장음표시 사용
321쪽
brium cum aqua , ideo inscrutabilis est ea profunditas, quae est supra certos limites. Quis enim , nautarum serat secum bolides immanis ponderis Z Communiter solet adhiberi plumbum 3o , vel 4o librarum. Praeterea Brevia extensa aliquando per magnos tractus, & insulae passim dispersae habenda sunt pro totidem maritimis montibus, vel montium catenis. Atqui montes & valles in mari oriuntur ex aquarum motu, violentius alicubi, quam alibi propter aliquas causas excitato , qui ibi cavitates , & alibi aggeres terrae congregavit: ergo similiter nati sunt montes & valles extra mare , quod certe pustulat spatium longe majus, quam annorum sero sex mille , quale tribuitur Mundo . Respondeo hoc argumentum seipsum destruere , quandoquidem congerit opiniones, qua rum una aliam evertit. Si enirnis montes sunt rudera quaedam testant ia generalem subversionem,
jam non deberet in ipsis esse ea eorumdem sessitium ad eamdem altitudinem dispositio in oppositis inter se montibus , qualem
alii dicunt se observasse . At dicebat Butantus: montes habent e regione siua cavitates , quemadmodum ripa ex una parte Rrgens a flumine habet sibi oppositam cavitatem: ergo montes facti sunt ab aquis fluentibus . Resp. permitto antecedens, G- nego c&nsesam. At hahentur eadem strata terrarum in oppositis litoribus: ergo divisa est
supcificies telluris ibi paulatim ab aquis interfluentibus. Resp. Beram permino amecedens, nego conseqam. Quod magni Bisbnius aestimet haec argumenta , & dicat apud D. M. de Turre r se illorum solutionem non invenire, ipse viderit,
unde hoc procedat , quod certe non procedit a connexione ulla inter illa antecedentia , & illas consequentias.
1 s. Sed venio primo ad illos, qui montes negant esse quicquam , quod factum sit consilio & arte , ct dico utrumque palam seri per observationes supra o. II positas circa montium structuram & usus: quemadmodum fassi jam fuerunt citati ibidem Philosophi, qui contemnunt & impugnant horum objecti nes ; quibus addam Scriptum interpretes , qui dum Observant scriptum esse, Sapientiam fuisse antequam existerent abyssi, --
322쪽
PROPOSIΤΙΟ V. 297tes & montes, quia haec , inquit Cornelius a Lapide i peν δε- pienti Nn creata fum, fine ea creari non poterant.& multomao is dum declarant, quanto Iure scriptum sit, Σ Benedicite montes Domino, jam satis significant, quid censeant de horunta ''''' v.hio δε;nde ad illos , quibus horridus quidem non est
aspectus montium & vallium ted censent haec nata eta ex aquis, sicuti ex aqua tamquam causia extant similes inaequalitates infundo maris r & dico gratis credi , inaequalitates in fundo maris rotissimas ortas esse ex motu aquarum , quin Immo apsis insulae, S montes prie alti, qui in iis habentur , possunt esse totidem demonstrationes in contrarium. Originariae agitur hae dicendae siunt,& constitutae ab ipsa terrie sermatione ad fines notos adaequale Creatori , di ex quibus aliquos non dissicile esset etiam cogitanti
φης' μ' M-; h. ad opinionem de commutatis piscium di
hominum habitationibus , si sermo sit de illa , quae id explicat per oeneralem ter e totius motum , qui postquam partialis saltem caussa fuit diluvii universalis, terram nobis reliquerit asperam montibus, ea reiecta jam olim fuit ab iis , qui ex dictiss 6 11τ. montium sorinationem numerant inter opera die Itertiae , & ab omnibus, qui quasdam Scripturae loquutiones advertunt, quibus ipsam, SuareZ dixit 3 multum repugnaree idem alii recentius se iniunt, addentes esse etiam contrariam observationibus , quae circa montium striacturam fiunt. In his sunt I alliseerius sa), Fortunatus a Brixia s , Jo. M. de Turre σ), α Thomas Gabrini, in sua de Origine montium dirigustione , edita Pisauri anno i s 2. cujus compendium quoddam habetur immo . Historiae Literariae Italiae 7 , ct cvius authorem non tum honoris causa nomino , cum pro sua doctrina , ct rectitudine constitutus mihi suerit judex huJus Opellae , & aliarum, quas Iam antea edidi, sed etiam grati animi ergo , quoniam pro tu hu
3 Sua. Oper. 6. dier. lib. 2. cap. .
323쪽
χρ8 . DE MUNDO.manitate easdem ad typos semper cum laude adprobaverit. Ut autem haec opinio falsa censeatur satis est illud, quod de Diluvio scriptum est, o Aquae praepotuerunt nimis super terram, operaique funi omnes montra excelsisub Uriverso Caelo . uuindecim embitis altior fuit aqua super monteI, quos operuerat . Qui . modus loquendi cupponit fuisse montes ante diluvium. Fac enim illos non fuisse, jamque vel peccant falsa suppositione illa verba , vel necesse est detorqueantur a sensu obvio in hunc alium , operti sunt
omnes montes, hoc est omnia loca, in. quibus nunc sunt montes, quae interpretatio nescio , .an careat temeritate . Sin autem sermo sit de commutatione maris in campos & colles , & camporurnis
in mare, lenta & siuccessiva, haec opinio absurda est ; Nam naturalibus gravitatis legibus repugnat hujusinodi aquarum transmi, gratio 2 7. Instabat Pythagoras apud Ovidium , quem alii deinde
sequuti sunt. Inveniuntur multa corpora marina in longe dissitis a mari locis , & quidem in tanta quantitate , ut videantur esse opus multorum annorum . Ex his . conchylia sunt omnium frequentissima , eaque inveniuntur , ut accurate distinguit, & exponit Jo.M. de Turre et , vel in petram, vel in calcem conversa,
vel intime miretrata ab halitibus mineralibus,vel omnino destruincta,sed quae sui sermam in lapide intra ipsa concreto reliquerunt, vel in statu suo naturali : & horum aliqua sunt ejus speciei, quam nemo PhiloQphorum in ipso mari aut aquis vidit. Post conchylia sunt magno In numero corallia , quorum inveniri integra strata ει montes testantur , qui de his scripserunt Κlein , Ellis , Uallerius locis citatis ab eodem Turm 3 α ergo mare fuit olim ibi. Quis enim audiat Alexandrum Tassent, celebrem P tam, & Philosophum pro suis temporibus non ignobilem , qui
statuit corpora haec jure dici marina, si sermo sit de illis,
quae includant viva animalia r secus vero , si de selis testis , putans has procreari a natura in quovis selo arenoso, quod debita Careat humiditate, tuam requirit ad formationem viventis in iis
hiclusi. Atqui a multis jam . iaculis non moveri mare e suo lo-
324쪽
co constat historiis, quae regna dc urbes memorant in iis locis, in quibus nunc habentur; ergo mare movetur motu tam lento , ut secula ferme infinita requirantur ad decurrendam totarn terram: ersto terra est a taculis saltem ferme infinitis , & generaliter ma
Resp. L. omitto Iorum eo ema cum minori subsumpta , Ο nego conoessam, quae non descendit; Ea enim,quae ex praemissis illis infertur , est haec disjunctiva , ergo vel mare fuit olim in locis amari nunc dissitis aliter , quam per stum aliquem motum periodicum supra superficiem terrae, vel a multis jam iaculis amplius non movetur, vel movetur motu tam lento , ut post multa ianae, secula nondum sit sensibilis. Cuius disjunctivae admittenda est
ut vera , sola prima pars, quare caetera cadunt . Resp. II. concedo primam pamem amecedenIis, nego fecundam . Do enim quantitatem conchyliorum hujusinodi esse ingentem , sed parum tempori decem integrorum mensium , quibus 1 ex narratione Mosaica, Diluvii universalis duravit inundatio stupra ipsos maximos montes. Exi incto enim genere humano . &multis aliis viventibus , quae conchyliis istis uterentur, potuit eorum numerus augeri quam maxime ex nota illorum admirabili foecunditate . Nego autem coissequemiam ; am per generale diluvium , quo terra haec, ut ex Di bina historia constat, tota suit obruta , censuit iam olim Philo et , & nunc cum communi repe
tunt Pluche O , & Angli Historiae universialis Auctores ),
translata fuisse corpora ista marina in loca a mari remota, eaque ibi subsidentibus aquis relicta esse . Haec , ut loquar cum eodem Pluche,se habent ad historiam totius terrae,nobis relictam in Genesi, quomodo se habent numismata ad historiam Romanam .
Hinc illa ubique locorum istaeniri maxima in copia , ex BusAnio , & multis aliis, quos citat , dicit B. de Turre , & reserente Josiepilio Antonio Constantino , inveniuntur in montibus Italiae, Graeciae, Germaniae, Phoeniciae , addo ego & montes
325쪽
imperii Sinensis, in quorum aliquo inventa haec esse Iego in Transactionibus PhiloQphicis ci) , & etiam in America . Hanc
sententiam rectatissime propugnavit citatus Constantinus contra
Antonium Valliseerium ast , qui de illius veritate dubium λ
pro sessus fuerat , ct contra Lazarum MOrum , qui aperte , eamdem re)ecerat in novo de testaceis istis & marinis corporibus systemate, Venetiis edito anno Ir4o, cujus cum laude meminit
Scipio Massi us , & magnum ex ipso fragmentum profert Fortunatus a Brixia cs , qui in hac re Uallisterio adhaeret. Inco Morus credit, congruentius rem hanc explicari supponendo montes alios esse primarios, alios secundarios I utrosque autem
factos a Deo ope ignis subterranei, qui ex improviso sublevaverit in aliquibus locis tellurem , quae prius tota iupponitur sphaerica persecte , & circumvestita aquis , ad habenda maria , ct congregationes aquarum : sed primarios vult factos nondunta creatis piscibus , quos solum die quinta creatos dicit Scriptura ) , ii Iosque vult esse , in quibus nulla inveniuntur cros tacea :secundarios vero . postqua in piscibus aquae jam impletae erant , qui per subitam soli erectionem remanentes in arido , extincti perseverant adhuc in illis locis, in quibus defuerunt causse , quae illo, dissolverent. 273. III. probant, quia dicunt inventa esse in locis a mari remotissimis instrumenta , quorum usus est solum in mari , de
citant Ovidium , qui inducit Pythagoram dicentem ,
Ei petus inpenta es in montibus anchora summis . Alii etiam post Ovidium anchoram referunt repertam suisse in quodam Helvetiorum monte, eamque credunt pertinuisse ad homineς antediluvianos. Rursus dicunt corpora quaedam aliquando erui e terra , quae siunt manifesta vestigia arborum de animalium terrestrium , quae nullibi jam amplius reperiuntur, dc iterum concIudunt eam totius telluris subversionem, quam volunt. Sed quod pertinet ad primum . Uerius ea narratiuncula, vel
cum Volt alae 8 rejicitur inter fabulas , vel dicitur ab aliquo
326쪽
portu Lacus Gene vensis olim assumpta ea anchora id substinendum per ejus adhaesionem alicui scopulo pondus aliquod , ut to mentum bellicum, sit pra illum montem translatum . Quod ad secundum attinet, dico cum Pluche I pleraque eorum, quae olim credita fuerunt vestigia arborum, & animalium terrestrium , accuratius examinata inventa esse, pertinere ad corpora marina.
Sic immania quaedam ossa alicubi estisssa , olim elephantis , nunc hyppopotamis tribuuntur . Sic dentes piscis canis, quem Carcariam , vel Lamiam appellant, nunc sunt, quae linguae serpentium petrificatae vulgo olim habebantur ἀ279. IV. probant, quia sunt, qui dicunt mare iacens Inter Hollandiam & Angliain exortum suisse ex aquiς Oceani, quae auctae fluminibus alteram tandem ab altera separarunt , terra intermedia partiin obruta , partim persessa . Hoc modo Plinio authore natum esse fretum Gaditanum aliqui existimarunt : Alii vero, ut Strato apud Strabonem χ), non ex Oceano, sed ex Me - diterraneo redundante factum illud putarunt, praesertim postquam Pontuς Euxinus tumefactus fluminibus in se irruentibus evertit repagula , quae illius quasi commercium cum Propontide& Hellesponto impediebant. Simili modo , & etiam terraemotibus Siciliam disjunctam fuisse ab Italia , dicunt .aeschylus apud euindem Strabonem, Virgilius , Sallustius, & Ualerius Flaccus . Nec desunt teste Ilaire c3 , qui totius Mediterranei Brmationem repetunt a terrae motu, quo non QIum aquae Oceani, sed aliae etiam ita terrae penetralibus incluse, erumpentes limitarunt spatia incolis terrestribus destinata : ergo quoniam tot terrae partes ac tantae commutatae sunt, aliae aquis, aliae igne, aliae terraemolitari aliae aliis de causis, dici revera potest, totam terram nihil suae primae speciei habere. Resp. opiniones praedictas de sermat ne marium, quae nominantur, esse vel fabulatas, vel arbitrarias, vel absurdas . Fabula est exortus freti Gaditani per disruptos ab Herculoe monte ς . qui Oceanum antea excludebant ; Huc enim alludunt Plinius, ct
327쪽
alii . quos narduinus I in ejus notis commemorat. Falsus autem est Oceanum potuisse crescere propter flumina , quae in illum ingrediuntur ; Nonne .enim a multis jam taculis compertum est, nullum hujusmodi incrementum in ipsb apparere, vel quia vaporat quotidie tanta aquarum quantitas, ut haec minor non sit illa , quam flumina ad mare reserunt , vel potius quia , dunxis Σ) omnia flamina intrum in mare , ad locum unde exeunt redemtumur . Quid tandem magis absurdum . quam credere Mediter- .raneum extitisse ex terrae motu 3 Quo igitur erumpebant tot illi perennes & amplissimi fluvii Asiae, Europae, & Africae, Rhodanus , Padus , Danubius , Nilus, aliique multi , qui in Oceanum defluere non poterant, nisi ascendendo per Alpes, Pirenaeos, dc Atlantem . Qui diceret, ea flumina vel non extitisse nisi post natum ex terrae motu Mediterraneum , vel per occultos in terrae visceribus circuitus ad Oceanum decurrisse , ille iam totam superficiem teriis fingit diversam nunc ab ea , quae olim fuit, adeoque incidit in Dialecticae Soloecismum , petitionem principii, quippe imprudens assert praesiippositam totius terrae mutationem pira ejusdem mutationis argumento . Hunc urget Gianuellasius sic , a Terraemotu , quo Isa Agrica contremuit, cur mn Arabicus 6Jhmus, cur non Tauricus angustis as , non Corinthiacus, non alii dif
a8o. IV. probat Montesquius, seu Auctor Literarum Persicarum : Ouines historta loquuntur de uno primo omnium paren' te , eaedemque ob oculos ponunt naturam humanam nascentem rergo , sic enim immediate subjungit, naturaIe est cogitare, Adamum evasisse a communi aliqua zalamitate , quemadmodum Noe adiansio. atque Dis ori eventus frequentes fuisse in Mundo .
Resp. cum Ualsecchio η , conc. antecedenI, nego conse nullo modo descendita a 8 I. . Restarent sophi sinata quaedam contra possibilitatem; creationis materiae ex nihilo a sed illa mihi quidem videntur suauimet fatuitatem praeseierre, quam planiorem etiam fecit Sa-
328쪽
muel Clarkius ci . Restarent rursus alia , quae pro aeternitate Mundi objecerunt Aristoteles , Proclus, Averroes , & alii , de quibus meminerunt SuareZ 1 & Pererius. Sed haec omitto, quoniam omnia Pererius. ipse. ad distinctim collegit, & resutavit , & nuper Antonius Genuensis eadem prout ab ipse proposita &dissoluta , etsi eidem non placeant illius responsiones', transtulit in suam Metaphysicam , praeteriens dumtaxat decimum nonum argumentum Procli, quia simile est octavo . & responsio. nem magna ex parte ad vigesimum secundum . Procli quidem li-her , quem de . Eternitate Mundi scripsit , intercidit, sed ejus argimenta remanserunt apud Joannem Grammaticum,cognomento Philoponum , qui Proclum it Ium , Graece dietum Diadochum , Latine Successorem impugnavit . opus istud Philoponi e Graeco Latinum, reddidit primo quidem , sed parum seliciter Gaspar Marcellus Montagnensis 3, deinde vero , S longe melius Joannes Mahotius Argentaeus sex annis post Marcellum, anno scili
0 Per. de Cominu. Princip. lib. I s.
329쪽
Mundus quod pertinet ad omnem illim materiam creatus es unico insonti , ct quidem die Dominico a formatus autem
ct dispo*cti in Gersa re ct loco corpora sex dierum proprie talium spatio .
SECTIO I. . ' De Adpersentibus propositioni. 281. Rimo opponuntur Philosophi Ethnici, qui vel ignoran-L tes Scripturam , vel illam negligentes, aut existimarunt nullam csse cosmogoniam,utpote aeternitatem Mundi propugnantes , contra quos lain dixi , aut eam tradiderunt, quae non potest sine commiseratione enarrari , ridiculis & horridis etiam commentis contextam , ut videre est apud Anglos Historiae Universalis Auctores si , qui aliquorum in hac re opiniones compendiose referunt . In his non est reticenda, tum illa veterum Hetruscorum , qui , ut nobis Suidas ab ex illorum uno authore refert , volunt Mundum creatum a Deo spatio sex millium annorum , ,& primo millenario Caelum dicunt & Terram fabricata : secundo Firmamentum quod videmus: tertio mare de aquas super terram e quarto Solem Lunam & Stellas: quinto volatilia , pisces , reptilia , quadrupedes: & sexto hominem , Tum illa recentium Persarum , qui juxta citatos Anglos historicoso Mundum docent creatum intra sex tempora diventa durationis; intra primum dierum quinquaginta quinque , Ccelos: intra secundum dierum
sexagintas aquas: intra tertium dierum sexaginta quinque , terram : intra quartum dierum triginta , plantas: intra quintunia dierum octoginta , animalia : intra sextum dierum septuaginta quinque , hominem . Quae omnia tempora simul sumpta iaciunt annum , si ve dies 36s. Horum opiniones , plane apparet esse com ruptiones verae doctrinae , quae in Mosaica Geneseos narratione
330쪽
nobis conservata e si , qua in melius Peliis retinuerunt Etrusci , ouod pertinet ad distributionem rerum creatarum . 183. ll. opponuntur Philo 2phi illi caeteroquin Christiani , qui ausi sunt vel discedcre a Sacro Gene Bos libro , vel illunc, pro arbitrio contra Catholicam S communem etiam sententiam interpretari. Iuter istos equidcm Cartesium non reseram , qui xis Mundum hunc emergentem contempletur ex solis motibus mechanicis , nihilominus cxpresse pluribus in locis citatis a Malebranchio i , admonet id se fingere dumtaxat, qui caeteroqui adhaeret Verbo Dei,aliter noscosinogoniam docenti, ut hac via melius exponat naturam Mundi , ct diversarum rerum , quae il-
tu in componant , quemadmodum, sic ille, o ad plantarum τρι homi V zaturas Intestigendas melius es considerare , quo pacts pari liis ex seminibus nasci sossint , quam quo facto a Deo in prima Mori origine creari sint. At Buriae tus enim vero , S. Whis onus Authorus Angli , & Leibnitius Germanus tellinem hanc nostram eo modo commenti suut formatam, qui huic propositioni adversatur . Summa sententiae , quam Burnetus in sua Theoria Sacra anno 16Si Londini edidit, est hujusmodi . Tellurem hanc ponit ipse sui sic a prima origine Chaos ex omni materia , invicem permixta compositum , deinde paulatim subsidentibus partibus gravioribus in centro globi,efformatum esse densum nucleum , quem aquae contexerunt, quibus superiratarunt liquores illi , qui aqua sunt minus graves , & ex horum concretione per suam adhaesionem cum particulis decidentibus ex aere omne nia hanc massam circumdante , laetam suisIe crusta in durissimam uni sermem , & persecte rotundam , atque hanc fuisse habitatam a primis hominibus usque ad diluvium , quod comminiscitur accidisse , quia calore solis sensim rimae apertae sunt in crusta illa contegente aquas subjectas, quae rimae tandem majores evadentes diviserunt crustam illam adaequale in partes aliquari quae corruerunt infra aquas, & utpote concavae reliquerunt cavitates ingentes. , quo tandem paulatim aquae se reciperent, & iterum aridam alicubi terram exponerent novis opportunam habitatoribus, quales nos sumus. Quae certe hypothesis excludit tempus & di-