장음표시 사용
21쪽
S M s D i T A T I Orare Circaea, quae se perfecis in e scire arbitrantur, ita ego ut fallar ouoties duo dc tria simul acido, Vel Numero quadrati late
ra, vel si quid aliud facilius fingi potest. At forte noluit Deus
ita me decipi dicitur enim summe bonus; sed si hoo Mus borrita ii repugnaret talem me creasse, ut semper fallar, ab eadem etiam videretur esse alienum permittere ut interdUm fallar ; quod ultimum tamen non potest dici. Essent vero fortasse nonnulli qui tam potentem aliquem Deum mallent Degare, qUam res alias omnes crederent esse incertas , sed HS non repUgnemus, totumque hoc de Deo de rius esse schitium , at seu fato, seu continuata rerum serie , seu quovis alio mocio me ad id,quod sur pervenisse supponant; quoniam falli & errare imperfectio
quaedam esse videtur , quo minUS potentem Originis mea: aUthorem assignabunt, eo probabilius erit me tam imperfeccum esse ut semper fallar: quibus sane argumentis non habeo quod respondeam, sed tandem cogor fateri nihil este ex iis quae olim vera putabam, de quo non liceat dubitare , idque non perin- considerantiam,vel levitatem, sed propter validas & meditatas rationeS, ideoque etiam ab iisdem , non minus quam ab aperte falsis accurate deinceps assensionem es e cohibendam, si quid certi velim invenire. Sed nondum susticit haec advertisse,curandum es h ut recorder, assidue essim re Currian L consuetae OpinioneS , OCCUpan Ue Credulitatem meam tanquam longo usu
miliaritatis Iure sibi devinctam , fere etiam me invito, nec unquam iis assentiri,& confidere desuescam, quamdiu tales esse suppo Iam, quales sunt reVera, Nempe aliquo quidem modo du--- Lbias, ut jamjam ostensum est, sed n hilominus valde probabiles.& quas multo magis rationi Consentaneum sit credere Quam negare Quapropter,ur Opinor, non male agam , si voluntate
plane in contrarium versa me ipsum fallam , illasque aliquam- . diu omnino falsas, imaginariasque est e fingam , donec tandem velut aequatis utrimque praejudiciorum ponderibus nulla amplius prava consuetudo judicium meum a recta rerum perceptione detorqueat. Etenim scio nihil inde pstriculi, vel erroris interim sequii tUrum , & me plus arquo disti istiatior indulgere non P I ei Q Uandoquidem nunc non rebus agendis, sed Cogno
22쪽
fontem veritatis, sed genium aliquem malignum eundemque
summe potentem, & callidum omnem suam Ind Woc cposuisse,ut me falleret: putabo coelum, aerem , terram, figuraS, sonOS, cunctaque externa nihil aliud ene quam te tiones somniorum,nuibus insidias credulitati meae tetenGI .ssiderabo meipsum tanquam manus non habentem, Non ocu 3 non carnem,non sanguinem, non aliquem senium, sed hae ime habere falso opinantem: manebo obstinate in hac meditatione defixus, atque ita siquidem non in potestate mea sit aliqua Ve-n coanoscere, at certe hoc quod in me estne Ianisalsent Ir, mihi quidquam iste deceptor, quantumVIS potens, quantumVIS callidus possit imponere, obfirmata mente caVebo. Oea laboriosum est hoc institutum, & desidia quaedam ad consuetudinem Uriae me reducit, nec aliter quam captivus,qui forte unagmaria ubertate fruebatur in somnis aeuum postea susipicari Incipit se dormire, tamet excitari,blandisque illusionibus lente connivet sic a ponte T labor in veteres opiniones,vereorque expergisci,ne placidae quieti laborios a vivilia succedens non in aliqua luce,sed inter IneXtrica biles jam motarum dissicultatum tenebras in posterum utaegenM Eoi TATIO II. De natura mentis humanae: uos ipsa it notior quam corpus.
IN tantas dubitationes hesterna meditatione conjectus sum
Ut nequeam amplius earum oblivisci , nec Videam tamen quratione solvendae sint, sed tanquam in profundum gurgitem ex improviso delapsus ita turbatus rum, ut nec possim in imo pedem figere, nec enatare ad summuna. Enitar tamen & tentabo ruis is eandem viam quam heri fueram ingressus, removendo sciliacet illud omne quod vel minimum dabitationis admittit, ninito secius quam si omnino falsium esse comperissem, pergamque porro donec aliquid certisvel si nihil aliud, saltem hoc ipsum, pro certo nihil esse certi cognoscam. Nihil nisi punctum petebat Archimedes , quod esset firmum & immobile, ut integram terram loco B dimo-
23쪽
M g DI TA TIO dimoveret; magna quoque speranda sunt, si vel minimum quid invenero quod certum sit & inconcussum. Suppono igi tur omnia quae video falsa esse credo nihil unquam extitisse eo rum quae mendax memoria reprauentat, nullos plane habeo sensius; corpus, figura, extensio, motus, locusque sunt Chime-rae; quid igitur erit verum fortassis hoc unum nihil esse certi.
Sed unde scio nihil esse diversum ab iis omnibus quae jam jam recensui, de quo ne minima quidem occassio sit dubitandi Nunquid est aliquis Deus, vel quocunque nomine illum vocem, qui mihi has ipsas cogitationes immittit8 quare vero hoc putem, CUm rorsan ipsemet illarum author esse possim 8 Nun quid ergo saltem ego aliquid sum e sed jam negavi me habere ullos sensus, & ullum corpus haereo tamen, nam quid inde esum ne ita corpori, sensibusque alligatus, ut sine illis esse non possim scd mihi persuasi, nihil plane esse in mundo, nullum
CCCturn, nullam tetram, nullas mentes, nulla Corpora, nonne igi-r Ur etiam me non esse imo certe ego eram si quid mihi persuasa: feci est deceptor nescio quis,summe potens, summe Callidus qui de industria me semper fallit; haud dubie igitur ego etiam sum, si me fallit, Ac fallat quantum potest, nunquam tamen estici et, ut nihil sim quamdiu me aliquid esse cogitabo, adeo ut Omnibus fatis superq: pensitatis deniq;, statuendum sit hoc pronuntiatum, ego sum, ego existo, quoties a me profertur, vel mente Concipitur, necessario esse verum. Nondum vero satis
intelligo , quisnam sim ego ille, qui jam necessario sum, dein Hepsq: cavendum est, ne forte quid aliud imprudenter assumam
in locum i ne sicque aberrem etiam in ea Cognitione, qIam omnium certissimam, evidentissmaamque esse contendo. O Varedam denuo meditabor quidnam me olim esse crediderim, priusquam in has cogitationes incidissem; ex quo deinde subducam quidquid allatis rationibus vel minimum potuit in nrmari; ut ita tandem p Ccise remaneat illud tantum quod certum
est&inconcussum. Q idnam igitur antehac me esse putaVi Phominem scilicet, sed quid est homo dicamne animal rationale enon quia postea quaerendum foret quidnam animal sit, requid rationale, atque ita ex una quaestione in plures difficilioreb
24쪽
n ue delaberer nec j am mihi tantum otii est,ut ipso Veia m int
manus brachia,totamq; hanc membrorum mactarim, qualis eti- am in cadavere cernitur, & quam corporiS Domine d OV -- - , Occurrebat praeterea me nutriri, incedere, & cogitare; q ' dena action I ad animam referebam: sed de corpore vero ne dubitabam quidem sed distinete me no bitrabar ejus naturam, quam si forte, qualem mcnte concipiet am, describere tentassem, sic explicuissem i per corpuS intelligo ui Omne,ouod aptum est figura aliqua terminari, loco tarcu micrmi, sinatium sic replere, ut ex eo aliud omne corpus excludat a P m, Visubauditu, gustu, Vel Odoratu percipi, nec non moveri pluri modis, non quidem a seipso, sed ab alio quopiam a quo, tali ganamq; habere Vim seipsum movendibilem sentiendhuel cogitanuiniallo pacto ad naturam corporis pertinere judicabam; quinimo
mirabar potius tales facultates in quibusdam corpori DUS reperiri. Quid autem nunc ubi suppono deceptorem aliquem potentissimum,n, si fas est dicere, malignum,data opera in omnlDUS quai tum Botuit, me delusisie,possumne assirmare me habere Vei mini natam et Uid ex iis omnibus, quae jam dixi ad natiaram corporis pertineret 8 attendo, cogito, revolvo, nihil occurrit, fatigor eacem NU-stra repetere. Quid vero ex iis quae animae tribUebam , NUrret vel incedere 'quandoquidem jam coi pus non habeo, haec qUOqt nihil fiunt nisi figmenta sentire nempe etiam hoc Non fit Line corpore, & permulta senti re visus fium in sbmniS, se QCinde animadverti me non sensissee cogitare h1c invenio,cogitati est,hae sola a me divelli nequit, ego sum,ego exii O,celetum est . QVancitu riatate me nempe quandiu cogito nam forte etiam fieri post et si celsarem ab omni cogitatione,ut illico totuS eue d sinerem : ninu nunc admitto nisi quod necessario sit verum : itam igitur praeciSeianium res cogitans, id est, mens,sive animUS,siVe intellecitus, fix cratio,voces mihi prius sienificationis ignotae: sum autem re S Vera,
25쪽
& vere existens, sed qualis res e diSi , cogitans. Quid praeterea
imaginabor: non sitim compages illa membrorum, quae corpus humanum appellatur: norrsum etiam tenuis aliquiS aeristis mem bris infusus,non ventus, non igniS, non Vapor, non halitus, non
quidquid mihi fingo , supposui enim ista nihil este, manet positio,
nihilominus tamen ego aliquid sum. FortassiS Vero contingit, ut
haec ipsa, quae suppono nihil esse, quia mihi fiunt ignota, tamen in
rei veritate non differant ab eo me quem novi 8 nescio, de hac re jam non disiputo ; de iis tantum,quae mihi nota sunt,judicium feriare possum : novi me existre, quaero quis sim ego ille quem novi: certissimum est hujus sic praecise sumpti notitiam non pendere ab iis quae existere nondum novi : non igitur ab iiS ullis, Quae imaginatione cffingo. Atque hoc verbum, e go, admonet me erroris mei: nam fingerem revera si quid me esse imaginarer, quia nihil aliud est imaginari quam rei corporeae figuram aeu imaginem contemplari ; jam autem certo scio me esse simulque fieri posse ut omnes istae imagines, & generaliter qUaecunque ad corpori S natu ram referuntur, nihil sint praeter insomnia , quibus animadversis, non minus ineptire videor dicendo, imaginabor, ut distinctius agnoscam quisnam sim, qnam si dicerem, jam qnidem sitim experrectus, video nonnihil veri, sed quia nondum video satis evidenter, data opera obdormiam ut hoc ipsum mihi somnia verius, evidentiusque repraesentent. Itaque cognosco nihil eorum quae posssum imaginationis ope comprehendere ad hanc quam de me habeo notitiam pertinere, mentemque ab illis diligentissime esse avocandam, ut suam ipsa naturam quam distincti inae percipiat
' sed quid igitur sum res cogitans ; quid est hoc nempe dubitans,
intelligens, assim anS, neganS, VolenS, nolens,imaginanS quoquet, & sentiens. Non pauca sane haec sunt, si cuncta ad me pertineant,
sed quidni pertinerent nonne ego ipse sum qui jam dubito fere
de omnibus, qui nonnihil tamen intelligo, qui hoc unum verum esse affirmo, nego cetera, cupio plura nosse, nolo decipi, multa Vel invitUS imauinor. multa etiam tanqUam a sensibus venientia animadverto. Quid est horum,quamvis semper dormiantiquamvis etiam iS, qui me creavit,quantum in se est, me deludat, qUod
Non aeque verum sit ac me esse quid est quod a mea cogitatione
26쪽
quod ego sim qui dubitem, 'Ut Cyrum J Qen tuu cxplicetur:
nifestum est, ut nihil occurrat per quod e sed vero etiam ego idem sitim, quismaginor, i qui supposui, nulla prorsius res imagis-x' yrum 'si ' sueti . idem imaginandi revera existit,& cogitationis meT pax;qi et denique ego sium qui sentio, sive qui res corporeas ex
sensus animadverto. Videlicet jam lucem video,strepitum audio, calorem sentio; fili aliarc fiant dormio enim. At certe Videre videor redire, calescere, hoc falsum esse non potest, aprae qUod in me sentire appellatur. atque hoc prsecsSe sic sunI-ptum nihil aliud est quam cogitare. Ex quibus equidem aliqueto melius incipio nosse quisinam sim : sed adhuc tamen VIdetur , nec
stinctius avnosci quam istud nescio quid ines,qUOd flabim ginationem non venit: quanquam profecto sit mirum reS quaS animaC- verto esse dubias, ignotas, a me alienas, distinctius quam quod verum est, quod cognitum , quam denique me Iplum a me comprehendi : sed video quid sit, gaudet aberrare menS mea,nec dum se patitur intra veritatis limites cohiberi. Esto igitur , & ad msemel laxissimas habenas ei permittamus , ut illis paulo poli Opportune reductis facilius se regi patiatur. Consideremus reS illas
Quae vulgo putantur omnium distinctissime comprehendi corpora scilicet, quae tangimVS, quae videmus, non quidem corpora mcommuni; veneraleS enim istae perceptiones aliquanto magis corbsuta esse solent, sed unum in particulari , sumamus eXempla cata hanc ceram ; nuperrime eX favis fuit educta , nondum amni omnem saporem sui mellis nonnihil retinet odoris florum LX QUI bus collecta est; cjUS color, figura, magnitudo ,manifes a sunt: du Ara est, frisida est, facile tangitur, ac sii articulo ferias emittit so num omnia denique illi adfiunt, quae requiri videntur ut coopus aliquod possit quam distinctiissime cognosci. Sed ecce, dum loquor , igni admovetur, saporiS. reliqui e purgantur, Odor exspirat, color mutatur, figura tollitur, crescit magnitudo, fit liquida, fit
calida, vix tangi potest nec jam si pulses em ttet sonum: rema-D 3 netne
27쪽
Ig Algo ImATIO netne adhuc eadem cera remanere fatendum eth, nemo negat
nemo aliter putat. Quid erat igitur in ea quod tam distincte com prehendebatur 3certe nihil eorum quae sensibus attingebam, nam quaecunque sub situm,vel Odaratum, vcl visum, vel auditum veniebant, mutata jam sunt, remanet cera. Fortassis illud erat quod nunc cogito, nempe ceram ipsam non quidem fuisse istam dulcedinem mellis,nec florum fragrantiam, nec istam albedinem, nec
si ram, nec sonum , sed corpus quod mihi apparebat paulo antem Odis istis conspicuum, nunc diversis: quid est autem hoc praecia se puod sic imaginor 8 attendamus, & remotis iis, quae ad ceram non pertinent,videamuS qnid stupersit nempe nihil aliud quam externum quid, flexibile: Quid vero est hoc flexibile, mutabile
an quod imaginor hanc ceram ex figura rotunda in quadratam, vel ex hac in triangularem verti posse et nullo modo,nam innumerabilium ejusmodi mutationum capacem eam esse comprehendo , nec possum tamen innumerabiles imaginando percurrere,
nec igitur comprehensio haec ab imaginandi facultate perficitur. Quid extensum 'nunqnidetiam ipsa ejus extensio est ignotae nam
in cera liquescente fit major, maior in ferventi,majorque rursus si Calor augeatur; nec recte judicarem qii id sit cera, nisi putarem nanc etiam plures secundiun extensio Zm varietates admittere,
quam fuerim unquam imaginando complexus : superest igitur Ut concedam, me ne quidem imaginari quid sir haec cera, sed sola mente percipere: dico hanc in particulari, de cetra enim in communi clarius est. Quaenam Vero est haec cera quae non nisi mente percipitur; nempe eadem qUam Videc quam imaginor, eademu lenique quam ab initio esse arbitrabar: atqui, quod notandUm est, ejus perceptio, non visio, non tactio, non imaginatio est, necta nquam fuit, quamvis prius ita Videretur, sed solius mentis impe Petio quae vel imperfecta esse potest&confusa , Ut prius erat, Vel clara & distincta , ut nunc est, prout minus vel magis ad illa CX UibUS constat, attendo. Miror vero interim quam prona sit mea mens in errores , nam quamvis haec apud me tacitus , & sine voce considerem, haereo tamen in verbis ipsis,& fere decipior ab ipso usu loquendi et dicimus enim nos videre ceram ipsum mel si adsit, non ex colore, vel figura eam adesse judirare, unde conciu-derem
28쪽
derem Mim, ceram go visione ocul mei Mone cognosci, nasi Jam mxxcxQ pq3'rum usitate quam ce-
platea transeuntes, quos etiam ipsos non mi di ram dico me videre: quid autem Video praei r pi 'sub quibus latere possent automata, sed jud CP s .
T id quod putabam me indere o iis, spumetiri m
rct Oiam in mente mea est , comprehendo. Sed pudeat lup a
Cum e cupientem ex formis loquendi quaS VulguS m emt d
Cm --i per musque deinceps endero utrum
ergo perfectius, evidentius que percipiebam quid esset cera suPrimum aspexi, credidique me illam ipso sensu externo , vellaitem sensita communi, ut vocant, id est potentia imaginatrice co--noscere: an Vero potiUS nunc, postquam diligentIUS mVestasia, tum quid ea sit, tum quomodo cognoscatur: certe hac de re duoItare esset ineptum , nam quid fuit in prima perceptione dimoum 8 ouid quod non a quovis animali haberi posse Vaderemr: vero cum ceram ab externis formis distinguo, & tanQuam velobus detractis nudam considero, sic illam revera, quam IS acri error in judicio meo esse possit, non possum tamen sine 12umana mente percipere. Quid autem dicam de hac ipsa mente,nVe de meipso, nihildum enim aliud admitto in me esse praeter montem, Ouid, inquam, ego qui hanc ceram videor tam distincte pracipere, nunquid me ipsium non tantum multo certius,sed etiam multo cu- stinctius, evidentiusque cognosco e nam si judico ceram existere egeo quod hanc videam, certe multo evidentius essicitur me ip umetiam existere ex eo ipso quod hanc videam sieli enim po Leit hoc quod video non vere sit cera, fieri potest Ut nequiciem oculos habeam, quibus quidquam videatur , sed fieri plane non potest cum videam, sive quod jam non adtingUO cUm Cogitem me viridere,ut ello irile cogitatis non aliquia sim i simili ratione si jucii oceram esse ex eo quod hanc tangam, idem Narsus ossicietur videli cet me esse: si ex eo quod imaginer, vel quavis alia eg causa, idem
plane. Sed & hoc ipsum quod de cera animadverto, ad reliqua omnia,quq sunt extra me posita licet applicare Porro autem si magis distineta visa sit certe percrptio,postquam mihi non ex solo visita, et tactu,sed pluribus ex causis innotuit,quanto distinctius me ipsium a
29쪽
16 MEDITATIO nunc cognosci fatendum est, quandoquidem nullae rationes vel ad cerae, vel ad cujuspiam alterius corporis perceprionem
possunt juvare , quin eaedem Omnis menti S mea na Luram me
lius probent. Sed & alia insuper tam multa sunt in ipsa mente ex quibus ejus notitia distinctior reddi potesti ut ea quq ex cor
pore ad illam emanant, vix numeranda Videantur, Atque ecace tandem sponte sum reversus eo quo volebam, Nam Cum mihi nunc notum sit ipsam et corpora non proprie a sensibus, vel ab imaginandi facultate, sed a solo intellectu percipi , nec ex eo quod intelligantur, aperte cognosco nihil facilius, aut evidentius mea mente posse a me percipi. Sed quia tam cito deponi veteris opinionis consuetudo non potest, placet hic consistere, ut altius haec nova cognitio memoriae meae diuturnitate meditationis infigatur. MEDITATIO III.
De Deo, quod existat. Laudam nunc oculos, aures obturabo, avocabo omnes
sensus, imagineS etiam rerum Corporalium omnes vel excogitatione mea delebo, vel certo, quia hoc fieri vix potest , illas ut inanes ta falsas nihili pendam, meque solum alloquendo , & penitius inspiciendo , meipsum paulatim niihi
magis notura & familiarem reddere conabor. Ego sum res co- 'itans, id est dubitans, affirmans, negans, pauca intelligens, inulta ignorans, volen S, nolen S, imaginans etiam SI sentiens :ut enim ante animad Verri, quamvis illa quae sentio vel imagi nor extra me fortasse nihil sint, illos tamen cogitandi modos, quos sensus ae imaginationes appello, quatenus cogitandi quidam modi tantum sunt, in me esse sum certus. Atque his paucis omnia recensui quae vere scio, vel saltem quae me scire hactenus animadverti. Nunc circumspiciam diligentius an forte adhuc apud me alia sint ad quae nondum respexi: sum certus me esse rem cogitantem, nunquid ergo etiam scio quid requiratur ut de aliqua re sim cortus t nempe in hac prima cognitione
30쪽
IT ne nihil aliud est, quam clara quTdam eius Quod assirmo ; quae sane non sussiceret adm-c .
m reddendum , si possiet unquam contmgere ut Ai md quod itae clare redistincte perciperem falsium et C P
iam videor pro regata genetrali posse istatuere, illud omnia est
erum quos valdi clare dc d incte percipm. Verum amen
multa prius ut omnino certa re manifesta admisi, quae tante postea dubia esse deprehendi: qualia ergo ista fuere. nem p tera, Coelum,fudera re cgeera omnia quq sensibus usurpabat qa autem de illis clare percipiebam e nempe latrum rerum ineaS,-ve cogitationes menti meae obversari; sed ne nunc quietem masideas in me esse inficior. Aliud autem quiddam erat quod amrmabam, Quodque etiam ob consuetudinem credendi clare me percipere arbitrabar , quod tamen revera non Percipiebam, Nempe res Quasdam e tra me esse a quibus ideae istae procedebant, G2 quibus omnino similes erant: atque hoc Crat in QUO VCifallebar, vel certe sit verum judicabam, id non ex Vi meae perceptionis contingebat. Quid vero cum circa res Arithm Cti CaS, vel Geometricas aliquid valde simplex & facile confiserabam, urquod duo & tria simul uncta sint quinque, vel umilla, Dunquia saltem illa satis perspicue intuebar ut vera esse assirmarem. EqUI-dem non aliam ob causam de iis dubitandum este sollea suo i-Cav quam quia venibat in mentem forte aliquem Deum talem mihi naturam indere potuisse, ut etiam circa illa deciperer, quae manifestissima viderentur , sed quoties haec praeconcepta de summa Dei potentia opinio mihi occurrit, non poli Um DOD Iateri, siquidem velit; facile illi esse eicere ut errem, etiam in i Quae me pUto mentis oculis quam evidentissime intueri: quoti es vero ad ipsas res quaS valde clare percipere arbitror me Converto, tam plane ab illis persuadeor ut sponte erumpam i has voces, fallat me quis clis potest, nunquam tamen efficiet ut nihil sim , quandiu me aliquid esse cogitat, o , vel ut aliquando verum si L me nunquam ruisse, cum Iam verum sic me en e; vel sorte etiam ut duo & tria simul juncta plura vel pauciora sint quam quinque, vel similsa, in quibus scilicet repugnantiam a-Vnosco manifestam. Et certe cum nullam occasionem habeamc existi-