장음표시 사용
21쪽
S. IUSTINI MARTYRIS APOLOGIA II.
tentur, adipiscanturque immortalitatem . Quam enim dignam maiesta- Α
te Dei potestate dicunt ij qui tradunt unamquamque rem in id occidere,ex quo sit orta Z nosque praeter haec nihil aliud posse ne Deum quidem dicere possumus. Sed illud intelligimus,nunquam homines credituros fieri posse ut tales orirentur,quales & se,& uniuersum mundum, & ex quibus ortos esse vident.Satius autem esse ea quae & ipsi & homines prς- stare non possunt, credere supra sumpsimus,quam more caeterorum non Mareh.19. credere: quandoquidem praeceptorem nostru Iesum Christum dixisse sei Matth.io. muS,Quae homines praestare non positat,ea Deus potest.Et illud,Nolite eos qui vos interficiunt,metuere,nec postea habebunt,quod faciant. Timete autem eum,qui postquam occsderit, potest & animum & corpus in gehenna demittere.Gchena porro locus est,in quo luent poenas ij qui in- Biuste vixerint, nec euentura ea crediderint,quae Deus per Christu docuit. Quinetiam Sibylla & Hystaspis corum quae intereunt cosumptionem per ignem futuram esse praecixerunt. Stoici vero & Deum ipsum in ignem occasurum esse docent, & rursus mundum mutatione & quasi renouatione caeliturum. Nos autem melius quiddam iis quae mutantur, intelligimus, Deum rerum omnium conditorem. Quod si quaedam eodem modo quo Poetae ac Philosophi qui apud vos in honore sunt ac glori dicimus,nonnulla vero excellentius ac diuinius: solique quod dicimus demonstramus:
cur in omnium iniustum odium incurrimusὶCum enim omnia a Deo o nata essectaque dicimus,Platonis decretum videmur dicere. Cum autem Cconstagrationem suturam,Stoicorum. Cum vero affici suppliciis in sensiuanimos improboru, qui etiam post morte sint& maneant,eos autem bonorum ac suppliciis liberos, bene beateque vivere : eadem quae Poctae &Philosophi dicere videmur. Cum simulachra no esse adoranda,eadem dicimus,quς Menader Comicus iique qui h c prodiderunt.Maiore enim e 3m,etia, sectorem re quae esticitur,esse censuerunt.Cum Verbum,quod est primum γι μ- ῆ quod ex Deo natum est,id est,Iesum Christum praeceptorem nostru sine permixtione natum esse dicimus eundemque 55 cruci suffixum,&mortuu& ab inseris excitatum reuertisse in caelum: nihil noui praeter Iouis liberos quos probatis, inducimus. Quot enim Iouis liberos historici qui bapua vos in gloria sunt,tradant,scitis. Mercurium quidem verbum quod vim interpretandi habet, omniumque magistrum : PEsculanium autem qui medicus extitit,tactum de caelo tulini neque ictum in caelum rediisse: Liberum patrem dispersum: Herculem laborum fuga se in ignem coniecisse: Castorem &Pollucem ex Laeda natos,& Persciri ex Danae,& Bellerophontem qui ex hominibus ab equo pegaso sublatus est. Quid enim Mriadnen commemorem , eosque qui ei similes sublimes pedere dicuntur
Etenim Imperatores qui apua vos excedunt e vita , immortales semper sesse vultis,quendamq; iuratu producitis,qui Caesarem combustum in caelum ex igne reuerti viderit. Nihil etiam attinet quae qualiaque facta uniuscuiusque Iouis liberorum literarum monumentis prodita sint, exponere,
nisi quod haec scripta sunt,ad pr stantiam adhortationemque eorum qui
22쪽
PRO CHRIs T. ADANT. PIUM IMP. 23 A erudiuntur.Imitatores enim Deorum esse, praeclarum omnes esse dicunt.
Atqui sapientis animo talis quaedam de Diis opinio & cogitatio incidit, quasi etiam ipse omnium dux & parens Iupiter eorum sententia patrem quoque eiusmodi interfecerit,improbarumque & soedarum voluptatu cupiditate amoreque victus ad Ganymedem multasque mulieres libidianis explendae causa venerit, eiusque liberos eadem fecisse omnes acceperint . Sed quemadmodum anic diximus, haec mali geni j perfecerunt. Nos vero immortalitate donari eos solos accepimus, qui fancte &cti vi tute proxime Deo vivant: eos autem qui iniuste, nec resipiscant, mutentq; propositum,in aeterno igne poenas luere credimus. Desque filium qui Ie-s ius dicitur, quanquam vulgo & communiter sollim homo dicatur, tamen propter sapientiam dignum Deo filium nominari.Deum enim Sc hominu,& Deorum parentem historici omnes vocant. Quod si etiam proprie prς-
ter communem ortum eundem ex Deo Dei Verbum natum esse,ut paulo ante dictum est,confirmamus,id vobis commune esto, qui Mercurium verbum a Deo nunciandi causa missum esse dicitis. Si quis vero hoc obii - , ciat, eum in crucem actum esse, hoc etiam ei commune est sententia vestra cum Iouis liberis, quos ante enumerauimus, qui multa pertulerunt. Illorum enim non similis mortis perpessio,sed dissimilis literarum monuinctis prodita est. Itaq; nec propria singulariq; morte hic inferior esse vi-ς detur, sed meliorem eum esse progressu orationis,quemadmodum polliciti sumus,docebimus,atque adeo docuimus. Ex rebus enim gestis praestantior videtur. Eum porro si ex virgine natum esse inducimus,commune etiam hoc vobis est in Perse. Cima autem eum claudos, dc paralyticos, atque eos qui a primo ortu aegri erant, curaste,& mortuos ab inseris excit uissse dicimus nimilia ijs quae ab Acisculapio facta esse dicuntur, eademque dicere videmur. Sed ut iam hoc etiam vobis planum fiat,quae a Christo eiusque prophetis & vatibus qui antecesserunt, docti profitemur, ea solavera esse,& antiquiora historicis omnibus qui extiterunt: no ob ea causam
quod eadem quae illi dicimus, approbari volumus, sed quod id quod resi, est dicimus, Ieium Cluis tum solum proprie Dei filium natu esse, qui cum verbii eius sit & primigenius,ac potestas, eiusque cosilio homo factus suisset, haec nos docuit propter generis hominu mutationem& reuocatione: qusque antequam inter homines homo versaretur, nonnulli malorugeniorum impulsu venientes,per Poetas,ut praeterita dixerunt, quae fabularum instar narrauerunt, quemadmodum ea etiam quae in nos ignominiae
plena impiaq; facinora dicunt ut,ediderunt:quorum nemo testis est, nulla demonstratio,ea refellemus, Primum quod nos qui similia eademque dicimus quae Graeci,Christi nomine in omnium odium incurrimus: & cum nihil scelerate faciamus, nullamque iniuriam cuiquam inferamus, tamen interficimur, cum interea alij alicubi & arbores venerentur & flumina, S mures & feles & crocodilos, multaque animalia, quae sunt expertia ratio nis, nec eadem omnes colant, sed alia aliis locis. Ita fit,vi impij alij aliis sint omnes propterea,quὁd non eadem omnes venerentur: quod quidem
23쪽
24 S. IUSTINI MARTYRIS APOLOGIA II.
nobis unu obhcere potestis,nos non eosdem quos vos,Deos Venerari, nec Amortuis nidores,sacrificia, coronas, hostias offerre.Vos enim hoc primum
I raue intelligitis, non eade apud eos apud quos dij, dc apud quos bestis co-untur, stata esse sacra: deinde ex omni hominum genere priscos illos Liberum patrem qui ex Semele, S: Apollinem qui ex Latona natus est, esse veneratos,qui foedis obscoenisque puerorum amoribus quae egerint, dictu etiam turpe est:alios Proserpinam & Venerem, quae Adonidis forma captae sunt ad insaniam, quibus etiam sacra facitis:vel PEsculapium, vel aliquem Deorum qui sunt in nomine & gloria . Et quanquam mors nobis proponitur Iesu Christi nomine,tamen hos contempsimus,Deo aute qui ortu caret necrati potest,nosmetipsos consecrauimus, quem nec ad Antiopam caeterasq; similes, nec ad Ganymedem amore impulsiim venisse credimus:nec solutum esse Thetidis beneficio per centi manum illum, nec ob eam causam pro Thetidis Achille laborantem Briseidis scorti causa magnam Graecorum multitudinem deleuisse:atque corum qui credunt nos misere horum auctores,daemones esse scimus .Praeterea post Christi in cetium ascensim nonnullos homines a Daemonibus inductos, qui deos secsi e iactarent, qui non modo a vobis supplicio assecti non sunt, sed etialionoribus venerationeque digni habiti.Simonem quendam Samaritanuex vico qui Triton dicebatur,qui Claudio Caesare regnante,chm arte daemonum ma ca opera edidisset, in regia vestra urbe Roma, Deus iudica- ctus est,statuaeque honos ei ut Deo a vobis tributus est:caque statua in Tiberi inter pontes duos erecta est cum hac Latina inscriptioe,Simoni Deo
sancto:onmesque fere Samaritani, de aliarum etiam nationum pauci,eum tanquam primum Deum profitentes,colui,atque venerantur. Helenamq; quandam,quae cum eo tum versata & peregrinata cst, primu in tecto statuerunt,deinde cius notionem primam extitisse ferunt. lenandrum vero
quendam etiam Samaritanum ex vico Capparetaea,qui Simonis discipulus fuit, a daemonibus etiam impulsum Antiochiae cum esset, multos in errorem arte magica induxisse scimus idemque discipulis persuasi se non
esse morituros,suntque nonnulli ab illo orti, qui hoc etiam nunc profiten Otur.Marcionem etiam quendam Ponticum,qui nunc etiam superstes est, docendoque credentes eo impellit,ut alium Deum quendam eo qui haec omnia effecit,maiorem esse existiment: idemque procurauit Daemonum instinctu , ut in omni hominum genere multae contumeliae & conuitia iacerentur, Deusque uniuersitatis huius essector negaretur, asserereturque
alius quidam,qui ut maior est, sic maiora quam ille,secerit. Omnes quidem qui ab his prodeunt,Christiant,ut dixi,nuncupantur,quemadmodu etiam philosophi,cum eorum non sint eadem decreta c5munia,c5mune philosophiae nomen quod dicitur,obtinent. Sed nu ea facinora ignominiae de- η decoris': plena quae vulgo feruntur,perficiat,ut lucernae restinctione,impudicosque concubitus, humanarumque carnium csum, ignoramuS. Hoc autem scimus, a vobis eos nec exagitari etiam propter decreta, nec
morte mulctari. Est porro a nobis etiam liber in omnes haereses & sectas quae
24쪽
PRO CHRIs T. AD AN T. PIVM IMPERAT.
A quae extiterunt ordine scriptus, quem si legere vultis, dabimus. Nos vero ut neminem persequamur, nec impie faciamus, exponere etiam quae procreantur,improborum esse didicimus. Primum quidem quod omnes fere cernimus libidinis explendae causa producere no solii virgines, sed etiapueros: dc quemadmodum Veteres dicuntur boum, aut caprarum, aut ovium greges aluisse, aut equorum armenta,sic nunc etiam pueros ad obscoenum usum solum, itemque sceminarum,&eorum qui utrumque sexum ementiuntur, & eorum qui nefaria perficiunt, multitudinem in omnibus prouinciis ac regionibus ad hoc scelus esse constitutam: atque ab ijs mercedem, tributa, & vectigalia accipitis, cum ex vestro imperio haec omnia extirpari & euelli oporteret & quispiam eorum qui cum his cosae y tudinem habent in concubitu tam a Dei religione abhorrenti, tamq; impio de impudico, si ita res serat, cum filio,vel cognato,vel fratre miscetur. Alii vero suos etiam liberos & coniuges producunt ac proponunt: nonnulisque ape ite ad libidinem explendam execantur, matrique deorum s cra faciunt,& apud omnes Deos qui a vobis probatur, anguis nota &quasi tessera magna &mysterili proditur: eaq; quae a vobis aperte ac palam sui laudiq; ducuntur,quasi sublatum sit, neq; 'adsit diuinum lumen, nobis ascribitis: quod quidem nobis qui ab eo abhorremus ut aliquid eorum agamus, damnum non affert, sed ijs potius qui ea agunt,& falsum pro testimonio dicunt. Apud nos enim primus malorum geniorum dux, serpens vocatur ς diabolus de Satanas, quemadmodum vos etiam ex vestris historiis publicisque monumentis intelligere potestis,que in ignem coniectum iti una cum ipsius exercitu idq; hominibus qui eum sequuntur, supplicij aeterni causa, Christus praedixit. Patientia enim Dei qua ductus hoc nondum perfecit, propter genus hominum euenit. Scit enim nonnullos salutem poenitentia consecuturos esse , & aliquos nondum esse procreatos: principiόque genus hominum intelligenti. e mentisque particeps, & quod verum serui posset, condidit, Ut cuiquam homini apud Deum nulla sit reliqua de-ensio. Rationis enim & cognitionis, contemplationisque participes esse- , cti sunt. Quod si quis haec Deum curare non credit, is profecto aut eum non esse arte & aitutia profitebitur, aut si sit, vi ius & malitia laetari co- cedet, aut saxo similem manere , nihilque est e virtutem ac vitium: pu-obstque sollim homines haec bona aut mala existimare, quae impietas& improbitas est maxima. Iam vero ne quis eorum qui expositi erant, iterum comprehensus morte mulctaretur, parricidΨque essemus, aut principio uxores mon ducebamus nisi liberorum educandorum causa, aut repudiato spretoque coniugio,omnino coelibes vivimus. iamque extitit quidam ex nostris,qui Vt vobis persuadere i, non esse nobis sacru & mysterium
k obscoenum N impudicum concubitum, libellum Felici praesecto Alexandriae obtulit, petens, ut medicum sineret testes suos praecidere. Hoc enim sine praefecti permissu fieri nens esse, medici qui illic erant,asseuerabant .in Cumque Felix hoc nullo modo vellet concedere , adolescens in sententia permanens, & in sua S in corum qui idem sentiebant,
25쪽
costientia acquievit. Nec vero alienum est e duximus hoc loco Antinoum Aqui modo extitit, commemorare, quem etiam omnes metu coacti, pro Deo colere institu erunt, cisa &quis&unde esset scirent. Verum nequis nobis obiiciat, nihil prohibuisse etiam eum qui a nobis Christus dicatur, qui homo ex hominibus sit, diuinatione ea mira opera quae commemoremus,edidisse, ob eamque causam visum esse Dei filium: iam hoc docebimus, nec ijs quae seruntur, fidem habebimus , sed hs vatibus qui rςdixerunt ante quam fierent, necessarid credemus,propterea quod ocus,vt praedictum est, facta esse & fieri cernimus: quae quidem vobis quoque,ut nostra fert opinio,& maxima &verissima demonstratio videbitur. nIn Iudaea quidem homines quidam extiterunt Dei vates & prophetae,per quos Spiritus propheticus, ea quae futura erant, ante quam fierent, praedixit: atque in his reges cum pro tempore sui issent, vaticinationes & prophetias quemadmodum ostensae sunt, cum praedicerentur, Hebraico suo iermone iti libris ab ipsis prophetis scriptas asservarunt. Clim autem Ptolemaeus AEgyptiorum rex bibliothecam pararet & institueret, omniaque hominum scripta colligere conatus esset, harumque prophetiarum fama ad eum peruagata esset,ad Herodem qui tum regnum tenebat, misi petens ut ad se prophetiarum libros mitteret. & Herodes quidem rex Hebraico sermone, quem dixi, scriptas misit: sed quantam ea quae in eis scri- Cpta erant, AEgypt ij minus intelligebat, rursus eum, ut homines qui illas in Graecu sermone transferrent mitteret, rogauit: quod cum persecisset, libri S apud AEgyytios ad haec tempora permanserunt,& ubique apud Iudaeos 'omnes sunt,quos legentes no intelligunt, sed inimicos nos, holtcsq; ductit, codemq. modo nos quo vos ipsi, interficiunt & puniunt,clim eis potestas datur,ut etiam credere potestis. Etenim bello Iudaico,quod nuper gestuni
est, Barchochebas de selitonis Iudaeoru princeps, Christian9s solos adgra uia supplicia, nisi Iesum Christum negarent,maledictisq;&c5tumeliis a Ncerent, rapi iubebat.In prophetam quidem libris inuenimus praedictu,aduentante &nalcentem ex Virgine, vim effectu, curantem omnem morbu DOmnemq; infirmitate,ac mortuos ab inferis excitantem, inuidia flagrante,
incognitu de in crucem actu Iesum nostrum Christa mortuum, excitatum
in cς inq; reuertente,Des si fili si esse & vocatum, Quosdamq; ab eo missos ad omne genus homin si,qui hςc praedicaret,& eos homines qui ex getibus essent, ei potius credere doceret .Hςc asit predicta sunt a vatibus ante quam ipse asparuit, alias quinq;ante annota millibus, alias tribus, in terdu duobus, interdumille annis, aliqua lo octingetis. Na progeneia successionibus,alij atque alij prophetae extiterunt.Moses quidc qui prophetarum primus fuit, dixit hoc modo , Non deficiet princeps ex Iuda, nec dux ex cius femore, dum veniat qui mittendus est, sique erit gentium expectatio, ad vitem a pullum suum deligans, abluens in uuae sanguine stolam si iam. Vestrum est igitur diligenter exquirere ac discere, quod ad tempus prince s atquQrex apud Iuanos eorum verus ac proprius fuerit . fuit profecto usque ad illud, cum Iesiis Christus praeceptor noster extitit & se patefecit,
26쪽
PRO CHRIs T. AD AN T. VM IMPERAT. 1
qui ignotarum prophetiarum interpres fuit, quemadmodum praedictum est a diuino sanctόque prophetiae Spiritu per Mosem , non cie futurum
principem in Iudaea, tum is cui regnum promissum reseruatumque crat, veniret. Iudas enim Iudaeorum genus fuit, a quo etiam Iudaei nominati sunt,vosque postea quam ille extitit & apparuit, Iudaeis quoque impera- uillis, eorumque regiones obtinuistis. Illud autem, Is gentium expectatio erit, significabat fore,ut eum rursus omnium gentium homines venturum expectarent : id quod vobis & oculis videre licet, & re credere. Ex omnibus enim generibus hominum, eum qui cruci suffixus est, expectant,qui ut primum se ostendit, Iudaeorum terra vobis armis tradita est.
Illud porro, Deligans ad vitem pullum suum , stolamque suam in uuae
sanguine abluens, ea significabat, quae Christo euentura erant,quaeque ipse erat acturus. Pullus enim quidam asinae in vici cuiusdam introitu ad vitem vinctus & deligatus stetit, quem tum discipulis ut ad se adduce rent, imperauit: qui cum adductus suisset, in eo sedit, introiiastque Hieroselyma, qua in Urbe maximum erat templum Iudaeorum, quod postea a vobis euersum est. Idemq; postea in crucem actus est, ut reliquum pro phetiae impleretur. Illud enim, Abluens stolam suam in uuae cruore, si gnificabat genus mortis quam perpessurus erat,sanguine eos qui ipsi credunt, expians. Quae enim stola a diuino Spiritu per prophetam vocata
est, homines sunt qui ei credunt, in quibus Dei semen habitat, id est
verbum. Quod vero dictum est, Sanguis uuae, finguinem quidem habere eum qui venturus erat, significat: sed non ex semine humano, verum ex
vi diuina Prima autem vis ac virtus secundumDeum omnium parentem
ac Dominum, filius etiam Verbum est, quod quodam modo caro factum homo factus est , id quod mox docebimus. Quemadmodum enim uuae sanguinem non homo fecit, sed Deus: sic etiam hoc significabat, non ex humano semine factum iri finguinem, sed diuina vi ac virtute, ut antEdiximus. Alius quoque propheta Esaias nomine,cadem alijs verbis prς- dicens, scripsit his verbis, Stella ex Iacob orietur, 3c stos ex Iessae radice erumpet, atque in eius brachio gentes sperabunt. Stella autem lucida orta est, stosque ex Iessae radice prodiit, hic Christus. Eum enim vi go quae a Iacobo originem duxit, qui Iudae, quem Iudaeorum patrem esse dixi, pater fuit, Dei vi ac virtute peperit: & Iesiae genus quidem ipse ex oraculo & Vaticinatione fuit, Iacobi autem & Iudae generis successione erat filius . Rursus ab Esaia praedictum esse , fore, ut ex virgine nasceretur,audite.Scripsit aute his fere verbis, En in ventre virgo habebit, parietq; filium,&vocabitur Nobiscit Deus. Quae enim incredibilia erat, putabant' homineseuenire serique non posse, eaDeus per propheticii Spiritu fore praedixit,ut cum facta esset, ex eo quod praedicta essent,crederetur. Sed ne quis non intellecta prophetia quam explicauimus, ea nobis ob-ijciat, quae Poetis obiecimus, qui dicant rei venereae libidinssique causa Iouem admulieres venisse,orationem planiorem facere conabimur. Illud igitur, Ecce virgo in utero habebit, significat non cocubitu virginem esse C. ij.
27쪽
concepturam, si enim quispiam cum ea concubuisset, non iam virgo fuis- Asetὶ sed Dei vis ad virginem adueniens, ei obumbrauit, fecitque ut virgo grauida esset. Quin etiam Dei angelus qui ad ea tum missus est,ei haec narrauit, Ecce in Viero concipies ex Spiritu sancto.& paries filium,i sq: altissimi filius vocabitur, eiusque nomen Iesem vocabis. Is enim populum suum a peccatis tuis seruabit:quemadmodum ij qui omnia quae ad conseruatorem nostrum Iesum Christum pertinent, c5memorarunt,tradiderunt,quisbus assensi sumus: quandoquidem etiam per Esaiam,quem ante interpretati sumus, propheticus Spiritus hunc nasciturum quemadmodum paulo ante indicauimus,asleruit. Spiritu ergo usmq; Dei nefas est aliud intelligi, anisi Verbii, quod etiam primigeniti Dei est, sicuti Moses propheta que diximus, indicauit. Atq; hic suo ad virginem aduentu,& adumbratione, non concubitu, sed vi eam grauida effecit. Nomen autem Iesu Hebraico sermone,Graeco eum,qui salute dat, declarat. Hinc angelus virgini dixit, Et vocabis nomen eius Iesum. Ipse enim populum suum a peccatis suis seruabit. Eos aute qui res futuras praedicunt,& vaticinantur alio nullo afflari nisi diuino verbo,vos quoq; Vt statuo, fatebimini. Vbi vero nasciturus esset, qu
admodum alius propheta Mich as praedixerit, audite. H c illius verba sunt, Et tu Bethleem terra Iudae, nequaquam minima es in principibus Iude, Ex te enim exibit dux qui reget populum meu.Vicus est autem quidam in re- cgione Iudaeorum, qui quinque & triginta milibus Hierosolymis abest, in quo Iesus Christus natus est, id quod etiam intelligere potestis ex censibus qui coacti sunt Quirino primo vestro in Iudaea Praetore. Christum vero alijs hominibus clim natus esset, incognitum fore ad illud tepus, cum vir factus esset, quod etia euenit,ut intelligatis, ea audite, quς eo pr dicta sunt. Sunt aute haec,Puer natus est nobis,& iuuenis nobis datus est,cuius imperium in eius humeris. Illud quod addidit, Humeros,vim crucis significat, quemadmodum progressu orationis planius fiet. Rursus idem Esaias Spiritu prophetico actatus, Ego, inquit, expandi manus meas ad populum incredulum & aduersantem, de eos qui via non bona ambulant . Quae- nrunt nunc a me iudicium, & ad Deum accedere volunt. Alio etiam loco per alium Irophetam,Ipsi,inquit, pedes meos sederunt & manus, sortesque de veste mea iecerunt. David quidem & rex & propheta qui b c dixit, nihil horum pertulit Iesus aute Christus manus expandit,& tetedit cum cruci susi1xus est a Iudaeis ei co tradicentibus, eumque Christum esse negantibus. Nam quemadmodum vates ait,cum rapientes ad tribunal, dixerunt, Iudica nobis. Illud porro, Foderunt manus meas & pedes, significatio erat eorum clauorum qui in eius manibus ac pedibus defixi sunt. Et posteaquam eum in crucem egerunt, sortes in illius vestes iecerunt diuiseruntque inter se ij qui eum in crucem sustulerunt . Haec autem ggesta esse,ex ijs actisquς Pontio Pilato P tore facta sunt, perspicere potestis. Atque ut intelligatis praedi stum esse eum plane in asinae pullo sessiu-rum introiturumque Hierosolyma, Sophoniae prophetς vaticinationis Verba commemorabimus. Sunt autem haec, Gaude vehementer filia Sion,
28쪽
Α praedica filia Hierusalem,ecce rex tuus venit tibi mansuetus, in asina sedes pullόq; iumenti. Cum aute prophetarum verba quasi a persena auditis,nolite ea ab ijs qui Spiritu afflati sunt, lici existimare, sed a verbo diuino quod eos permovet.Interdum enim praenunciando res futuras dicit, interdu ut ex persona Dei Domini parentis'; omnium loquiturmonnunquam quasi ex Christi persona, alias ut ex persena populorum Domino vel patri eius respondentium aeuiusmodi etiam apud vos in historicis perspici licet, cum unus quidem sit qui scribat omnia,personae autem quς disserunt pronun- cient: quod cum non intellexissent Iudaei qui prophetarum libros habent, non modo no cognouerunt Christum qui venit, sed nos etiam qui eum B venisse dicimus,& quemadmodum praedictum est,ab eis actum in cruce, docemus,oderunt. Quod quidem ut vobis etiam planum fiat,ex persena Patris per Esaiam propheta quem dixi, haec Verba prolata sunt,Nouit bos Ese. r. posses Iorem,& asinus praesepe Domini sui: Israel autem me non agnouit, α populus meus non intellexit. Vae genti peccatrici, populo pleno peccatorum, semini nequam: filij iniqui Dominum reliquistis. Et rursias alio loco clim idem propheta eodem modo ex persena Patris ait, Quam mihi domum aedificabitisὶ inquit Dominus, caelu milii est Alium,& terra scabellupedum meorum. Rursusque alio loco, Calendas vestras fabbataq; vestra o- ic dit anima mea,& magnum ieiunij diem & torporem non fero mec si ve- neritis ad videndum me,vos audiam: manus vestrae plenae sunt sanguinis. Et si offeratis similam,& thus,ea detestor: saginam agnorum, taurorumq; sanguine respuo. Quis enim haec ex manibus vestris requisiuit Sed dis lolue homne iniquitatis vinculu, rumpe obligationes violentarum syngrapham: eum qui domum non habet,& qui nudus est,operi ac lege: frange esurieti panem tuu . Quae ergo & qualia Deus per prophetas doceat, intelligere potestis. Cum aute ex Christi persena propheticus Spiritus loquitur, dicit noc modo,Ego manus meas extendi ad populuincredulti & aduersantem, ad eos qui via no bona ambulat. Et iterum,Tergus meu flagris exhibui, A rs.,6.
D malas meas colaphis: faciem aute meam no auerti a dedecore sputorum:&Dominus mihi adfuit ob eamq; causam nullo pudore affectus sum, sed faciem mea firmae petrae instar posui,cognousq; me nullo pudore affectum iri, quod prope ailest qui me iustum reddidit. Rursusq; cdm est, Iecerunt in Hat,ti vestem meam sortes,& manus meas pede'; foderunt: Ego vero dormiui ps b& semnu cepi,atq, excitatus sum ab inseris, quod Dominus me sus epit. Et rursus cum ait, Locuti sunt labris, mouerunt caput dicentes, Se ipse eriapiat:quq qui de omnia a Iudaeis Christo facta sunt,ut intelligere potestis. Eo enim in crucem sublato, labra distorquebat, capitaq; mouebant, licentes, Qui mortuos ab inferis excitauit,semetipsum eripiat. Cum autem vi sutura praedices propheticus Spiritus dicit,ita loquitur, Ex Sion enim exibit lex, Verbumque Domini Hierosolymis,&gentes iudicabit,& multos populos arguet: constabuntque gladios suos in aratra & vomeres suos in falces nec, , gens in gentem gladium accipiet,nec iam bellum gerere discent. Atque ita factu esse, creuere potestis. Hierosolymis enim duodecim viri numero C. iij.
29쪽
in mundum exierunt, iique ignari & idiotae, nullaque dicendi facultate Apraediti, vi diuina omni hominum generi exposuerunt, mistas se esse a Christo qui omnes Dei verbum docerent. Ac nos qui quondam mutuis
caedibus nosmetipsos contaminabamus,non modo no gerimus bellum cui nimicis & hostibus, sed etiam ne mentiamur, eosque qui nos quaerunt, captemus & fallamus,libenter Christum profitentes mortem oppetimus. Poteramus enim id quod fertur, Iurauit lingua,mentem iniuratam gero, in hoc facere, rem iam ridiculam vobis quidem, qui milites volentes in delectu etiam vitae suae ac parentibus, patri εque & propinquis omnibus , professionem vestram iurisiurandique religionem cogitis anteponere,cum nihil immortale cis praestare possitis: nos autem qui immor- B talitatis cupiditate ducimur, non possumus non perserre omnia,Vt ea quq
cupimus, ab eo qui dare potest, consequamur. Sed audite quaeso, quid de ijs qui eius de doctrinam praedicauerunt, & aduentum potentiamque exposuerunt, praedictum sit a propheta & rege quem paulo ante dixi, per propheticum Spiritum,Dies alet eructat verbu,&nox nocti scientiam indicat. Non sunt loquelae neque sermones, de quibus Voces eorum non audiantur. In omnem terram sonus eorum exivit,& in fines orbis terram eorum verba peruaserunt. In sole tabernaculum suum posuit,& ipse tanquam sponsus ex thalamo suo prodiens. Gestiens ut gigas cursum suum conciet. e Iam vero non alienu duximus,alia etia eiusdem Dauidis prophetiae verba comemorare,ex quibus vobis intelligere liceat, quemadmodu prophetam Spiritus hortetur homines ut vivant,& quemadmodum exponat Herode
Iudaeorum regem,Iudaeosque ipsos, ac Pilatum qui apud eos praetor vesterfuit,una cum ipsius militibus in Christum infestos simul venisse illud etiat dictum est futurum,ut ex omni hominum genere ei crederetur, isque a Deo filius appellaretur,omnes'; illius hostes ei parerent,daemones quoq; quantum in ipsis est,& Dei omnium parentis ac domini, de ipsius Christi
potentiam fugae conarentur, & Deus omnes ad poenitentiam vocaret,
ante quam iudici j dies veniat.Sic autem habent, Beatus vir qui nec impiorum,improborum'; consilio interfuit, nec in via peccatorum stetit, nec in osede pestiferorum sedit: Sed in lege Domini voluntas eius,& in eius lege die noctuque meditabitur. Ersique laquam lignum quod ad aquaeductus satum est, quod idem fructu suum tempore suo seret, foliumq; eius no decidet,&omnia quae faciet,prospere euenient. No sic imph, no sic, sed quasi huluis,que vetus ex terra desert & proh cit. Ob eamq; causam impij non resurget in iudicio,nec in cosilio iustoru peccatores:quod iustam viuedi viam Dominus cognoscit, viaq; viuedi impioru peribit. Cur fremuertit gentes, populiq; inania & sutilia meditati lutὶ Praesto fuerut reges terrae, principest seu magistratus comuni cosensu in Dominii eiusq; Christu infesti veneriit,aic htes,Dirumpamus eoru vincula,& a nobis eorum iugum excutianius. Qui
habitat in cςlis eos irridebit, eosque Dominus naso suspendet.Tum iracu-dia cocitatus cucis loquetur,atq; eos furens coturbabit. Ego aute rex ab eo prcsectus sum Sion sancto eius moti, Domini praeceptum praedicas. Do
30쪽
minus mihi dixit, Meus es filius: ego hodie te genui .Postula a me, tibiaque gentes dabo haereditatem tuam, & fines terrae possessionem tuam. Reges eos virga ferrea, de tanquam vas figuli eos estringes . Nunc reges intelligite,erudimini omnes,qui terram iudicatis.Domino cum metu se uite, esque exultate cum tremore. Apprehendite disciplina,ne aliquando irascatur Dominus,& viam iustam perdatis: cum breui ira eius exarserit,
beati omnes qui in eo spem suam collocant. Rursus alia prophetia indicans propheticus Spiritus per eundem Dauidem,Christum postea quam
in crucem actus fuisset,regalem potestatem esse obtenturum,ait hoc modo,Canite Domino omnis terra,& nunciate quotidie eius conseruatore.
Magnus est enim Dominus de valde laudabilis, metuendus magis,quam
omnes Dij,quippe cum dij omnes gentium daemonioru simulachra sint,
Deus autem caelos essecerit.Gloria de laus inconsipe ctu eius, nitudo de gloria in eius sanctitatis loco. Tribuite Domino seculorum parenti gloriam:accipite gratiam de in conspectum eius procedite, dc adorate in sanctis eius atriis.Timeat cospectum eius omnis terra, recte faciat,neq; moueatur.Laetamini in gentibus,Dominus post lignum regalem potestatem habuit.Cum propheticus Spiritus res suturas sic narrat,quasi iam sint gestae ac praeteritae, quemadmodum etiam ex iis quae ante Gicta sunt existimari licet, ut excusationem de defensionem ne praebeat legentibus, hoc quoque exponemus, dc explanabimus , ea quae omnino cognita sunt, δίGecret futura eum,Vt iam praeterita praedicere. Atque ut ita accipi edum intelligatis, attente audite quae dicuntur. David annis mille dc quinξentis ante quam Christus homo factus in crucem ageretur, ea quae ante dicta sunt,scripsit: nec quiscium qui ante illum cruci si1sfixus est,gentibus laetitiam attulit,neque vero quisquam eorum qui illum secuti sunt. Noster autem Iesus Christus cum cruci suiuxus de mortuus esset, ab inseris excitatus est,regnaulique cum in caelum ascendit, afficiunturq; l titia nationes omnes ex iis quae ab eo per Apostolos praedicata sunt,qui eam qua ille nunclauit expectant immortalitatem . Sed ne quis iis quae a me anthcommemorata uant,adductias, fati necessitate fieri omnia quae fiant putet nos dicere,quod ea quae ante statuta sunt,praedicantur:hoc etiam ex
plicamus, nos supplicia dc poenas, atque praemia pro dignitate actionum redditum iri,a prophetis didicisseudq; vere enunciamus, quandoquidem ni ita esset fatoque fierent omnia,ne ei quidem quod in nobis situm est,
loci aliquid relinqueretur.Si enim in fatis est,hunc esse bonum, malumque illummeque ille probandus esset,iaeque hic reprehendendus. Ac nislibero arbitrio atque iudicio genus hominum dc res turpes sugere potest,& pulchras ac bonas sequi, extra causam culpamque est eorum quae quoquo modo aguntur.Sed ipsum libero arbitrio liberaque voluntate derecte facere,dc peccare, docemus hoc modo,hominem ipsum contraria exercere ac facere cernimus. Quod si fato fieret, ut esset aut improbus, aut bonus, prosecto contraria in eum cadere nunquam possent, nec λpissime mutaretur, quin ne alij quidem probi essent,sij mali,alioqui fa- C. iiij.