Litterae annuae Societatis Iesu, anni 1602

601쪽

goa PROVINCIA AUSTRIAE.

pulum cum alijs de rebus, tum vero de Eucharistico pane salubriter usurpando piae cohortationes. Paschalibus festis animae lustratae plus minus trecentet , inter quas non paucae totius vitae virus eiecerui, ad alios etiam, qui propter legitima impedibmenta commune templum adire non poterant, sacra synaxis delata. Plebecula haec agrestis rudis ad- modum est & inculta, semel dumtaxat per annuna confiteri docta : quo fit ut sacerdotes plurimum molestiae in excipiendis eorum conseisionibus to-1erare opus sit. Compositae ibidem animorum disieordiae, subditi dominorii gratiae, a qua domestividissidijs exciderant, restitati: esentibus subsidia. liberaliter procurata. Corporis Cnristi supplicatio

nis festiuitas e nostro templo institutat, omnes praeteritas frequentia, splendore, pietate superauit. Hominum multitudinem. explicat . clim urbis ambitus non reciperet, squod hactenus nunquam visum fuerati urbe egressum est: armato milite latera viarum praecinget e. & quamquam & venti α imbrm tantam pietatem assiixerint, populus tamen uniuersus , ipsiquc Archi duces nudis capitibus primo puluerem copiosum , deinde imbrem etiam pro S S. Sacramenti honore, libenter exceperunt Fides Catholica in ducentis amplius de nouo hominibus emoruit. Ex his duo Barones clim saepe illumque cum nostris de religione contulissent, ct a Veritate quidem expugnati, sub Ecclesiae fideique iugum raperenturi hominum tamen iudicia,

sermonesq; , inueterata erroris vis, ne quod cernerent verum sequerentur, retinebant.Vicit tamen

. . caelestis doctrina, & secundum veritatem sententiam pronunciauit; ambo itaque haeresi, ea praescripto Tridetinae Synodi eiurata, maioru se doctrinae sacramento obligarunt. Ex his alter, clim religionem susceptam Christiana vita confirm asset, in eos

etiams

602쪽

, PROVINCIA AVsTRIAE. cosetiam, quos in famulatu occupabat, studium conuertit. Non paucis vero in eandem secum fidei conspirationem perductis, occa so se ultro dedit vicum Archi ducibus nostris continuum iter, ad celebre his in locis templum B. Virginis Ad cellam nuncupatum, susciperet, neque inde amplius ad nos reuerteretur: in ipso enim reditus apparatu in fatalem cecidit lectulum, ex quo a Virgine Dei para ad cellas caeli vinarias, ut ab ubertate domus Dei repleretur, adductus est. Corpus illius in nostro templo in familiari sepulchro, quod iam olim legitimum habuerat, magno Catholicorum moerore depositum est. Alter vero qni virtutem huius era quabat, stingulari modestia, grauitate, sapientia, re ligione, Sacramentorum frequentatione, uniuersis praelucet Quidam Religionis desertor, anno non uno profugus a Deo quem sacrilegio violarat, exulabat. Is salutari cuiusdam ex nostris sermone ad mentem redijt, & Ordinem ex quo profugerat re petiuit. Iuden burgi concionibus nostrorum perfectum, ut qui elapsis temporibus a sacrificio Misset

se absentabant, rationibus permoti magno numero intersint. Mille stadij etiam subditi nostri ad unuomnes fidem Catholicam receperunt; inter quos erat quidam genere nobilis, aetate octogenarius, Philippi Melanchthonis annis aliquot olim discipulus . allaborauit nobiscum non ociose quidam parochiae nostrae Vicarius , qui unus ipse septingentos ab haeresi reuocauit. Communicantium deinde numerus aliquot centenorum accessone crevit. Praeter conciones quς habentur diebus Dominicis & festis, doctrina Christiana apud rudes& pueros extra cathedra introducta feliciter continuatur. Introductum etiam est ut omnes matrimonium Millest ad ij contrahentes ultro confiteant*r prius & communiceat. In parochijs etiam nostrorum

603쪽

strorem iuri subiectis, supplicationes publicae propter haereses multis annis intermissae, magna part vehoruerunt. Binae artificum tribus in Millestadiensi territorio erectς sunt, quς praeterquam quod annue ad procellionem Corporis Christi Millestadium conueniant, magna solemnitate praeter communem patriae morem accensis cereis, sacram Eucharistiam, terni aut quaterni praecedant, quater etiam annuo decursu pro defunctis soch sSacrum procura' t. Summum altare munificis impensis ante annos aliquot a Carolo Archi duce constitutum, hoc anno auro totum vestitum est. Porticus etiam ex qua nostri rem diuinam hactenus magno incommodo auscultarunt, organi mole sublata e medio,ampliata est. Munera quae templo referret nostro,in Hispania praesens annus collegit. Margareta Catholico Regi nupta, nuptialem Vestem in qua Ferrariae Pontisicis maximi auctoritate, marito Regi in manum conuenit, ab ultima Hispania ad nos misit.Vestis erat auro argentoqu*etexta Attalico ingenio tanti ponderis, quatum mirum est a sexu imbecillo portari potuitie. Et vero, ut munus regiam munificentiam commendaret efficacius, coniunxit aliud, cuius pretium decem aureorum millibus appenditur. Capsa ea est, hexasona cubitali altitudine elaborata hebeno, crystabio, ebore, argento, auro, unionibus centum quadraginta septem, pyropis octoginta quatuor, sma ragdis duobus supra septuaginta. Praeterea accepit

idem templum vestem aliam argenteam nouae nu-

It , velum item sericum lacinijs aureis prςtextuia DCongregatio Dei parae Virginis creuit numero, Pietate, opibus; ex ea duo iuuenes Deo se in Religione dedicarui. Inter reliquos Sodales hebdomadaria confessio introducta passim viget. Solemnis

ieiunij tempore, semihoram quotidie finitis po-

604쪽

pno v INCIA A UsTRIAE. cosmeridianis lectionibus, ad Deum Christianis calamitatibus placandum , in oratione collocarunt. Quo tempore honora rh Archidii cum pueri pietatem suam ostenderunt maxime. Et vero orationes

ipsis etiam profuisse quidam illoram suo & periculo, E periculi salute est expertus. In castris versanti.

-altera iam sagitta mortem illi venturam euestigio nunclauerat. l quippe Vtramque corpore exceperat non sine vulnereὶ quam tertia, quae veneno tincta

fuerat, certissimo attulisset; sed Ossicio D.Virginis qhrod secum ad femur gestabat impacta irrito conatu excidit. Id ipse non alteri quam precibus AB. Virginis praesenti auxilio acceptum tulit. Statos illorum festos dies Serenissimi Archiduces ter hoc anno praesentia quidem illustrarunt; pietate vero

sociorum pietatem, ardentem alias, incenderunt magis, cum totidem vicibus sacram synaxin maxima Sodalium aedificatione cum ij sdem perceperunt, donis denique auxerunt. Ultra hanc veteremiam aetate prouectiorum Sodalitatem coepit hoc

anno noua alia quae Cogregationis Angelicae Deiparae Virginis nomen astum psit) pro ijs quorum animi ut in omnem partem molliores sunt, ita ut a teneris religioni & timori Dei innutriantur, Ad omnem illorum vitam plurimum referre videbatur. Quod tamen ut perpetuum esset,& soch Congregationis suae initia maiori voluptate meminisse pollent , &auctoritate originem tutari suam, in praesentia omnium Archi ducum sub patrocinio de auspicio Serenissimi Archi ducis Caroli, leges rogatae sunt pranataeque: quo tempore Sodalibus luia fragia ferentibus , una cum Archiducibus idem Carolusiam primum duodennis, cum festo tubarum clangore primus rector est renunciatus. Ille proinde postquam honore illum admisisset, thea-xrum ascendit, & in throno consedit. Prodierelo desa

605쪽

to eique primo rectori accommodata, dignitatenigratulati sunt , patrocinium tutelamque implorantes. Qu.i finita Archi dux paucis ea quae rogabatur pollicitus, propensam in consodales beneuolentiam explicauit. Provolutus deinde ad pedes Illustrissimi Nuncij benedictionem suo muneri &Congregationis incunabulis necessaliam, est precatus: qua impetrata, actiunculam de adolescente' qui eiurato Christi cultu, cum Virginem Dei param detestari simul noluisset, per eam filij gratiam iterum collegit, ingenita Austriacae domui humanitate spectarunt. Idem Serenissimus Carolus ciuit ex Sodalium foedere & lege, octauo quoque die de peccatis confitendum, ac saeptiis pane sacro Vescedum didicisset: Si omnibus, inquit, haec cura incumbit, par est ut, quod ex lege didicerunt, in id

etiam meo eXemplo ducantur: a me itaque pieta- . ris huius exordium datum videat. magna deinceps in eo morum compositio est secuta. Caeterum cum

ob loci distantiam sdecimo quinto enim a Graecio milliari cum fratre Leo pol do literis dant operam, separati ab aulica ambitione & varietate, ut solidius in Ecclesiastica grauitate proficiat ossicio satis vacare non posset, abiens Vicacium substituit,

grauiter adhortans; caueret, ne querela aliqua aut

iusta neglecti ossicij reprehensio ad se perferretur Ab hisces odalibus quor uiam sexaginta numerantur, inter quos Barones aliquot, nobiles plurimis sacra poenis Christi hebdomada sepulchra obita:

peregrinationes ad furorem Turci cum auertendum susceptae: quo in itinere rara puerorum virtus enituit, cum Sanctorum vitas inuicem explicarent,

sphaerulas precarias deuoluerent , preces ad Deu in Dei que domesticos funderent, eleci nosynas domia parentibus impetratas , egenis alacriter diuide

rent.

606쪽

ΡRovINCIA AusTRIAE. σογrent. Festum Assumptae Virginis quae celebritas ipsis propria estὶ pueri animo & pietatis sensu, non

puerili peregerunt. Dies etiam Michaeli Archangelo constitutus, quia eius post Deum Dei que matrem , clientelae se totos permiserunt ingenti cunniaetitia & veneratione trans*t. Eodem die a meridie praesentibus Serenissimis Principibus squietiam solemni eorum Sacro ac litan ijs interfuerut abhsdem datus in scenam prodijt adolescens, quidum facto cum bonis diuortio , improborum se moribus & consilijs aggregasi en, ab Angelo tutelari

alapa caesus, ad meliorem vita reuertit Mira cuiusdam inter illos innocetia & candor eluxit. Decumbebat ille, & grauissimis doloribus immoriebaturi peccati tamen quam aegritudinis memor magis, chira depositam salutis spem libenter audiuiiset, propere sacerdotem accersiri iubet, qui eum Deo in gratiam restitueret. Verum enimuero quoniam incerta confessarij moram periculum non expectabat, Paedagogum in sacris forte is erati rogat, ut consessionem excipiat: peractaque ei confossione, Omnia ne, inquit, videor animi vulnera detexisse quid ni omnia' Paedagogus sacerdos ait. tunc tritus dc alacer puer angelicus animam Angelis in societatem suam transferendam resignauit. illius funus caeteri Sodales, inflammatis cereis prosecuti

nouo ciuitatis miraculo, terrae mandarunt. Alter

negligentior in ijs quae ex legum imperio ab ipso

requirebantur; notatus in errore, monetur, repre henditur, periculum exauctorationis denuntiatur.

Cum ille iudicij imbecillitate ignominiam non

apprehenderet, tam seueram sententiam contempsit. Sed vero, ubi post dies aliquot, convctum est, α Sodalium una voluntate sancitum , consultuni pronunciatur: exhorret puer, & in genua prouolutus grauissimis verbis tantam seueritatem a sede-

607쪽

precatur, omne aliud iudicium certissima cuinemendatione accipere paratus. fleXerunt efficaces illius zemitus Sodalium animos, & societatem illi imposterum confirmarunt. Sed quia tam in sp rata voluntatis conuersio cogitationem eorum &spem decepisset; interrogatus est, unde illi tam subita suisset propositi commutatioZibi retulit, se noctu dum somnum interrupisset, Virginem specie sumana augustiorem ornatu regio fulgente prope lectulum aspexisse. Nullum qui de illa verbum lo- quebatur, inquit, sed tamen eam imis sensibus infudit laetitiam, quam ne cogitatione qui dein con-χ cipere satis possum: & quia contemptam a me societatis iamiram memineram, moueri me hoc spe-

sorenorum pretium accedunt, locupletavit. Do- storalem Theologorum cathedram tres conscenderunt. Academicas illorum concertationes Serenissimi Ferdinandus & Maximilianus; solemnem vero inaugurationem cum illi, tum alij complurimi omnium ordinum nobilissimi viri honestariit. Atque ut imposterum maior doctorum hominum copi x hac Vniuersitate educi possit, Serenissi mus Ferdinandus aedes aliquas pretio a ciuibus eoemptas, in pauperum studiosorum usum com-

608쪽

mutauit, habitatione tam commoda, quam ad e teriorem aspectum magnifica , instructaque suis impensis: qui locus a fundatore Ferdinandaeum est dictus. Serenissima mater, cum hactenus duos ex nostris Carolo & Leopoldo liberis, ad ecclesiasticam grauitatem, & literas manu ducendis aluisse Iude urgi; tertium hoc anno impetrauit. Vir quidam grauis, conturbatum &auersum animum nobis secutus nomen nostru in apud Sedis Apostolicae Legatum , ipsumque Archi ducem detulerat:

quo cognito R. P. Rector priuatam tantummodo aenunciationem ratus, facile negotium composuit. Sed vero, quia postea libellum illum plurium

manus peruagatum intellexit, publica a Serenissimo Principe & Nuncio Apostolico defensionempe thi, impetrauit, instruxit. Hic aduersarius metu perculsus praesertim cum Ferdinandus cognitam nostrorum integritatem haberet, ab eoque non obiter de sensum nostri certum esset: eodem enim tempore Princeps nuncio dixerat, Ego illis non patrocinarer, qui mihi oculi pupilla sunt charioresὶ coram Ferdinando, matre Serenissima, Nuncio, de alijs nobilibus, ad quos facti notitia permanarat, testatus est, se inconsiderato animi impetu scriptu illud estudisse: petere proinde ut concerpatur, obliteretur extinguatur; deinceps se bene sentire, loqui, & scribere de Societate velle, quam antea sem- per adamasset. Reconciliata dein interpositis dextris gratia squam ab eo tempore multis argumentis declarauiti optatus tragoediς finis impolitus est. Eorundem Principum beneuolentiae argumenta illa esse quoque possunt; caenationes & prandia, vel communia in triclinio, vel priuata cum cerrus patribus: quae omnia cum temperantia & religiosa modestia sumpta fuerunt. Carolus etiam &LeOpoldus, diuersis temporibus, per hebdomadas ali

609쪽

6io PBovINCIA AVsTRI IE. quot in nostro Collegio hospitati sunt, eo maximε

consilio, ut ne, dum parentem, fratres sororesque reuiserent, desertos iam olim sarculariu mores resumeret,& superbo fastu atque splendore moderatam vitae rationem corrumperen* Iidem summis preci ous impetrauerant, ut autumnalibus schol

xum serijs Millestadium animi causa proficisci liberum ellet. Quorum praesentia Carinthis admi-xationem, Millestadio vero & toti Societati magnam auctoritatem illis in locis peperit. Zelus in Catholicam religionem in Archiducibus nostris nequaquam intepuit. mirantur plerique& praesertim haeretici, amissa abhinc biennio, & praeterita oestate irrito conatu oppugnata Canisia , nihil de constantia in extirpanda haeresi Ferdinandum remisisse, cum tamen illius zeli fraenum, vicinum Turcam existimauerint. quin nouis eam legibus Persequitur& euertit. Sanxit hac aestate, ne aliquis ex subiectis sibi Dynastis vllum qui Catholicam religionem non amplecteretur, ad familiare obsequium adhibeat. qui refragabitur periculum fortunarum adibit. Illud memorabile & posteritati commendabile est: domum peramplam vel verius

splendidum palatium, quod in haereseos propagationem proceres h retici ad Concionatorum, Praeceptorum, Scholariumque domicilium aedificauerant, in sacrum Deo lacrarum virginum monasterium couersum esse. Fundauit illud Serenissima mater , quae ad religiosam illius gubernationem nihil, etsi frustra, desiderabat aliud, quam ut nostri

Patres curam acciperent.In prouincijs autem Serenissimi Ferdinandi, aliqui pertinaciores haeretici, b is diuenditis alio commigrant. quorum tamen in locum plures in dies veniunt Catholici, ut esuitas haec nunc plena populo celebris euaserit, magnaque in ea mutatio sit consecuta. quotidiani

610쪽

sermones nunc hunc, nunc illum nobilem, ciuem que conuersum ferunt et quo fit ut nostrum templum hominibus omnium ordinum, qui sacris intersint, abundet. Quibus tamen omnibus ipsi Principes ad virtutes & pietatem Christianam suo ex emplo praelucent, partim publice, partim priuatim: singulis pene septimahis confitentur & communicant. In quadraginta horarum precibus, Serenissima mater, & filiae, elapsum communiter, quam alij soleant, tempus orando colliinuant. Ferdinandus demum in partem laborum , quibus & perpetuis negoths pene obruitur, sex horis flexis humi genibus Deum precando inuitat. Serenissimus Ba uariae Princeps Maximilianus I .Iuth cum fratre Alberto huc appulerat, ut a Ferdinando Catholici Regis

nomine vellere aureo donaretur. Interea aliquoties Collegium humanissime inuisit, ipsoque die,

quo in Equitum numerum referri cum conveherat, in domestico sacello mundatis animae maculis, communionem a sacerdote nostro accepit: quo die

studiosi nostri pluribus carminibus & elaboratis, templi parietes texerant, quibus ei augustum honorem congratulabantui . Interfuit dein dramatide D. Alexio: quae historia ita placuit, ut Bavari spectatores assirmarint, se tanta actorum dexteritate,& pari voluptate numquam actionem vidisse.

STatio Pragesis hoc anno Socios O. numerauit, sacerdotes ut plurimum I 8. reliqui, praeter quar- tuor scholarum magistros,& septem Philosophiae Theologiaeue studiosos, in re familiari fuerunt Adiutores. Diem sancte clauserunt duo sacerdotes. Societatem ingressi septem ; diuersas Religiones Vadecim. Nauata guauiter proximis opera: infir-