Litterae annuae Societatis Iesu, anni 1602

691쪽

quae annis quinquaginta errore fouerat. Foenebris pecunia ad octingentos aureos reddita,& foenerator ipse intra iustitiet limites reductus.Duo germani fratres grauissimis odijs in oculis totius ciuitatis dissidebant annis omnino viginti : conciliata inter eos pax ope unius e nostris.Idem inter coni ges actitat ita. Concubinatus sublati. Periclitantiquarundam castitati consultum fuga consoriij, damno etiam graui neglecto. Reuocatus sacerdosa voluptatibus, quibus se totum immerserat,& iam haereticorum castra cogitabat, liberioris vitae gratia, caetera Catholicus. Et suus exerciths spiritualibus fructus stetit. Abhi ex illis Religiosus pacato animo, suis ante molestus. Exerciti & alij e clero, nobilitate, civibus, suo quisque&reipublicae omnes bono.

T Eodij degunt e nostris triginta septem, Patres16. magistri 7 studiosi tres,rei domesticae adiu-aores reliqui. Ad meliorem vitam paulo ante commigrauit P. Balduinus ab Angelo, qui suauissima B. P Ignath consuetudine sub ipsa Societatis exordia fruitus est. Erat hic maturus aevo, plurimis in

Societate muneribus perfunctus,spirans virtutum exemplar caduco corpore. Sectatus eius exemplar

Michael Huelier, sub ipsas primas Societatis operas. Sacra ministeria in templo nostro obeuntium, numerus non dispar caeteris annis. Quo die propositae ciuitati Indulgentiae iubilei nomine, salutari pane refecti sunt ad quatuor pene millia. Dimis

CC mentationibus exercuerunt animum non pauci,

primores etiam ciuitatis aliquot. Fidei Cliaistianae praeceptionibus imbuti pro more rudes & pueri, nec in urbe tant ira, sed & foris non mediocri fru-

692쪽

svo . PROVINCIA BELGICA. ge. Duorum pagorum confluebant magno numero pueri: propositu erat vexillum victoribus, quod scilicet in pagum deserebant, praeeunte Parocho

cum ciuibus aliquot. Sic ea res puerorum acuit animos, certatim ut rudimenta fidei omnia recitare Omnes contenderent, Vt Vtra pars palmam praeripere , in ancipiti esset. In compitis quδque & suburbijs ad circumfusam plebem de fidei mysterijs familiariter dissertum. Adiuti, qui e custodijs ad

furcas aut ignes rapiebantur, non pauci: quos inter maleficae aliquot, quarum animis consultum bene, sed & earum occasione multa ad rudem populum, contra parentum in liberos diras imprecationes opportuna proposita. Effectum hoc anno Leodij non minima bonorum gratulatione , quod totos quadraginta annos a multis nequicquam tentatu fuerat. Mos inualuerat exponendi publice merces in summae aedis vestibulis omni bias, ambituque sacro, non sine magno & tantς aedis dedecore, & proborum hominum offensione. Tolledae impiae consuetudinis ansam praebuit patratum isthic infame homicidium , & quidem eo loci ubi maior est negotiatorum ossicinarumque copia. Concionator noster magno & animi zelo & rationum pondere Iublic rei interesse ostendit, exterminari de sacris ocis turpissimam nundinatione : sed clim operosa res videretur, mercatoresque & longa consuetudine & multorum gratia ac fauoribus niterentur,

perstitit nihilominus noster qua publice, qua priuatim in consuetudinem inuehi, dominos urgere mercatores expellerent, rei indignitatem opportu ne importune ostendere. donec tandem evicit: unica tamen reliu quebatur in principe templi vestibulo, quod vulgo speciosum appellabatur. Quocirca viri de Sodalitate Parthenia aliquot, im petrata a Decano facultate, Dominica infra assumptae

693쪽

PRovi NCr A ppLGrCA. cyt virginis in cςlu inferias, tapetijsq; appensis, accensisq; cereis, coram augusta D virginis erigie, qu vestibulu illud, cum multis alijs Sanctoru statuis, illustre ac splendidum facit, sub vesperam atris

campani maioris pulsu aduocarunt populum , aς Laudes Virginis a pr stantissimis musicis concentu magnifico decantari curarunt. A i fuit populus numerosissimus, proceresque ciuitatis pene omnes:eaque celebritate effectum, ut unicus ille quotidiani quaestus locus uno alterove die post ab .ipsomet mercatore dehceretur, alioq; tras serretur. Scholae auditores numerat ducentos sexaginta si1 pra mille. Applausum pro coena S. Thomς Cantuariensia Serenissimo Cardinali Ferdiu ando Bauaro, & tota patriae nobilitate ad Comitia Leodium aduocata Idem Princeps domi exceptus, non tam gratiis in is mensae epulis, quam exquisitis mentis escis. Decem enim linguis caenaculum personuit,

magna coimiuarum voluptate.

DAegium Traiectense.

et N Collegio Traiectensi Socij sere viginti. Duot vita functi: quorum alter in ipso magisterij limine, maligna febri abreptus sacerdos alter post multos in Societatis muneribus ex antlatus labores, ciuibus ac pauperibus desiderium nil reliquit. Sodales B. Virginis longo se flagris verberantium. agmine septimana sancta iupplicarunt Nee defuere qui laminas ferreas, saccos cilicinos circumgestarent,& in Sodalium usum suo aere compararent. Valde quoque eorum elucet industria pueros vicatim, pagatim ad catechismum colligendo. Miris eiu es recreauit discipuloruin pietas , qui umbella adaptata, & vexillo cruce in ligni sapplicationem

cohonestarunt , alliniaeque iacto sub cuiusque XXX x x classis

694쪽

ΡROVINCIA BEIGICA. Torbibliothecam suani Societati nostrae legauit. Duo se ordini S. Augustini quia ad Societatem aditus

non patebati consecrauere. Decem alij studios ex scholis nostris ad diuersa monasteria concessere. Doctrina Christiana decem urbis locis resonat, magna auditorum frequeotia, ob vigilem Magistratus curam , qui eo passim tempore iuuenibus conciliabula interdixit, multaque sanxit Christianae Reip. perutilia. Bellatum pro scena inter Theodosium & Eugenium personatis centum viginti, spectatoribus Illustrillimo Domino Nuncio Apostolico,& D. Petro de Toledo, sacrarum largitionum in Belgio praefecto. Fauit hic studiosorum industriae, & primos quosque litteratio munere dotauit.

Collegium JUulen se re Montense.

Ollegium Insulense numerat personas 27. sa cerdotes quindecim, praeceptores sex: e quibus guo sunt sacerdotes; Coadiutores reliquos. Exces sit unus e vivis, in Societatem cooptati duo. Catecheses & conc1ones domi forisque frequentes αfluctuosae. Consilium dubiis , amictis sblatiun, fuit. Nonnulli etiam inter quos grauis altercatio, ad concordiam reducti; in his viri nobiles quatuor, qui ad gladios usque venerat & vulnera: qua

conciliatione factum , ut primariae huius ciuitatis familiae reluuctae sint. Corona argentea,&inaurata, affabrc consecta, ad hierothecam operiendam, donata templo : discus etiam argenteus, cum Vrceolis inauratis, no oleuis pretij opera & c latura elaboratis . Senatus mutuum decem florenorum millium remisit.Tria coniugia eiurata prius haeres rite copulata. Mulier aetate & haercsi consenue- Iat, eam noster fide vesterauit. nutans alia in side

695쪽

roborata. Adole sis e nostra disciplina graui niorbo conflictatus , insigne pietatis specimen edidit,

cum aequissime animo dolores tolerando , tum sa- Iutaria familiae praecepta dictando. Sodalitas Par. theuia crescit & numero & merito. Icre & turmatim peregrinantium ritu ad D. Virginem de Gra-

locus est milliari uno ab urbe distansi ibique

solemni cantu Canonicorum Decano mysteria obeunte, diuinum Numen placarunt, opemque in publica calamitate patriae implorarunt. Mo Ni ENfE Collegium incolunt ὀ nostris L s. sacerdotes I magistri non sacerdotes tres , subas iuuae 8. Excessit e vitiis P. Vincentius de Vei Bin-ehiensis post diuturnam corporis infirmitatem, aequabili constantique animo toleratam: variis in rebus annis luam coprobauit industriam. Sin pularis in eo animarum Zelus, quas neglecto pestis periculo avide consectabatur. Domesticam rem locupletavit R D Abbas S. Dionysi j ducentosum floienorum censu ue sacram ciuium liberali mille fotenorum impensa. Elucet imprimis Sodalium pietas virorum sere omnium honorato-Iuai. quatuor ex his hebdomadatim carceres, no- socomia , domos ciuium tenuiorum obeunt, iuuant eos pia commonefactione , & pecunia ex aerario Sodalitatis deprompta eorum inopiam subleuant. Concio, catechismus, scholae tenorem fer. tiant,& augescunt in dies. Pagi vicini, remotique saeptiis obiti Accessit grauium matronarum stadium, quae puellas natu grandiores monent, fidei Christianae rudimentis imbuunt, & ad Sacrame- totum usum condocefaciunt. harum ope mulier eulae peccatis graues ad nos adductae,& conscientiae onere subleuatae. Lustratum per Aduentum de Dionantum , I codiense oppi- concione, qua cateclusino. uber in eo

696쪽

PROVINCIA BELGICA. 7z3

eonsessionum, morum in melius mutatorum se

ctus extitit. Exercitiis spiritualibus exculti Religiosi, sacerdote, , laici plures vario animorum

bouo. .

DErgis I 3. de nostris versati sunt, quorum sex s.. cerdotes. Vicino in oppido duo magi supremo supplicio assiciendi nostroriun operam expetiere, qui magno cum dolore & scelerum suorum detestatione, ad rogum deducti. Desperabundus quidam, qui se iam merium ibat, ab eo propositoreuocatus. Vna vicino in oppido ab anabaptismo ad fidem traducta, eiusque proles septennis ritu Catholico baptismo expiata : maritus dubiae fidei professus fidem. Quinque alii Θ partibus haereticorum in Catholicorum castra transiere, doctique fidei Christianae rudimenta, quae ut percipiant Vi ςino ex oppido Bergas subinde se conferunt. Sub missi per nostros Hollandis in carcere Dunckercae captiuis libelli pij & Controuersiarum. Inibi audita confessio duorum Catholicorum qui ab annis 3 o. non confessi, uti & aliorum. Duo Catholici pauperes sine lytro dimissi, alij etiam minore pretio redempti nostIoruin opera. Omnibus p ne hebdomadis habitat ad eos de fide & moribus conciones , unde multis iniectiis de sua haeresi scrupulus, ut iam in ca nutent, qui stare videbantur. Duobus in oppidis stati habiti catechismi, ad quos maior indies puerorum numerus affuit. In pagos quaquauersum excursum : habitae conciones, catecta esses, auditae confessioneι, quam plurimae lites compositae. Senatus in Societatem beneuolentia imprimis crescit, qui hoc anno, esto

R militum 1ebςllium prosta grauamiae, α

697쪽

α yROVINCIA BELGICA. belli oneribus fuerit, bonam tamen Collegh pa

tem eousqne promouit, ut facile quindecim flore-norum millia in eam expensa ferantur, cum spe ampliandi ubi bellum resederit.Instituta dalitas

B. Virginis, in quam primarij Bergensium allecti& altera, in quam flos iuuentutis nostrae adscitus. Discipulorum numerus adeo crescit, Vt scholae laxandar fuerint. Habitae de more conciones , catechismus . aegri, captiui, afficti, nostrorum piis monitis hebdomadis singulis recreatI.

Residentia B mxesiensis es osmera in

censis.

DRuxellae, castraque occupatos habuere in ci- uium militumque salute Patres viginti duos, fratres decem .Duabus feminis diabolica illusio sa- Iuti potius quam fraudi fuit: unam proci specie per

plateas errabundam abduxerat; alteram mente sa- erilegam , corpore quaestuosamiteterrima auis Obuolitabat.Vtrique confessio salutaris fuit facta nostris. Haeresim abdicarunt non pauci.Vnus inter eos eximius, ingenio excellens, ore facundus, duabus his alis ad pestilentiae cathedram velificabatur; sed cursum vertit audito nostro, & in ni. dum Christianae fidei se recepit. Frequens inter coniuges, nec raro inter proceres, pax conciliata. Aliquot solutioris ante vitae, salutaribus se castitatis vinculis astrinxerunt. Silentio coram praetereo

cociones ordinarias in pluribus stationibus sestis Dominicisque magno fructu continuatas. In primaria aede quotidie per Ad cntu atque Octauam Venerabilis Sacramenti, nec non in duobus primariis templis per Quadragesimam magno concursu.

698쪽

C Acerdotes deni, uno plures alij Cortracensem Q agrym excoluere, lectis his ex annua melle manipulis. Conciliationes animorum variae procur tae. Vni etiam iurato simultas extorta. Familiae duae toto pene decennio iniurijs se lacellebant publico priuatoque scandalo plurimorum; eae per sacer dotem nostrum composit . Alijs item duobus post actionem iuris diuturnam, utroque sententiam iudicis metuente, grauis animorum ardor exarserat: ex diabio tandem iure iniuria certa exorta; sed suasu sacerdotis nostri ita animi utrimque mitigati, ut sinum quisque ius neglexerit, iniuriamque donariet. Et ne leuis gratia inita videretur, ipso Paras ceu vis die Collegium nostrum adiere, datisque dex cris, quasi patienti Christo mutuam donarunt offensam, pacemque Deo teste firmarunt. Mulier occultis acta moles ijs, sibi familiaeque meditabatur exitium: cuius tandem animus ita tractus pertractusque est, ut metu posito, sibi, fati ilic Deoque restituta videatur. Febiim corporis animiq; simul orauissima, a qua certus iuueni imminebat in te itus, una consenio peccatorum excussit. Virgo Rcligiosa ignoto medicis morbo per interualla corripiebatur, inanifesta quidem inquietatione, sed in ii daemonis occulta posse litone. Velum admotus a

nostro agnus cereus, muto daemoni vocem exto

sit, ipse que tandem piacularibus Ecclesiae precibus fugatus. Foris etiam excursiones variae fructum retulerunt. Villam suburbanam , quae nobis liberali manu ceiserat, insidebat animarum hostis, spectris

obuios territans. eoque iam euasserat malum , ut

villico laetis is es, famili necessarius prouentus vi-ἡcretur esse sublatus. Missi Patres duo domum

699쪽

698 pno VINCIA BELGICA. niuersam samiliamque sacris lustrarunt, daemo- nemque possessione abegerunt, suam deinde lacti

im reuocarunt, immerso per vices cereo agno.

Verum pertinax hostis ne inultus abscederet, pro na villa viciniam inuasit uniuersam. sed uniuersis

eadem remedia profuerunt. Infamis quedam ma- flgicis artibus scelus omne adnitente nostro abi Tauit. Ea ut ciuibus suis allatam compensaret iniu- Iiam, iam proxima rogo elata voce contestata est. ad eam mentis caecitate se ex uno violatae confessionis sacrilegio fuisse deuolutam. Suadebat proinde studiose sibi quisque caueret imposterum, ne consessionem sua negligentia aut pertinacia redderet irritam, si similem vitae exitu formidaret. Adiuta consilijs desperabunda, ut mentem meliorem indueret. Haec proxima flumini, incertum cuius ductui Angelum Custodem auguraturi media nocte suis est restituta. Partiti antὰ domi temploqui publico nostrorum labores ad unum sacellum domesticum reuocati, perangustu illud quidem, se crebro commeantium agmine populo sum. Supellex sacra aucta florenis quingentis. Accessit lychnus argenteus pulcher imus visu,& nobilis insu

per altaris ornatus intextili auro ditatus. VI Alen cenis laborarunt hoc anno sacerdotes Vndecim, totidem non sacerdotes , quorum Co-- adiutores sex. Nusquam nec domi tenui licet censu dotata si nec in promouendis noui templi muris diuina bonitas defuit. Accessit porticus elegans

& magni preth liberalitate Illustrissimi Archiepi-

scopi Cameracensis. Nihil 1. tanto latomotum &fabrorum concursu, nihil in malleorum tumultu

700쪽

de religiosa disciplina, aut de animorum Zelo re imissum Ameretricio quaestir, a sacrilegis nuptijs, ab v fucis multi abducti. Tres haeresin abiurarunt. Nullus pene per trium milliarium ambitum p sus, qui indefessis nostrorum laboribus non sit excultus. Unde ad leuandas criminibus cons dientias non paruus ad templum nostium concursus. laxenodochio ubi vagabundi, & sedibus suis errantes mendici receptantur, magno animorum Cinc

lumento doctrina Christiana explicata. Exios quis

plam a nostro monitus captandarum longe liberaliorum eleemosynarum , rosarium ex ipsis elec-mosynis coemptum seminarium este, verit Iimum consili im non sine D. Virginis munere expertus es Seminudus enim cum incederet, eo ipso die quo rosarium comparauit, Omnigena veste donatus est Nec maiorem corporis quam animae curam

habuit: eam salutari conis ilione expiauit, & facio epulo, ad quod adulta iam aetate nondum accesse .rat, recreauit Familiam honestam daemon grauissi-m ἡ i ii festabar, i ba tq u e i n p et u s c o sn m v n i cato c V m filiosamilias consilio, magno domesticorum dolo-

re; sed rite expiatis apud nos animorum maculis omnino est profligatus. Nouum hoc extitit suos in clientes Dciparae monumentum. Nocte intempe sta profusa post pocula, creditorem debitor in pro Diadum flumen praecipitauit. Ille in incertum fluctuans cum multa nocte nullum praesens ester l, i num subsidium, D. Matris opem implorat:&ecce, collo tenus natandi ignarus, tantisper in profui do & praecipiti flumine substitit, dun i vicini excitati aduolarent. lapsu hoc corporis creetus ei ad

pietatem animus, quam constans nunc apud nos colit. Graues duosanter nobiles inimicitias, amicorum & aulae cohortatu composuit unuS C nostris Idem sensere beneficiu duae aliae familiar, quae