장음표시 사용
181쪽
adhuc statuunt Mundum esse optimum. Inter istos vimus est olim esse M. Aurelius Imperator , qui docuit Q mundum hunc esse . omnium optimum , & proinde amanda ipsa mala quaecunque . quia necessaria integritati mundi totius. Pro eadem opinione citantur Petrus Abale ardus, qui in pluribus erravit tempore S. Be nardi , Niciemus, & alii haeretici, qui ut reserunt Castro ca) .& Suam Z 3 propugnarunt, Deum non potuisse creare alia ab iis , quae creavit. His se jam olim opposuit Magister sententia
rum 4 , S deinde S. Thomas cs , & alii passim Theologi , qui
expresse monuerunt quaedam Patrum aliquorum testimonia, quae
Adversariis videntur suffragari , aliud non significare pensatis omnibus, quae ipsi docent, nisi omnia esse optima in aliquo ex
sensibus relativis. Sic jubet Platelius σ) intelligi illud Diony- sic , Optimi es optima adducere: & illud Cyrilli, 8) Omnia Pater potes, ct meliora semper vuli: de illud Basilii, ργ Nibil
aorum, quae nobis accidum, malum es, aut tale, ut melius illo aὶi
quid excogitare queamus: Et illud Augustini, clo) Juhitiatum Dei factum es, ut non m o I omnia , sed etiam flic sint, ut oinnino melius ese non possint: Et alia . Nihilominus eamdem iterum
reserente Nicolao Ghegato IQ, rejectam a tot tantisque Doctoribus sentciat iam excitavit Rai mundus Lullus . Sed nostra hac aetate celebrior illa facta est, quia magna animorum contentione pro illa, & contra illam disputatum est, non solum in Germaniae Academiis, ubi primo nova: hae turbae extiterunt. sed in tota iam Europa .. Illarum fomes praecipuus fuit Leibnitius, duinex laudabili caeteroquin intentione tuendi Providentiam Divinam , accusatam ab impiis propter multa huius Mundi mala fie-pissime assirmavit, i 2 Deum cum vellet creare Mundum, cre
182쪽
asse ex omnibus, quos videt possibiles, omnium optimum , atque cum in Mundo, qui existit,habeantur plura mala, non selum meta- physica, qualia sunt imperfectiones , & physica ut morbi, sed etia in moralia , cujusmodi sunt peccata. aperte dixit i) , &quidem frequenter, ham omnia mala , ct ipsa peccata pertinere ad Mundum, quem vidit ex omnibus possibilibus optimum: Dum
inquit, r improbus aliquis eripis , inpentam a Deo fui se oportuit in possibilium regione, talis hominis ideam inclusum rerum Feriei , cujus electionem exigebat major unipersi perfectio . auod , ut alibi 3 dicit, vel inde judicumur, quia factum es. Proinde
docet Deum peccata hujus mundi velle, non quidem ea voluntate , cujus objectum sint sela peccata praecisive considerata, quam voluntatem vocat 4 antecedentem , sed ea voluntate , cujus objectum est complexio omnium , quae conflant opfimum Mundum , quam vocat voluntatem consequentem . Eamdem opinionem sequutus est Pictetus cs , & qui articulum de Bono in recenti Gallica Encyclopaedia scripsit, dicens, Mundus, ex quo exularem omnia vitia, non esset cerae tam perfectas , quam es Mundus, qui illa admittit. 161. Eamdem ipse Leibnitius dicit Malebranchiunta jam ante se propugnasse , quod revera secit tum in suo Tracta-- tu de Natura & Gratia 8 . tum in suis Dialogis Metaphysicis ς , repetens mundi hujus persectionem, non ex ipso dumtaxat Mundo secundum P considerato , sed ex eo, quod sit creatus, moderetur , & conservetur viis omnium possibilium maxime simplicibus , foecundis , universalibus, uniformibus , ct melius exprimentibus Divina attributa, quarum consequentiae sunt
quaevis mala , & vitia , quae in illo lugere quidem possumus, sed simul
183쪽
smul credere debemus illa pertinere ad opus, quod praeserri debuit a Deo sapientissimo . Nullum t enim, inquit, fiat ilio dignitis, quam illud quod requirebat, m permisteret omnium per peccatum ruinam , ut omnibus deinde misericordiam impertiretur . Idem jam olim in sua finguissione ortiatisdixerat, et Deum sewper agere per pias simplicissimas: qua propositione caeteroquin verissima cum accusatus fuisset ipse abuti , dum mentem suam circa ipsius intelligentiam declarare voluit in adjecta ad illum, locum illustratione 3 ,vitiose magis abusius fuit: Sed in citatis tandem libellis ejusdem abusum modo jam dicto cumulavit. Amalo hoc optimismo parum, vel nihil differt .impudens fabula
apum a Mandeville conficta, seu systema propugnans, vitium necessarium esse ad bonum commune, cujus compendium quoddam habetur tomo 13. Bibliobhecae Britannicie. Nova ejusdem editio prodiit anno I 729.cum augmento secundae partis, in qua mitigare Auctor videtur, quae in prima parte totius Angliae invidiam , atque clamores in se concitaverant-I 62. Leibnitium acerrime sequuti stat Christianus Vol fius M, Vatiel , ct Reimbeckius; Et Uattei quidem, ut resert Alphonius Nicolai cs , defensionem Lethtaitianae opiniouis contra Jo: Georgium Palms: Reimbeckius xem contra Crou Zam ,
alioIque suscepit. Optim ista visius mihi est etiam Samuel Clar-hius, ubi dicit, ex perfecta Sapientia o Bonitate Dei sequitur necessario res aereataraeste ab ilio tali rempore , ct tam is e-fersatas, ct infructarzarias persectionibus latium graduum, quales infinito Sapientia ct Bonitas pidit illis tribuendos, vit optime o sapienti me operaretur. 'Sunt qui etiam Alexandrum Popem , celebrem Poetam Anglum, eumque Catholicum accusant Optimi sint, quem sibi videntur legere in suo de Homine poemate , ubi haec exprimit , Sapientia Dei infinita intelligit, qui fit Mun dus perfectiom. ergo hune debet producere, Aec in eo quicquam conms ere potes, quod es videatur a caeteris disjunctum , iam bene se habem in ordine ad totam . Inter hujus accusatores est Vesta ire
184쪽
re i , de ante illum Crou Eas in examine ejus de Homine P matis, contra quod extant etiam apud Trevolitanos cΣ quaedam epistolae . At siunt qui hanc ab illo accusationem propulsant, ut citatus Nicolaus cum Uarburtono , & Τhomas Need ham cs , qui contendunt objectum ex illo locum nihil aliud significare , quam creatum a Deo esse Mundum hunc relative ad fines ab ipso libere intentos optimum . Recentius idem Pope omnem hujus suspicionis umbram penitus dissipavit in sua epistola ad Aloysium Racinem data anno I 742, quae edita est una cum versione Poematis de Religione ipsius Racines mortui anno i 763, Italicis rithmis per Carrum aIIigata, & una cum alia pro eodem PO-pe defensione Angli Equitis Rasinay: in qua epistola Pope non solum, quae Narburtonus pro ipsius apologia iam scripserat, approbat, sed etiam profitetur se diametraliter oppositum Leibnitio, atque judicio Catholicae Ecclesiae in omnibus subjectum . Voltatre quidem loco citato credit commentitiam esse hujusmodi epistolam Popes. At argumentum quod affert de ipsius ignorantiae Linguae Gallicae, sibi, cum in Anglia esset, perspecta , est importunum ; Nam quotidie accidit, scribi sensus animi sui ad amicos adhibita illorum opera,qui in lingua minus nobis nota illos exprimant. Author qui Leibnitii Theodicaram Latine reddidit, in suo monito praevio multos citat, qui Optimi sinum in sensu Leibnitii tuentur. Sed non est ita facile credendum, curi
possint intelligi loqui de Mundo optimo in aliquo sensu ex illi Aqui veri fiunt
Argumentum I. pro propositione ex timitatione perse uionii essentiati in creaturis, 163. I. Q lC arguitur cum Τre voltianis c4 , & Jacobo Ricca- O ti s . Hic mundus habet perfectionern essentialiter finitam, Nam est quid creatum a Deo etiam per Adversarios,
185쪽
& omnis creatura habet pro attributo sibi essentiali limitati nem in persectione essentiae suae, propter quam causam in hyp thesi, quod Gratia habitualis sit ens quoddam . creatum animae infusium , haec ne in i pis quidem Christo Domino fuit in se infinita, ut ex communi sententia suadet Platellus c. I ergo mundus hic nequit esse omnium possibilium optimus , nisi negando Deo potentiam creandi alia persectiora aliis in infinitum, quod est negare Deo omnipotentiam. Hanc re ipsa negare. Deo visius est
Leibnitius , qui admisit infinitos quidem mundos possibiles, sed hoc qui existit impersectiores. Quod ille admiserit omnem alium mundum Bre hoc imperfectiorem vidimus jam supra . Quod viro ille nihilominus admittat mundos possibiles esse infinitos, videt plane, qui haec ab illo audiat, Σ Principium per me est in nitas mundorum po Filium , qui repraesentamur in regionibus peritatum mer narum , Θοe es in objecto Divinae Drelligemiae. Quoniam autem admisit mundos possibiles esse infinitos, sed unum hunc qui existit esse optimum bene utrumque. hoc suum assumptum repraesentavit per pyramidem ita infinitam, ut in ea possit assignari apex, non vero basis, & apicem dixit esse s 3 mundum, qui existit, omnium possibilium optimum, gradus autem singulos hujus pyramidis esse reliquos mundos decrescentes in persectione in ratione: inversa planorum pyramidis . . Eamdem omnipotentiam in hac re negavit etiam Aristoteles 4 , statuens fieri non
posse a Deo alium mundum solo numero distinctum ab hoc pi senti , ex ea ductus ratione, quod tunc gravia tenderent deorsum in centrum Terrae, utpote Centrum . hujus mundi, & simul tenderent. alio in centrum alterius mundi. Quae est ratio plusquam importuna , ut VasqueZ dixerit , s) omnes quos legi contra Aristotelem in hoc sunt. . Nam nec terra est centrum, in quod tendant omnia gravia; Planeta enim in illam non tendunt: nec hoc omisi se difficile esset intelligere , partes unius mundi fore sine ulla communicatione cum partibus. alterius, . cum unus dicatur esse distinctus ab altero . Igitur non opus esset duplici illa tendentia in duo diversa centra, vel quando etiam mutua quaedam. mmum
186쪽
nicatio in illis admitteretur , Philosophia Nevutoniana propugnans mutuam attractionem inter corpora caelestia, docet m
dam, quo possent invicem in se tendere duo illi mundi sine re-
Cum facto argumento connexum est hoc aliud sic habens . Non solum impium, sed stultum etiam est dicere mundum hunc esse ipsium Deum: Sed si mundus hic esset omnium possibilium optimus , esset ipse Deus ; Nam hoc modo optimum , sive quo
melius existere nequit, est attributum conveniens Deo : ergo .
Tre volitani i hoc etiam argumento usi sunt accusantes Optimisimum directe ducere ad impietatem illam credendi naturam hujus mundi connexam esse cum Divina Natura, & esse quasi ipsius partem essentialem, quemadmodum deliravit Spinosa . 164. I. Obbicitur. Ille Deo negat Omnipotentiam, qui negat Deum posse creare mundum omnium possibilium optimum et ergo ex omnipotentia Dei insertur illum posse hunc creare . Resp. Nego am . Qui sic ob jicit, non insormat animo notionem convenientem Omnipotentiae. Haec est hujusmodi , Potentia faciundi quicquid non involvit contradictionem. Cum autem creare Mundum omnium possibilium optimum, seu perfectissimum, plures involvat contradictiones, inter quas una est tribuere Deo potentiam infinitam creandi, &smul finitam, hinc omnipotentiam non negat, qui negat Mundum omnium possibilium optimum non esse objectum Divinae Potentiae . Il. Obiicitur . Plures vel etiam duo Mundi aequalis persectionis ac constructionis non sunt inter se discerni biles: sed quae sunt indiscerni bilia, non offerunt menti, quae sapienter, seu cum ratione operetur sum cientem rationem, propter quam vel utrunque vel unum potius ex illis, quam aliud operetur: ergo etiamsi
plures vel etiam duo Mundi aequalis persectionis ac constructi nis sint absolute possibiles, attamen Divinae Sapientiae est nullum ex illis creare. Similiter si sermo sit de pluribus Mundis inaequalis inter se persectionis, nisi a Deo eligatur ille , qui sit omnium optimus, fingitur Deus operans temere, & sine sufficienti ratione. Resp. transear major, ct nego minorem . Ipsa indiscern ibi li-' tas requiri potest ad pulchritudinem operis, ita ut ea deficiente il-Y Σ la
187쪽
la depereat. Da in vultu humano oculos discerni biles per pupillam in uno diverse magi litudinis vel coloris, ac in alio. Da unum
crus brevius, aut gracilius alio. deserinis jam homo est.&sic in aliis sexcentis: Qua redacobus Riccati I observat tam inutile ense hoc, quod Leibnitiani. vocant Principitam indiscernibiit , ad acquisitionem ullius scientiae, ut ipsius potius oppositum inveniatur habere potiorem locum . Est praeterea in eadem minori reprehendenda falsia illius suppositio , quod Mens Divina repetae rationem sium cientem operandi aliquid extra se ab ipsis rebus s1-bi extrinsecis, ut non possit habere pro sufficienti ratione suam-m et voluntatem. Ad alterum, quod additur , nego assumptum . Imprimis enim falso supponitur mundum omnium possibilium , optimum esse possibilem: deinde falso iterum supponitur objecta absolute possibilia finitar essentialiter perfectionis , qualia iit omnia creabilia, debere aut posse offerre menti Divinae ullam rationem , propter quam ad aliquid ex illis creandum se determinet , ut in serius suadebo. .
16s. III. . Objicit Volfius Σ) . Scriptum est ca) Vidit Deus
cuncta grue fecerat, ct erant patri bonae sed esse valde bonum est idem ac esse optimum, juxta phrasim hebraicam: ergo. Min rem ille quidem non probavit, sed probare vel confirmare ponset ex eo, quod illud Ecclesiastes, cincta fecit bona, in Syriaca versione apud Cornelium a Lapide legitur , omne quod fecit optimum, & in Arabica, Omnes res quas fecis,cognovit este o imas. Resp. Conc. malo. disin. min. Ualde bonum iuxta phrasim
Hebraicam idem est ac optimum sed in sensu aliquo relativo, -- mitto min. in sensu ab luto , nega min. & simili distinctione excipio consequens. Cum optimum in sensu absoluto non sit quid cadens in ullam rem creatam ex demonstrationibus jam allatis, necesse est fateamur, quod si haec vox optimum revera res pondeat in textu hebrato his vocibus Uulgatae, valde bonum, ea
ibi sumi debet selum in aliquo sensu relativo c g. I so. . Atque hoc modo dicendum est usurpari in obiecta versione Syriaca &Arabica. Caeterum vulgata lectio Scripturae est illa, quae authei tica
188쪽
tica habetur. Valde autem bonum non est idem ac maxime bonum , seu optimum , quam interpretationem non invenio apud probatos Interpretes Scripturae Tostatum, Nicolaum de Lyra , Cornelium a Lapide, Tirinum , quos consului. Hi contra ad- Vertunt Creatori placuisse ut bona , quae singulis diebus creau rat et omnia vero simul sumpta laudata etiam fuisse ut valde bona, ut declararet ea esse bona, non solum singillatim siumpta, sed multo magis ut invicem connexa .
Θοe perfectioris ..ios. Q IC arguitur. Vel alii Mundi praeter hunc majoris pedio sectionis sunt ab Zlute possibiles , vel non . Si dicatur non esse absblute possibiles, falsum. dici ur,. l. quia opponitur Scripturae dicenti, i 'tens est Deus) omnia faceresuperabundan-ἔer, quam petimus, aut intelligimus. II. quia opponitur communi Theologorum.doctrinae , qui illud S.I homae adprobant, a Simpliciter Aquendo qualibet re a se facta potes Deus facere metiorem: & alibi, 3 'tes Deus quamlibet cremuram facere me
iistrem ; infinita enim bonitas raIioni creaturae repugnat, πω amrem determinata bonitas quantacunque. III. quia pluralitas mundorum hoc perfectiorum non involvit contradictionem quod omnino male iterum iterumque affirmavit Leibnitius contra communem pariter Theologorum doctrinam. Ex his Cornelius a Lapide habens prae oculis in hac ipsa re hoc principium, Deum posse efficere quicquid non involvit contradictionem, omnino statuit, s quod Deus pote s infinitor nov=r mundos creare, qui non tantum hunc mundum nostrum , sedct sese invicem gradatim immensumsuperent.. Si autem dicatur esse. absolute possibiles alios mundos , jam non potest dici non posse aut non potuisse a Deo creari, quin vel negetur Deo omnipotentia, quae est potentia so
189쪽
ciendi, quaecunque sunt absolute possibilia , quod est contra om
nem Religionem, vel committatur turpissima interminis contradictio, de quae revera Michael Κ laus si) accusat in hac re Lei nitium, reserens ipsum in suis Principiis Philosophicis sic loqui.
infinito frent uripersa passibilia in ideis Dei,-Grtim non nisiun
cum eripere potes: ergo potest creari a Deo alter Mundu, isto melior . Simile argumentum adhibet etiam Jacobus Riccati 1 . 16 . I. Objicit Leibnitius c3 . Ideo Deus potest creare Mundum meliorem isto, quia creatura persectissima non est pos sibilis: sed hoc vel est falsum, vel non est adirem . Falsiim quidem saltem posse esse tenent aliqui apud Capreolum r Non
esse autem ad rem suadetur, quia Mundus non est una creatura, sed complexum creaturarum: ergo etsi una stubstantia creata non possit habere summam persectionem , complexum tamen creaturarum potest illam habere . Re p. semisto majorem, quae concedi tunc solum absolute posset, quando adderet, vel quia admissa possibilitate creaturae perfectissimae , manifestum esset hunc mundum non esse perfectissimum . Additum hoc necessarium esse quisque novit, qui meminerit illius effati, a potentia ad actum non valet illatio. Sed nego min. Adcinus primae partis probationem, concedo esse, qui admittunt possibilem creaturam persectissimam, Ned cum illi valide & eommuniter impugnentur , nullum ex illis haberi potest suffragium. Ad probationem vero secundae partis eou. ans, &nego consequentiam. Quae enim ratio probat non esse possibilem unam substantiam creatam persectissimam , eadem probat ne esse quidem possibilem complexionem quamcunque creaturarum persectissimam .
II. Objicit idem ibidem, . Deus fecit mundum hunc infinitum; Nam quaevis pars quantitatis cujuscunque est quoddam infinitum , utpote divisibilis in infinitum i & rursus mundus dur turus est in infinitum t ergo Deus secit Mundum hunc in aliquo sensu persectissimum. Resp. disin. mai. Fecit Mundum infinitum, ut aiunt, syn-
190쪽
categorematice , hoc est in numero partium in determinatae uuitatis acta existentium, cone. os et infinitum, ut ajunt, catego-rematice, hoc est in numem partium determinatae unitatis actu existentium, nego amec. ct omitto consequ. Probatio adjuncta pmbat solum, quod damus infinitum syncategorematicum .a68. IlI. Objicitur . Ex eo, quod si hi possibiles absolute, hoc est non involvant contradictionem alii Mundi etiam . isto perse- 'iores , non insertur esse possibiles etiam relative ad omnipotentiam Dei , Nam ne unquam illi existant impeditur omnipotentia a Divina Sapientia ; ergo etiamsi absolute possibilis sit Mundus isto persectior, non est tamen possibilis habita ratione ad omnipotentiam Divinam . .
Resp. cum Trevolitanis I , nego antecedens, ct ejus proba-tionem , quam Malebranchius jam et olim protulit, ut laudem . aperte dicat, 3 a Sapientia Divina reddi Deum impotentem, . dum illum cogit agere piis omnium simplicissimis, in quo est cumulus quidam absurditatis . Nam imprimis jam negatur Deo omnipotentia, assii mando illum non posse facere alium Mundum etsi absolute possibilem. . Deinde s obstat Divina Sapientia, ne unquam existat alter Mundus, jam non potest dici absolute possibilis ; Est enim. illativa saltem contradictio in Mundo illo, quem concipiamus alium ab isto , semel quod ille repugnet perfectioni alicui Divinae , ut Sapientiae: ergo sunt revera absolute impossibiles alii Mundi: .Tandem facere inter haec attributa Divina, omnipotentiam , atque Sapientiam , distinctionem aliquam plusquam per rationem, eaque inducere quasi invicem sibi adversantia est manifestae falsitatis, & impietatis, . quippe haec non cadunt in Deum perseisitissimum & simplicissimum . Alibi η etiam adno. tavi Leibnitium in hanc tandem absurdam opinionem ex suo optimisimo devenisse , ut aflirmaverit, disserre etiam in Deo posse ct velle ,si. Deus potes omnia, sed n- Puo ex omnibus, nisi quae