장음표시 사용
201쪽
tem , si ex alia ex Occidente in Orientem . itae non variato hoc ipso Mundo , & ejus constructione, unice a libertate Dei originem habuit illa , quae nunc obtinet ipsarum partium dispositio . Et iure urgent aliqui apud Voltatrem i Leibuitianos, ut se doceant, quae alia sit ratio praeter Divinam voluntatem , cur in Hemisphaerio nobis inferiori collocaverit Americam potius , quam viceversat cur hos montes in uno gradu latitudinis potius, quam in alio paulo AEquatori propius vel remotius erexerit.
Similia argumenta pro eadem veritate comprobanda co
tio mutua & constans corporum in tali ratione, quae est duplicata siuae inter se propinquitatis: talis determinata vcIocitas in vi prosectionis, quae deprehenditur in Planetis tum Circa suum axim , tum circa Solem euntibus ex Oriente potius in occidentem , quam contra: talis ejusdem projectionis directio . ut sit fere perpendicularis directioni centripetae r talis singulorum corporum ad has potius distantias quam alias collocatio, S determinatio illa Planetarum, per quam fere omnes circa Eclipticam versantur; Cursus contrarii, sic alibi idem histonus ,
iique in planis diversis is, ct a se inpicem feeundum angulos quo is inclinatis aeque conceptu, ct deseri u faciles sum, ac illi
in eodem fere ano , inque easdem par es perpeIuo volpemes, quoris asemate Hanetario inice reperamus: Simili modo descendendo ad alia minus ingentia corpora, nonne Divina libertas apparet in speciebus animalium di plantarum, quod sint tot potius, qua mptares, aut pauciores Z quod homines conveniant cum multis brutis innumero & ordine sensuum , & principalium partium . Quae enim contradictio esset, quod extaret aliqua animalium species , quae haberet organa sensoria omnino diversa Fieri id posse mihi quidem argumento est , quod substantiae spirituales , quas dubitare non possumus contemplari res materiales, & ill
rum proprietates nosse, quin tamen ipsie habeant oculos, aut manus , aut aliud quodvis organum materiale, planum faciunt non esse necessarios sensus nostros ad eas cognitiones habendas , quas hac
202쪽
hae via haurimus. Quis ostendat repugnare illud animal , quod Bumerio venit in mentem p onere tamquam possibile i , cui data esset facultas decurrendi brevi ssimo tempore perquam Io gum spatium . vel facultas fruendi optima valetudine sine ea cibi & potus frequentia , qua nos indigemus, vel facultas habendi sextam aliquam speciem sensationum', dato illis alio sensu praeter quinque illos nobis notos, qualis esset, vel ille , qui ipsem adverteret de motibus atmosphaerae, de quibus nos monent har metra & thermometra , vel ille qui-praestaret vices microscopii. Haec igitur de alia cum non sint necessariae proprietates materiae nec secundum se , nec cum modificatione motus spectatae , cum materia sit essentialiter iners, nec motus importet predictas modificationes sui , sunt totidem testimonia, quod Bla Uoluntas Dei est ultima ratio omnium creatorum
Sunt quidem apud dacquierium Σ , sui aliquorum ex his
rationem conantur afferre excludendo omne omnino vacuum,& omnia implendo Monadis dissimilibus, quae invicem determinatae sunt ad existendum illae ad OHentem , de illae ad Occidentem , vel ad alias Mundi partes. At est ne afferre rationem sufficientem de compositione corporum , α Mundi materialis, sive illam intelligibili modo explicare, dicendo eam esse effectum vis activae & passivae, quam singulae monades continuo inter se exercent 3 Sed hoc omisso , nisi etiam dicant omnino infinitas esse
has monadas , atque etiam aeternas, quorum utrunque non solum sine ratione sum cienti , sed contra Omnem rationem dicerent, necesse est in ipso determinato monadum numero , ct illarum existentiae tempore fateantur, Deum Creatorem aliam non habuisse rationem praeter suam mei liberam voluntatem.
Reponit Leibnitius istam quidem libertatem intervenire , .sed illam dirigi & determinari a ratione Optimi Mundi inter omnes infinitos possibiles. At hoc dicere est sateri libertatem in
Deo dumtaxat a coactione, non vero a necemtate, dc ut dicunt Tre voltiani ca) , ex vano timore admittendi Mundum factum esse a cassi , pervertere omnem notionem rationalis libertatis, Α a x de
203쪽
& rem ad Fatalismum deducere r Rursus est sateri Mundum aete- num contra id, quod Fides Catholica docet. Nam non mutat uxseries rerum componentium hunc Mundum, per hoc, quod ducta iuerit ad existentiam prius quocunque tempore dato e & semel
quod ratio Mundi omnium possibilium optimi sit sola ratio existentiae illius . iam Mundus factus est ab aeterno, quia ab aeterno praesens ratio illa suit menti Divinae. I - objicit Leibnttius ci) - In Geometria . ubi non est
nec maximum nec minimum, vel est aequalitas , vel impossibit ias: ergo a pari in genere Diuinae Sapientiae creantis aliquem Mundum ex infinitis possibilibus , quorum nullus est aequalis alteri , sed altero melior . vel creat Mundum omnium optimum ,
Resp. I. cum Trevestianis χ , transeat atri. Nam non est omnino vera, cum dentur innumerae curvae , ut spirales infinitae, in quibus non datur maximum , di tamen in illis nec est aequalititas , nec impossibilitas r α nego m sequentiam . Disparilitas est, quod in genere Geometrico datur metaphysica necessitas , in genere autem Sapientiae Creatoris datur perfectissima libertas . Quare semel quod debeat existere , vel debeat concipi curva aliqua determinata , ut circulus vel Ellypsis, necesse est ut sit juxta essentiam illi curvae propriam . At cum nihil sit . quod Deo imponat necesskatem ad producendum Mundum aliquem ex infinitis possibilibus , quorum unum non posse esse aequalem alteri gratis dicitus , creat ille aliquem pro Iibito suo . Resp. LI. iterum transeaι am. nego conse . cum elud δευμ
ρομo . quod scilicet in infinitis Mundis possibilibus sit possibilis
Mundus optimus. Nunquid est possibilis basis omnium maximae in pyramide infinita 8 Haec enim constitui potest hu)us infinitatis imago , in sensu tamen diversis ab illo Leibmtii k. ios. , repraesentando scilicet per ejus apicem Mundum qui existit, &per singulas successivas bases Mundum semper meliorem. Cum igitur in infinitate mundorum possibilium non reperiatur Mumdus optimus, nequit Divina Sapientia hunc creare.
204쪽
1 8. III. obiicit idem i . Nequit Deus facere sphaera in
non determinando ipsius diametrum : ergo neque potest facere Mundum, qui non sit omnium possibilium optimus. Probatur fionsequentia. Determinatio diametri in creatione sphaerae est necessaria ad rationalem ipsius creationem e sed etiam ratio Mundi omnium possibilium optimi est necessaria aste jusdem rationalem ci cationem: ergo si primum etiam secundum. Resp. emc. avt. EP urgo conseqx. Adprobationememte-maL. nego mista Sufiicit enim ratio Mundi optimi in sensu. aliquo, relativo ex iis, qui supra dicti fiunt . Exemplum etiam, obrectum
retorquetur ad concludendum: non posse a Deo creari Mundum ,
omnium possibilium optimum, , quia sicuti ad creationem sphaerae requiritur determinatio diametri, quae proinde excludit diametrum infinitam , itae creatio unius Mundi inter infinitos posisibiles excludit rationem illam, quae supponat Mundum omnium possibilium optimum. - Nam tam impossibile est conficere sphaeram supra diametrum infinitam , cum sit ex terminis impossibilis infinita extensio utrinque terminata, sicuti requirit diameter sphaerae , quam impossibile est creare Mundum omnium optimum,
cum hic sit impossibilis x s. IV. Objicitur . Deus est infinite sapiens se & bonus, drpotensi: sed ut infinite Sapiens potest cognoscere Mundum inter omnes possibiles optimum, ut infinite bonus non potuit non eligere Mundum sic optimum , & ut infinite poteng potuit illuni, creare et ergo illum creavit. Leibnitius putat illos. 1 ,.qui minorem negent, limitare Divinam Sapientiam. quasi Deus non vi derit illud optimum , bonitatem, quasi non sit inclinatus ad optimum , & potentiam quasi non potuerit exequi istud optimum . Resp. conc. m . in nego mis. vel potius fallum illius suppositum , quod continetur etiam in illo , quod addit Leibnitius, Mundum scilicet omnium po is bilium optimum esse absolute . possibilem . Non est igitur talis Mundus objectum Divini intel
205쪽
sic Rogerius BostoMch, Sapientiae am Bonitati infinitae , quod optimum mnieligas , ubi Flimum es nullum . Idipsum autem plane sequitur ex ipsa asserta infinita Dei Sapientia; Qua enii,
ratione est infinita , non permittit , ut exhauriatur in idea creaturae a Iicujus, supra quam nulla alia possit esse, quae creaturam persectiorem repraesentet. Quare notatur etiam contradictionis
in ipsis terminis propositio aestimans infinitam Sapientiam,& B nitatem ex cognitione es creatione rei necessario finitae , qua nihil melius creari possit
Quod si dicant Adversarii, a se dici Mundum ita optimum, non quidem ut sit infinitae persectionis sed ut in genere Mundi
finitae perfectionis non sit illo melior, & hunc non posse Deum ut infinite bonum non eligere, respondetur primo , in genere Mundi finitae persectionis nullum esse, quo melior esse non possit 8, Mundi enim finiti, quorum unus sit alio persectior in infinitum , iunt numero infiniti . 'Secundo res mdetur , dato etiam Mundo inter Mundos finitos optimo, ex eo , quod Deus infinite honus sit , non sequitur debere illum creare, squid velit creare; Nam infinita Baec honitas cum sibi satisfaciat in productione i finita , qualis est productio Divinarum Personarum, nequit infinite inclinari ad productionem ullam finitam , atque determinatam , sed aeque inclinatur ad hujusmodi ploductionem , ac ad ipsius omissionem Est praeterea alia non serenda contradictio,vel abusus in illa voce eligere, dum passim sumitura Leibnitio ci in.aliena prorsus a communi ussi significatione ; Neque enim eligere significat facere aliquid , quod non possit quis non facere , sed facere aliquid , quod possit vel iacere vel non facere: Mundum autem omnium possibilium Optimum non poterat per Adversarios Deus non facere, posita determinatione aliquid extra se faciendi: ergo Mundum sic optimum non potuit Deus eligere . De hoc optimistarum abusu hujus nominis electio jam olim Trevolitani a questi sint, & nuper Thomas Needham contra eosdem dixit 3 ,
Ridistilum es loqui de eiectione, ubi nulla esse potes, ct de passis
206쪽
PROPOSITIO III. I9 I. litate infinitorum risematum , ubi omnia uno excepto sum impos
bilia. Quod si λrte electio dicatur tribui Deo, quatenus dicatur
fuisse liber ad creandum & non creandum, imprimis libertas neganda non est Deo, etiam supposita determinatione creandi, ad
creandum quicquid ipsi placuerite deinde objectio facta ex Sapientia & Bonitate infinita , siquid valat, probat Deum ne fuisse
quidem liberum ad creandum vel nou creandum , & omnino ab arterno creasse quicquid creavit. iInstatur. Eligere potest etiam significare assumere unum ,
ex pIuribus, quae intellectus cognoscit possibilia in seipsis , hoe est non involventia contradictionem e sed InteIIectus Divinus cognoscit infinitos Mundos in seipsis possibiles, etsi unus sit om nium possibilium optimus: ergo etsi Deus creasset etiam necessario Mundum vannium possibilium optimum , adhuc creatio ista esset electio , RUT. nego maj. Eligere enim significat assumere imum ex pluribus , quae intellectus cognoscat possibilia non absblute solum, sive in seipsis, sed etiam relative , sive sibi eligenti. Ita possibile in se est , ut unus homo loquatur Latine, vel Italice, sed non dicitur quis ignorans Iinguam Latinam loqui Italice per electionem, & nugatorie agerem cum Adversariis , si illis proponerem. ut eligerent loqui ea lingua quam ignorant, quandoquidem ponsibile absblate est , ut utraque lingua loquantur. Jam vero semel quod dicant optimistae , non posse Deum creare nisi Mundum . omnium possibilium optimum, jam possibilitas aliorum mundo. rum re Iative ad potentiam Divinam nulla esset, adeoque neque electio in tali creatione . Est rursus falsa etiam minor; nullus enim cognoscitur Mundus omnium possibilium optimus , tamquam possibilis, cum hic sit impossibilis. Igo. V. Objicitur. Sapientia Divina nequit non judicare id esse melius ex rebus extra se possibilibus, quod reipsa est melius :sed Voluntas Divina nequit non esse conformis Sapientiae Divinae e ergo Voluntas Divina nequit non velle ex rebus extra se pos
sibilibus id , quod Sapientia Divina judicat esse reipsa melius . :Resp. permis. mo, quia si dum dicitur Sapientiam Divinam iudicare esse melius in rebus extra se , quod est re ipsa melius, intelligatur illo nomine melius, id qnod est optimum, negaretur istir
207쪽
έupposuum , quippe nihil est optimum extra Deum, & nihil quo
melius infinita Dei Sapientia tion cognostat. Et dis. min. Volun-t4s Diuina nequit non esie conserinis Sapientiae Divinae . retenta tamen perfectissima libertate conta min. amisia hae ibertate nego mis . o consequentiam Divinam Sapientiam non erahere necesIario Voluntatem Divinam non tum certum est , sed etiam evidens, quippe Sapientia Divina certe cognoscit Mundos in infinitum possibiles, attamen Voluntas Divina non facit, ut existant hi mnes. Distinctis per rationem nostram attributis Divinis , dc de illis, prout sic distineta iunt, divisim discurrendo. non mirum si aliquid uni tribuatur . quod alteri non chnueuit . quippe singulis seorsim sumptis tribui debet, quicquid in illis
non repugnat . is Sapientiae Divinae tribui debet perfecta cognitio disens ordinem ad res extra Deum possibiles, quia nihil in hoc repugnantis habetur . At Voluntati Divinae, quae est rerum causa, non potest eribui omnis volstio dicens ordinem ad omnia possibil la , quia hoc repugnat cum Divina Libertate , Potentia infinita . De iissem vero attributis Divinis discurrendo, prout in Deo sunt unum & idem sine ulla distinctione, ita loqui necessis est , ut nihil assirmedur, quod utrique non conveniat. ltat assirmari potest Voluntatem Divinam esseconismem Sapientiae Divitiae, quia similiter assirmari potest Sapientiam Divinam conformem esse Voluntati Divinae ; Nam Saruentia Divina non .lum iudacat esse melius , quod reipsa est melius , sed etiam nihil esse absis ure optimum extra Deum , S illud solum iaciendum.
I 8a. VI. Objicitur. Qui libere omittit sacere, quod est m lius . non operatur honestillime , & contrahit imperfectionem moralem r sed hoc de Deo dici nequier ergo Deus facit id. quod est absolute melius. hoc est optimum . . Resp. dis. re . Si per illam liberam omi monem minus consormetur primae regulae omnis bonitatis ἡ & honestatis , quae est Voluntas Divina. conei mal si aeque bene primae regulae honesta tis consormetur, nego os, ct ccinc si, min. disti consequem. Deus
facit id quod est melius in sensu aliquo relativo u. I is. Nc- consequentiam: id quod est absistate melius, net an iram, Non enim possibile est istud melius. Deus interea per quamcunquet
208쪽
suam liberam electionem semper consormatur primae regulae omnis honestatis, cum ipse idem sit haec prima regula , dc summa bonitas ,& proinde semper facit optimum in ordine ad hanc
In statur I. Ex eo quod Voluntas Divina sit ipsa mei prima regula honestatis, non salvatur, quod libere omittens facere, quod est melius , honeste se gerat s Nam Voluntas creata per hoc ipsium , quod libere omittat facere , quod est melius non Q gerit honeste et ergo a pari etiam Voluntas Divina semel quod omitteret facere . quod est melius, non se gereret honeste. Resp. nego risu tum. Ad probationem concedo am. in hypothesi quod voluntas creata aliquo modo teneatur ad faciendum illud , quod est melius et secus illud nego . Ubi enim nulla omnino adest obligatio faciendi aliquid , quod melius est, qui illud non facit, abest ab omni peccato, adeoque non deficit ab ulla honestate. Nego autem consequentiam, S posita explicatione, per quam intelligitur , quando verum est antecedens, intelligitur etiam quare semper falsa sit consequentia , quia scilicet Deus, utpote persectissime liber , ct sibi sufficientissimus, nihil potest extra se facere ex ullo debito. Hoc est proprium creaturae , quae melior fit, cum bonum operatur, & deterior, cum illud omittat facere , quod debet. Eadem rursus falsa etiam est proptςr falsam iuppositionem, quam involvit , quod aliquod sit obiectum creatum , quod voluntati Divinae proponi possit , ut nihil ipsis melius possit proponi ; Nulla enim voluntas deficit ab ulla honestate, quae non eligat Objectum altero melius , quod sibi non proponitur, vel proponi non potest,utpote quid absolute impossibile cuiusmodi est respectu Divinae voluntatis Mundus omnium possibilium optimus. Instatur II. Voluntas creata , quae faciat id quod est melius, etiamsi ad illud non teneat ut , est magis laudabilis : ergo etiam Voluntas Divina , quae fecerit extra se id quod est melius, est magis laudabilis: sed Divinae Voluntati tribui debet id , quod ipsi est magis laudabile: ergo illi tribui debet, quod secerit extra se Mui
dum caeteris meliorem , adeoque optimum .
Resp. conc. ant. O nego consequ. Est enim latum distrimen inter voluntatem Divinam & creatam. Creata capax est augmen- ti in intrinseca sui persectione , ad quam concurrit etiam obje-B , ctumo
209쪽
ctum ipsi extrinsecum , ita ut ipsa melior & persectior evadat pro objecto meliori & persectiori , quod eligat: at Voluntas Divina est essentialiter infinitς perfecta. eaque, ut loquar cum Pla- telio, i nostro modo concipiendi accipit omnem suam honesatem intrinsecam a sola Bonitate Dipina , ex cujus infinito ac proinde semper aequali amore operatur, sic ut nullo modo reddatur impe fectu per hoe , quod objectum extra se minus perfectum eligat reli cto perfectiori, eum a creaturis quantumlibet perfectis nauam a
cipere ρυμ perfectionem ; Adde Mundum meliorem insensu Adversariorum esse obiectum chimaericum.181. VII. Objicit Leibnitius 1 . Minus bonum est aliquod malum; sed si Deus creasset Mundum bonum relicto meliori, creas . set minus bonum i ergo creasset aliquod malum i Atqui imi tum est dicere Deum creasse aliquod malum: ergo dicendum est Deum creasse Mundum meliorem.
Resp. disi maj. Minus bonum est aliquod malum. scilicet
est aliqua natura in se bona , quae habet malum vel metaphysicum, vel physicum , vel morale , quorum notiones alibi 3 dedi , conc. ma, est aliquod malum , hoc est aliqua natura in se mala , nego maj. Et concessa minori , dis. consequens et ergo creasset aliquod malum , hoc est creasset aliquid in se bonum , sed limitatae perfectionis, in qua limitatione consistit malum metaphysicum ,conciconseque hoc est creasset aliquid in se malum , nego consequ. Uenio ad min. subfumptam. Impium est dicere Deum creasse aliquid in se malum , omitto ; Nam negari revera debet repugnantia in ipsis terminis propositionis ; Cum enim malum consistat in negatione , quid est creare aliquid in se malum , nisi creare nihilum Impium est dicere Deum creasse aliquid in se bonum , sed habens malum metaphysicum, nego minorem conse'. cum ea
falsia suppositione, quae in illa includitur de possibilitate Mundi,
quo nullus melior existere possit.
210쪽
SEC ΤΙΟ IX. Argumentum VI. ex absurdis quae sequuntur ex Optimismo.
183. IJ Rimum absurdum . Deum ita esse auctorem peccati, L ut necessario sit illius auctor , blasphemum est, & impossibile , cum Deus sit infinita persectio, & sanctitast peccatum contra sit damnabilis imperfectio S malitia . Sed si hic Mundu abundans peccatis esset omnium possibilium optimus, Deus dicendus esset Auctor peccati, & quidem ita ut necessario esset illius Auctor ; Nam juxta Leibnitium Deus non potest velle ni si Mundum omnium possibilium optimum, & ratio Mundi sic optimi importat etiam peccatum: ergo. Chrysippus Stoicus jam olim ut fuse reseri, & impugnat Plutarchus , docuit i Vitium ex Dei Pro identia factum esse , ut ex Aetae consilio puIi um poema ,
adeoque non quia aliter non potuerit, sed quia aliter non voluerit : Sed optimistae docentes Mundum hunc abundantem peccatis esse omnium possibilium optimum, superant Stoici hujus deliramentum , cum ex illorum sententia sequatur Deum ita velle
peccata, ut non possit non velle . 1 Cum ititer pos ita, sic Leibnitius, Deus hominem libertate sua abutentem repereriΓ, non potuit non eum ad exiseu iam admittere , quia optimum fasema generale id postulabat, S similia alibi repetit a . Atque ut clarius adhuc appareat facilitas Leibnitii in admittenda hac 'sui optimi sint consequentia potius quam illud abnegandi, iterum , audiatur dicens, ) Quigatum illud, non esse facienda mala , medientiani bona, falsum esse nimis generatim accipias. Saepe mala vel damnosa facere , ct pati oportet, majoris boni obtinenai , pel ma-Ii phandi eausa . Quare licet potiori jure optimi stas exprobrare dictis illis Plutarchi contra Chrysippum, cum mundam DeuI conderet, quid adpuic herrimum hoc is augusissimum opus Imronibus, homicidis, parricidis, ct 0rannis habebat opus, in quibus ne pre