Corpus scriptorum historiae byzantinae Theophanes Continuatus, Ioannes Cameniata, Symeon Magister, Georgius Monachus

161쪽

ελοντα της τοιαυτης αιρέσεως τὸν ἐμον ανδρα et ἱν ριζαν ἐκ των γονεων ἐπὶ nu uoν ηυξησέ τε καὶ στερεωτέραν εἰργασατο ταῖς αυ- του εἰσηγήσεσί τε καὶ -κναις Παραινέσεσιν , εἰς χαλεπας αἰκίας καὶ βασανους ἐκτραπηναι τουτον ποιησας, ας ἐκεινος οσζμέραι κατα των αγιων ευρηκεν, ἀλειπτης τε καὶ διδασκαλος τῶν τοιου- sτων κακων ὁ ἄθλιος γεγονως. ' 'και τί γουν Ουτω, δεσποινα, φρονουσαν σε καὶ βουλευoliarii' τα καλλιστα το κωλυον εστίν D cinis ησαν καὶ εις εργον ταυτα αχθυναι καὶ την πάνδζιιον ταυτ ν/ κελευσαι εἰς πέρας ἐλθειν ἐορτην; '' ευθυς γουν μετακαλε-

κακως λέγοντα ' 3 κατα τὸν ἐν τφ πατριαρχελ Θετταλὸν

que, cum maritus exiguam quandam linius haeresis radicem a maioribus traxisset, eam longe auxit doctrinisquo suis ac crebris hortamentis robustiorem fecit, auctor nimirum illi effectus, ut ad verbera tormetitaquandiiceret animum, quorum quotidie adversus sanctos novus arti sex erat, taliumque ei malorum miser incensor ac doctor suit ' tum illi '' quid ero causae est, Augusta. Cum Sic sentias ac optime consulas, quidVo impedit, ne hoc opere impleas hancque communem totius plebis laetitiam festamque lucem peragi iubeas V statim ergo accersito bigiae Drungario erat hic Constantinus Thomae patricii postmodumque dromi logothetae pater patriarchae denuntiat pIures undique viros pietate spectabiles , monachos item convenientes supplicationem Augustis obtulisse, ut omni colendas veneratione imagines restitui iubeat. si igitur ita confitearis hisquo consentias, dei ecclesia vetus ornamentum recipiat; sin autem haesitas nec recte sentis, relicta sede ac urbe in suburbanum tuum tantisper recede, dum sancti patres una tecum conveniant. his enim in promptu est ut iudicio tecum contendant ac diseutent, maloque do imaginibus loquenti ac sentienti, quod sanioris mentis sit, suadeant. 33 erat Iannes in patriarchalium aedium triclinio, quod Thessalum vocant, in lectulo iacens, cum ad eum regia mandata perlata sunt; moxque auditis

162쪽

δε ξ τινα κίνδυνον Ουδαφιεύς. θρους ουν καὶ λευθές τις χει την ἐκκλησίαν, Ου ριχὶν δἐ αλλα καὶ τὰς βασιλικὰς ἀκοας. προφθάνουσα gυν δροτὶ γαριον, ως ἡ δέσποινα ἐκ κελευσεως τυνπατριαντὶν κατέσφαξε tu τυ ν γουν λεγομένων ἐραστὴς ἀκριβεὶς 10 ὁ πατρίκιος Βαρδας ἀποσταλεις αυτάς τε τὰς πληγὰς ἐκ προνοίας γενο/ιενας ηρέμα πι0ς κατεπωρασεν, καὶ τὸ δραμα τον ελεγχον

διεφUγεν, αυτῶν τῶν θεραποντων κατειποντων αυτου, και τὰ τῆς

20 παρὰ θεου δε καὶ τῆς βασιλίδος Θεοδωρας τὴν τῆς ἐκκλη- σίας κυβέρι ησίν τε καὶ π ηδαλιουχησιν ' μεθόδιος ουτος ἐν ο ιυγας καὶ τῆς ἐκκλησίας ἀξ/τοτος προ ιαχος.Rnimo perculsus unum lioc respondit, se de his probo deliberaturum; idque locutus mandatorum latorem dimisit. ac dicto citius arrepto in manus cultello seu lanceola ventriculi venas secat, ex quibus emitente Sanguinis copia exterrendum vulgus ac miseratione tangendim Aciebat, mortem vero aut periculum aliud nullum sibi creandum timebat. coiise- Stim ergo tumultuantium clamor ac vociferatio ecclesiam circumstrepere; quin et ipsas regias aures ante reditum ipsius drun*arii occupare, Patriarcham imperatrice auctoro interfectum esse. missus itaque Bardas patricius, qui rumores istos diligenter exquireret, vulnera do industria inflicta sensim deprehendit; nec fabula coargutionis lucem effugit, eum ipsi famuli delatores essent et incisoria venarum instrumenta seu sini-pella in medium prosorrent. exinde 'itur nulla cuiusquam miseratione, ut qui talis reus criminis suaeque ipsius animo insidiator deprehensus esset, expellitur, eiectusque miser ecclesia in suburbanum suum ita dictum Psichae ac si Micas dicas relegatur; inducitur vero is qui multis laboribus at tuo aerumnis integram ac illibatam virtutem conservaverni,nc cui ex diuturno, ut par est, carceris paedors atque laetore pili de- nuxerant, quanquam ei dei nutu ac Theodorae Augustae assensu ecclesiae gubernatio clavusque debebatur, magnus scilicet invictusque ecclesiae defensor Methodius.

163쪽

152 THEOPHANIS CONTINUAM LIB. IV.

ζοιιένης. η δέ ἐστιν ἡ εἰς τον ἐ/mν ανδρα τε καὶ βασιλεα περὶ

τουτων διαβαίνουσα συγγν ιη τε καὶ συγχωρησις καὶ ἀμα, στία Παρα θεου τῆς τοιαυτης δια/ιαρτιας ' ως ia fra τουτο γένηται,

νων προσκυνησιν καὶ ἀναρρησιν, αλλ' ondi τ=ην τῆς ἐκκλησίας 15αναλη φnu' 5 καὶ ἄμα τον λογον κατέπαυσεν. V ori μἐν Ουν δίκαια ' η υρθυδοβος ἐκκλησια καὶ ὁ ταυτνης ἐξάρχων Μεθόδιος εφασαν, δέσποινα, ἐξαιτῆ, Ουδ' ἐχομεν ἀπαναίνεσθαι δίκαιον γὰρ τοις ευεργέταις καὶ ανουσι τας προσηκουσας χάριτας ἀντεπιτίθεσθαι δαψιλῶς, ozαν ι ἐν τυραννὶς απηχὰρ, αλλ' εστι 20 γνωμη θεοφιλης. αλλ' ουπιυ θεου δίκυν ιέεις τον προς αλλι-

q. Sed et Theodorae animum considera, quomodo scilicet gonerosi Pectoris matrona, et quae vere marito adiutor exstiterit, non illi adversata sit, in unum congregatis quotquot usquam erant orthodoxis, facta- quo regio diplomate libera dicendi sentiendique licentia, sic eos allocuta sit. ''oia' inquit, 'dei hereditas ac patres mei. cum humanissime FR-Crarum venerabiliumque imaginum restitutionem vobis indiligeam atquct Praebeam, rogo ut mini, quae praesertim domina sim ac Augusta, iustam gratiam munusque reponatis, non id vile aut exiguum, ut nee muneris Rique gratiae nomen mereatur, ac tum vobis, qui daturi estis, tum mihi flagitanti haud satis congruum aut utile videatur, sed conveniens illud ne perenne, quodque deo acceptum merito existat ac habeatur, nem p ut viro meo ac imperatori eorum quae in causa imaginum deliquit indulgentia veniaque praestetur, tantumque scelus oblivione a deo deleatur. Ain autem minimo feceritis, neque me vestra sequentem decreta habebitis, neque venerabilium imaginum adorationem praeconiumque R me impetrabitis, nec vero ecclesiam recipietis.' 5) expleto mox sermone, Orthodoxa ecclesia, ac qui eius praeses erat Methodius, 'iusta inquiunt 'est, A sta, petitio tua; nequo nos possumus tro infitias. aequi enim ac iusti ratio postulat ut a quibus beneficia consocuti sumus, praesertim principibus, convenientes patias largiter rependamus, tum Praesertim, cum non tyrannica manus Imperat, sed mens pia est et religiosa. eum tamen qui in aliam vitam commigravit, a poeni, illi a deo

164쪽

μετάνοια τουτοις προσγῆν. τοις ηδη μετὰ πονηὶρων ἐλπίδ ναπάρασι καὶ προδηλον φερουσι τὴν κατάγνωσιν ora olat τε τας se ευθυνας διαλυειν τουτοις ηιιεῖς 6 καὶ η δεσποινα, ει ' αλη- θως εἰτε καὶ αλλως τω του ἀνδρὸς ἀναθερμανθεισα φίλτρον οπερ D10 εστι, καὶ ἡμεις συγκατατιθεριεθα , η μην Ἀνίηιοτως τὸν liρον ἐκεῖνον θίασον ἐβεβαιου ως μεγαλα τραγέ ad σης καὶ κατολοφυρομένης καὶ πάντα ἐκτραγ 0δουσης κατὰ τὸν τῆς ἐξοδου τουτου καιρόν , καὶ διαγραφ σης ως οια ἐπακολουθήσει τὶμ ιν ει ιισχν ιένοις ἐν τηλικαυτη πυλει περὶ τῆς τοιαυτης αἱρέσεως, σχων στέρησις, 15 ἀρων ἐπέκτασις, λαου ἐπανάστασις, εχέει τουτω μετάμελος τῆς αἱρέσεως. καὶ ταυτας αμα αἰτησάμενος τε καὶ κατα ασψιενος ζεουσηὶ ηνυχῆ, ἐ/ιου ἐν χερσὶ καθ ποβαλυνσης, τοῖς ἀπάγουσιν ἀγγέλοις το πνευ/ια παρεδωκεν. ταυτης ἐκεῖνοι ἀκηκοότες δη τῆς τυηνῆς, καὶ τὸν τρόπον τῆς Aυγουστης ευλαβηθέντες seti' γάρ, P εἰ PM καί τις, φιλοχριστος), καὶ ἄφια τ ην των αγίων εἰκονων ζητουντες τυιην, κοινῆ φη, P καὶ γνω/ιχὶ τῆς μἐν αμαρτίας ταυτηὶς, εἰ -- τως τουτ' ἐστιν, συγγνωμην εφασαν ευρήσειν παρὰ θεω, καὶ ἄμα3 αυτους constitutis, maiora nobis quam pro nostra facultate arrogantes, haudquaquam liberare possumus. licet quidem nobis inque eam rem claves caelorum concreditas a deo accepimus omnibus qui velint aperire, sed his duntaxat qui in hac vita adhuc disponuntur, priusquam in alteram Commigraverint. quin etiam quandoque his ipsis qui e vita emigraverint, cum levia sunt delicta, quibus nec desit paenitentia. his autem qui sponon bona vivis excesserint feruntque palam suu damnationis Sententiam, poenas diluere minime possumus.' 6) tum Augusta, sive id vero alve alioqui nimia in maritum succensa amoris vi quod plane ita est, nosque assentimur , iureiurando tamen sacro illi choro affirmabat, eum sub eius exitus horam ingentem luctum ederet, direlliae lamentaretur et deploraret, ac coram exponeret quanta eum suosque istiusmodi haeresis invidia in tanta civitate consecutura essent, nempe a precibus abdica tio, dirarum prolixa vis, populi desectio, subiisse illi rei paenitudinem, simulque imagines petiisse, ac ferventi animo, eadem ipsa Augusta in manus Pontilente, eXOsculatum esse, abducentibusque angelis spiritum tradidisse. nae illi voce audita, Augustaeque mores indolemque reVeriti, quippe eum femina omnium religiosissima Christique amans esset, ac cum alioqui sanctarum imaginum cultum instaurari exquirerent, communi sententia ac suffragio, dummodo se res Theophili ita haberent, eius veniam delicti se a deo exoraturos dixere, simulque rei scriptam

165쪽

154 THEOPII IS CONTINUATI LIB. IV.

cautionem Augustae tradidere. interea recepta ecclesia, sanctissimoque Methodio pontificali honore sublimato, sanctorum tolliniorum prima dominica, una eum Augusta, peractis in sacra sanctissimae dominae nostrae deique genitricis Blachornensi aede in dei laudibus et eanticis nocturnis vigiliis, mano solenni supplicatione ac pompa ad magnum dei Verbi templum Veniunt, riteque peracta re sacra suum rursus eccleSi Rornatum recipit. inquo eum modum proficiebat orthodoxa ecclesia, et ut verbis scripturae utar ΡεaIm. 102 53, renovabatur ut aquila, proscriptis toto terrarum orbe cunctis haereticis, eorumque antistite, Ioann' scilicet, cui a fidelibus ob suam impietatem Ialinis nomen inditum eAt. fuit vero illo non advena aut barbarus, sed indigena ipsaque ortus urbe regia. nam et ex Vite rubum enasci auditum est. at neque obscura satus prosapia, sed Valde nobili, stirpe scilicet quam Morochargamioru in

vocant.

7. Hic ergo, ut eius res scripto consignemus, monasterii sanctorum martyrem Sergii et Bacchi, quod ad Hormisdao aedes situm est, olim Praepositus ac palatino adscriptus cIero, Michaeli Balbo imperatori carissimus fuit, sive eo solum nomine, quod haeresis illi socius erat, sive

quod excellentis eruditionis sibi nomen qua ierat illaque eius suma per-

166쪽

DE mcIMELE THEOPHILI F. 155

19 κεχιουσαι. Pcrebuerat. utut sit, illi carissimus suit, ac Theophili praeceptor eonstituitur. Theophilus vero suscepto imperio primum eum syncelli dignitate ornat; tum deinde patriarcham Cpolitanum praeficit, cum is illi

divinatione ex pelvi vates ac praestigiis quaedam auguratus esset. suit autem divinatio eiusmodi. gens quaiam infidelis saevaque tribus duetoribus Romanae dicionis terras Ioeaque incursabat, exque ea praedasngebat; quae res, ut par est, Theophili animum omniumque subditorum maestos anxiosque habebat. Iannes dimissa illa animi aemtudine optime de rebus sperare ac gaudere iubet, si modo illius consiliis parer in animum induxerint. consilium tale erat. inter aereas statuas in circi Euripo erectas statua quaedam triceps exstare serebatur. haec ille capita sua quadam devotione et consecratione in gentis illius duces refert. tres ergo ingentis molis labricari malleos iubet, totidemque robustissimis viris tradi. quadam vero . noctis hora viros illos ad eam statuam propo se stantes malleosque ad ictum sublimes tenentes, cum ipse mandaverit, summa vi capita ferire praecipit, unoque velut ictu ac conatu ea exscindere. recreatus Verbis Theophilus, simulque stupore assectus,

rem exsequi iubeti veniunt itaque intempeata iam nocte viri quidam

167쪽

156 THEOPHANIS CONTINUATI LIB. IV.

νου ἐν τῆ ιιονῆ του ἁγιου Φωκα προσῆν, οἰκοδομας μεγιστας ἐχον καὶ πολυτελεις στοάς τε καὶ βαλανεῖον καὶ προς τουτοις δεξαι ενάς. 20 ἐκεισε δὴ ὁ πατριάρχης συχνας ποιεῖν καταγωγὰς λεγεταί τι υπο-

δἐ της ανοιγο1ιένης θωρας κατὰ τὸ πρόχειρον πυλίδα εἶναί τινα

malleos serentost Ioannes vero latet habitu soso occultabat, ne cognosceretur. tum ille magico carmine recitato, eaque fortitudine quae in ducibus erat in statuam translata, seu potius, quae in statua ex Superioribus daemonum invocationibus haerebat, deiecta destructaque, viros omni conatu statuae capita serire imperati horum bini validissimis ictibus duo statuae capita decusserunt: tertius aliquanto remissius feriens nonnihil illo quidem deeressit, non tamen etiam totum a corpore caput abscidit. haud fere aliter cum gentis ducibus actum est. orta enim inter eos gravi concertatione, cum illa in bellum civito evasisset, ducum unus et altor sub tertio capitis abscissione cadunt, uno duntaxat superstite, sed non plene sano. sic gentis rebus in nihilum redactis, ad suas rursus sedes turpi fuga ac clade redit. ac quidem eiusmodi Iannis praestigiae. 83 huic porro praestigiatori frater carnalis erat, Arsuberus nomine, patricii honorem a Theophilo consecutus. huic suburbanum ad Euxini sinistram enavigati partem, ad sancti Phocae monasterium, aedificiis maximis ac splendidis, porticibus, balneis ac praetorea cisternu instructum fuit. illic crebro solitum diversari patriarcham subterraneum

quoddam domicilium, Trophoniano haud absimile, construxi e ferunt.

168쪽

διαφεροντα ' καὶ ἐκ βάθρων η του ἁγίου μεγαλομάρτυρος ἀνι--

In eius postico in promptu sores erant, multis inde gradibus intromittentes eos qui intus penetrare vellent. haec itaque illius nefanda officina. illic modo ad cubiculi thalamique delicias cum saerae virgines tum aliae insigni forma mulieres condebantur, quibuscum meretricio ritu foedaretur; modo iecinorviat inspectiones exque pelvi divinationes ac praestigias aliae mortuorumque evocationes, his illi sociabiis ac adiutoribus, exercebant '. hincque adeo non raro non solum Theophilo sed et aliis eius dem sententiae atque haeresis hominibus vera quaedam daemonum ope Praedicebat. hoc enimvero impurum eius domicilium, aliquando tandem a fratre Basilio tum accubitori venditum, in sacrum transiit monasterium. neque id modo, sed et quae ad illum attinebant reliquar sanctique magni martyris Ρhocae a fundamentis erectum monasterium est. 9. Ceterum illo eiusque omnis sodalitas, uti dictum est, in eum modum cessare iussi ac depositi, haud sibi quiete transigendam vitam putaverunt, Verum adhuc quidpiam advorsus sacras imagines moliti sunt. sacerdotio iraque motus, cum in monasterio quodam exsul versaretur pictaque imago quaedam in tecto velut intentis in eum oculis esse videretur, non ferens illo imaginis sic de alto quasi intuentis aspectum, Per unum e famulis tolli eam iubet atque eius oculos effodi, unum hoc addens, non posse se eius effigiem tormamque intueri. audivit haec Au-

169쪽

158 THEOPHANIS CONTINUATI LIB. IV.

αυτ υ τῆς 'ησὶ ψας ἐρῶν, μυῖμον, τινα καὶ ἐπειρωντο τω ἐναγίοις Μεθοδι o προσάπτειν, καὶ ιιῶμον εἰς γυναικὸς φθορὰν Παιδα κεκτημένης μονογενῆ Mητροφάνης ουτος ην, ὁ μετ' ου sπολυ τῆς Σφιυργης καθηγησά/ιενος , καὶ χρυσίων ικανῶν

γ' σύριενοι καὶ α/ια καθυποπηιιενοι εἰ /ιονον τουτοις συμφήσειεν, πολλα κατελεγοντο πρὸς τνρον δέσποιναν καὶ τους ἐπιτροπευοντας του παιδὸς αυτῆς. γουν ευθέως καὶ κριτηριον φρικης γέ- ιον ἐκ πολιτικων ανδρων συγκροτουμενον καὶ ἐκκλησιαστικῶν. 10

τονς si, γαρ ἡ πρὸς το ξενον τῆς λοιδοριας κατηφιῶντας Οιον ἐνῆγεν αἰδως, τοῖς δ' ἡ του κροτειν καὰ χαίρειν υπ ἀκρασίας ηδονή.ῆγοντο γουν οι κατηγορουντες εἰς si ον, καὶ των λεγοιιένων ἡ α,- is θρωπος ἐλεγχος. ὁ δἐ αι α τῆ παραστάσει της γυναικός, ουδῖν

εἰς ἐπηκοον και γαρ αγρο αυτω γνώριριος ἐκ πολλου δι' ἀρετήν , καὶ oπως ὁ δεινα καὶ ὁ δεῖνα, περὶ του ταυτης ἀνδρὸς καὶ τῶν 99 προσηκόντεον αυτῆ' -τως τουτέο ἐπήνθει τὸ απλαστον. οἱ δἐ ms αλλον ἐκβοησαντες ἐγαυρίων υφ' ἡδονῆς, τὰ τῆς κατηγορίας ἐπαυζοντες καὶ σαφῆ τὸν ελεχχον δόντες λοιπόν. άς δ' ουτος μόλις τῆς κατηγορίας in σθετο, πυρωθείς, ως ἄν μ. 7 δι

gusta, ac qua Virum decebat castigatione, scuticae tanreisque subiecit. 1M at no sic quidem ut quietus ageret in animum inducebat; sanctumque Methodium structa in eum csuumnia circumvenire tentabant. haeo autem in eo erat, constuprasse scilicet mulierem unici filii matrem, id est, Metrophanis, eius videlicet qui haud multo post Smyrnensis episcopus fuit. hanc auri multa vi conducentes, aliaque polliciti, modo eorum fraudi acquiesceret, acriter apud Augustam eiusque filii procuratores accusant. mox itaque formidolosum tremendumque tribunal ponitur, exque utroque ordine, civili scilicet sacroque, indicium cogitur. nemo non piorum, nemo non impiorum aderat; monachi omnes, ac quisquis audiro poterat aut loqui, praesto erant. alios pro criminis novitate maestos pudor adduxerat, alios insultandi cupido, et ut petulantia oblectarentur. producuntur ergo accusatores in medium, et quaa reum erat peractura, mulier Coram sistitur. Methodius, simul atquo mulier adstitit, nihil quicquam veritus doque solita lubtrahens comitato et salutatione, cunctis audientibus ex ea percontari ''quonam to modo habes, domina '' dudum enim virtutis nomine illi nota erat. 'quonam modo hic atque ille ' domarito iis suo qui ullo eam modo contingebant. tantus in eo candor ac simplicitas efflorebati adversarii maiori clamore sublato, aucta inde accusatione superbe gaudio gestiebant, iamque aperto crimen se evicturos is Putabant. is porro, ubi tandem calumniam sensisset, Belo succensus, nis

170쪽

DE MICHAELE THEOPHILI F.

αυτου τα τῆς ἐκκλησίας κι δυνευοι καὶ του πραπου , αλλον s/ἐνεῖναι καιρον αἰδους αλλον δε υποστολῆς καὶ σε ινοτητος, μικρον

10 πρὸς τον ναὸν ἐκπετάσας ἐξελιπάρει τυροῖν τενὸς ἐπικουριας καὶ&ρωγῆς. καὶ τ υ κόπιυ τῆς μχῆς οφὸ πρὸς υπνον κλιθείς,

unoλέλυσαι δη τῆς των παθων ἐπικρατείας, Μεθυδιερο τουτοις 15 ἐκεινος τυν ιιακρυν ἐκεῖνον nέπεικε συλλογον, αἰσχυνης πλ/ήσας f

2 εἶναι J εἰδώς εἶναι Combes. 4 γυμνὸν Ρ

quid eius causa ecclesias res Christique honor labefactarentur, nemponon nesciens aliud pudoris aliud subiicendi ac gravitatis tempus esse, paululum so a throno subrigens sinumque ad se colligens verenda nuda ostendit miraculo arefacta, nec qualia virorum esse solent; simulque ut se res habuerit gestumque miraculum sit, referebat. cum nimirum pridem iam ad seniorem Romam venisset, adhucquo in ipso serverent ac mgerent carnis libidines, maiore quam pro affectus ipsa vi amore exarsisse. hinc itaque aucto periculo, ac cum vim tantam libidinis non posset superare , Petrum apostolorum principem expansis ad eius templum manibus exorasse ut ab eo opem aliquam impetraret. dumque tandem precandi labore sessus in somnum gego reclinasset, visum in somnis apostolum, qui eam innimendo partem libidinis sensum omnem exstingueret εsimulque dixisse, Methodi, liberatus es a libidinum tyrannide ac duravi.' nis ille fidem tanto illi conventui fecit, ac veritatis hostes pudoro Implevit. nolebat tamen magister Manuel his obiecta crimina dilui. quinimmo mulieri minitabatur, se illi vitam adempturum, nisi rei omnem veritatem doceret. illa porro totam statim fabulam eloquitur ac palam facit, tanto se redemptam esse, auri pondo accepisse, adhucquct in arcula, uti acceperat, signatum subque illorum si lio domi se habere. Confestim ergo cum misissent, mulieris illa indicatione inventum in area

라틴어 텍스트