed orationis,c.decet, de immun.
13 Quarta. Negocia i saecularia,quae secundo modo sticuntur quaestiones,quae mouentur in iudicio saeculari, si sunt criminalia,& de sanguine agitur,sunt clericis penitus interdicta,insta e .c.sententiam, in quibus nec aduocati cx parte Rei fieri debent. Ad quod dic, ut no
tauimus, lib.1. cap.62. in nostris Decis. num. 27. dc 18. Quod adeo est verum, quod nec legati delatere, quibus committuntur adininistrationes prouincia rum,possint per se saccre sententiam languinis. Ioan. Andr in capit.fin. eodem titu. in s. Franc. de Areta confii s 8. numero primo.
I Quinta. Negocia i ciuilia, quae spectant ad forum ecclesς tatum, sicut causa matrimonii, & lagitimationis, extri qui fit.sint legit. p.causam, cap. tuam , deor l. cogn. Ius patronatus, cap. uanto,de iudic. Decimae, ic d .c.quoniam,
S cia nobis, & talia tractant clerici, tantum iudicando, & non alij,ut in supradicti sitiribus. Is Sexta. Negocia,quae sunt tantumlsori s cularis; principaliter sunt intcrdicta clericis in maioribus ordinibus constituti etiam si benefici a maiora non habeantiquia Episcopus tenetur eis prouidcr de praebend.c. Episcopus, tacum
secundum Apo: tolum. Item & in mi noribus ordinibus constitutis,si stipendiis ecclesiasticis iustententur, nisi pmse,N miserabilibus perloni exindC
stu. . l.C.periIcni dist. 85.uel nisi suam, vel suotum iniuriam prosequantur, ut
Ist Septima. Clerici,vel monachi, &aliae personae Ecclesiasticae possunt,& debent luscipere tutelas legitimas miserabilium personarum, quae maxime ecclesiallico indigentauxilio,atque etiam gubernasula ecclesiasticarum rerum , 86. dili. cap.peruenit, & 88.disticap.episse pus moernationem .dc debent suscipere ad mandatum praelatorum suorum, siue saecularium,sive regularium, l. p. perueni t. I 2.quςli. I. cap.non dicatis. Et sic est derogatum, autla.de san. Episcopis, j. Deo amabiles col.9. Alias vero tutelas suscipere non possunt. I 6.q. I.c.monachi. I 2.q. I .cap. non dicatis. Est enimi 7 triplex tutela, scilicet i testamentaria , quando pater dat tutorem filio suo in testamento. Item legitima,quae desertur , lege, secundum quam cum nulluς latus est tutor in testamento filio, qui primo loco deberet ei succedercab intcllato, 'tenetur suscipere tutelam ipsius. Item dativa, quae datura iudice,quando nullo tutore dato in testamento, & nulli vextantibus consanguineis idoneis ad tutelam, iudex ex ossicio suo dat tutorem. Isitur clerici, vel monachi, aut episcopi, tutelam testamentariam, aut dativa nullo modo possunt recipere, sed legitimam sic, cap.ex parte, extri de postul. Non tamen possunt cogi ad dictam tutelam suscipienciam,& nihilominus debent succedere, quod est concessum in priuilegium clericorum,quod possint alicui succedere ab intestato, citius tutela, vel curam suscipere non tenentur, d. peruenit, d.86.licet in laicis secus sit,C. de legi tu EAuth sicut ii reditas. Octaua. Clerici iurisdictionem ha-18 bentes in subditos, possunt ventilare causas,& rudicare inter illos, cap.quod. clericis, extr. de soro compet. Potest etiam iudex ecclesiasticus,quando iudex saecularis negligit iustitiam sacere, cogere, eius desectum supplere, ad tenen dum iustitiam per sententiam ex m- municationis, cognosccndo scilicet de
causa, non tamen languini exinde s m nap.cap. licet.
Nona. De alijs clericis, qui non sunt istin sacrist ordinibus constitilli,sed sunt beneficiati, & tunc idem est iudicium, quod de existentibus in sacris, secundu
403쪽
Decis Aurearum Par. II. Lib. III.
Decima. Clericis penitus sunt inter-m dictς procurationes pridiorum sFularium,ext. Cod.cap. I .dc 2. possunt tamen
Herici, vel monachi non suo nomine, scd vci Ecclesiae, vel monasterii praediales ritin conducere, si pauper est, cap.
secundum, eod. tici de sic causa necessitatis. Et idem secundum Host. si praedia
Ecclesiae,vel monastecio non sufaciant .arg. le dec. c. li lecti. Vndecima. Clericis in sacris ordiniat bust constitutis,debet tabellionatus os ficium interdici, exi.eo.c.sicut te. Quod intelligas in negotijs siccularibus,ut do- t rubr. Necter. vol mon. Quod si nihilominus coficit clericus, si publice, dc selemniter sit interdictum, ut secundu
Host. instrumentum non valet, ita etiatenet Ioan. a Capistrano in cap. clerici,nu. 8. de vita, bc hori cler. dc conficiens propter inobcdient in peccat mortali
dum i ay. est compellendus ad dimittendum , per subtractionem beneficij, appellationc postposita,eod.ti. p. sicut. Et idem de clericis in minoribus,si sunt beneficiati sui scienter, arg. supra, te po22 ihil. .clerici.Sed nunquid in T spiritualibus possit facere instrumentum Respon. secundum Host. in sic: nisi a laico
sit constitutus tabellio, arg. extr. le i dic. p. lecernimus. Cum enim prolii
tur principale, de accetarium, extris de iudi c. cap.quanto. Quid ergo fiet in ecclesiasticis. Dic, quod clericus coqstitutus a Papa potest ubique conficere instrumentum, S .q. I .cap.quidam, P. q. 3.αcuncta per mundum, dc c. per princi-23 palem. Constitutus autem ab Episcopo potest conficere instrumenta per totam 1irum dioecesiin,cui cura omnium cst co
piscopus, dcc.praecipimus. On tamen noc poterit alteri demandare, arg. Edetulor.& cura. la.ab his, i nec mandante. Potest tame tabellio authoritate magistri curiae ex causa vera, & necessaria,
alium sibi constituere,qui copleat quod ipse non potest complere, in authen. de tabel. f. pen. de fin. Quod si sic fecerit
vocabitur talis adscribendum acta soli ecclesiastici, alias duae personae honestae subrogabuntur, ubi tabellio non habetur, Extride probat. cap.quoniam, co tra falsam . lDuodecima. Non debet tabellio clestasticus instrumentum conficere ina si cularibus, i nec saecularis in ecclesi sticis: quia conuersatio eoru debet esse
s laicus scribat nomina singulorum in electionibus, hoc ipso electio reproba
uis clerici possint esse in foro ecclesiast co tabelliones, in Curiis tamen Princi. pum prohibentur, ne etiam sint scriptorcs, extr. d. p.sententiam,*.nec quicquam. Tabelliones autem sunt personet publicς, habentes ossicium scribendi in stiumenta coniecta super contractibus, aut alijs rebus, ad faciendam fidem super eisdem. Tertiadecima.Negocia,quemadmodum licita possunt fieri illicita,ex causa, vi s causa auaritiae, sic illicita possuntis fieri t licita, ex causa, ut si clericus caula charitatis negotijs saecularib cudebita moderatione se ingerat,maximet cum superioris sui licenti c. lecreuit,distin.88. iacit etiam dictum Apost. N mo militans Deo, implicat se . Vui non dicit implicatur, sed se implicat,hoc est,
quando in se sine pietat atque necessitate assumit negocia saecularia, sed quam do necessitate ossici j,pietatis,dc charit tis,utpote propter miserabiles personas, merce tunc non implicat se,sed implicatur huiusmodi necessitate,dc ita aliud
est implicare se,dc aliud implicati, sicut
aliud est mutare, vel transferre,aut transre,dc aliud mutari, vel trasserti, 7.q.i. .mutationes,& 2I. q. i. f. sed & aliud. Pariter licitum est exercere negociacum a superioribus committitur admisrustratio, Card.a Turrea.in cap.decreauit,distinct.88.
Quartadecima. Licitum est clericis causi
404쪽
Ne clerici, vel monac. &c. Cap. t L I 6
Sextadecima. Poena illorum, quiconi tra i sormam prς licham sis laribus nes ij s se immiscent,est depositio, si suc- .rint clerici,& incorrigibiles, distin 'I.
s fuerint admoniti ab Episcopo,& non cessauerint, priuantur priuilegio clericali,& sc poteti intelligi, extr.necter. vel
monach. p. 2. Ita tamen, quod religiosi in hoc districtius,quam clerici punian tur, licto c. sed nec, in foro autem poenitentiali debet eis iniungi, ut quicquid contra formam praedictam lucrati sunt,
studeant expendere in usus pauperum , Ia.'. s. qui haeret. is, quod tamen non est de necessitate, sed deconsilio, maxime , si personae indigeant, aut grauentur hui iuria herogatione, sum Coinses. liba.tit.8. s. 3o Decii taleptima . Licet clariccit non liceat tenere tabernam, dist. no Oportet, & c.nulli, cum ibi fiat conciliabula mala,& immoderata sumptio vini,quiabus patrocinium prςstat tabernarius; &cum multavilia iactis & verbis committamur , & ad cam personae viles accedere consueueritu, tamen proptex necessariamia & honestam negociationeinlicitum est clerico habere tabernam a llocandum aliis, i .ancillarum,fLde petita haeredit. Arclud. in dicto cap.nulli, nec etiam licitum est clerico illam exercere personaliter, Cl ept. i. te vita,& h nest. cIcricor. si tanacia occulte hoc fiat,
non est locus Funae dictae Clement. Sed quid si clericus exerceat tabernam pro alio personaliter, an habeat locum dicta Clemen. Dic, quod sic: quia subest horror, & vilitas, argum. 6. distin. c. sicut non suo. Item quid in alijs vilibus ossiciis, ut aptare pelles, vel quid si mile sacere: dic,quod ide propter idem titatem rationis, ita Laban in L Gen
16 causa necessitatis,' si indigeant, exercere negociationes, hoc est recipere possessiones excolendas ad firmam,squartana, vel quintam partem, vci conduco i re ad sustentationcm suam,& suoruin , arg. liii. So. c.peruenit. Turrecr. in cap. consequens,dist.88.vel uti artificijs sitis honestis, exquib. possint sibi necessaria quςrere, lunFlamen Occasione talis artificii non desint diuinis osscijs, 9 i. dist. per totum. te celebr. miss.cap. t. de com se .dHq.cap.nunquam. Item possimi locare animalia ac certum fructiim,du- tamen per contractum licitum, ut dicit Gul.qui ctiam dicit,quod pol Iunt re res,quas si meliorauerint,catius vc dere poterint,vi puta pullum equinum, vel tabulam, qua depingentes carius vedant. Sed in talibus non est negociatio,
sed artificium, i .quaest. . c.Canonium, de consecratalist. s. capἀMmquam. Ner
27 gociatio enim ex te illicita est. Pariter iudices, & ossiciales prohibentur ninociari,scu mercari, l. non debet, linu.E ex Osficio, fLdec r.empti Sic de nutiles, Lanilites, C. loca. Item nobiles, ut vicie-aur text. in l. nobiliores, Ciae nam ct meta sed nunquid contractus factuscin Eccletia teneat, sit cutetia super re p iana 3 dic,quod sic, licet contrahens peccet.glos. dc D in c. taceside immuni.
Quintadecima. Licet in oratorio videatur, quod vendi non possint cande D:quia ibi non de tesse negociatio, li2Rcto cap. iccet tamen i in oppositum est consuetudo: nam ita in diebus festis videntur communiter sacereclerici: vcn-d init enim cadelas volentibus eas ot serrei ia oratorio: tuae quidem conluctu lorationabilis est, cum talis emptio non fiat cx cupiditate, sed ad usum pium .
'tem Hugo inquit, quod illa non cit negociatio, nec venditio, seu emptio, scd deuota permutatio procedens ex leu rione offerentium qui libentius, cum maiori deuotione accedunt ad altare. m candeli quam cum imagine Caese IiS.Turre r. mc6 sc luens, It 83.
I Venatio hi liciter dicitur .
2 Venatis oppressi mi m est prohibisa
405쪽
Decis Aurearum Par. II. Lib. III.
clericia, uisis vero, quando bellum es iniurium. 3 Venatis arenaria clericis indistincteprehi
4 Venatio adulatoria, qua faciunt Histri nes est illicisa. de tripiscι adulatione, numseq.6 Henatio saltuosa,quas cum clamore Egia cita vel tici a est, quatuor de causis. Venatio saltuosa licita entacu, 81ω
8 Venalis saltuosa illicita est ratione perso . ne υιris ecclesiamcis, Episcopis, cleri-
9 Innatio saltuosa licisa en Hericis in .c fibus. I o Piscatio an licita sit . It Venatio magis prohibetur,quam scatis,
ct quare. a 2 E si pus venationi ου intendens, quam
3 y Venario religiosis an sit omni tempore i
t 4 Laqueum, se rete clericis imponere sic tum es ined non monachis.1J Canes, vel aues venaticos Monachis non est i ritu, retinere, sed bene canes par
is Monachi non debem venationi care, ρ sentiam exhibendo. 17 Renatoribus aliquid dare, a 'O quando
18 Domini, an seruos compellare possint ad
Foueasfaciens ad capienda animalia ,si aliquis cadit ad quid teneatur. at Aucupandigratia non licet intrare agia alienum, Domino prohibente. 22 Poena clerici venatoris.
ONSERVENTER agendum est de excessibus PrHatorum dc personarum ecclesiastic riim in venatione. De hac ma teria traditur 86.dist. cap.qui venatoribu cum quinque cap.sequen. facit 6. distin. cap. I. in princi unde pro intellectu dicendorum sciendum est,quod multi- et plex t est venatio: nam quaedam est orpressiua, quaedam adulatoria, quaedam arenaria, quaedam accipitrum, quae distinguitur in duas species, nam una est clamosa,& festuosa, de alia quieta. Ompressium exercent pugiles, de qua ha- tur,de cleri.pu.in duello, cap. I. Vel xercent illi,qui per violentiam,& sortia tudinem suam homines opprimunt, ochona eoru eis austrivat, ,.dist. F. vi. Adulatoriam exercent Histriones qui verbis adulatoriis capiunt homines,licut in venatione capiuntur bestiae. Arenatia 1 lebat fieri in arena, ubi homines pugnabant cum seris animalibus, seu beniis. Saltuosa fit cum canibus, accipitribus, de s milibus. Quieta, apponendo rete, ita Abb.antiquus in cap. l. de cle.Uenati ubi etiam Din. de Mar.S .Sed modo deueniamus aisDecisones. Psima. Venatio scilicet oppressiuat a minum semperi est illicita,tam clericis, quam laicis, te qua dicitur Gen. Io. Ppit Nembroth esse robustus venator cora Dornino idest hominum extinctor, de oppressor,ut patet dist.6. S. is ita,Cl ricis inquam omnibus est indistincte prohibita, ia non debent pugnare,a que optrimere,& subiugare etiam infideles, de homic.c.ex multa, & habetur 2 3 .q.8. ter totum. Sed laicis secundum aliquos licita est in casu, quo mouerent iustum bellum,ut in capricut , dc quod ibi plene no.de iureiur. 23. q.8. cap.re prenensibile, de cap.omni timore. Sed aduerte, quia tuncnon dicitur proprie operessiua. Vnde gl.in d. p. I. bene discit in hoc, quod oppressiua est omnibus prohibita, de est grauissimum peccatu , ut dicit Frater Ioanan Sum.lib. 3.de ve
3 Smida. Arenaria,qus fitin arena de iure canonico clericis uidistincte pro
2. de cler.pugn. induel. & grauissimum peccatum est, si pugnetur in arena cum
bestia dentata,la icis etia illicita est,si pusnant recepto precio,& caulla cupiditatis
406쪽
De clerico venatore. Cap. Ii I. 16 s
tis,immo tales esciuntur infames,ut inll.l.6. Item senatus,& j.bestias,sside post. Et de hoc potest intelligi text. 86. dist. qui venatoribus, ct c. vident homines, ubi Amb.in d. c.qui venatoribus arguitribi ieiunium illius, qui primo diluculo
surgens non ad ecclesiam vadit, nec ad martyrum sancta loca,sed copregat seruulos sorte ad ecclesiam magis festinantes,disponit retia,canes producit, saltus silitasque perlustrat, & usuit clam tam de sua quam suorum perditione. Si v ro laici faciunt gratia virtutis ostendendae, tunc licita est, de non est peccatum de iure Canonico,nis ubi esset poriculum mortis,ut videntur velle Din.
ind.c. I. Iit.nostro. Excipiuntur autem torneamenta,ut in c. I. le tomeam. Sic
etiam nec est peccatum, si talis venatio armatia fieret causa liberandς patricide hac d. c.qui venatoribus, bc c. vident homines. Fr. Io. ubi sup in sua Sum. q. . veristatis enim. De istis illicitis venationibus loquitur ConciTrid. scs.1 . C. I I. Tertia. Venatio adulatoria, quam sa-
ciuit Histriones,qui verbis adulatoriis capiunt homines, omnibus est illicita,
. . . tui venatoribus,& 6.dist. p. sunt nonnulli, & 6.q. r. cap.sunt plurimi. --mo peccatu est dare istis Histrionibus, ut est hona gl in ii.cap.qui venatoribus. Et dicit Ioan. Andr. quod haec venatio adulatoria interdum est peccatum mortale,&interdum veniale. Circa quod vide bonam gl.disi. 2 .cap. Vnum, β. nuncaute, que licit, quod tribus inodisquiss adulatur. Et sic triplex cli t adulatio. Prima, quando quis adulatur, vel attribuit alicui bonum virtutis,quod ill Maon habet. Secundo,quando nimium vel ultra debitum extollit bonum, quod habet, de utrumque istorum est veniale. Te lia,quando approbat malum, vel vitia, quae hisci, de hoc est mortale peccatu, di illam glo.approbat ibi Archi d. de alij Scribentes. Et nota, Φ.ut dicit Do. Flor.
Inc. I. lecterivinat. Naturale est sauere
adulatoribus, unde Hierad Eustachiis de virginib. Naturali ducimur malo ut adulatoribus nostris libentet saueam Item alibi nulla est humilitas tanta,quet dulcedine gloriet non tangatur. De Adulatione aliqua,lib. 3 .cap. 139. diximus. Quarta. Ucnatio saltuosa,quae fit i in sylvis,& sinibus interficie lo feras, vel aues,deprehcditur esse licita, vel illicita quatuor de causis: scilicet, ratione persona , ratione causae, ratione temporis, dc
ratione modi. Ratione et personae sit ista deciso. Venatio saltuosa, clamosa, quae etiam dici potest aucupatoria, luet fit hominum multitudine congrcgata in synuis ciue in nemor licita est laicis, prout probatur in l. naturalem, Ede acquir.rarum domi.ubi dicit, quod licite quis
testcapere omnia animalia,quae lunt in Wlo,& in terra,& in mari,& fiunt occes pantis, dc sic pisces, bestiae, de volucres naturam seram habentes sunt occuparetis; fallit tamen tempore quadragesimae siue enitentiae,aut deuotionis, nam ratione temporis dicitur illicita omnibuς indistincte, unde Host in sui n. .lital cit venatio in onanibus interdicta, si fiat eo tempore,quo homines debent esse in ecclesia,& orare,siue sint clerici,siue laici, te consec.dist. 3 .c.irreligios 5 dist. s .c.ieiunia. 86AM. tam putatis. Nisi sorte id fieret necessitate famis urgentis,arg.noanc.licet,deseri. Et idem,si apri, vel ursi, vel similes bestiς vastarent segeres,vel vineas, aut pecora , quia in talibus casibus licet citam in quadragesima venari,arg. C. te se l. l. 2.& derentur. pit. uod non est licitum. Sed in alijs diebus licita est laicis, etiam si fiat causa voluptatis, ut vi letur velle glo.& Io. A in cap. I. tita nostro Et multo magis, si fiat necessitate indigcutiae, ut cum quis ex tali artificio sustentatur, fiuc propter necessitatem violentiae, vicum quis venatur aliquas bestias vastantes fructus suo Vel cor siue fiat propter utilit te, ut carnes habeat in cibum, vel pelles ad vestic u,siue fiat pir recreatione Quinta. Venatio clamosa est illicita
Episcopo, t Clerico, Monacho, S alijspersonis ecclesiasticis,ut parcidistin. I
407쪽
Decis Aurearum Par. II. Lib. III.
in i quia ipsi debita maturitatem in sua
conuersatione tenentur populo inexe-plum ostendere: tum etiam, quia sumtus graues, quos oportet facere in talius venationibus in canibus, inauibus,
in famulis, pauperibus subtrahuntur.igitur clericis est illicita venatio,etia si sint in minoribus ordinibus constituti, nisi dimiserint tosuram,facit Clem. 2.de Vitas de hone.cie.licita tamen est iiii ijs casibus.& Primus, si clericus haberet redditus in venatione, sicut in quibus da partibus Francipquia tuncnon facit ad vohiptatem,ita Host. d.tit.in sum.Secudus, venatio quieta,& quc sine strepituercetur, & utilitatis, seu recreationis: uia ad incitanduin appetitum, vel ex Cirandum calorem naturalem est licita ciericis,arg.extr.dehomicic. dilectus filius,& de iureiur.c.ctsi Christus, 3. n. α de conicidisssis . sint tibi.Tertius, uenatio cum laqueis, de pedicis,atque reuhus,dc canibus,Clericis etiam est licita, dummodo cum modestia,& siletio fiat. Quartus in uenatione saltuosa, si rarissinae hoc faceret causa recreationis. arg. t X.in cap. I .litanostro. dum dicit in hac uoluptate s pius detentus: secus si rariunon causa uoluptatis, sed causa necessitatis, ut Caecitaret appetitum pr Graecedentem morbum, arg. 1 lectus.
Io Sexta.Circa piscatione piscatio ' quς fit propter necessitatem, scut faciunt iuli qui per hoc uictuq runt,est licita; pariter ii piscatio fiat propter sesati ii adhibitis circissimujs,est etiam licita. Versipiscario, iuς fi t deficiente aliqua debitarum circunstantiarum est illicita, & est ueniale, uel mortale, si nimis ponatur mens in piscatione,ita quod Ecclesia patiatur aliquod damnum in spiritualibus& temporalibus, prout etiam dicimus in uenatione. Magis tamen prohibetur Ia uenatio, quam i piscatio, quia piscatio fit cum quiete,& no fit cum tanta des chatione,& dii lutione, sicut uenatio. Venator enim currit per deuia,sicut diabolus conducit animam captiuam, secundun, Gog. Sc Ray.unde H yeron. dicit in cap. Esau.di st.86. Ventatorem sanctum nullum legimus, piscatores murutos. Quod intellige de existente venatore, ne obi jciatur de sancto Euctachio, quia scit venator, quia ille postea ven itionem reliquit. Et piscatores inueni κmus Iesum elegisse, dc non venatores.
Et i untur Apostoli, ut dicit Greg. si pra Io. 1 i. post Christi resurrectionem redijsse ad pus piscationis. Haec C legi ex dictis Caesim in cap. ut venatori bus,dist.86. Ioam Anam de Mari Soci iri,
pus vcnationibus intendens, si monitus. non desistit, communicatur,glo.in d.
cap. I.vcrsic.quorundam. Immo per rex.
in cap. I. dist. 3 . uidetur omni tempore illicitum esse venationem iactam ab E piscopis, sed aduerte, quia non dicitur1bi,quod ille Episcopus esset tantstin venator, sed incontinens, dc quod circa Episcopalia desidiolus erat,dc negliges, nec de spiritualibus in aliquo curabat , ut apparet ibi in illa grauitate morum, dccaei. Et sic ecclesia sub eius regimine petielitabatur. Quare dicendum est,sericundum Hosi in ium. quod causa utilistatis, uel recreationis possunt clerici.
tiam si sint Epis pi, vel alij praelati v
nari , ut tamen non proficiscantur cum canibus, dc auibus, quando debent vi-fitare, de praedicare, ut extr. de censb. capit.ciun Apostolus, j. Arch.sc intellige,
vel aues. Quare ex his concluditur, mnon omnino illicita est Episcopis venatio. Hinc Arclud. dicit in s.c.qui venatoribus, quod si electo in Episcopii obiiciatur,quod si venato hanc excepti nem debemus interpretari in meliorem partem,scilicet quod causa licitae recta tionis hoc agat.arg.extade reg. iunc.2.dcI . l.7.cisancimus, nisi contrariu alis prisumptiones probabiles mouerent, quae colliguntur ex personis, de ex multis circust iijs,ext.de praesum. c.qui EthF
408쪽
De clerico venatore. Cap. III. I 6 '
laterpretariolatior fiet, quando excipiatur contra aliquem, quando accusatur, quando uterque patitur aequale ipplicium, & ubi quis prosequitur suam,vel suorum iniuriam, secundum Innoc. dc
13 Octaua. Circa religiosos,licet quida
dicant, quod omni tempore sit illis v natio illicita, arg. 23.q.fi. cap. si nulla, in . Hinc habetur in Clem.Ne in agro, 6. porro, a venationibus, de sta. monac. quod Papa mandauit monachis nigris a Venationibus, & aucupationibus a stinere,& prohibet ne eis intersnt,quia I xxseri se exhibendo videntur conenti re, sicut nec ctiam clerici praedictis Latereisse debent, ac spectaculis, duellis,M executionibus ad mortem, C. te Epistop. Sc cle. Auth.interdicimus,cap.sententiam, ne cleri vel monac. Tamen stista conclu sto: Vrgente necessitate ino- prae,aut violentiae, licitum est,etiam mo. Hachis venari ad seras, aut aucupari ad
aues, ncut & clericis, unde dicit Hosae quod si reditus religiosorum consist rent in venatione cuniculoruim sicut in partibus prouinciae,vel aliarum serarum inclusarum in parcis,sicut in partibus Galliae,& Franciae consistitiat, tunc licet eis inproprijs personis, si Luruli a tantum deficiat, recolli re , in vende-Levenationem suam sine peccam, dum
tamen hoc faciant tempore competenti, ita Mari Sotain c. I .rim. Is .iit. nostro.
Tu tamen dicas,quod licet religiosis eo casu venari per alios,non autem in proprijs persenis, dc sic eoterunt per alios, quod per se non possunt, per id, quod hiscuir in dicto j. porro, & 9. seq. Ita
Anm.llac. 2. titanostro, ubi communis
est opinio. Nona. Licet clericis saecularibus non fit prohibitum ponere laqueum, vel rete sine clamore, & canibus, ut habetur per M. te Anan. in cap. I. litanostro, tamen hoc videtur inceptis duobus casi
s bitumi monachis, non tamen incu
Iuni rinas de Uur habetur in dicta
Clem. Ne in agro,s. rQ. Et hoc sequitur Peinde Anch. & Imol.ibi,dicentes hoc esse notabile, quod monachus cum
laqueo, vel rete aucupans, vel Venans,
incidit in rinam, de qua ibi. . Decima . Non solum monachi, sedii s nec etiam illi de familia, retineret possunt canes, vel aues venaticas, ita probatur ind.Clem. Ne in agro,*. porro,uercnec a familiaribus. Et licinscrtur,quod illudia quo prohibetur Dominus,vidc-tur interdictum familiaribus, ut sic pecsamiliam ostendatur Dominorum honestas; unde exclamat ibi Lau. contra illos,qui tenent peruersam familiam, ut si quid mali per illam committatur, non
possint se excusare, si velint ignorant praetendere, quia debebant istud cogi tare, ut ibi pulchre,quod in notandum,&seruandum. Vndecima. Licet monachi habeant redditus, qui in venatione consistunt, Isi tamen non debenti venationi exhibe re praesentiam corporalem, sciat in certis alijscis non congruentibus,interes se non debent, puta ludis, ostentatio-hus, clandestinis matrimoniis, seu alijς voluptuosis, & immanis actibus laicorum, ita nota Doct. ind. g. porro. Vnde Bald.in Authen.interdicimus, C. te episco.& Heri videtur velle, quod ille, qui iurauit non ludere , si stat ad viden
dum , est periurus, & idem dici potest
in voto, facit quod habetur per Anam
Duodecima. Venatoribus dare licet II venatione oppressiua hominumi grassantibus aliquid ad euadendum violentiam eorum,& oppressiones, tamen ad conducendum eos ad talia faciendum , est illicitum, de peccatum est mortale. Pariter illicitum est,& mortale, lare v
natoribus exercentibus venationem,ut manifesta colligitur ex c. qui Venatoribus, & seq.dist. 86. In quo sic dicit Aug. Qui venatori donat, Non homini dotanat, sed arti nequissimae donat: Nam si
homo tantum esset, & Vcnator non esset, non cidares, honorans eius vitia,
409쪽
Decis Aurearum Par. H. Lib. III.
de non naturam. Verum dare exercentibus venationem saltuosam, siue quietam animalium, aut auium, in casibus, in quibus venatio est licita, licitum est. Haec Turrecta in s. c. iiii venatoribus, nil. Vcrsic.ad secundam. Decimatertia. Domini seruos com-i8 pellendo ad illicitam i venationem, &tempore indebito, faciunt seruoru peccata sua, licet sint seruorum in obediendo: sunt nihilominus propria dominorum illicita praecipiendo, & ita tenen
tur domini pro peccatis seruorum, exi. de test.c.sicut, & 22.q. s.c. qui compul
sus. Attamen si domini cogunt seruos ire ad venationem licitam serui obedite debent, nec in hoc peccant: nisi incipiat placere eis, & verti in voluptate, quo casu peccant mortaliter: Et in tali casu potest intelligi finis,cap.an putatis, 88.distin. Saepe enim quod ab initio infert conditio necessitatis, id postea ex consuetudine dulcescit, de trahitur in perniciem voluptatis, ut 3 . quaestio. I. cap. r. Sicut econtra dicitur de illis, quia principio ad bonum coguntur, Vt 23.
Decima luarta. Prohibitum est m 19 nachis retinere canes, i vel aues venaticos, Ut puta, accipitres, vel salcones, etiam si eis non utantur, secundia Paruin Clem. ne in agro, F.porro. Et scduplex in prohibit o una in habendo,alia
m utendo, quod etiam extenditur ad clericos, cap. r. tit. nostro. Et hoc ideo, ne deueniatur ad actum venationis.
Vnde insertur, quod si quid prohibetur , prohibetur etiam id, quod perii nitur ad illud, l.oratio, cum alijs ibi alles. Edespons. Lfin. C.si mand.ita suer. ahe. ne prostituatur. Ubi habetur,quod ancilla, quae non debet ex pacto prostitui, hoc est ex corpore suo questum querere, non debet etiam in caupona, uel taberna retineri sub spe ministrandi,ne fiat sinus legi. Aduerte etiam, quod ex quo prohibentur monachis canes, vel aues venaticae, videtur quod possint
retinere canes paruos, vel aues cantan
tes, idem Paul. indicto F. porro. fi Decimaqiunia. Qui facit foueas affeto capiendos t apros, vel ceruos,& bos licuius ibi cadit, tenetur lege Aquilia, si fecit in loco insolito hoc est in itinere, Guod omnes transeunt. Sic dicituro, qui laqueos posuit in loco, in quo ius ponendi non habebat, ct pecus vicini in hos laqueos incidit. ita his
Decimasexta. Non licet intrare agru2I alienum Domino prohibente i aucupandi gratia, ibi tamen captu aucupantis est, sed agitur contra cum inione iniuriarum, si eo nolente intrauit, glo. in l. 3 .j. plane, Ede acquirere. r. doma. Diuus,fide serui. rustici praed. & ibi Anselus, ubi dicit,quod ita fuit iudicatum Inpersona cuiuidam nobilis magni v natoris in Perusio. Decimaseptima. Poena clerici ven toris est, si oest Episcopus,in tribus mensibus suspenditur a communione. Si
presbyter, duobus, si diaconus, ab omni ossicio suspenditur, & quod dictum est de diacono,intelligendum est etiam de subdiacono: quia eodem priuilegio
Alii autem inferiores sunt arbitrarie paniendi, cum nulla certa poena eis impo
natur, ut extr. leossic.deleg. c.de uiria omnibus tame necessaria est trina in nitio facienda, ut Ιχ.q. 2. cap.indigne .
'ue discrimen. 2 Det Dum in propriam personam commisesum quando Iudex cognoscat. et me
publicam vel dignitarem cognoscit ..
410쪽
De iniuria illata &c. Cap. IIII. I o
Excommunicare an possit legatus iniuriam sibi, velsiuis inferentem. Io Percutiens legatum, vel Minalem, polen ab re absiolui. ri Detrahere praelatis an si re sit pecca
I 2 peccatorum vitia in genere tangere est
t 3 Iudex ratione ducti in personam suam
aliquid exiges, tenetur ad restitutione.
De iniuria illata superiori. Cap. IIII.
OLENT etiam subditi excodere, Ec delinquerem suos superiores, eos offendendo factis,aut verbis, ideo videndi i est 1 nobis, an possit superior illum punire de delicto commiuo in suam, vel suorum personam; unde pro determinatione quaestionis sciendum est, quod
multipliciter potest subditus in suum sui priorem delinquere,vel per contumeias,aut conuitia, vel perconiuratione, . aut conspirationem, vel detractionem. Ideo omissis contumelijs,aut conuit ijs, vel detractionibus,de quibus in nostris 'Ioccisionibus diximus lib. t. cap. I T. dc 338. videamus quid sit coniuratio, vesI Conspiratio. Coniuratio igitur t dicitur plurium in unum iuratio,& differt a cos ratione: quia coniuratio fit cum iuramento, scdicta, a coniurando. i. simul ii rando in unum. Conspiratio fit pacto talarum, id est simul aspirando. s. quando plures simul spirant,dc fiant,&tendunt, & diriguntur in unum. Et ita coniuratio fit cum iuramento,Cospiratio sinci Et Coniuratio, atque conspiratio duplex est,quae laria mala, aut illici- . ta,&quaedam bona. Et sic coniuratio licet in se sit illicita, 6.dist. Sedi tionarios, & in dubio semper privs natur contra seditionarios, cap. si quis, I I.q. I. tamen potest esse licita, ut si clerici inter se statuant iuramento, quod debeant resistere praelato volenti dilapidare bona ecclesiae,vel ponere in ecclesia malas S pessimos homines. Erit tamen illicita, ut si iurent, suod velint episcopum expellere,cum sit bonus: vel non obedire illi in expellendis concubinis, & ista ta- quam mala, & damnabilis semper prohibetur,cap.coniurationem, c.qui, I I. 8. I. G2. dist.79.226. . cisi ad peccatum.
Variter conspiratio potest fieri in re licita , de illicita. Verum in hoc differunt: quia coniuratio licet fiat bono zelo contra praelatum cum iuramento, semper est reijcienda, α improbanda, d. Oniurationum, & cap.s . At si si sine iuramento, potest fieri absque peccato,& non reprobatur. Archid. in d. coniurationum. Rursum est attendendum . quod iniuria, quae insertur superiori,aliquando infertur ut in personam priu Iam, aliquando ut in iurisdictione exercentem. An vero, & quando superior possit de iniuria cognoscere, huiusnam di Decii ionibus manifestum fiet: quarum Prima. Iudex,ud pKlatus non potest cognoscere de delicto, nec poenam imponere, ut excommunicare, es punire, si delictum suam personam concernit, & est cultum, l .iurisdictoni, Ede iurisdict. .iu s.ff. de inivr.Llex Cornelia, E deos praesid.l. senatus, glos in Clem. I. de soro competen. Card. a Turrecta incisi quis, 2. q. . Ne sit iudex in causis propria, contra id quod dicitur, C.ne quis an sua causa, Li. Hinc insertur per A chid.in daea si quis, quod si litigator dicat iniuriam iudici, non debet ipse punire, sed superior, ut extr.de poenas, C. dilectus. Idem dicit Panorm. inciditectus, de poenis, in s. dc in cap.inter, 23. q. . dicit Arch. quod iniuria Dei vindicanda est, & non propria, quae patim ter est toleranda, si expediat, D. Tho.
dinai Turr .in η. cap. si quis episse mriuia, dicit, si contumeliae, aut conubtia in e latum redundant, non dei tideo ille cxcommunicari,aut deponi ab