Vitarum Italorum doctrina excellentium qui saeculo 18. floruerunt decas 1. 6.. Auctore Angelo Fabronio

231쪽

co reperitur quoque commentariolum de vita Eusta-ehit a Franciseo Maria Zanotto Italice scriptum, suoque more elegantissime .

ELEMENTI DELLA CRONOLOGIA con diserse scri

eure apparienenti ai Caundari, Romano : opera Posuma rῆn Bologna nelia Stamperia di Leliodalia molpe IT . in 4. Scripta quae ad Kalendarium Romanum pertinent, sunt . - AESTIONES de rem Pashe indictione. . .- . DELL A MANIER A piu propria di unifor ma-- le Iuna 3ioni Ecele viete alle Astronomiche . - EPISTULA ad Gartaronium , de qua supra Commemoratum est; &-- PARERE sopra Popera P quale deI Signorab. Jacobo Berarii da Prato flampata in Firenῆe . INSCIT IONI ALTRONOMICHE. Opera Possuma . In Soloma nelia Mamperia di Lelio talia Colpe IV 9 δ Π . . ELEMENfI DELLA GEMETRIA Plana e Sui o delia Critonometria r Opera rictuma . In Bologna nessa alamperia di Lelio dalia Vespe ITss. In A. RIME di Eumelio m redi eon tin ris retto delia tua vita, e com aDune De Prose, ed ehunt lugubri com Ponimenti , re irari in occasione delia sua morte in Boloma nelsa Mamperia di Lelio talia Volpe I76o. in 8. Tertia hae e est editio Carminum Italorum Manstedii . Ideo vero hanc recensuimus quia aucta est Oratione de laudibus S. Petronii , quam Eustachius habuit anno ITI 3. in Academia, quam vulgo vocant de' Difetiosi, & fa- hella de vidua Ephesina ab eodem in coetu Arcadum

LETTERE FAMILIARI: habentur in primo volumine illius Collectionis,quae inseribitur Delti lettere familiarid alcuui Bouenere dei nocro Secolo volum. Σ.- , quaeque Bononiae primum, mox Venetiis impressa est in S.

232쪽

SI quantum es benemeritus de Patria, O litiateris , tantum abs te amantur, qui pro viribus suis gloria o utilitati illarum consulere sim dent , nae ego non temere in eam spem veni, fore ut commentariolam , quod a me novi sime confectum est, quodque ad te mitto , de vita linteratissimi Φiri ac cietis tui Petri Iacobi Mamtellii , aditum mihi ad tuam amicitiam patefaciat. Uent hanc spem meam usus , familiaritas , sim diorum honestissimorum societas, qua tibi eum eodem fuerunt, qua res plurimum apud te . Iere debent, ut hominem complectaris , qui non mediocrem operam collocavit in exprimendis moribus , consuetudineque Vita illius , de quo recor dari non potes , quin renoUetur Ceteris amoris . praeteritorumque ossiciorum delectatio . Neque hujus unius viri caussa mibi benevolentiam tuam debes, Gedini ornatissime . 2 am elaboratum

233쪽

rum Bononiensium doctrina illustrium, quique tibi aut fuere , aut sunt arctibsimis amicitiae evinculis conjuncti; O , si vita suppetet, hoc tibi etiam ossicium persolvam , quoniam deberi hoc a me

tantis viris puto , ut cum visam illorum memoriam teneamus, hanc reddere immortalem coner.

Neque hoc dictum arroganter existimari velim . eam licet non ea sit scriptorum meorum elegantia , quam immortalitas consequi debeat, ea tamen est materies, quam tractandam suscepi, ut nulla unquam futura sit tam ingrata posteritas , quae non libenti me excipiat monumento , quamvis incompta , viror m, qui optime de ii teris meriti sunt. Sua utinam qui legent, scire

possent, quantum studii posuerim in iis tolligendis , veroque quaercndo , quo facilius mihi ignosceretur , si quid a me forte peccatum est. I id

porro praestiterim in hac contexenda Martelliana Uita , nemo te melius videre potest; quodque de hac ipsa te judicem statuam , qui cum Marteἰ-tio joca , seria , ut dicitur , arcana, O occulta omnia habuisti, hoe quoque erit diligentia mea signum . Restat, ut hoc judicium tuum severe

234쪽

2Is x modo, sed etiam doctorem cupio esse J si qua erunt, quae vel addenda , vel mutanda esse , etet tollenda omnino tibi videantur . Hoc a te Vehemem-ter etiam atque etiam peto, praesertim cum M.

ri non possit sine aliquo indicio tua erga me benevolentiae , quam si adipsar, omniat me ade'

tum arbitrabor. Vale. Rymae Kal. Martii MDc CLXVI. PETRUS IACOBUS MARTELLIUS. ET Rus JAcopus ΜARTsLLI Us Bono. niae natus est Iv. Kal. MaJas an. MDCLXv. patre IO.Baptista , viro ea

morum inte gritate , eaque scientia Philosophiae, Historiae Naturalis, ac praesertim Medicinae, ut iudicari haud facile posset, utrum melior esset, an doctior . Hic mature filium tradidit disciplinae hominum S. I, a quibus Grammatica , dc Rhetorica imbutus est , omnibus ostendens quamia esset ingenii docilitate . Sed non minus interea in Christiana pietate proficiebat, cum inprimis emineret in puero summum pauperes sub levandi studium . E ludo desultarum venit ad pin

235쪽

blicum Gymnasium , habuitque Philosephiae

ceptorem Paullum Sangetium ex Clericorum Regularium infirmis ministrantium familia , cujus magnum erat iis temporibus , S apud illam gentem nomen ; contentoque studio ac cumsi1 u1us aliis praeclaris doctoribus rerum divinarum scientiae, ac iuris prudentiae operam dedit . , T ali modo cum ad undevigesimum aetatis annum perveni. set, Gupit secum ipse cogitare , qui, &qualis e se , quodque genus studiorum sequi potissimum vellet . Plerunque fit , ut iuvenes ea maxime CXOptent , quae parentibus pulcherrima videntur , & ad eorum studia impellantur . Contigerit hoc multis, Martellio non item, qui mortis instar putabat, si facere Medicinam coingeretur . Negare tamen Patri non potuit, quinei 1altem studeret ; audivitque aliquot annos Vol parium , aliosque exquisitos hujus facultatis Magistros , quibus semper urbs illa abundavit. Medicinae saltidium adauxit amorem in humaniores litteras , quibus iam a puero Martellius deditus fuerat, earumque in sinu compleXuque omnem ille molestiam deponebat. Ad has toto

pectore colendas cum si a sponto , siloque judicio

236쪽

cio moveretur, accessit quoque cohortatio viri earundem litterarum gloria praestantis Camilli Ettorii ; huncque non solum auctorem , sed

etiam adiutorem habuit ad se exercendum in lectione Oratorum , Poetarum , Historicorumque Graecorum . Graecis Latina conjungebat, oc ex unoquoque auctore multa praeclara sumebat, quae aut memoria complectebatur , aut in adversaria coniiciebat . Nec minus studiose legebat striptores Italos Dantem, Petrarcham, Boccaccivin , ceterosque bonos , quos illa compta aetate nemo ilare in manus silmebat. Tunc enim homines det

riorum quam simillimos se eise malebant, cum nihil de verborum delectu , de sententiarum gra- vitate , de moribus , animique asLctibus exprimendis selliciti, pueriles tantum ineptias , scurrilesque argutias, aut turgidum quoddam dicendi genus sectarentur . Quod autem inter hanc insci. tiae caliginem Martellius ad veterum Italommiseripta iam a prima adolescentia respexerit , debere se in z primis fatebatur celebri pictori Carolo Cigniano, quem Pater, ut erat pictum rae mire studiosiis , domi ingenti sumptu alebat o Hic enim Ridens quam praxiam esset Petrus

237쪽

Iacobus ingenio , quod non modo in eius seri . mone , sed In vultu etiam ipso , & oculis elucebat, quoties ei se occasio dabat, multa praedicabat de illis scriptoribus , in quibus is erat haud mediocriter versatus ; eorundemque amore, ut illuim magis accenderet, dum ipse pingeret, insignem aliquem locum eidem legendum dabat, quaeque maxime excellebant, ea diligentissime persequebatur . Sic cum hos Auctores quotidie haberet in manibus Martellius , eius oratio illorum cantu , ut ait ille, non secus a qui in sole ambulat, quasi colorabatur ; cuinque in lucem prodiisset, statim famam apud co datos viros consecutus est adolescentis, in quo essent plurimae litterae, eaeque non Vulgares , sed interiores & reconditae. Delectabatur praesertim Poetica , ad quam eum natura formaverat , cui tamen haud ita obsecundabat, ut non sibi ante oculos poneret insignem aliquem sive Gnecum, sive Latinum , sive Italum scriptorem, quem imitando effngeret. In hoc stadio aemulum habebat Eustachium Μanfredium, cum quo certare erat gloriosum, ita tamen ut neuter alisterius cursum impedire contenderet, sed coni tra

238쪽

a Istra semper alter ab altero di communicando dimonendo adjuvaretur . Frequentabant docti hi

adolescentes domum Ioannis Josephi insit , quae quasi ludus quidam omnibus patebat, qui commendationem ingenii haberent. Hic, cui in primis cari illi & iucundi erant, caepit ardem res & erectos cohortari ad bellum contra barbariem inserendum . Huiusmodi impulsu ipsi

alacriores ad rem gerendam facti ad arma conclamant , bene animatos confirmant, alienatos ad 1anam mentem convertere student, & quanis tum conniti animo potuerunt, quantum labore contendere , tantum fecerunt, ne ulla pravitatis vestigia manerent . Interim Martellius exanimi sui sententia uxorem duxit Catharinam Torrem , cuius amore cerat enim multis non tam corporis , quam animi virtutibus ornata

quantum ille flagrasset, fatis indicant multa eius carmina , quibus Amaryllidis nomen celebravit. Nec ita multo post , cum idem ageret secundum et trigesimum aetatis annum , creatur Scriba Senatus . Sed hae laetitiae minus ei diuturnae fuerunt. Nam quaedam domesticae calamitates vehementer hominem affixerunt, ad quas accessit etiam omnium

239쪽

nium acerbissima, mors videlicet Patris . Atque haec etsi Chri itianum animum non frangebant , multum tamen ei detraxerant de prillina hilaritate , adeo ut existimarent homines , vel totum se abalienasse a jucundissima Musarum consilietudine . Sed false . Nam in his ni lis additum potius erat aliquid ad suum erga

illas studium , cui nihil videbatur addi posse ,

quam quicquam detractum. Nam maximum in eis malorum levamentum reperiebat. Tantum occultabat ea , qua scribebat; scribebat autem de re digna pietate sua , quamque accommodatissimani duxit his suis calamitosis temporibus . Fecit ergo Poema , quod inscripsit : Gli occhidi Gesis r cuius totam formam antea Latine erapositerat, & cum summo viro Ludovico Antonio Muratorio sibi amicissimo tantum commuianicaverat . Illud quoque occulte moliebatur, ut conderet Tragae dias, ad quod Poesis genus eum natura ferebat. Impellebat etiam ea cogitatio , quod magni intererat ad decus & lauiadem Italiae, ut Tragaedias haberet, quaβ popiniis suis spectandas daret. Nam praeter quasdam antiquiores, ad Graecorum certς lucernam et,

240쪽

22 Dbonitas , sed quas illius aetatis homines exegerant , nihil erat. Quo fiebat, ut omnis esset in Italiae theatris dominatus Gallicarum Tragoediarum , quas plurimas in Italicum converterant Joannes Ioseph Ursius , Eustachius Manfredius , aliique docti viri. Itaque caepit evolvere quotquot scripserunt Tragoedias Quinavitium , Comnelium , Racinum , Grangium , Fossium , Cre-billionium , aliosque celebriores Poetas Gallos ;idque eo attentius fecit, quod viderat hos populo , cusus Verissimum esse in hoc genere iudicium tradit Aristoteles , vehementer pro bari . Post hoc multum studii consiimpsit in iis , quas habemus Tragaediis Sophoclis , Euripidis , & Esci illi; nec prietermisit quoque insigniores veterum Italorum , ex quibus Omnibus dum singula diligentissime scrutabatur, infinita propemodum sumpsit ad usias suos accommodatissima . Neque hoc solum fecit, sed etiam penitus noscere voluit eos , qui praecepta artis tradiderunt. Sic igitur instructus venit adscribendas Tragoedias , primusque laborum fructus fuit ab eronis mors, quam versibus hendecasyllabis composuit. Sed hoc carminum gene