장음표시 사용
191쪽
1 6 DE MUNDO.possibilium optimus, esset in illo aliquid , quod corrigi posset e
sed absurdum est opera divina habere aliquid, quod possit colligi, ut merito Leibnitius invidiam concitaverit in Nev v tonum , propterea quod dixit, si fore ut longinquitate temporis haec naturae compages manum emendatricem sit desideratura ; hoc enim inquit,
13 6ι Dei sapientiae ct persectionibus derogare, dum velit Mumdum ese machinam non minus imperfectam, quam horologia myborum artificum, quae saepe retendi debent , am alios corrigi . In qua Neuvioni accusatione Leibnitium imitatus deinde estJacobus Ricicati 3 : ergo Resp. nego maj. Nam ex hac propositione, Mundus creatus non est omnium possibilium optimus, non sequitur haec Consequentia, ergo est in eo aliquid, quod corrigi possit . Si enim D, vinus Artifex voluit hunc ipsum Mundum , nec alium 'perlecti rem , & quod voluit fecit ea sapientia, ut ex parte facientis non si possibilis melior Mundus , etsi sit possibilis melior ex parte facti ,ut ait S. Thomas , nihil profecto est 4 quod corrigatur neque ab ipsomet Deo, neque ab alio extra Deum , quippe nihil est
supra Deum . Quod ex Nevutono adducitur , non sonat emendationem ullius erroris, quem Deus fecerit in compage hujus Mundi , sed emendationem ipsius compagis in suppositione , quod eam Deus velit ulterius dura re , ac patiantur leges, per quas eius partes nunc invicem connectunturi. Quemadmodum compages haec nostri corporis opus habet manu emendatrice Dei, si ille velit perplures aetates durare , aliter intra unam certe ditat vetur. Quare injuria Leibnitius invenitur contra loquutionem illam Nevvloni, ut bene observat Voltai re . Rationem aliquam , quare mR-china hujus Mundi, vel saltem systematis nostris Planetarii tandem dissolvi debeat, repetit non semel histonus ci ex materia lucis diffusa per spatium, in quo revolvuntur circa Solem Planetae ct Cometae, & Planetae secundarii circa primarios, quae sensim decerpit, Se extinguit aliquid ex vi proiectionis ipsis planetis impressa . Quare illa tandem satis diminuta, necesse erit, ut solavi gra-
192쪽
PROPOSITIO II1. rγτvi gravitatis relicta , Planetae primarii in solem, & secundarii in
Primarios tandem decidant. Instat Lesbnitius cia . Mundus alius melior isto esset corrc-ctio hujus Mundi: ergo qui dicit Deum posse efficere Mundum meliorem creato, dicit posse Deum corrigere seipsum . Resp. cum Trevolitanis 2 , di L antecedens. Alius Mundus melior isto esset correctio hujus, si praeter intentionem Dei volentis alium meliorem efficere , extitisset hic Mundus, eone. antecedens: si non extitisset praeter intentionem Dei Aic Mundus , nego anIecedens ct consequentiam
1 o. U. Objicit idem a . Alphonius Rex Castellie, hujus
nominis decimus,celebris Astronomus non posset reprehendi tamquam blasphemiae,& etiam stultitiae in eo, quod dixerit Deum me- Iius quid facturum, si in creatione Mundi suum mei consilium exquisiisset, semel quod melior Mundus sit possibilis: sed tamquam blasphemia & stultitia reputatur ipsius dictum : ergo Resp. nego maj. Blasphemia revera est negare Deo cognitionem melioris Mundi, sicuti videtur significasse Alphonius. Hanc tamen Deo concedendo, non debet negari illi alia persectio libertatis ab omni necessitate , quod facit Gibnitius. Rursus stultitia est hominem , qui quotidie experitur se ita imbecillem mente , ut incipiendo a seipso non intelligat, quid ipsemet sit tum in anima tum n corpore, quibus constat , proferre tale judicium de tota rerum omnium universitaete, quasi illam comprehenderit, ut aliquid in ea melius fieri posse pronunciet. Tandem nova vel blasphemia vel stultitia est ex dietis q. is ρ. , suppositis istis re-hus a Deo creatis, quorum dumtaxat cognitionem aliquam habere potest homo, existimare illas quoad substantiam potuisse melius a Deo disponi, quem pariter errorem imbibit sententia Alphonsi , qui non advertit se illam proferre ex suppositione , quod Deus construxerit Mundum , sicut Ptolemaeus, quem seque-hatur , imaginatus fuerat , hoc modo impie tribuens Deo, ut ait
Jacobus Riccati, eri ores hominis. idem si revirisceres,
193쪽
i 8 DE MUNDO.credit Rogerius Cotes, vel Amplicitatem, vel harmoriae gratium non desideraret , post praeclaras Nevvioni de tota hac re inven
stine tot peccatis LI In Rguitur cum Trevolitanis sic i . Excludere ab abso ia a. lutae possibilitate Mundum , in qu omnia sint eadem , ac sunt in isto, excepta sola aliquorum perversitate est plane gratuitum, & deducens ad falsas & detestabiles illationes. Gratuitum quirim, quia nulla est contradictio in eo, quod Mundus careat tot perversis: Deducens autem ad absurda ; Nam ut arguit Cardinalis Palla vicinus in epistola ad Michaelem Eli Ealdam data annot i561 Σ): Homines debent orare Deum ex praecepto & doctrina Christi, ne inducantur in tentationem, seu ut sibi Deus largiatur gratiam ne peccent , & quoties id faciunt, Deo inspirante & adiuvante faciunt: sed si ad rationem Mundi omnium possibilium. optimi , qualis dicitur esse hic qui existit, pertinent peccata , jam imprudentes, essent hujusmodi
preces& etiam. ex natura siua infructuo is, utpote suae peterenta Deo , ut recedat ab optimo ipsae inspiratio Divinae , dc auxilium ad preces illas peragendas essent otiosa ; quae omnia absurda sunt: ergo ad rationem Mundi omnium possibilium optimi absurdum est dicere, quod pertineant peccata . Semel autem admissa possibilitate absoluta Mundi, in. quo non sint tot scelerati, negare illum,. si existeret, sore meliorem praesentu Mundo, est ab Uriae contradictio vel eadem possibilitate admissae negare , quod Deus illum possit creare , est negare Deo omnipotentiam et sed aliquid horum importat systema Leibnitii de hoc Mundo omnium possibilium optimo . ut ipsemet Leibnitius in diversis locis jam
relatis fatetur : ergo illius, systema de optimo Mundo est vel gratuitum , vel involvens contradictionem . vel negans omnipotentiam Divinam . Ad hoc genus argumenti reducitur hoc aliud .
194쪽
Deus cuncta, quae fecerat, O erant valde bona, quod sonat approbationem Dei circa res crcaras: contra vero post Adae peccatum dixit Dinis, 1 Maledicta terra : in Ddore vultus vesceris in dolore partes : sed quod Deus laudat , non potest esse aequalis , S multo minus majoris bonitatis , ac illud, cui Deus maledicit :ergo Mundus post peccatum non est aeque yonus, & multo minus melior, ac ante peccatum : ergo Mundus prout nunc est, non est omnium possibilium optimus 4 Aliter hoc argumentum cum Trevortianis ca) lsic proponitur . Verba Geneseos nuper citata aperte declarant Mundum post peccatum amisisse pristinam suam bonitatem : ergo Leibnitius dicens Mundum cum peccatis meliorem esse, quam sine peccatis, contradicit Scripturae
Argumentum IV. ex libert te Dipina creandi agundam quempis.1 2. Ic arguitur. Divina libertas in omnibus, quae extra seo vult, est perfectissima ; sed si Deus non potuit creare , nisi Mundum omnium possibilium optimum, non salvatur perfectissima Dei libertas: ergo potuit creare Mundum , qui non sit sic optimus : Atqui non pmbatur , Mundum hunc esse sic optimum :ergo non est. Cum caetera dependeant ab objectionibus infra sol vendis, dicam aliqua de maiori & minori. Imprimis major con- tinet communem sententiam omnium , qui agnoscunt possibilem aliam libertatem praeter illam , quae dicitur a coactione . noti solum quia non est neganda Deo ulla perfectio , quin immo quaevis in ipso admittenda est infinita, sed etiam quia, cum Deus se ab aeterno communicet ad intra , generando Filium, O producendo Spiritum Sanctum communicatione persectissima , & continente eminenter Omnes alias communicationes, n0n pinest habere ullam necessitatem communicandi se ad extra . Quod pertinet ad mi-
195쪽
norent, non salvari libertatem Dei perfectissimam ab optimistis. est accusatio ipsis facta a pluribus . Inter istos sunt Trevolt ianici , qui fatentur se non videre , quomodo subsistat perfectissimae Dei libertas cum ipsius determisatione naturali ad creandum Mundum omnium possibilium optimum , in hypothesi . quod sedeterminaverit ad creandum aliquid: & alibi Σ post diligentius optimi imi hujus examen, illud reiiciunt cum Clarhe , quem citant, ex laoc etiam capite , quod neget Deo omnem libertatem
indifferentiae , quo argumento usus jam suit Platellius . Idem habent Crouetas O , Bost ich , Κlaus c6 , & pluribus urget Bayle, quae ipse Leibnitius reseri, putans illis se satisface
re , quod non solum in re non facit, sed ne verbo qui dem tenus utpote qui admittat in Deo talem libertatem ad rerum creationem quae subjacet necessitati nascenti ex ratione Bonitatis, Sapientiae, que suae, quam ipse dicit necessitatem moralem , sed necessario est multo major necessitas , semel quod ea ex Divinis illis attributis nasceretur, quod sufficienter expressit , qui animadversiones quasdam in Theodicaram fecit, insertas a M. D. L. in Monito praevio ad Latinam ejusdem interpretationem , dicens , Fateor
hunc Mundum , licet optimus supponatur, non tamen in objecto suo includere meestatem exisendi , sed meram possibilitatem . Veram si ex summa Dei bonitate re sapientia , quae sunt praedicata mundo extrinseca , in ipsum refundatur mundis nece stas eripendi , in Iam tam neeessario habebit, quam si ex objectosuo nasceretur , se proinde liberam Dei eiectionem ad creandum , vel non creandum
196쪽
Argumentum V. ex impugnatione rationum Ahersariorum. Iry. Ic arguitur. Ideo per optimi stas Deus , siquid extra seo creat, omnium possibilium optimum creat, quia ratio maioris bonitatis rerum est Ela ratio sufficiens, quae possit determinare voluntatem Divinam ad rerum creationem e sed impossibile est, ut ratio majoris bonitatis rerum sit ratio quae possit determinare voluntatem Divinam, ad rerum creationem . Probatus haec minor. Ratio majoris bonitatis rerum , quae determinet voluntatem Divinam ad ipsarum creationem , vel est illa , quae reperitur in majori bonitate rerum objectivae, ves illa, quae reperitur in majori bonitate rerum ac uali; neque enim esttertia aliqua major bonitas sed neutrum dici potest. Et primo ostendo primam partem . Major bonitas objectiva, rerum extra Deum reducitur tandem ad illarum absolutam possibilitatem , hoc est ad ne gationem contradictionis in complexione talium attributorum sequar non solum singulis rebus , sed omnibus etiam simul sumptis ,& in unum Mundum conspirantibus conveniunt, quam complexionem' mens Divina cognoscit esse persectiorem aliis, cognitis pariter ut absolute postibilibus . Sed neque possibilitas absoluta singularum rerum extra Deum determinat voluntatem Divio nam ad illarum creationem , ut est sine controversia ; aliter enim continuo Deus multa crearet, cum absolute possibilia sint finita, in infinitum i Idemque a priori etiam suadetur, quia contradictio manifesta est, bonum quodvis creatum , & quidem dumtaxat
possibile esse finem supremum illius,qui est supremus omnium finist i 1 Deus, sic Cudinalis Palla vicinus, ab ea quam obtinet cessare.. nimium se dejicere pollet, si vel solo effectarum rerum bono moveri syst; illico enim eum sibi detraheret excellentiam, ux supremur
sis omnium finis, quin immo finem 'premum suum Hi proponeret
Ufectum illud, in cujus bonum unice conuiternnr . Neque possibilitas absoluta talis rerum complexionis, cognitae a Deo ut mclioris.
197쪽
lioris altera , determinat ejus voluntatem ad ipsius creationem . Imprimis enim hic pariter valet ratio a priori nuper allata r Deinde ut loquar cuin Botavichio, si Esi unum sis melius alio , non tamenes melius creare poetius unum, quam aliud, quia aeque bonum es creare vel non creare quodcvuyge , quo p sicam bonitatem quamcunque babeat ;fuum enim Dirinae liberIaris exercitium Asianities perfectius es quasis perfectione creata , quae idcirco amilum ρν- ijs offerre Divisae sirinuti meri uin deIerisnatio im ad se creandum . Rurta dato, Deum ad creandum id , quod videt altero per.
fectius, determinatum esse ab hac illius persectione, iam quodvisens existens vel sibi soli , vel sibi magis , quam Deo deberet , quod existeret; Nam quidlisi , inquit idem Bosco, ich Σ , pronosra exisemia debeamus , qui nos condidit idcirco , quia in nobis invenit meritam majus, quam in iis quos omi*, ct a sua ipsius natura necessario determinatus fuit , ct adactus ad dile ueracim ipsi huic nostro intrinseco, essentiati mertio praepalenIi ῖ Repugnat autem aliquod ens creatum sibi Bli,vel sibi magis quam Deo debere, quod existat: ergo major bonitas objectiva rerum non de temminat voluntatem Divinam ad illarum creationem. Probo lairta secundam praedictae minoris partem. Maior bonitas actualis rerum extra Deum est ipsarum existentia et sed contradictionem involvit, voluntatem Divinam determinari ad rerum creationem a rebus jam ex Voluntate Divina existentibus: ergo conti ad ictionem involvit Voluntatem Divinam determinari ad rerum creationem a Bonitate ipsarum actuali ..i 1 4. Objicit Leibnitius 3 . Bonitas objectiva rerum non reducitur .dumtaxat ad absolutam iJlarum possibilitatem et ergo etiamsi absoluta rerum possibilitas non possit determinare Voluntatem Divinam, potest illam determinare Bonitas objectiva, quae major sit caeteris .. Antecedens probatur, quia absoluta rerum posi sibilitas est negatio contra ictionis in ipsarum attributis, & eorum inter se connexione : bonitas vero rerum objectiva est quaedam
ipsis intrinseca qualitas , perquam ipsa possibilia habent perfectiones intersi inaequales. Sic in multitudine infinita possibilium
198쪽
numerorum , figurarum , affectionum corporis & animae, aliqui numeri sunt magis apti, quam alii ad suscipiendas plures divisiones exactas, aut componendas figuras regulares et aliqua figura est
aptior ad continendam seb se datam materiam sub minori super ficte: aliqua affectio, ut voluptas, est proportionatae ad felicitatem subjecti, alia, ut dolor, ad ejusdem miseriam .. - 'Resp. primo, nego antecedens . Cum loquimur de Bonitate objectiva rerum , quae conflant hunc Mundum, sermo est non Q- lum de illa', quae est propria singulis rebus seorsim sumptis, sed de illa etiam quae convenit singulis conjunctim consideratis . Utraque autem reducitur ad absolutam illarum possibilitatem,sed prima ad illam , quae propria est rebus seorsim sumptis, & secunda ad illam propriam rebus conjunctim consideratis. Nam notiones
absolutae possibilitatis,&objectivae bonitatis rei non differunt inter se , nisi in eo quod notia hujus possibilitatis prius ingerit
animo quid negativum nempe negationem contradictionis in attributis, quae rem constituant, & deinde quid potivum , ipsa scilicet rei attributa: notio autem bonitatis Objectivae inverso modo prius objicit animo notam positivi se & deinde illam negationis . Probatio. allata pro illo antecedenti nihil concludit, siquidem,. in ea quod dicitur conceta, illud non inseri negatum antecedens ; Nam illa ipsa intrinsecaequalitas propria singulis possibilibus , vel congeriei multorum' possibilium in unum aliquod compositum . nihil aliud potest esse, quam ipsium mei complexum attributorum , quae apte inter se conveniunt sive nullam involvunt contradictionem, ac proinde iterum concluditur esse aliquid ,quod reducitur ad absolutam rerum possibilitatem Rip. secando, transeat antecedens ct nego consequentiam ; Nam nullius rei extra Deum bonitas objectiva potest determinare voluntatem' Divinam: ad ullius creationem quandoquidem illam non potest determinare omnium in infinitum possibilium cognita possibilitas, quae semper praesens est Divino Intellectui omnia ,
Aliter contra adductam Leibnitii rationem sic arguitur .. Si ideo Mundus creatus est. omnium possibilium optimus , quia aliter Deus sine sufficienti ratione non elegisset meliorem , semel quod ratio nitens in sola liberae voluntate fit insufficiens I eaden
199쪽
sine ratione sussicienti illum non creasset ante quodvis tempus fi-mitum , & ultra quosvis assignabiles limites . vel saltem nulla est talis ratio , quae proserri .possit exclusa illa sita. in libera electione, quae dicitur insufficiens: eum quia ratio Mundi omnium possibilium optimi, quae dicitur Deum determinasse ad cillum creandum, eum semper praesen herit menti Divinae a tota aeternitate , sempera tota aetemitate illuni determinasset: sed Mundum esse infinitum , & aeternum est contra Fidem, di contra Philosum iam :
Malebrancia ius dixit i rationem creandi Mundum.in tempore esse , quia aliter creaturae potuissent se credere independen tes , ct necessariae ad Dirinam felicitatem. Verum gratis hoc dicitur , ct ruinis ratio ista ad suminum excluderet aeternitatem , in infinitatem Mundi, non vero importaret necessitatem non creandi Mundum ante tempus, quo creatus est, ct cum maiori am-Flitudine , quam nunc habet a
Objectiones pro Asiersorimis otionibus et s. o Rimo chjicit Nolfius 13 . Si Deus non est sequutus Sa
A tionem Mundi omnium possibilium optimi in eius crea' rione , assignanda est alia ratio , quam fuerit sequutus; Nam Di vina Sapientia exigit, ut nihil possit operari caeco modo a sed alia non potest assignari et ergo. Resp. I. nego majorem , quam non suadet adducta ratio, uae est utique vera, sed non deducens ad negatam majorem , primo
quia dicente Apostolo 3 Deomprehensi is sunt judicia 6 i, quis Confitiarius ejus Dis y nemo potest aut debet hanc rittionem assignare , & ne perscrutari quidem . ) Singula quidem , inquit S. Augustinus, propriis creata furit rationibus . quae suetu in ipse
mente J Μalde da Nat. R de la Graianum. a I. 3 3.
200쪽
mente Creatoris , easque praestat ex consilio Benedicti Pererit, i pie ignorare , quam curiose ac superbe perscrutari. Secundo quia ut docet S. Thomas . Deus creavit omnia & singula cum , ratione sapientissima , non quia habuerit causam aliquam finalem ad ea creanda , sed quia illa creavit inter se ordinata: ca m-luntas , inquit, Dei rationabilis es, non quod aliquid fit Deo causa polendi, sed in quotum vult unum se propter aliud. I 76. R θ. H. Irauseat major, O nego min. Nam dici potest sequutum esse rationem optimi Mundi in sensu relativo q. I s s. et In hoc ipsis autem sequutum esse liberam Voluntatem suam, quae vi ratio sufficiens, quoties sermo est de operatione caussae absolute liberae, qualis est Divina Voluntas relate ad omnia , Auae extra se vult. Pro qua est etiam illa ratio . quod certum est Ualuntatem Dei non posse habere ullam causam finalem a se disti istam in re ulla creanda, ut docet S.Augustinus contra Manichaeos concludens , 3 Compescat ergo se humana temeritas id quo non eli. sici licet rationem hujus Mundi extra ipsam Voluntatem Dei, non quaeras. Pererius hoc ipsium sic etiam suadet. R diculum est quaerere , cur non plura ct majora in Mundo procreata sint a Deo ; etenim cum illa quantacunque , uactinque sorem , oporteret es ita , semper eadem maneret dubitatis , cur
non plura majora facta fuissenι. Et postquam similia dixit de
creatione Mundi tali determinato tempore , sic prosequitur et a de quod tune , O non ante factum esse Mundum pendet ei sola Voluntate opsecis , cui tunc libuit facere , ct non antea ; ea enim ventia , quae Munsarie ac libere operantur, pleraque ita agunt ramum , quia sic volunt. Adde iterum , quod in ipso Mundo , quem habemus, pendet unice a libertate , quod haec sint respective ad aliquod punctum ex parte dextera . de illa a sinistra , haec Boream versius, & illa meridiem versas. Sicuti enim horologium , inquit Jacobus Riccati s) , quod quis prae manibus
habeati , idem in se remanet , vel ego ipsum iaspiciam ex una parte , vel ex alia opposita , quamvis si ex una parte illud intuear, videam mias se convertere ex Oriente in Occiden A a tem s