장음표시 사용
721쪽
cem animam exhalavit. Cuius miserabile exitium cum pro concione noster exaggeraiset; quidam animo pectulsus eodem die peccatorum virus per salutarem confessionem eiecit, & sibi quoque simile quid propemodum euenisse testatus est. No bilis quidam adolescens Danus vivis Bruns bergae
erepto fratre a parentibus domum reuocatuS, qua
hebdomada soluendum illi e portu Dantistano fuit, bis sacro se viatico munivit; saepius ante id re puer & paedagogus eius fecerat. Hi omnes fix-miter asseuerabant exulantem a patria religionem auitam, sibi parentum amore, atque adeo vita ipsa cariorem fore , & enixe nostrorum se sacrificiis Mprecibus commendatos esse poscebant: quorum vise, multis nauibus nocturna tempestate demersis,
saluos euasisse, litteris postmodum testati sunt, certoque reditum, quam primum lues pestifera cessarit, polliciti sunt. Quin dc parens ipse prudentissimus,&apud suos magnae vir auctoritatis, honorificas litteras ad nostros, ut alias non semel adiunxit, quibus prolixe gratias egit, tum de filiorum institutione, tum cle iustis mortuo honorificetissime persolutis. Addidit se cum laenore filium superstitem remissurum, cum duobus nimirum
primatis cuiusdam filiis. Ipse Rex Daniae huius Dynastae consilium de filiis disciplinae nostrae traditis comprobasse dicitur; ut & is, qui a Rege penὁ secundus est, Consulem praecipuae cuiusdam ciuitatis, vi hic ipse Dantisci nostris retulit, sapienter facere dixerat, quod suum filium Bruns bergam erudiendi gratia transmisisset, se, si quinquasinta filios haberet, idem consilium secuturum fuisse.
Quidam ciuis honoratus primariae urbis in Dania, cum per nostrum non neminem idiomatis illius peritum, in quaestionibus controuersis, praesertim de Purgatorio & Indulgentijs consuluisset,
722쪽
solutionemque dubiorum accepisset; responshmnon miniis breue, quam dilucidum mirifice placere rescripsit, omnemque sibi scrupulula ac dubitationem exemptam ciae, optareque viis Theologus in eas oraS veniret; non defore complures, qui eius orthodoxae sententiae subscripturi sint: nec minus securos ea in urbe Patres nostros versaturos; quam vel Bruns bergae, vel in alia quavis Catholica urbe versantur. quotquot ibi recte de fide sentientes degunt, palam in coetibus & consessibus libere se Papistas, impune profiteri. AEgre id Ministri ferunt, & non mediocriter anguntur, cunivident discipulos nostros in patriam reuersos, tanti passim fieri, ut ad summorum filios Dynastarum instituendos, & ad nostra Collegia perducendos aduocentur. Non parum etiam eos torsit, ubi cognorunt Regem suum, alioqui haereticum, libenti animo, hilarique fronte ac ore Philosophicas theses, sibi ab vno Bimnsbergensi discipulo dicatas oblatasque acceptasse. Quem tamen eundem iuuenem pro sessores ad suam Academiam inuitar sit, laurea ut Philosophica ipsum redimirent scilicet. Vertim Dynasta ille, regnique Senator cuius liberos erudit, ne id fieret, obstitit; ratus hoc ignominiae ipsi Philosophi et candidato ducendum, si quorum illς praeceptorem propemodum agere polliat, ab ijs eruditionis honorem ac testimoniu reportaret. Sed alterius discipuli huius olim ac Villien- sis Olomu censisque seminarij alumni, mire eluxit in fide auita tuenda firmitas atque constantia. Is clim Olo mucio nobilem suum discipulum in patriam negotiorum gratia revexisset; hac transiens exercitationibus sacris expolitus , velut ad se premam cum morte, cumque ea deterioribus Mini- siris ineundam luctam se strenue comparauit. tunc in patria lethali morbo vexatum & afflictum
723쪽
PRovINCIA POLONIAE. 727ctum ut viderunt impuri clamatores , omnes machinas admouerunt, ut ab imperio doctrinaque Romanae Ecclesiae ipsum diuellerent , & ad semel eiuratu Lutheri coenum c Cetumque retrahet et obtruso iterum atque iterum illi profano pane, me- Toque pro Venerabili Sacram cto. Sed egregiὰ cordati iuuenis mens, In qua eIIorum ezpers religio, & morum probitas altas iam radices egerat, euellIeuertiue non potuit Acerbum interim animi sensum ex anteactae vitae recordatione praeseferens, commissa sua memorato discipulo miro candore eXposuit, ut is Bruns bergam reuersus , suo quem nominarat confessario, eadem serie percenseret.
Ministri illam insignem sui contemptionem, α quam a iuuene pam sunt repulsam vituri, pie demortui corpus in abiecto profanoque loco humandum decreuerunt. Non ferens hanc institutoris carissimi ac fidelissimi tantam ignominiam nobilis adolescens, matri suae, quae potens & copiola est vidua, rem aperuit, & ut honestiori loco tumulandum curaret, orauit. Enimuero eXorauit,
nulla mora heroina illa, quotquot sibi subiecti erant, Muistris conuocatis, honorifica pompa funus deduci, & in templo atque adeo ad latus mariti sui, stupentibus &confusis egregie malevolis
Ministris , sepeliri praecepit. Elbingar quidam ad
T O. aetatis prouectus annum, apud quem duo nostri sacerdotes per eiusdem filium Dantisco reue G , substiterant ue serio admonitus est ad proxima Catholicorum templum duobus milliaribus dissitum itaret, &in ea, qua inter Maso uios natus Scaltus erat, Catholica religione, vitam feliciter finiret . id quod stipulata manu se praestiturum recepit. Nec multo phst subsecuta seria magis diuinitus admonitio, grauissima scilicet pestis, quaream ciuitatem , ut de viciniora Brunsbergae loca,
724쪽
memorabili strage depopulata esta sed squae Dei
est benignitas in Bruns bergae non adeo laeuiit, α quinque mensibus paucos supra Io o. e mediosus tulit. Ex discipulis nullus desideratus est. Omnes
ad mortem optime praeparati etsi plurimi dilapsi
prauertim qui in Sodalitio sunt Parthenico, ex se. minario & conuictu, qui in suburbano nostro horto habitarunt, & sua studia sunt prosecuti, cum nostris octo Philosophis, Nec obscure nostrorum charitas pestifero contagio infectis impensa. quattuor clim hic tum Varmariae Curionum & Canonicorum oratu prς sto fuerunt. Et quidem Varinig, qui Parocho extincto alacriter & magna exterorum admiratione veri Pastoris omnia expleuit munera sacerdos, Sacramenta aaministrando, vivos erudiendo, aegrotos visitando, mortuos sepulturae mandando; in hoc industriae suae cursu atque procuratione animorum, socium suum lue confectum amisit. Degerat hic in Societate quinquennium circiter, iuuenis praeter alias virtutes, simplicis & promptae obedientiae perstudiosus, Bartholomaeus Κuhr, natione Borullus, in coquinae ministerio ut plurimum occupari solitus. Alter sacerdos cum socio saluus Collegio restitutus.
T Viuis excessere sacerdotes duo. P. Michael Bm natius Ciechano utensis,& P. Ludovicus Roge rius Aretinus. Quorum prior Coadiutor spiritualis, annos natus prope sexaginta, duos & viginti . continuos in hoc Collegio in tradendis populo doctrinae Christian rudimentis ac expiandis confessione hominibus exegit, modestiae & patientia singularis. Alter professus annorum 4s. Virtutum
laude doctiina in omni altiorum scientiarum
725쪽
PROvINCIA POLONIAE . . Ta genere eXquisita ornatus , lucubrationes ad propugnanda fidei Christianae dogmata contra huius
temporis haereticos eruditas & accommodatas
conscripsit; quarum aliae iam edita: iunt, aliae breui edendae creduntur. Hic Posnania huc veniens studia litterarum restauraturus, vitio pulmonis spiritum simul& operam abrupit , magno sui apud omnes relicto desiderio, praesertim cum mortis sis
licitate, non minorem admiratione & utilitatem, quam vitae integritate omnibus attulerit. Et cum
motibus animi ac sensibus integerrimis usque ad ultimum spiritum viguisset, ita se in Societatem
gratum, in B. P. N. Ignatium pium, inque alio S nostrae Societatis viros memorem vocibus ardentissimis declararit, ut solus omnia verba religionis Sc pietatis occupass. videretur. Domestici omnes litteris R. P. N. Generalis permoti, exercitationi bus spiritualibus animum excoluerunt, tanto feruore, ut ea plerique repetere desiderarint. Nec dis.,
simile studium eluxit in decem sacerdotibus externis, qui dum primas Deo ellent oblaturi hostias, prius rerum diuinarum commentationibus sunt perpoliti. Ad templum porro nostrum tanta multitudo adiacentium populorum expiandi animi caussa concurrit, vix ut tempus suppeteret sacerdotibus nostris quicquam agendi aliud. In his qui confessionem a pluribus annis neglectam instaurarunt, numerati sunt fere septingenti: qui vero totam Utroactam vitam vel ab ipsa pueritia detexerunt, prope trecenti. Sex feminae quoque quae dominis suis male assueuerant, ut locum mutarent, persuasae. Viginti sex non infimae sortis viri, a pellicatu deterriti. Vnus Photinianae, alter Caluinianae sectar professiis, Catholici facti. Homicidae aliquot ad iusta in poenitentiam adducti. Duo foedissimo duello consauciati, Deo & sibi inuicem
726쪽
' sunt reconciliati. Plurimi quoque ex agris ad mercatum venientes, spiritualibus mercibus , a nostris ditiores domum reuersi. Multi ex ijs inani superstitione soluti, a veneficiis abstracti,& salutaribus consiliis instituti. Scholas nostras non tam copiosa iuuentus ot nauit hoc anno, atque prioribus,
adque ob pestis metum, quae late vicina loca populata est. Quare nec dialogus de Filio pro ἡigo tuto aliter dari potuit, quam priuatim intra Colle- sij septa. Aliis exercitationibus scholasticis accessit Mathcss . Congregatio B. Virginis quinque adolescentes Societati dedit, tres aliis Ordinibus. Haec domi. foris vero excursio facta fuit duplex ad vicina loca haud inauspicato Prior Ostro uiam, quod oppidum est cum primis non infreques: sed populus Curionum negligentia ita incultus, ut quae ad instituendam lite consessionem pertinent, nihil perciperet: quem nostri duo diebus aliquot,
Christianis rudimentis ita perpolluerunt, Vt modo conscientiae explorandae tradito, eosdem confessione expiarint; tanta cum gratulatione omnia& gaudio, ut se tunc demum denuo in lucem editos faterentur. Et sane haud sine diuino nutu, eo tunc venere nostri. Nam paulo post , oppidum ita lud foeda contagio ita vastauit, ut vix nunc8 cladis superessent. Ciura enim plurimi in sylvas ac latebras vitandae pestilentiae caussa demigrarent, in laxium quoddam serpentum & scorpionum genus, visu tetrum , & multitudine infinitum, adeo tuguria eorum in sestabat, ut maluerint in oppidum pestifera lue madens regredi & mori, quam soris tantum horrorem atque discrimen tolerare. Iam vero posterior missio Plociam fuit, quae ciuitas, ut est frea uentior & cultior, sic uberior fructu.
Instaurata est ibi disciplina coenobh virginum pridem lapsa.Viginti quattuor virgines Deo sacrq
727쪽
PRovINCIA POLONIA . Tyrtanto laudabilioris vitae desiderio incensae sunt, ut quicquid haberent te positum, ad pedes Superioris abiecerint, nouam quo sibi Antistitem creari petierint, quae Veterem disciplinam. excitaret. At - que ut similis fructus etiam in caetero S ex nostrorum praesentia redundaret, oratio quadragin ta horarum ab Episcopo in templo maximo est indicta, duabus postremis Paschae feriis, quae tanto hominum concursu est frequentata non e ciuitate solum , verisin ex circumiacentibus nobilium au.
Iis villisque ut similem se nunquam specta ite tota. Plocia lumina exult tione & animi grati significatione approbaret.
CVpellex templi aucta non mediocriter: ador Onatum eius accessere hominum beneficio flore ni soo. Sodales Parthenij hoc anno, praeter pran dium, quo centum circiter pauperes die caenae Domini exceperunt, singulis diebus Dominicis festisque per Quadragesimale ieiunium, perque
Aduentus sacri tempus no comi a certas in classes distributi obierunt, egenosque liberali elecmosyna aliquot vicibus recrearunt. nec deerat pia a - liqua ad patientiam cohortatio; qua ab ipso Soda litatis Moderatore animi eorundem reficiebantur. In peruigilio item Pentecostes omnes Sodales in clalles diuisi varia ciuitatis nos comia adierunt, eleemosyna liberali pauperes donarunt. Non defuit qui seminudum propria veste contexit,& hoc ex numero aliquot perfectionis viam ingreisi. Vnius singularis fuit vocatio. Nam clim ad Societatem animum adiecisset, fumque parenti aperuisset, & assensum impetrare non posset, hanc tandem ab irato extorsit vocetn: Me superstite vi-
728쪽
PROVINCI Λ POLONIAE. de ne quid eiusmodi in mediem inducas tuam: Evitiis demum sublato, fas tibi erit quod voles aggredi. Res mira. Vix biduum intercessit, cum pa-xens repente moritur , taliaque filius cogitata perficere toto pectore laborat. Ad Ecclesiae Catholicae gremium rediere nostrorum opera ad trecentos αquinquaginta. udam ex furtivo concubitu pariens, ciliri infantem de industria noctu oppressi Diat in lecto dormiens, indeque maximis conscientiae stimulis agitaretur , sensit sibi a quopiam iumanum porrigi cultrum stimulante videlicet daemone ad neceml iamque sicam in corpus saepius
adegerat, multisque se caesim vulneribus affecerat; cum Deo miserante, facti poenitens, ad salutare Confessionis sacramentum venit, indeque Sacrum cum fructu frequentare coepi t. Non defuerunt etiam, quae partim a meretricio sunt abductae, partim viris, a quibus implacabiliter dissidebant, sunt redditae, partim vero ab incestuosis & illegitimis
nuptiis sunt ruMocatae. Magna plane est de confessionis generalis necessitate 3c fructu existimatio. Nam passim frequentatur: vixque numerus eorum iniri potest , qui eius beneficio cum Deo ingratiam redierunt. In concordiam reducti multi
cum iis a quibus capitali odio dissidebant; non inter plebeios modo , sed etiam inter primarios viros. Inter duas inprimis familias longe nobilissi
mas facta pacificatio magni momenti. Conuene-Tut enim paratis utrinque ad arma animis magnis
pro se quisque affectarum catervis ascitis , reique ad maximam sanguinis effusione in spectare Fidebatur. Pr cipua quippe maioris Polo aiς nobilitas, aut isti, aut illi parti, qua amicitiae, qua necessitudinis iure studebat. itaque nostrorum opera tanto malo occursum, dc partes in gratia rediere. Qilodita gratum fuit utriusque partis hominibus, ut vel
729쪽
eo solo nomine plurimum se Societati debere pa-aam profiterentur. Quedam nobilis matroni, cum aliam aeque nobilem publice ad sacram Synaximaccedentem grauiter & acerbe voce etiam elata,
in templo multis audientibus , ipsoque sacerdote ad aram sacris operante, facti cuiusda coarguisset; eo tandem nostri sacerdotis oratione perducta est, ut perendie eodem in loco spectantibus omnibus veniam si ab illa matrona deprecata, indeque ad caelestem mensam confessione expiata accessit.Id in Missione foris accidit. Domi vero & in urbe inter duas praecipuas familias sibi sanguine iunctas,
quae toto biennio capitali odio ardebant, magnaque animorum exacerbatione, forensi iudicio decertabant; pax tandem inita est per nostros, cum antea suam interposuissent in hoc irrito conatu, auctoritatem & operam primarij viri etiam ex nobilitate. In quodam coenobio turbae erant graues Antistitem inter & coenobitas: ear sedatae sunt opera nostroruna; clim eo quidam profectus, orationem de instituti ratione habui stet accomodatam tempori & loco : qua audita rebelles ad saniorem mentem , & in gratiam cum Abbate rediere. Sed neque ille in postremis numerari debet cocionum fi uetus, quod in urbe periculum erat, adnitentibus ipsis etiam Catholicis, ne haeretici in Magistrarum ciuilem deligerentur: verum ne id fieret, valuit cccio natoris grauiter eos ab eo consilio pro concione deterrentis auctoritas. Quidam etiam vichobilis usurario implicitus co tractu, audita unius o nostris concione de eiusmodi contractus iniquitate, voto se obstrinxit , nunquam te quicquam foenoris loco a quoquam accepturum; quin etiam omnem foeneralitiam pecuniam ad proprios retu
lit dominos. Alij item plurimi ab huiusmodi illicito contractu deterriti, simulque iuducti, ut λα-
730쪽
nore comparatum ars omne redderent. iniri sumam apbtest duum millium & quingentorum flore-norum. De Missionibus quae identidem sub festa sollemni ora Paschatis & Natalis Domini, aliisque
subinde temporibus fiunt; illud non videtur ornittendum , quod in una, quae duarum circiterfuit hebdomadarum, exceptae sunt ab uno sacerdote confessiones'233. quarum pleraeque de tota vita erant. Ad haec duo nobiles viri, ut rusticam plebem sibi subditam ad Sacramenta confessionis& Eucharistiae excitarent, primi ipsi sua peccata coram sacerdote expiarunt, & sacram sumpserunt Synaxim, indeque ad subditos conuersi, hortati
sunt, ut ne cunctarentur id ipsum facere. Salutare domino ru exemplum & monita secuti, frequenter ad confessionem venerunt: quibus in multam noctem confitentibus aures dare oportuit , vix ut cibi sumendi tempus suppeteret. Ibidem ut more Societatis nostrae catechismus diebus festis a pueris uno praeeunte in templo cantaretur, effectum.
Et cuidam nobili, quo miniis suos ad haeretico tum scholas filios mitteret, persuasum. Domi quoque nostri; exercitiorum B. P. N. Ignatij spiritualium usus multis salutaris fuit , praesertim vero Religiosis,&sacris Ordinibus initiandis. Plane vix unquam locus ab eiusmodi hominibus vacabat. ita sunt de eorum fructu utilitateque persuas
CIcut auctum Collegium personarum & schola rum numero, ita & feruore ac religiosae vitae studio; accedente praesertim noua visi ratione ex Vrbe, qua nouam quandam faciem induit e videtur, innovato spiritu per exercitia spiritualia, quibus omnes vacabant, habitaque maiori notitia de