장음표시 사용
101쪽
stituendo cogitabant incolae, de euertendo detinones laborabant; sacerdos noster illorum consilia promouit, horum impeditiones dimauit. Alterius Sodalith administratores a nostris impulsi, ut nimios sumptus in profanis ludicris poni solitos ad B.Virginis effigiem, quae vetustate extabueratinouis illustrandam coloribus referrent. At sacelluin i Deiparae Lapensis, ita vocanta in Lamacensi dice-cesi nium, & ad hoc Collegium spectans augescere peregrinantium pietate, magis in dies frequentatur; ubi novendialia sacra suscipiuntur a multis, a pluribus votorum reis dicantur anathemata; ab omnibus accepta, Virginii datu, beneficia decan- tantur. Eminet unius pietas, qui caecus cum effetin Algarbiorum regno, videre sibi visus est in somnis B. Virginem ad nortantem , uti concederet in hanc domum; at negligentius id habenti, seu difficultate itineris, seu vanitate insomnij, eadem iterum species se obiecit, aurem vulsit & admonuix peregrinationis in hanc aedem susci piendae. Igitur parendum ratus quaternis lecythis accingit ut Virginis lampadi instillandis;&hyeme adulta centum triginta leucarum facturus iter, proficistitur. In primo Conimbricario gressu , ubi se convallis dat, cui nomen In serno est, a profunda voraginet in quam dehiscit; sorte unus c lecythis, rupta Zona, cui haerebat, per asperum ac deci lue dorsum labitur in subiacentem petram prorsus illaesus. quod nemo viantium miraculo non adscripsit. Ad Dei- parq ubi venit, nouedio peracto, linit oculos hausto oleo e lucernaVirgini praelucente: quibus illico noua lux suborta, licet primum obscurior homi- .nes tanquam arbore praesentabat. Asit gratias B. Virgini quas debet, de mendicatu suo stipem erogat quaternis sacris faciendis, tendit in patriam Posteio anno rediturus , ut beneficium conferri
103쪽
too PROVINCIA LusIT ANI A. xi luculentam plagam reposuerit;& nisi multorii in
interpositu diuellerentur, alterius uterque gladio confossi occubuerint. Huc se nostri tirunculi pacificatum ingerunis negotium aetate maius, maius viribus aggressi: & multi licet auerterent ab aula, uti vocabant, temerario,& in irritum planὸ abitu-Io; tamen coepta prosequuntur diuina ope, quam humana fidentiores : utque res felicius verteret, prius Deo tantisper vacant; inde hausturi vires, quas aetas negabat, negoth tamen disti cultas exi- ebat. Deinde singulos adeunt discordantium, lu-ibrio semper excepti, sibilo explosi, in orata concordia repulsi. Nihilo tamen secius insistunt, nunc fusi in preces, nunc in genua prouoluti; donec paulatim placari se sinunt animi implacabiles, eoque adducti , ut palam mutuos ruerent in amplexus, testati praeteritas iniurias perpetua obliuione in posterum abolendas Aliorum feruor Lamacensem in urbem aduentantium spectaculo fuit oppidanis: nam primum urbem ingressi, recta abeut ad publicum no comium, ubi expurgandis aedibus, componendis toris, fouendis aegrotis diligentem operam praestitere. Deinde cibariorum sportulas
ab Episcopo impetratas suis ipsi humeris ad publi
cam custodiam deportarunt, singulos mortalium, qui ibi detinebantur, & cibo refocillantes, & consilio ad pietatem instruentes. Alij quoddam in oppidum delati, incuria, an infrequentia incolarum, nullo Eucharistiae praesidio communitum , VndCnecesse erat, ut multi passim obirent caelestis viatici expertes; eam mentem inhciunt oppidanis, Ut
illico*mptus offerant Eucharistiae Sodalitio ineundo, Pontificioque diplomate confirmando.
104쪽
A Ceesserunt ad societatem sex&viginti, qua- 'tuor ad superos excesserunt. Vnus domesticis ossichs laudabiliter exercitus: alter e nouitiorum numero, qui cum in lecto decumberet, Societatis vota emisit, antequam animam, alacrior, ut sperabat, e religiosa vita initurus sempiternam. Tertius Pater Petrus Ludovicus, Academiae Eboresis Doctor emeritus, Societatis professor obseruantissimus, qui totam fere aetatem collocauit, adolescens' in literis humanioribus tradendis , vir in duplici Philosophiae curriculo obeundo, senex in studijs Theologiae vitra viginti annos inculcandis : doctrinae cultor ac modestiae singularis non minora nobis reliquit suarum virtutu ty, quam lucubrationum monumenta.Vltimus Pater Ioannes Rabello post aetatis annum sexagesimum , Societatis quadragesimum quartum, iam inde ab ingressu Religionis sui despiciens, & popularis gloriae profligator, ut vel hoc unico argumento palam erit. nam daturus nomen in Societatem, cubicularem lectulum in Collegium deserti iubet,ratus, id omnibus solemne esse, qui ua Societatem cooptantur.increpitus tamen a Rectore, iussusque ut suis ipse humeris referret, antequam admitteretur; paret ingenuus adolescens, & in morem baiuli ceruice subit onus, ac frequentibus vijs domum reportat: aliis spectaculo existens, pluribus ludibrio , nonnullis ad rerum humanarum despicientiam incitamento. Dum vixit, flagellatione in singulos dies xsus est,interdum non incruenta: adeo ut illi clam eripienda forent flagella, aculeatis consserta hamulis, quibus se acrius, quam serendo erat, ulcerabat.
Animorum saluti ita deditus , ut ab informandis G si s vivis,
105쪽
lo2 ' p vovi NCIA LusIT NIA. tuis , & a mortuis expian is nunquam vacaret. Testes sutilo innumerae Sodalitates, quas in plerisque oppidis prouinciae Translaganae ad vivorum praesidia, & suffragia mortuorum excitauit; quae ita gratae exstiterunt parenti & altori suo, ut illi mortuo plusquam in quindecim locis solemni
Iitu patentarint. Mori rurus constantiae excmplo fuit. nam cum illi crus foede extumescens perstringendum esset aere candenti, caesimque & punctim lancinandum, ne herpetis vitium exedentis in reliquum corpus proserperet, dari sibi postulauit in manus Christi morientis simulacrum, ab illius amplexu doloris solatia petiturus: cui aExus& in limens feni flammaeque cruciamenta sortiter tolerauit. Caetersim ex opera cum externis si'uctus constitit. Discipuli non minus virtutibus student, quam literis. Praeeunt exemplo Parthenij Sodales. Collegium conuictorum, cuius nobis incumbit cura, diligenter fungitur munijs pietatis. Factus ad religiosos ordines non exiguus iuuenuaccessus, ad conciones praesertim Quadragesimae totius ciuitatis incredibilis concutius. Ad Sacramenta rite suscipi eda aliorum pulsa ignauia, alio- Ium alacritas in maius excitata. MagnuS numeIUS diuerberatium se nostro in temulo ungulis maioris ieiunij sextis ferijs: saepe ad plures septingentis
numerati. Capita doctrinae Chiistianae toto anno utiliter explicata. sed ultimo die ante quadragenarium ies unium ad fraenandos bacchanalium concitores utilissime reposita in ijs locis , in quibus maior esse solet tumultuantium procacita S. n Amduplex pompa tota urbe circumlata, suas quaeque in partes diuella : in qua sacerdotes nostri signiferi, pratres cum tintinnabulis anteambulones gratum ciuibus spectaculum praebuere. Qui publicaeustodia detinentur, saeptiui epulo refecti. Fami-
106쪽
PROVINCIA LUSITANIAE. Io 3nae, quae in lustris impudentiae diu vixerant, ad
coetum earum, quas Conuersas Vocat, aggregatae.
Virgini prae in ta illocabili centum aureis consultum. Aliis ad incitas redactis vestis lauta,&quadrageni aurei collecti Excursum Quadragesima in
conterminos, neque parum fructus ex labore reportatum. Tria praesertim oppida nostris ibi commorantibus ad probitatem instituta. Haec omnibus communia. Consessiones ex tota vita no paucae, plures ex longo tempore, ex propioribus interi uallas prope innumerae. Nata in Colleghs diuerberantium se consuetudo , his etiam in oppidis plantata fruticatur. Nam inprimis a finitimis locis
pariter ac distantibus coitur, praeit concio, in qua Seruatoris nostri memorii cruciatum aliquem subeuntis refricatur: sequitur chorus lugubriter modulantium : totum deinde fanum verberum crepitu resultat. Sed & multi grauium dissicultatuc ambage implicati, nostros ubi consulunt, costientiae errore liberantur. fenebres pecuniae veris dominis redhibitae r pueri suopte ingenio rudiculi, meditamentis fidei instructi: a lasciuis cantilenis deterriti,honestiores edocti: iurandi consuetudi-nς depulsi; natu maximos , si quos iurare vident, modeste increpant: ab illis quando colapho excepti, contumelia abstinent, obiurgatione non desistui. Nunc pauca singulatim. Quyddam oppidum veluti ciuili bello diductum erat, contentione de magistratu .igendo orta inter viros principes, quos Vulgus secutum in partes abierat, nullo fine, Ut videbatur, tranquillandas. sacerdos noster adit factionum duces, sectatores alloquitur, Omnes ita ςXpuguat, Vt palam in templo perpetuam in amicitiam conspirarentὶ mutuo compleXu concordiae indice inhaerentes. Vir loco nobilis homi
nem iniurijs prosciderat, insuper falsi homicidii G G G apud
107쪽
apud iudices postulauerat; sed a nostris monitus, R iniuriarum veniam petiit,& ficti criminis cecinit palinodiam. Virgo nobilis cum a patre duriuscule obiurgareturi domo pede extulit, nunquam, Ut erat animus,reuocatura; persuasum tamen filiae,
ut ad parentem romigrareti parenti ne filiam, quod statuerat, ab adixu arceret. Sed ut multa eiusdem generis conserantur in pauca, unus conuiciis, alter fustibus, duo luculentis plagis male accepti s a nostris exorati, ut cum iis, qui offensioni fuerant, redirent in gratiam,& ultione desisterent, quam iure&iniuria machinabantur. Quidam, cui ab alio manus fuerat duobus digiti etruncata, dum sanesceret, o diu in animo cocoquebat, ut postea auctum expromeret in vindictam; huic sacerdos noster auctor fuit exuedi iratum animum, ac dextras cum inimico renovandi. Faeminae, quae mariti sui interfectorem violenta luctu , f& nescia tolerandi exigebat ad supplicium, persuasum, ut remitteret sed viduitatem obtendenti & egestatem, collectitia pecunia,quanta satis visa est, consultum. Multi a sceleribus extruendis reuocati. unus vepenum in cyatho diluerat, quo sibi consanguineum tollere decreuerat; sed a propinado deterritus, vitam ani ini sibi lucratus est, alteri vitam corporis non ademit. Faemina de salute sua desperans in praecep vitiorum ferebatur, necabat infantulps, in pluraque id genus maleficia conspirabat. scilicet con- emptu salutis, virtutes contemnuntur. Sed ubi ex nostrorum verbis meliorem animo spem hausit, ad frugum quoque rediit meliorem, & anteactam 'vitam in nurneris obsitam flagitiis confessione de-tei sit. Inter coniuges diu dissidetes sublata diuorti . inter famulos ancillasque nobilium virorum
licentius communicantes, dirempta contubernia.
Quidam aere grauis alieno, ut suis nominibus sa
108쪽
tisfaceret,fecit bonorum suorum auctione. Quodam in oppido, cum a nostro sacerdote, tum a pismariis hominibus,tpsqque oppidi summate ob ria ostiatim emendicata, postero die ad carcerem deserenda: ubi omnibus qui in vinculis erant caelesti prius conuiuio resectis, coena deinde recta Iiber liter administrata est. Alio in oppido instit tum erat Sodalitium ad Christi memoriam patie pis quotannis renouandam : quod aliquantulum collabi coeptum , visum est hoc anno nostrorum industria reuixisse . nam & plures centum quinquaginta aureis ad Sodalitatis cultum erogau, ω supplicatio indicta,in qua Sodales chlamydati nudis pedibus ad tercentum, toto oppido mira cum specie pietatis circumfuso: ut merito singuli test rentur, tantae religionis spectaculum nunquam tabi eatenus obiectum.
p Atientiae seges Collegio nata est, ciuitate in nos
haud leuiter commota. prima semina, ex quibus pullulauit, praebuit schola Theologiae de in
tibus tradendae,a nostris denuo institu ta: cui ciues nimium quantum restitere, veriti, ne infusa in umbem peregrinitas auditoru flagellaret annonam,& rem tam publicam quam priuatam pessum pre meret. & 'uamuis nostri totius incommodi cautores se praestiterint, adduci tamen nunquam po tuerunt, ut acquiescerent, etiam ad vim inferenda hortati plebem tumultuantem, ut iam non ratione agi, sed pervicacia videretur. Quare oe gratiam, quam nobis remittebant, male locando perderemus, coepto desistendum fuit, nisi prius ipsi saniora respexerint, nobisque adorsa prosequenda ac
cesserint impulsores. Prouehitur igitur inchoatus
109쪽
Ios PRovINCIA IUSITANIAE. labor, omnisus bene fauentibus, gymnasium in- dies augescit, & numero auditorum & dignitate, . Vnde iam fructus carpti , ω maiores carptum iri: speramus: nam si vix natum germinat, adultum m iam ac vegetum minimc sterilescet. sed quibus in hoc negotio usi fuimus aduersariis, iisdem nobis 'usi fuerunt in suo negotio adiutoribus, ne illis par
reponere videremur. Horum de numero triumuiri imprimis urbani sic appello tres illos magistra-- tus, qui urbanae curiae praeelie solenti cum a Rege' compingi in carcerem iuberentur, nostium se ad patroc1nium receperunt: quod cum inuenirent
- paratissimum omnia in obsequia caritatis, oc se parum ossiciosos nobis fuisse arguebant, & nos Cp-- pido quam studiosos sui esse dilaudabant. Sic alte-aius ciuis gratiam demeruimus , quia nostris rebus cum en et animo alieno, postea beneuolentissimo esse coepit, ubi nouit quantum nostrorum laborarit industila, visee custodia, qua tenebatur, eximerent. Ad nouum gymnasium, nouum acces-psit Sodalitium Parthenium. Sodales ex primo flore nobilitatis collecti, urbis gubernator, Comi res duo, Taroquensis,&Penaguiensis, senatores Re- , gii plerique, ex Canonicorum coetu qui praecipuis muneribus sunguntur . Coeunt omnes singulis mensibus in sacellurn, confessione imprimis lau. tum peccata sua, deinde caelesti pane conuiuatum, ac reliqua Sodalitatis ossicia persolutum. ut qui Lque dignitate princeps est , ita facilitate par infimis, Vt natu maior, ita promptior Virginis famulatu . Sunt, qui ne stato ad conueniendum die desiderentur, ex villis ab urbe sepositis quindena devicena milliaria proficiscantur. Sed in aliis quo que labor extitit fructuosus. Inter tribunum militarem , & magistratu in urbanum de ditione con tentio ; inter viros nobiles de re pecuniaria lit -
110쪽
' pno v INCIA ' LV si TR Ni . , IOI gium; inter parentes, &eorum filii occisorem de
punienda nece clauiuetna cIiminatio; intcralios de rebus aliis periculosa dissidia, nostiolum placata monito, decisa arbitris Nonnulli damnati erilio, antequam ccderent, apud nos consultione eluti,&tibi & rebus litis consuluerunt: quo Ium Vnu Ssa minam, cui diu assuerat, duxit uxo iem, & secum pariter in exilium abduxit. Quidam natione An-. glus, dctestandae harietis & amplectendae fidei caussa recessit a patria,&appulit in hanc urbem, il-- lius semper in tergo haerente hoste humani generis, & ad perfidiam reuocante, adeo importuno, t non modo in animum irreperet latentibus dolis, sed etiam larualibus formis se illuderet in aspectum Q ut m ille viro Uis pugnς geneIe concutien-- tem plane effugit, imo fugauit, dum ad nos venit confessionis bcneficio contra vim & fraudem daemonis roborandus. Caeterum catechismo probὰ instituitur iuuentus: confessionum ope multiplex collabentium morum instauratio : frequentes in carceres & nos dochia itiones aegris solatio esse
solent, pauperculis remedio, morituris subsidio, omnibus ad honestiorem vitam incitamento. Qui scrupulis aliisque dissicultatibus implicantur, ad: nos ventitant e longinquo, abeuntque, Virentur,
nostris consiliis expediti. In his urbanae curiae praefecti, cum in re graui alia alii sentirent, Collegii. Rectorem optaiunt arbitrum , desinitorem a
I Loret gymnasium, & auiditati literaturae exaequat studium pietatis. Ad viruiraque munus IllustrisInmo Archipraesule utitur maecenate , qui Collegium cum frequentet, scholas aliquando tu strauit