장음표시 사용
201쪽
amplificanda dies ac noctes cogitabat . Relatum legimus in eius commentariis, illum amno MDCCXIX. ad diem xvI. Kalen. Decembris exposui se varia Geographicarum tabularum menda a se multis, eisque consentientibus observationibus comperta , atque correcta . Hac
quoque in re alii Academici se exercuerunt, eam secuti rationem investigandarum longit dinum locorum , quam ille in Academia prumum , mox in Ephemeridibus explicavit. Quo. rum exemplum utinam alii imitarentur , quo fieret ut tabulae Geographicae a vitiis plurimum abessent , quoniam iis carere omnino non possunt . Idem triennio post de dimensio.
ne a se facta Gnomonis Petroniani 6 multis disseruit, eaque de re postea commentariolum
confecit. Dudum enim suspicabatur, vel potius intelligebat, aliquid detrimenti ex diutum,tate temporis illum accepisse. Itaque omnia sim mo studio ac diligentia strutatus ac demensus, Varietates , mutationesque cognovit, eisque sita adhibuit remedia . Eo qui secutus est autumno, qui fuit annus MDccxxIH. id accidit,
202쪽
quod erat maxime Astronomis Optatum , conjiunctio nempe Μercurii cum Sole . Nam cum huius eventus habuissent illi hoc saxulo exspectationes duas , unam anno MDCCHI. , alteramis anno MCCxx. , hae deceptae fuerant. Res mova omnium studium , diligentiamque commovit, in quo in primis eluxisse ingenium industriamque Manstedii, scriptum a se anno sequenti eis ditum declarat. Atque haec prima fuit observa. tio , quam Vix dum eius aedificio absoluto , habuit in specula Instituet. Huic successit illa comitto minores ; longum enim esset singula persequi, & non necessaria de Iovis ac Martis coniunctione heliocentrica, in qua non mediocrem operam curamque coniumpsit , non
solum ut Astronomiae indulgeret, sed etiam ut de Physicis benemereretur. Nam cum apud hos multae res nequaquam satis adhuc explicatae sint tum perdissicilis & perobscura quaestio est illa de Planetarum , ut eorum verbo utar attractione , quae & ad cognitionem pulcherrima est, & ad plurima in natura explicandaphenomena expeditissim a , ac pene necessaria . Nam qui Planetis hanc vim tribuunt , ean.
203쪽
I 8 dem , hypothesim sibi quandam componentes ,
tribuere selent rebus omnibus. Manfredius igitur certi ne aliquid hac de re haberi posset quaesivit in Marte . Sed id habuit exitum omnino contrarium exspectationi suae ; doluitque nihil a se proferri potuit se, quod ad confirmandam illam Newtonianorum hypothesim valeret s7 . Nam licet nulli diiciplinae addictus esisset, unum tamen p ter ceteros admirabatur , maximeque diligebat Newtonum, ut pote quem in primis arbitrabatur vidi sse verum , maximisque errori-hus hominum animos liberavisse. Ille autem hanc omnem quaestionem explicavit epistola ad
Iacobum Ricatum , in qua non modo quid a se , sed etiam quid a singulis observatum esset, persecutus eli ; idque sic praestitit, quasi suspicionem movere, non tanquam adversariues mliquem convincere vellet . Nihil optabilius ad immortalitatem nominis potuit Manfredio accidere , quam quod accidit anno MDCCxxvIi, i ut cooptaretur in Parisiensem Scientiarum Acade miam . Nam cum hic honos per se sit. glari sus, cum nonnisi merito tribuatur, hoc etiamst gloriosior in nostris hominibus, ceterisque
204쪽
alienigenis, quo rarior . Cautum est enim le- .gibus , ne pluribus quam octo ex his aditus in eandem pateat. Quo autem gratus pro tanto beneficio in Academiam cognosceretur Man-stedius , misit ei bina commentariola , quorum unum , quod est de ratione deprehendendi Telluris figuram ab Lunae parallaxi 8) , initium facit
voluminis Actorum anni MDCCXXXIV. , alte-'rius , quod est de ratione definiendi solstitia per inerrantes Stellas , sit mentio in commentariis rerum anni MDCCXxxvIII. Haud multo post Lon- dinensis quoque Academia , ne Parisiensi in honorando tanto viro emet insertor , illum suum facere voluit. Quibus rebus cum satis famae suae comsultum esse iure ille existimare posset , non is propterea tamen aliquid remisit de labore a siduo & quotidiano, quem in studiis doctrinae selitus enat impendere . Quod cum ex aliis rebus , tum ex eo praesertim libro habemus cpgnitum , quem de Stellarum Aerrationibus s) composivit, ac Cardinali de Via sane meriti ssimo dicatum , anno MDCCxXIx. in lucem emisit Difficile est cognitu utrum Stellae habeant cum sus quosdam , abberrationesque annuas ; tale tamen
205쪽
I8smen est , ut bene ac sapienter rei litterariae consulant ii , qui in eo investigando elaborant . Nihil est enim omnium , quae in Astrono.
mia tractantur, quod maioris momenti a Copedinicanis existimetur , ut pote ad solemne illud suadendum dogma de Terrae circa solem motu accomodatissimum . Mansredius postquam , omnia scrutatus esset, comodissimani viam ingressus est, ut eo , quo intenderat, perveniret. Nam omnem curam in illud contulit, ut has Stellarum aberrationes , harumque leges eX me
ridianis temporibus, si qua ratione posset, ac sequeretur. Quod quidem ei prospere siccessit, post multas , infinitaque diligentia habitas observationes in Arcturo , Syrio , Lyra , Capella , Tauri oculo , aliisque primariis Stellis. Per iisdem tempus vir in primis doctus Iacobus Bra.dleyus multum opem ac studii ponebat, ut has ipsas aberrationes ex altitudinibus meridianis deprehenderet ; eiusque observationes cum haud multo post editum a Manstedio libellum, in Italia prodiissent, huic siimma laus tributa
est , quod in notatione intervallorum , conVer simumque cum tanto viro consenserit. Nop
206쪽
que tamen inter eosdem convenit de eo quod pertinet ad Copemicanorum hypothesim . Manst dius enim in hac erat sententia , ut putaret herrationes illas cum annua horum philosophorum parallaxi . cuius leges eo in libello explanavit , nihil commune habere. Nam neque luiscem tempore propagari affrmare ipse audebat, neque si id assirmaret, illud statim videbat comsequi, ut Stellia , si Terra quidem circa Solem vertatur , non ibi ubi sunt, appareant, sed paullo
ultra. Qitorum primum neque Cassinius , e cinius obfervatione illa de lucis cursu opinio manavit , assirmare Voluit, neque Gravesandus , cum maxime vellet, potuit. Bradleyus e comtrario sibi persuadebat, notata a se optime ad ea , quae docent Copemicani, accomodari , si haec duo adiungantur, primum velocitatem I sis eam esse , ad quam Velocitas convertentisse circa Solem Terrae non insensibilem habeat proportionem a deinde Stellas non ibi , ubi sunt, sed paullo ultra apparere , si oculus , cui
apparent, ea Velocitate moveatur , quae ad volocitatem lucis proportionem habeat sensibilem. Sic quod erat in hac re tota certissimum, id
207쪽
llabuit Manfredius cum Brediem commune , ihvpothesis fuit Bradley propria . Ille autem summam confecit cogitationum omnium suarum, rerumque a se, a Bradiem, atque etiam ab Horrebovio insigni Astronomo Dano observatarum, & dilucide eleganterque epistola Latina ad Antonium Leprotium amicissimum suum emplicavit. Interim Pontifex creatur CLEYENS XII. , qui cum magna animo volveret ad Reipublicae utilitatem, statim.vidit quanto sibi uiui fitatura esset Manfredii opera. Primum dc maximum mandatum fuit contorquendi in alium cursum Bedesim & Vitim , de quo iupra comme moratum est. Immensem fane opus, quod octo pene annorum spatio duravit; quodque incredibiles labores, ac molestias eidem attulit si et Idem Pontifex cum constitisset Tiberim nausegabilem pnebere Perusia usque ad Naris fauces,& Anienem a Ponte Lucano Romam usque , huic operi Μansredium praefecit, eique socium Ioannem Bottarium dedit. Sed hi Κ re explorata, eam esse magnitudinem dissicultatemque Pontifici retulerunt, ut a iuscepto i consilio dincesserit. Polt hoc Iuuiis est dare operam emeri
208쪽
a 89 dationi Kalendarii Gregoriani II), quod saepe
tentatum , nunquam tamen persectum est . Profecto Mansredius, quantum in se fuit, suscepto muneri satisfecit, neque modo suam protulit, sed requisivit etiam celebriorum totius Europae Alin, nomorum sententiam, scripto iis misso ia) quod illi placuit nominare r oestiones de recta Paschae indictione . Secutum est illud mandatum de tuendo Pontificis iure in ea , quae huic cum Venetis erat, controversia de Imperii finibus . Itaque hac de re librum edidit anno MDCCXXXV , quem inscripsit m Compendiosa informaetione di fato fora i confini delia Comunita Fenares isd Ariano collo Stato Veneto- Hunc qui leget , statim intelliget quam magni fuerit laboris tot colligere monumenta, quibus comprobaret , qui constituendi essent termini, ubi nulli Iamdiu CX-.tabant, quique modus definiendus esset iuribus Venetorum . Inter haec si quid in caelo apparebat observatione dignum, praesto erat Man-stedius , notabatque omnia suo more diligentiΩsme. Flucubravit quoque opus de Gnomone Meridiano Bononiensi , in quo sic omnia de eius constructione , usu, atque utilitatibus, deque
209쪽
que rebus a se & ab aliis observatis, complexus est, ut nihil horum in eo clarissime non appareat . Τali modo Eustachius gratus iudicari voluit erga illud Inshumentum , cui quidquid prinsecerat in Astronomia , referebat acceptum . Et ut ossicio benevolentissimi erga mortuu misiungeretur, curam suscepi t disponendi, edendique opus illud Francisci Blanchinii , cui nomen est: Molrono cae , ac Geograpiacae observationes Alectae. Quod si sculptor praecipua laude te tur , qui comminutam statuam , collectis undique fragmentis, ad vitam reVocat, cur non
singularis eius exiitimetur industria , qui ex chartae plagulis , in quibus omnia erant inordi. nata & confusa, multa imperfecta, ac vix adumbrata , librum omni ex parte abiblutum utilissimumque confecit Θ Qua ex cura ut se liberavit , animum converiit ad illui randum aureum Guglielminii opus de Natura Fluminum. Habet hoc partes duas, unam de alveis , quae prinpria eii Guglielminii, cum genus hoc princeps attigerit , & in multis tenebris clarissimum lumen praetulerit, alteram de aquis fluentibus, quae eisiommunis est cum aliis, quanquam hanc ille eo
210쪽
provexit , quo nunquam antea pervenerat . Ad hanc postremam convertit se potissimum Eustachius, quia non tam accurate fundatam de extructam esse videbat, quam erat altera ; multaque adeo protulit, suisque locis disposuit, quae ii se iam tractata, & animo notata habebat, ut dissicile sit intellectu , horum utri plus debeat utilissima haec aquarum fluentium scientia sag) .
Opus ad umbilicum perduxit Eustachius, non tamen , morte obita, Vulgatum Videre potuit . Quam Ertunam subiit quoque Volumen , quod fecit de Elementis rationis temporum rogatu
Francisci Algaroni docti adolescentis , quem non secus ac filium diligebat . In hoc Petavium, secutus est non ut interpres aliquis, sed quae sumpsit ab eo, alia dilatavit, contraxit alia , eisque suum iudicium, suumque scribendi ordinem adiunxit . His postremis temporibus alia quoque sustepit utilia studiosis. Contulit enim se ad eam curam , ut perficeret, quae olim ad usum nobilissimi adolescentis Caietani Boncompagnii scripserat, Elementa Geometriae . In qui bus cum illa praetermisisset , quae selida attingunt , ad haec potissimum convertit animum . Haec