Litterae annuae Societatis Iesu, anni 1602

501쪽

sOO PROVINCIA RHENANA

viro primario, a quo se laesum iniuria iudicabat, necem moliebatur, cum aliis nefarij consilij sociis, iquod tamen ut deponeret, hostrorum dehortatione factum : & in Sacramentorum perceptione

in meliore mente ita confirmatus, Ut malat rem to-

tam Deo ac legibus committere Aquam vi ac dolo quicquam aggredi. Alium flagitiorum recordatio inquietum habuit ι multo vero magis cruciabat metus prodedi criminis. Hinc modo fugam, uxO're liberisque relictis uel modb phrenesis aut praecipitium metuebatur. tandem salubri consilio nostro sacerdoti crimen detegit, sanis monitis acquiescit, sibi suorumque saluti ac famae consulit. Eodem denique reserendus videtur inusitatus , M. arcis praefectus, vir nobilis & doctus , laborant, Iudices, laborant alij viri primarij. frustra omnes; donec adscitus noster, modeste ac grauiter mise- .. Iam, quanto in discrimine versetur, edocet. Dedit

502쪽

in illos odio grauem se Dei iram incurrisse, aduocato M agi stratu coram , & a Deo, & ab omnibus huius odi, veniati petit, magno cuin animi dolo Te, pari cum Magi itiatus in re tristr, sed pio gaudio.Sistitur iudicio: lacrymis ubertim pro fulis vitam anteactam ita detestatur , ex iure sententiam exposcit, clara voce, te omnibus ignoscere, exclamat; ut hac re omni ous piae leuti otio, ipsitque aded Iudicibus ac nostris lacrymas excusserit Adrogum ducta vitam hanc magno pietatis sensu cum meliore inutauit. Collegio accessit non magnum quidem, sed percommodum aedificium ad ingressum domus , pro Sodalitatis Dei para: Virginis Congregatione, a nobis quidem extructum; sed potio- Teiumptuum parte ab ipsis Sodalibus accepta. In eo illi nunc, ut numero, sic charitatis ossiciis in pauperes,seuerioris disciplinae in seipsos, illustii-busque aliarum virtutum exemplis egregie profici ut. Nonnullorum item aliorum liberali pietate, templi nostri ornatus, pictura, & imaginibus, eleganter auctus est.

Domus Probationis Treuirensis

'Iuini numinis clementia duos in societatem adscripsit Beatorum. fuerunt artium & Philosophiae magistri ambo. Petrus Eissier e praecipua familia Coloniensi, annos natus nouem decim , & Hubertus Agricola e Treuirensi dioecesi, paulo ad ultior: sua morte uterque felix. Qu*ndam in ambiguo detinebat desponsum Beneficium Ecclesia - sit cum . citin in eius possessionem, decreto Ducis, immi ilus est et alius, is decretum Dei id este ratus est: & e bivio cogitationem ad nostrum ordinem inflexit. Maioribus nostrae familiae incremen-

tis laxari spatia oportuit. Empta in conductae do

503쪽

3O 2 PRO UNCIA RHENANA., mus locum aedes ambitu peram plo , intra urbis

moenia, nummis aureis coronatos Francicos vocanti sexies mille trecentis sexaginta quinque.Sitae sunt illae in extremo urbis vico, pcr cuius tria latera habitationes explicantur: quartum, sacellum habet rudi opere structum. Circum aedes ager spatiosus funditur, pari pene interuallo, qui propter amoenitatem & amplitudinem recreationibus nostrorum, lassicit, contemptis suburbanis Est is leniter accliuis,& ab Oriente in Occidentem deorsum porrigitur, visusque deque ambulanti, nec aprica montium, nec umbrosa vallium desint. cultus pariter ad fructu & delectatione. Erant tribules nautae, qui

vicini difficiles futuri videbantur: sed ubi hs sacellum apertum est, &, quod antea factum erat nunquam, quotidiana Sacra celebrata, venerunt ad nos frequentes, & statim ad initia, gratia collecta est. Interea perpetuis virtutum exercit ijs, cum externorum, tum Verd maxime domesticorum animi egi et te subact i cultique sunt. Neque vero afferam ea, quae cosuetudine trita, usuque communia sunt: exercitijs recreatos in suturos labores animos: ca- secluses concionesque in urbe, in agris, pro consuetudine crebro habitas: domi malas animi affe- es egregie domitas: descripta alienarum virtutum breuiaria, quas ex interuallo augendae charitati recognosceient in singulis: obitas a tironibus peregrinationes complures magno poenitentia fructu, bonoque aliorum. Semel publice ab haereticis oppido quodam eiecti sunt: alias totis diebus frustra quaesitus panis, cum interim nusquam non Verbo exemploque prodessent. Quidam de nostris stipem quaerebat ostiatim caelo frigidissimo. hoc agenti scurra per ludibrium globum niveum com prestit palmarum duratum , totis viribus in caput coniecit. Noster primum dolorem magnit ine

504쪽

PRovINCIA RHEMAN A. animi comprimens, deinde ad plagae auctorem,

leniter tantum: Agis, inquit, quod me pati decet: tibi Deus bene velit. Manluetudo illa ruborem pudoremque impudenti incussit. Alium iniuriae tolerantia ad publicam detestationem proterviae adduxit. Habitu nostri deceptus, tanquam a Iudaeo poposcit pro more patriae aleas: tardantem urgere. institit vellicare barbam, distrahere manu aures, impellere pugnos in latera nec pr termittere vllum contumeliae genus; donec pro aleis globulos precarios ab eo extorsit. Tum, quod erat, suspicatus,

hominem esse E familia nostra, in genua abiectus, gratiam facti palam pethi & impetrauit. Contigerunt his similia plura. Sed vero consultum etiam

est animis aliorum: exemptae opiniones periculosae. Ridicule homo rudis,&in montibus natus,eXistimabat familiarem sibi este Angelum , eumque aspectabilem, quoquo iret, sua sequi vestigia. it que ut stultitiae plenissimi eiusmodi solent esse er-xores, negligebat preces, usumque Sacram ctorum: nec aliud, cum commonefiebat ossicij, respondebat, quam Angelum familiarem salutem suam procurare. Eam ob rem noster, qui catechesin facis bat, minute coepit quaerere apparitionis tempora, speciem oris, sermonum, quibus uteretur, amu-menta, ossicia, quae impenderet. Sed cum ille colore nigri cantem, comitatum tantum praestaIe, cxtera mutum esse, dixisset; deprehensum est, umbra propriam elle, a sole aut face proiectam, quam veneraretur: conuictusque certissimis argumentis, risus ille quidem est a concione; sed vanissimo Gr- rore liberatus, fructum tulit. Die quodam emissi nostri, in mendicorum turbam inciderant. Intercam cum consedissent, conspicati in proximo circa patrem tres pueros, eos ad se blanditiis allicitit, doceat sericorpus Crucem formare, solemnes . ν ia. 1 III i Chri-r

505쪽

Christianorum precationes articulate & integrὶ

pronunciare; praeeunt voce, laudant subsequentes. interea e vicino auscultantes accedunt propius: iterantur preces, breuiter& dilucide explicantur, magno fructu. Is exitus fuit, ut cum viritim panis

distribue tetur vellent prima optimaque nostris dari. sed illi esculentis poculentisque, quae copiobe

Parata erat, repudiatis, aequaque portionc conten ei, porro profecti sunt, prosequentibus pauperibus veneratione & oculis, quo usque prospectus fuit. Alibi iucundum certamen inter haereticum & Catholicum ortum. Mendicantes nostri, ne erroris quidem doctorem praetermittendum existimaruti Deprehenditis ex scrmone, quos se prosit crentur:& misericors scilicet homo, pr fatus indignos quidem este misericordia homines pestilentis sectar, qui instat turbinis & procellae pervadant per Germaniam,& in sui peneris Ministros hostiliter eant,& exurant messeni docti inae Lutheianae; donauit nitimulos paucos. Sed Catholicus 'uidam num u-los illos haerctico reddendos clamitans, sese ipse, quantum ad xiam necessarium esset, suppeditatu- Ium promisit. Duo quae sequuntur, admirationem x habuerunt. Erat cania entarius ex nostris, qui, dum i xcetho ligneo pegmate totus est in sacello exornando, errore pedis impulsus, lipsus est in caput praeceps. in ruina simul fu sus& preces longurium apprehendit: qui licet sustine1e eum in casu non pollet, sed simul impetu prouoluerctur, fractusque in partes distiliret; casus tamen adeo illi sine damno fuit, ut neque talus leuiter corpore fuerit, nec festuca in manu haeserti. ergo attonitis omnibus, ubi assurrexit, redijt cum ritu in opus.Alteri copic' si suffusio oculum ita implerat, ut caligaret, & vis

mali omnem medicinam contemneret. nec Ieu'

xit, prius qua itum est in Allatas ad S. Otiliae mon-

506쪽

tena, cuius meritis lumen multis restituitur. Tum .vero primum sanescere coepit , postquam decreta est peregrinatio;& magis, cum instituta: cumque votum solutum est, in descentu n ontis ita perspicue etiam morbus descendit , ut repente gaudio exilierit. Is iam in dies mclius habet: & licet a ceruice per apertam ustione cutem defluat pituita, totum tamen beneficium non arti, sed S. Otiliae merito acceptum refert. Concludam hunc locum

iudicio de nostio Ordine viri clarissimi Friderici Ro Ericli , Consiliarij & Quaestoris serenisi mi &Reuerendissimi Principis Electoris Coloniensis. Is libens filium Societati concesterat, is piusque incoepto confirmarat. tandem ad extremum litteras dedit,iam plenas religionis pij que sensus, ut lacrymas audientibus excusserint. Exemplum littera-

rum est, quod sequitur: Benedicat tibi Dominus, dilecte fili, consumetque quod hactenus operatus est in te ad nominis tui gloriam , animaeque tuae salutem. Nescio quo fiat fato, ut cum desiderio de-sde rauci im videre diem illum optatissimum, quo

na mecum teipsum Deo,rerum omnium Creatori offeres; attamen huius voti mei, quoad corpo Ialem praesentiam, compos fieri non possum. Quibus enim ego rebus impediar, te a R. P Rectore, cui nu- ii per adhuc scripsi, intellexi Ise arbitror. Itaque quod pro imum est, nimirum, ut animo tibi, tuaeque oblationi, etiam voti emissioni quae Deus Opt. Max. ad nominis sui gloriam, animaeque tuae salutem, nostro omnium bono, clementer suscipiat&fortune ij adsim, pro virium mearum mensura ni- . tar. Velim autem certo me scire posscte, quo die votum Deo & 'Societati facturus sis, ut & e ro eo

ipso die,iuri isto, quod mihi Deus in te dedit, plenius & perfectius resignare , aeque eidem offerre rossim, si non debito, saltem eo modo, quo ab ho-

507쪽

sos Pixo v INCIA RHENANA.

mine peccatis nimium, elicui obnoxio , praestari potest. Tu interim cooperari Deo , eius adiutus gratia, non cessabis: tuisque nos precibus, quatum potes egemus autemὶ iuvabis; ut ita in hoc mundo, nimium, pro doloriimmundo, ambulemus, ne a fine creationis nostrae excidamus , sed in aeterna illa beatitudine nos mutuo aspicientes, ac caeseste illud Alleluia personantes, Deo fruamur in aeternum. Vale in Christo Iesu , qui tibi nobisque omnibus semper adsit. Atque hactenus quae tironum fuerunt, persecuti sumus. Veteranorum opera in maioribus praeclare constitit, non domi solum, sed foris etiam utilis Eo tempore, quo remissio poenarum a S. D. N. .concessa est , diploma ad subditos consectum est, quod typis excuderetur: adornata supplicatio: litaniae, atque ordo descriptus: nobilium sublimioris gradus confestiones CXceptae Euocati etiam in tria oppida ditionis, de Indulgentiae ratione usuque publice ad populum, priuatim. ad Pa ochos dictum : de eorumdem ossichsactum: dedocti absoluere a peccatis reseruati S: adiuti Piaefecti locorum, aliaque nobilitas. Quibus admirabilior vita charitas, quod mendicato, pluuia frigidistimaque tempestate, oppida conterminosque pagos peruolarunt. Quodam loco nostris deprehensis a tenebris consistendum fuit. Verum incerti hospith, rogarunt sorte obuium, ut domum

suana vcllet ignotis licet, sed probis patere. Negadit ilic copiam se polle facere, redundare liberis

familiaque aedes. Appellatus deinde proximuS,mi- sereretur pauperum Religiosorum, aiebat: non se

suis quidem susticere ob angustam habitationem,

remque tenuem. Isto modo itum ad plures, nec petitum amplius, quam ut stabula pecorum aperirentur reperturos locum vacuum , in quo requie

s rent, Sed pliis suspiciosi Ameticulosi homines.

periculo

508쪽

periculo vacare non putabant, peregrinos admir-tere. albi etiam per iocum & animi causa se rogari arbitraba Itur. Qiuare desperata mansione, cogit

tum sub frigido lordidoque caeso cubare; aut si minus posterit, motu agitationeque frigori resistere. Profecti igitur in quercetum proximum, in ita mulierem inueniunt, quae agnouit homines esse, qui in gratuitum laborem paratis animis issent. Ea . domum ductos, soco assidere iubet, siccare corpora: instruitque mensam genere cibi, formaque supellemiis ad modum Societatis ita exacte, ut domii habitare sibi viderentur. Frustum illa- non leuem

liberalitatis tulit, inflammatam pietatem & accensum ad vitam cum cura recolendam animum. Illicvhi laboratum est , accursum est ad nos peregrE, tranquillandae conscientiae causa: nec potuit iniri numerus confitentium de omni vita acta. pacificati coniuges: dissidentes alij in mutuam gratiam repositi: docti plurimi, post acceptam hostiam vinusumi: desperabundi aliquot in spem erecti: detractae concubinae plurimis. Vni persuaserant anu Saliae, eam, quae se eiusmodi scelere contaminasset, a Deo sathanae mancipio tradi , i ut in altera vita onera ferat, nec reditum esse in gratiam. abiecerat

igitur cogitationem de salute, ad illud usque tempus . tum consilium rogauit, opinioneque refutata noster onera conscientiae ad purum exhausit. Alter in adolescentia apud haereticos a Mim stro erroris audierat, eum, qui crederet dumtaxat, certum esse salutis : confessionem esse torturam & carnificinam, a Monachis , ut rem facerent, inductam:.:. eam usurpare, s agi tiosum esse, non utile. Is cuinocto annis a confessione cessasset, edoctus de errore suo per concionem, quaerere incepit idoneum

sibi confelsarium. Vbi audisset, nosti os in vicino oppido est accurrit,&peccata omnia aprinais vi-

509쪽

PROVINCIA RHENANA.

vae annis repetita, ex integro, cum multis lacrymis, aperuit. nec satis fuit id fecisse semel, tertio recurrit. Cum consessarius suspicaretur, scrupulis angi, & quaereret, quis esset sensus antini, tanta se dixit laetitia perfrui, quantam expertus nunquam esset; quam quidem nec explicare, nec capere satis posset: totiesque ad nostrum redij t, & gratias egit, ut perpetuo haerere velle videretur. Quaedam puella

vi accu reret, visa est de caelo monita. coluerat ea Deiparam Virginem a primis annis, quam ciri despondere sponso parentes saepius vellent , illaque

peteret rem differri; offferri noctu per somnum videtur Regina virginum, & iucundo, Vt pingitur, vultu ira onere, in Bavvricli locus is erat de lignatus promerendae Indulgentiae) se conferret ad festum Coceptionis; ibi intellectura, cui marito eam iungi 'ellet. Libens illa paruit,& ad diem profecta venit, quo vocata erat: dumque εxpectat, qui consilium det, circumspicit sollicite; videt ad parietem, obseptum hominum multitudine sacerdote e nostris: illum putat interpretem fore voluntatis diuinae. Quare eo perrumpit, expiatisque primum, quae videbantur impedire poste, peccatis, docuit de appa-hitione facta: & licet esset in pago nata, sapienter tamen praea ocula, quod res est, visionibus non facile fidem adhibendam; dixit, audisse se rerum istarum dijudicandarum nostros peritos, Volatileque petere contilium, illo se, ubi acceperat, paratam esse stare No iter tum collaudauit prudentiam, cau- tamque iussit cile in posterum. caeterum, coniecturam esse, Dei matrem velle illam virginem castam despondere citi isto lubricam vero esse aetatem, in qua vel ietur: videnduiri, ne, postquam voto leoburinxerit, sero poeniteat: nihil statuat, nisi redhὰ meditatum,& coram Deo expensum Quo responso de virsinitate accepto, laetiot illa, quam dici po-- - test,

510쪽

pondit. In discestu argentum repudiatum , curret offerretur vitata consul id publica prandia eo die, honoris nostri causta , a viris primarijs instituta:

vehicula, nauigiaque eodem tempore oblata, nec admista; ut taceantur congratulationes salutationesque in publico populi: applicatae ab incolis naues fornaae maioris , loco etiam non legitimo, venoster, qui in luto ambulabat, in sicco effet, quem aduerso flumine subuerceiunt. Porro quam excursiones ad salutiem multorum institutae sunt; tam serio domi laboratum in commodum animarum.

Atque in primis coeperunt se in disciplinam tradere nostram Religiosi coenobiorum variorum, qui commentationibus phs, diebus aliquot, ad saneta agendam vitam eruditi sunt. inter quos Abbas cum gustum accepisset, omnino omnes statuit suos dare excolendos. Conia iunt illi ad nos in rebus du-bhs,& crescit familiaritate amor. Iam res eo deductir est, ut in S. Maximini monasterio, quod olim a Carolo Magno pro centum personis fundatum est, a nostro exhortationes habeantur. Rogatus is est primo, ut in cella non magna ad nouitios diceret, egitque de Religiosi ossicijs erudite Sc diluci - .de.Ii rei praestantia ardoreque, ut fit, capti, Prose sis desiderium iniecerunt quos cum Iocus prior

non caperet, itum est in comationem amplam, quo conuenerunt multi. Tum, cum plus etiam opinione deprehendissent, excitassentque in caeteris audiendi studium; non iam manipulatim, sed integro conuentu confluxerunt. Augescit in dies rerum diuinarum cognitio, inflammatur voluntas, discipli-.na in pristinam dignitatem restituitur. Rem n0stram familiarem adiuuerunt Abbas S. Martini, extra caetera beneficia, donauit modios frumenti

sexdecim , Abbas S. Matthiae arbores pro aedificio