장음표시 사용
221쪽
Argumenta contra Malebranchium1ys. ontra Malebranchium in particulari I. sic arguo. Ideo Mundus hic est omnium possibilium optimus, quia bonitas operum artefactorum colligitur ex simpliciori ratione, quam Artifex sequutus est in ejus exequutione . Major haec continet rationem a Malebranchio allatam h. risi . , quam credit se suadere exemplo cujusdam Pictoris , de quo fertur circulum sine ullo circino , sed solo pennicillo duxisse silpra tabulam, , existimans id sibi magis sere honori, quam si circino usius esset ad illius descriptionem ς Atqui haec ratio falsa est; tum quia, ut advertit Jacobus Riccati i , supponit posse quicquam decerni circa simplicitatem methodi non habita ratione ad opus, quod intenditur , quasi vero denominatio istius simplicitatis non imbibat necesiario relationem ad finem operis, & sit exempli gratia modus minus simplex uti duabus trabibus ad sustentandum aliquod pol
dus , quia una sufficit ad aliud subduplum sustinendum e tum quia etiam data hac praepostera notione de modo simpliciori faciendi aliquid . quodcunque sit, nemo est , qui ex illa notione simplicitatis judicet de bonitate operis. Ita etsi viis maxime 'simplicibus
constructae sint domus rusticae . & viis contra maxime compositis regiae , nemo tamen sanus pluris habet, aut persectiores reputat domus rusticas regiis. Ita similiter rudia quaevis artificia facta is
quidem esse possunt methodo maxime simplici, sed si adsint, quae
affabre elaborata sint per quamcunque Sc quouis modo compositam methodum, haec sola quaeruntur,& laudantur , illa autem negliguntur, & contemnuntur. Insistendo autem exemplo Malebram
chii illud jure explodit Arnaldus et tamquam falsum, observans in ratione circuli unumquemque praeferre illum , qui ductus sit ope circini , in quo non subest periculum erroris et , qui sine hoc factus sit, ob contrariam rationem, & multo magis si ipsum instrumentum , quo persectus est , sit ejusdem artificis in ventio .
222쪽
Iss. II. Sic. ideo juxta ipsum Deus nequit facere. Mundum persectiorem isto, qui nunc habetur, quia leges quibus hic cre ius est& conservatur, sunt omnium simplicissimam: sed hoe sine abiurditate dici non potest. Probatur. Sine absurditate dici non potest, Deum.creasse. Mundum propter quasdam leges a se stabilitas in priori ad determinationem creationis talis Mundi, de non potius statuisse has leges posita jam determinatione .creanda talem. Mundum Nam hoc esset amplecti finem propter media . non vero media. propter finem , quod invertit notiones finis de medii Sed hanc inversionem importat praedicta Malebranchii
doctrina: ergo. . Aliter eadem ratio sic proponitur Determinatio. operis, & finis ipsius operis sunt in. priori natura ad determinationem legum, seu methodi , quam arti sex. adhibeat in ejus effectione. : Sed si Deus secisset hunc potius Mundum , quam alium, quia leges, quibus hic creatus est.& conservatur . sunt omnium possibilium simplicissimae, nessent in priori natura determinatio operis&. finis ejusdem , determinatione ipsaruin legum . ergo Deus non creavit hunc potius Mundum quam alium. ut ait Malebranchius , quia . leges, quibus creatus est , sunt omnium simplicissimar.
is . III. Ideo juxtasipsum Mundum hia est omnium possibilium optimus quia .creatus est viis omnium simplicissimis: sed falsum est Mundum hunc. creatum esse viis omnium: simplicissi, mis in sensu Malebranchii: ergo. . Probatur minor. Viae. istae simplicissimae sunt in ejus sensu, ut ipse docet locis allatis ab Arnal-do i , hae duae leges. altera quod motus corporis tendat in Iidineam rectam: altera, quod in collisione corporum communicetur motus pro .massa corporum se collidentium: sed Mundus non est creatus hoc modo . Nam in Genesi habetur, creata esse singulis diebus sex diversa creaturarum genera , in quibus sunt plantae dc
animalia , quae plures menses ,& annos juxta leges illas postulant ad sui incrementum , & persectionem : & rursus ipse idem apud eumdem. Arnaidum, fatetur leges illas nullo. modo , & nullo unquam tempore posse esse sufficientes ad productionem plantarum& animalium . quae dicit dependere ab aliis legibus nobis ignotis: ergo Mundus hic non est creatus viis omnium simplicissimis in , sensu Malebranchii. I93.
223쪽
i 8. IV. Mundus iuxta Malebranchium est omnium post, bilium optimus , non quidem prout est in se , sed relate ad simplicitatem legum omnium possibilium maximam, quibus creatio rerum institui poterat Used remere dicitur ab homine, leges , quihus creatio hujus Mundi instituta est, esse omnium simplicissimas, quibus creatio rerum ingenere institui potest. Quae enim est mens hominis , quae comprehendat leges, quae habuerunt locum in creatione hujus Mundi, una cum iis, quibus alii in infinitum Mu di hoc meliores creari possent, ut ex illarum comparatione pronunciet, in qua parte sit major & maxima simplicitas λ ergo temere dicitur Mundum hunc esse optimum relate Blum ad simplicitatem legum creandi omnium possibilium maximam.
224쪽
Mandus patuit esse is aeterno ex extrinseca
De sense propositionis , ct de iis qui pro tuo
Undus ab aeterno ex extrinseca sibi necessitate idem est, ac Mundus ita ab aeterno a Deo creatus, ut potuerit illum non creare : in quo casu Mundus haberet novitatem ut unt essendi, non quidem realem sed aptitudinalem, quatenus scilicet posset reipsa habere realem . Mundus praedicto modo ab aeterno contra ponitur Mundo ab aeterno ex intrinseca sibi necessitate : hic idem est ac Mundus, qui ab aeterno vel a se sit, vel ita sit a Deo, ut non potuerit illum non creare: quorum primum , insania es, inquit S. Augustinus i ; Nam esse ens a se est attributum Divinitatis ; secundum similiter repugnat, quia tollit a Deo libertatem . Haec explicatio propter notam creationis,quam involvit, non potest dici completa, nisi creationis ipsius significatio prius fuerit doterminata . Sumitur igitur creatio pro essectione alicuius substantiae ex nulla praeexistente materia. S. Thomas eam definit 2 emanationem totius esse a caUa,quae notio coincidit in datam; tum enim dicitur id, in quo sunt partes , quae aliquo modo inquavis substantia creata reperiuntur: Communiter a Scholasticis definitur, effectio entis per se subsistentis ex nihilo. Ita Pol manus 3 . Sed haec definitio accusatur obscuritatis. Imprimis enim non ita breviter disputatum est de sensu hujus loquutionis
ex nIωo, etiam a nostrorum temporum auctoribus, ut Jacobo
225쪽
aliquid iactum ex nihilo significare posse, primo idem ac non factum, ia mi simile es, inquit, cam quaerenti de tacenIe , unde quatur, respondetur de nihilo , ides non loquitur. Secundo .ignificare posse idem ac iactum ex nihilo , tamquam materia, quasi
ipsum nihil sit aliud existens, ex quo post aliquid fieri . Otiosam
non esse hanc animadversionem suadent tum illi, qui ab eo,
quod scriptum est Σ sine υνο factum es nihil, argumentati sunt
referente Augustino 3 , ut alibi O dixi. ipsum nihil esse aliquid ; tum Chymici, qui appellarunt ribit album id, quod sublimando Zincum adhaeret parti altae camini, ut explicat Jo. M. de Turre cs . Tertio significare posse idem , ac non ex aliquo , qui est sensus verus, & huic definitioni proprius, ct hoc modo 6 imponat, inquit S. Thomas, habitudinem causae materialis , quae negatur, dum dicitur fleri ex nihilo. Quarto posse significare factum sine ulla idea ipsius rei praevia in mente facientis. Quod dici nequit de rebus a Deo creatis ;Nam ut idem S. Anselmus ait,
cum ea quae facta Dut, eiarum fit nihil fuisse, antequam flerem,
quantum ad boc , quia non eram, quod nunc sum; nec erat ex quo flerent: non tamen nihil eranι quantum ad rationem facientis, per quam ct se udum qIam flerent. Quinto posse significare merum , ordinem , sicut cum dicisur, inquit citato loco S. Thomas, ex in
ne sit meridies, ides post mane μ meridies, qui pariter est sensus
cadens in datam definitionem. Sexto per Peripateticos ex nihilo significat negationem non solum cujusvis caussae materialis in re facta, sed etiam cujusvis dependentiae a subjecto . Quod ut intelligatur , quid sibi velit , nosse oportet triplex entium realium genus distingui a Peripateticis . Primum dicunt esse illud, quod propriam sibi entitatem habet , & non indiget, ut existat subjecto ullo, cui inhaereat, atque hoc vocant ens per se subsistens, Se aliter substantiam completam. Alterum dicunt esse, quod propriam quidem entitatem habet,sed seclusis miraculis indiget ut existat subjecto, cui inhaereat,atque hoc appellant Brmam, quam dividunt in substantialem, & acci
226쪽
dentalem: & siubstantialem quidem dicunt esse stubstantiam incompletam , accidentalem vero aliter appellant accidens ab selut uin. Tertium tandem dicun tesse illud ,quod quidem est aliquid sed non habet entitatem ullam distinctam realiter a subjecto cui ita nece Gsario inhaeret, ut sine illo nihil omnino sit: atque hoc dicitur modus. His positisvolunt Peripatetici creationem significare essectionem ex nihilo completae dumtaxat substantiae, utpote quae Bla non dependet a subjecto, sive fit ut aiunt ex nihilo sui & sit ecti : Essectionem autem caeterorum entium, quae propriam etiam entitatem,& quidem factam ex nulla praeexistente materia habeant, quia tamen ea non est ex nihilo subiecti , sive dependet a subjecto saltem seclusis miraculis, nolunt dici creationem , sed jubent appellari productionem vel eductionem. Haec est Peripateticorum philosophia vulgo jam reiecta, siquidem nullum admitti potest entium genus medium inter substantiam completam & modum . Non solum propter has causas opportunum fuit stabilire definitionem creationis , quam hic sequimur , sed praecipue quia hoc nomen habuit aliam acceptionem apud Latinos, & apud veteres Philomphos saltem plerosque, quibus creatio & creare idem eram, ac componere, seu Brmare ex praesupposita materia; quam chaos appellabant. Quare etsi multi illorum etiam frequenter dixerint Mundum hunc creatum fuisse a Deo, nihilominus hinc concludi nequit agnitam ab iis fuisse creationem , prout definita est . Duplex haec fignificario in ipsis Sacris Litteris observari potest . ita cum dicitur , i qui omnia creavit, Deus es , ibi creare sumi potest cohaerenter ad positam definitionem creationis:
In illo autem ejusdem Apostoli , ubi damnat, qui jubeant Σ
abstinere a cibis, quos Deus creaviι, addens , quia omnis creatura Dei bona es, creare ac creatura appellant ad creationem sumptam pro formatione ex materia iam antea creata. Alia exempla
ex S. Hieronymo dabit Suareet 3 .etoo. Propositio est cum S. Thoma 4 , adeoque cum . plerisque Τheologis . Ocham , cum eamdem teneat uno in loco cs , alibi eam probabiliorem dumtaxat putat 6 opposita, non tamen D d 1 de-
227쪽
-b aeterno sit patiens corruptionem . Nam ,u' ut ς tura
ης in , importat illud desinere esse id 2bar i'
hας propositio, creatura corruptibili, exist ''siqin suis terminis contradictionem. libo ti Α, .:k-ς V0ivit
228쪽
siis addit S. Doctorem alio in loco, quem non bene citat ex possi bilitate non essendi concludere negaIionem aeternitatis , non est ad rem ; Nam ea conclusio profecto erit de sola negatione aeternitatis ab intrinseco . Inter Phila phos vero sunt Philoponus ci , Eugubinus cΣ ,&Toletus 3 , qui multis oppositum conatur suadere, quorum rationes videri possunt compendiose propositae a Pererio 4 His recentius accessit Malebranchius s , & iterum iterumque Ludovicus Barbieri , cuius est haec conclusio . Un Eterrita soccesssva attuale e bem unisono di parale , ma una contraditioriaenunciatime , in ripugnante concelio , che disrurae se sese: menire rogettendos si pede roso con Ia massima si a P epidenae, che non puo esipere in que sis momenso presente ci), ehe non ba mai eo minciato ad esipere in per uno de momenri, che si concepistam passati . At non solum non est maxime evidens non posse existere nunc, quod non incoepit esse aliquo instanti, quod a nobis concipitur , jam praeterito , sed hoc ipsum est , quod haec propositio negat. Idem ulterius etiam procedit , & contendit ne potuisse quidem Mundum creari ante illud tempus , quo creatus est. Quod
credit se evincere ex eo, quod ante tempus , quo Mundus creatus est , non esset tempus , quoniam tempus simul cum rebus creatis incipiat. Sed nullum est hoc argumentum , quia etsi ante Mumdum conditum non esset tempus , quod dicitur reale , quoniam hujus notio postulat existentiam rei alicujus creatae , cum defini tur durat io determinata alicujus motus re aliter uniformis, assumpta ex arbitrio pro mensura aliarum durationum: at non deesset tempus quod dicitur imaginarium , vel si placet tempus reale possibile , in quo quis neget omnipotenti Deo, quod potuerit creare hunc Mundum , vel alios quostunque voluerite .
229쪽
Argumenta pro propositione. . . I Rimo . Argumento utor negativo , quod nimirum nulla I adhuc proposita sit contradictio in hoc , quod est Mundum, aut creaturam aliquam posse esse ab aeterno ex extrinseca sibi neccssitate II. Sic arguitur cum Ualentia ci . Mundum ab aeterno libera creari a Deo , non repugnat neque ex parte Dei . quia Dei potentia est infinita , neque ex pArte Mundi ab aeterno creati , quia de hujus ratione est, ut non sit a se,nec ex aliqua praeexistente materia , dc non insit illi intrinseca necessitas existendi, quae omnia. etiamsi ab arterno Mundus hic creatus esset, in eo reperiren tur ; Nam& effective esset a Deo . & esset ex nihilo , & esset ex libera Divinae Voluntatis determinatione ζ crgo .
Ill. Apostolus dicens. Σ Fide intelligimus aptata estsese pia verbo Dei , ut ex in sibilibus visibilia sierent , non obscure docet praescindendo a Fide , nihil me, quod ostendat impossibile ut
Mundus ante ipsa saecula seu ab aeterno, ex non existente seu i visibili, fieret existens seu visibilis; Nam intelligere, dum de no- his dicitur, non significat nos cognoscere utcunque, sed cognosce re cum ratione , quam quis meditando & quaerendo invenerit. Quare aliquid Fide intelligere significabit illud cognoscere propter hanc unice inventam meditando rationem , nimirum revelationem Dei . Confirmatur l. hoc argumentum cum Estio O , ab exemplo summorum Philosophorum , qui ad hujus rei cognitionem non pervenerunt. I l. ab authoritate S. Thomae, qui ex pr
fesso propugnat quod Mundum non semper fuisse sola fide tene- Iur , in demons Ilae probari non potest.2o2. Contra opinionem c Φ. ΣΟ quae admittit solas creaturas incorruptibiles posse esse ab aeterno, arguitur etiam ex eo, quod illa nitatur in distinctione inter creaturas corruptibiles &incorruptibiles, quae supponit, dari creaturas etiam inanimes prae-
230쪽
ditas vi actἰva, S inter istas aliquas concretas ex diversis substantiis , ut ex elemento aquae & elemento ignis , quae invicem inter se pugnent, suamque vim activam exerceant, & ' reddant se corruptibiles: & contra Caelos & Caelestia corpora esse creaturas incorruptibiles , quia non concretas ex diversis istis inter se pugnantibus entitatibus. Atqui haec iuppositio est falsa ; Nam iners est quicquid mere corporeum est , & constat jam de eorum corpo rum corruptibilitate , quae ante inventa telestopia latebat Phil ophos . Quare nulla jam sunt argumenta, quae pro eorum inco ruptibilitate magni habebantur , & videri possunt apud SuareE i , & tota corruit horum doctrina . Rursus permissa etiam ea cistinctione cum inclusa suppositione creaturarum corruptibilium propter earum concretionem ex aqua & igni, seu ex partibus inter se pugnantibus, & in mutuam destructionem conspirantibus, adhuc non repugnat has etiam existere ab aeterno, nisi in hypothesi , quod Deus statim a creatione praestet suum concursum ad earum mutuam inter se actionem: ergo Deo negante illis per aeternitatem a parte ante hunc concursum , cessat etiam omnis circa ipsarum existentiam ab aeterno, repugnantia .
Objectiones ex parte Dei creamis . ros. D R imo.Objicitur Mundus creatus ab aeterno, non permit-L tit locum explicandi bibertatem Dei creantis. Resp. nego assumptum. Libertas Creatoris non minus clare , intelligitur, & explicatur in hypothesi creaturae alicujus existentis ab aeterno , ac explicetur illis existentibus in tempore . Nam etiam in creatione rerum facta in tempore per liberam determinationem Divinae voluntatis, haec determinatio debet affirmari aeterna, cum nihil Deo intrinsecuin superveniat ipsi in tempore, nec ea sit, sicut determinatio hominum prae requirens consultationem , quae propter distursum rationis ei adsunctum fit successive,& accidit ipsi de novo. Quemadmodum igitur cum tota aeternitate actus Voluntatis Divinae, salvatur ipsius libertas, quia prius