장음표시 사용
411쪽
I 2Ac de Oni uc Tro NAS ET RESPONSION ha
quid verum aut veri mile esset cogitas e sed tantummodo qui si
pessi ad detrahendum de inimico , illumque apud eos qui ipsum his, nossent, nec de rei veritate curiosus tuquirere curarent, ut ploὲ iseritum Osultum describendum. Et quidem apposite Histortam G. mentarii, ad insanam eius invidiam exprimeradam refert sitam is chitectis ionem, ut apparatum magni um, extulisseram oeri fossione ista retectam, sacellumque isti verstrucram, ut rem Olbis
momenti contempsisse i nec minus tame ro amicitia, oestiti hi erga ipsum voluntate gratias egis, Sc. Itemque ira conclusone indu est ipsum egregia haec epiphonemata proserentem. Id porro si dicat quae & quanta supererunt e quae redundabunt8quanta battolo gia quae machinae aut ad pompam aut ad praestigias ' est. Ei pausipas. Hic vereris opinor arti illi tum quam amas, quam aui. plecteris. Ignosco Itemque Ne vereare amicus lam Oc Haec enim omnia Camentarii morbum ram graphice repraesentant, si nihil ad id aptius ab ullo poeta Agi potuisse videatur. mirinest Authorem nostrum eadem omnia tanto cum affectu imitari, at quid ipse agat non advertat, iisque cogitationis actu restem,quo vix hebat homines a brutis distingui. nora utam'Non enimprosecto Leeret uimium esse apparatum verborum im mei criptis, flem e. raret quanto majorem habeat, ad unicam dubitationem de qua egi non dico impugnandam, quia nussis rationibus impugnat de iceat uii verbo duri cui, quia nusium aliudaeque aptum adrei veritatem exprimendam occurrit,astatrandam, quam ego ad eandem pro ponendam. Nec etiam battologiae meminisset, siauerteret quam
prolixa, quam superflua, quam inani loquacitate usis sitis ratam Dissertatione, in cujus tamen se affirmat se brevittatistuduisse arula vero ibidem ait se mihi esse amicum, ut quam amici me cum ipso agam . quemadmodum Camentarius ab am cis suis ad Medicum kuctus fuit ita ego hunc nFrum Superiori suo commendabo A adum
412쪽
Praeposito provinciali per Franciam R E N A T v s DE s C A R T E s S. D. Um nuper R.P.Mercenno perliteras significassem me valde cupererat dissertatio,quam audiebam a R. P. in me scriptam esse,vel ab ipso R. P. in lucem ederetur,vel saltem ad me mitteretur , Ut eam cum reliquis objectionibus ab aliis ad me missis edi curarem, rogassemque ut
hoc,vel ab illo, vel certe, quia aequissimum esse judicabam a
Reverentia tua impetrare conaretur: Respondit se literas illas meas R. tuae legendas tradidisse; ipsasque non modo tibi fuisse gratas sed & multa singularis prudentiae,humanitatis, ac benevolentiae erga me tuae signa sibi a te esse demonstrata. Hocque etiam re sum expertus, quia statim postea ista dissertatio ad me fuit missa. Quae me non modo ad agendas tibi maximas gratias impellunt, sed etiam ad opinionem meam de illa dissertatione libere aperiendam, simulque ad consilium de studiorum meo rum instituto Petendum invitant. Equidem cum primum illam in manibus meis tenui, tanquam de mogno thesauro gaudebam: Nihil enim mihi optatius est quam,vel opinionum mea rum Certitudinem experiri, si forte a magnis viris examina, nulla in parte salta reperiantur vel saltem errorum admoneri,ut ipsos emendem. Et quemadmodum in corporibus bene constitutis tallis est partium omnium inter se communicatio dccon tensus, ut singulae non suis privatis viribus tantum utantur ; sed Praecipue etiam commune quoddam sit totius robur,quod ad u-Damquamque dum operatur accedit: ita cum scirem quam arcta
413쪽
unius R. P. dissertationem , sed totius Societatis aequum
accuratum de opinionibus meis judicium habere me arbitrioar. Vbi vero illam legi plane obstupui ,& longe aliud mihi d ipsia credendum esse cognovi Nam sane, si profecta esset ab
Authore, Qui eodem spiritu, quo tota vestra Societas,rCaeret u ,-masor , aue saltem non minor in ea benignitas, & mansuetudo modestria, quam in privatorum eadem de re scriptis, appare ret: At contra si cum aliorum in meas medieationes objectioiij bias conferatur, nemo non credet illas potius a Religiosis factas
nanc tutem tanta cum acerbitate scriptam esse, ut ne privatum
quidem . & nullis specialibus votis magiS quam reliquos homi nes ad virtutem impulsum decere possir. Appareret etiam amor Dei, e utque promovendae gloriae desiderium ardens: At contra principia ex quibus existentiam Dei & humanae animae a corpore dis incitionem deduxi, magno in ea studio, cossera rationem ac verstatem, falsa authoritate ac figmentis impugnantur. Appareret quoque doctrina,& ratio, & ingenium : At, nisi forsan latinae linguae notitiam , qualem olim plebecula Romae hanebat, pro doctrina numerendus,nullam plane in ea inveni: nullumque ratiocinium non illegitimum, aut falsum: nee etiam ullum acumen ingenii, quod non caementario dignius sit, quam patre Societatis. Omitto prudentiam , caeterasque Vlyria es, quae cum in societate vestra eximiae sint, nullae tamen in ista Disiertation e apparent, nec ullum vel minimum sui odorem in ipsam transfuderunt. Sed appareret saltem veritatiS reVerentia, Se probitas, & candor: At contra patet ex notis, quas ei
adjunxi, nullum convicium fingi posse ab omni veri specie Tagis remotum , quam id totum quod mihi in ipsa exprobratur.
Ac proinde ut magna uni US partis a communi totiuS corporis
lege dissensio indicat ipsam morbo aliquo sibi peculiari laborare sta omnino ex dissertatione R. P. 'manifestum est: ipsum casa nitare non frui, quae in reliquo vestro corpore existit. Nequ*Vero minoris secimus, vel caput, vel totum hominem, ob id quod forte pravi humores; contra ejus voluntatem, ac clxx/
cupam, in pedem, aut digitum influxerint; sed contra aestim
414쪽
S E p et I M aE. r T imu S constantiam , ac virtutem cum dolorem curationis ferre non recusat: Et nemo unquam contempsit C. Marium quod
varices in cruribus haberet: sed non minus saepe laudatur quod unam forti animo secari sit passus, quam opseptem sivos consulatus, re plurimas victorias ab hostibus reportatas. Eodemque modo , cum non ignorem quam pio & paterno astectu omnes tuos prosequaris, quo deterior dissertatio illa mihi videtur, eo pluris facio integritatem , ac prudentiam tuam, quod illam ad me mitti volueris, eoque magis totam Societatem suspicio, & colo. Sed quia ipsemet R. P suam Differtati
onem ad me mittendam dedit, ne temere videar id judicare si tum sponte non fecisse, quid me ad hoc credendum impellat,&simul omnia quae mihi hactenus cum ipso intercesserunt enarrabo. Scripsit jam ante anno 16 o. alios quosdam in me tractatus de Opticis , quos audio ipsum discipulis suis legisse, ac etiam exscribendos dedisse , non forte omnibus, id enim ignoro, sed saltem nonnullis (nempe, ut credibile est, maxime charis & fidelibus, cum enim ab uno , in cujus manibus visi
fuerant, exemplar peti curassem , non potuit impetrari Deinde theses de iis edidit, quas per triduum in collegio vestro Parisiensi, magno cum apparatu, re insolita celebrita te ventilavit:
Vbi quide de nonnullis etiam aliis rebus,sed praecipue de meis opinionibus disputavit, multasque de me ( nempe haud dissi ciles de absente) victorias reportavit. Quin & vidi velitationem,sive pratationem istarurn disputationum initio recitatam, di a R. P. elucubratam, in qua de nulla plane alia re quam de me impuvnando agebatur, & nullum tamen verbum Ut meum reprehendebatur, quod unquam scripserim aut cogitarim, quodque non sit tam aperte absudum, ut non magis, qUam ea quae in dissertatione mihi assingit ulli homini sano venire possit in mentem, ut notis in insam factis, & ad authorem quem nondum sciebam esse ex Societate, privatim missis, tunc eXplicui In thesibus autem non modo quasdam mea S Opiniones falsas
esse Hebat, quod sane cuilibet licet, praesertim si rationes habeat ad id probandum i sed etiam, ut candore solito Uteretur, verborum quorundam significationes mutabat ut exempli cau
415쪽
sa angulo , qui hactenus ab opticis Refractus fuit appellatu, bdabat nomen anguli Refractionis, pari acumine, quo in sua Dis sertatione per corpus dicit a se intelligi id quod cogitat, &petanimam id quod est extensum; Arque hujus artificii ope, non
nulla mea inventa, verbis, a meis valde diversis, eXpressa,tali
quam sua proferebat, meque,tanquam si de illis aliud quid pia ne ineptum sensissem, arguebat. Quorum ubi fui admonitus, dedi statim literas ad R. P. Rectorem Mus Collegii, Quibus ro.
gabam. ut quandoquidem opiniones mea digua visa uerant quae ibi publice refutarentar, me quoque non irad Uum iudicaret ad quem refutationes istas mitteret, quique inter ve ros discipulis censerip sem ; Aliaque multa addebam quibus omnino Imihi videbat id debere impetrare, ut inter caetera, quod Orage malim si te stri; quam ab ullis aliis doceri , quia vos ut Praeceptores adhuc meos, se totius meae primae aetatis institutores unicos, summopere colo es obuservo: uodque tam exprese in Dissertatione de Methedo pag. s.
rogarim omnes ut me errarum quos ira scriptis meis Invenirent aes . nere dignarentur, tamque paratum ad illos emendandos me es Oenderam . ut nonputaram quemquam fore, praesertim re ipsam vitam professum, qui me masset absentem apua auos erroris conde mnare , quam mihimet ipsi meos errorei ostendere, de mitis saltem charitate erga proximum non mihi liceret dubitare. Ad cuae, non
ipse R. P. Rector, sed R. P ' principio respondit se tractatus
suos, sive rationes quibus meas opiniones impugnabat, intra octiduum esse missurum a Ac paulo post alii quidam Patres Societatis idem intra sex menses ejus nomine promiserunt: forte quia cum tractatus istos non probarent sexpresse enim eorum quae ab illo in me suscepta fuerant conscios se non fuisse fatebantur id temporis ad illos emendandos requirebant; Ac denique R. P. literas ad me dedit, non solumisia manu scrip aS, sed etiam communi Societatis sigillo munitas, ut tunc tandem illum ex Superiorum voluntate scribere appareret et iisqu e significavit I .fiὴR. P. Rectore praeceptum esse, ut cum litem ere asileum mera e praeserti eclarent, ipse ad eo restonderctfμέ-que instituti rationem aperit s. a. Nastam a ses cipi , se susceptumpeculiarepraesium adversis me opiniones, s
416쪽
ITTaedisset petivam qua proposui Metho p. s. id uae tribue simi orantiae, quia Methodum non perlegerat. q. De Notis meis ira
suam prolusione se nihil addere, ab eo quod pridem significarat , issetquescripturus, nisi alitersuasissem amici, hoc est, nihil hmnino,quia nihil antea significarat, nisi tantum se rationes , quas contra me hab2bat,esse missurum, adeo ut tantum per haec verba declararet se nunquam eas esse missiurum, quia dissuaserant amici . Ex quibus omnibus etsi erat mamfestum
illum stimmo de me maledicendi studio flagrasse : idque privato consilio, & non consentientibus reliquis Patribus Societatis suscepisse, ac proinde alio quam vos spiritu agi: Pr dentesque nihil minus velle, quam ut ea videam , quae in me scri te Etsi etiam mihi valde indignum videretur hominem religio sum, cum quo nulla mihi unquam inimicitia, nec quidem no titia intercessierat, tam publice, tam aperte, tam insolenter deme maledixisse, nihilque aliud habere excusationis, quam quod dic et se Dilectationem meam de Methodo non legis se, quod quam verum esset clare patebat ex eo, quod Analysin
meam, tum in thesibus,tum in prolusione, aliquoties reprehendisset, amvis nullitii de ipsa egissem , nec quidem nomen Analyseos scripsissem , praeterquam in ea Distertatione de Methodo quam se non legisse fingebat. Verumtamen quia se in posterum quieturum esse promittebat, libenter praeterita ais simulabam. Et minime mirabar R. P. Rectorem nihil severius pro prima vice in illum decrevisse, quam ut ipsemet mihi facti sui rationem aperiret, atque ita non occulte fateretur , se nihil eorum, quae contra me in thesibus, disputatione, ac tractatibus suis magno cum fastu protulerat, coram me tueri posse, nihilque habere, quod ad Notas, quas in ejus Velitationem scripseram, responderet. At certe miror hunc R. P. tanto me lacessendi desiderio arsisse, ut quamvis ei prior illa velitatio tam parum Deliciter successisset; atque ex quo nullum se peculiare praelium in meas opiniones suscepturum esse promis rat, nihil mihi novi cum illo, vel alio ullo ex vestris intercessisset, Dissertationem tamen suam postea scripserit. Nisi enim in ea peculiare proelium adversius meas opinioneS coralisseatur 1 Te-
417쪽
I 8 scio certe quidnam sit in opiniones alicujus praeliari: Nis sius an eo nomine se excuset, quod Don reVera meas opinione, e Ialias plane insanas mihi a se per calumniam assicias impubia Vel etiam quod non sperarit illam unquam ad manus meas erudPerventuram. Nam sene patet eX stylo non eo instituto ius constriptam,ut objectionibus in meas Meditationes facti, uti numeraretur: Patetque etiam ex aliis illis tractatibus quo, a me noluit videri, quid enim in iis priui quam in ipsa potuit esse 8 Patet denique ex mira ejus licentia opiniones a mei, quam maxime diversias mihi assingendi : neque enim tanta usus fuisset, si hoc sibi unquam a me publice eX probratum iri putasset. Ideoque quod ipsam acceperim non sane illi, sed
Societati, ac tibi, maximas gratias habeo,atque ago, Vellemque ut ea qualiscunque occasio, quae mihi nunc datur gratiam re ferendi , cum ejus in me injuriarum dissimulatione, potiusquam cum aliqua ultione, conjungi posset: ne id mea causas, Cere videar, quod revera non committerem, nisi etiis adlatadem Societatis, & tuam, veritatumque sciru perutilium pate factionem conducere Existimarem. Sed cum R. P. Mathe
fm doceat in vestro Collegio Parisiensi, quod stoechari potes Eut primarium totiuS Orbis terrarum. Mathesis autem sit iacui taS, oua ego praecipue uti dicor, ut nullus est in tota vestra So
cietate qui authoritate sua plus possit ad meas opiniones impugnandas, ita nullus etiam est cujus errores ea in re admissi secilius vobis omnibus ilibuerentur, si de ipsis tacerem. Multi enim sibi persuaderent illum unum ex universo vestro corpore fuisse delectum, ad judicium de meis ferendum, ideoque non minus ei soli, quam vobis omnibus simul sumptis, hac de re credi oportere: nec etiam aliter de vobis, quam de ipso esse judicandum. Ac praeterea consilium sequutus est ut ad cogniti Cne veritatis aliquandiu impediendam & retardandam vald c emcax, sic ad ipsam plane supprimendam non suffciens, quod que cum tandem detegeretur nullo vobis honori esset. Quipp*non conatus est meas opiniones rationibus refutare, sed alia plane ineptas de absuruas, verbis fere meis expressas, pro mei' proposuit, ac tanquam refutatione indignas derisit. Quo artis
418쪽
cio facile omnes eos, qui me non norunt, nec scripta mea videmetunt,ab iis legendis avertisset s ac etiam eos, qui viderunt quid , sed nondum talis intelligunt, hoc est, fere omnes qui videriis sab i psis ulterius examinandis revo estiset: nunquam enim lulpicavli fuissent hominem religiosium, praesertim ex vestra Societate , adeo confidenter opiniones pro meis proponere, & irrideria, quae revera meae non essent. Atque ad hoc multum juvilici, Quod suam dissertationem non palam omnibus, sed privatim tantum amicis sitis lectitassiet: ita enim facile cavisset, ne ulli eam viderent, qui possent ejus figmenta dignoscere: ac cetereri majorem ei fidem ideo habuissent, quod putassent, eum nolle
ipsam in lucem edere ne famae mece noceret, ac mihi esse amicum. Nec interim fuisset periculum ne a non satis muItis
retur : Nam si tantum Sociis suis, in vestro Parisiensi Collegio,idouod sperabat persuasisset, huic facile ad omnes alios veri rae Societatis, toto orbe sparsos,eadem opinio transiisset; atque a his etiam ad alios homines fere omnes qui Societatis Vertra authoricati eredidissent. Nec sane mirarer si hoc contig siet: nam cum vestri sint semper sitis quisque studiis quammaxime occupati, fieri non potest, ut singuli examinent omnes no OS Iibros, qui quotidie magno numero prodeunt in lucem, se a crediderim expectari judicium ejus qui primus ex Societate quemque librum legendum suscipit, ac prout ille de eo sudicat, caeteros postea, Vel etiam legere, vel abstinere. Iamque mihi videor ejus rei fecisse Cuperimentum Circa tractatum quem edidi de Meteoris: cum enim partem Philosophiae contineat, quae nisi admodum fallor accuratius,& verius m ipso eXplicatur, quam in ullis scriptis aliorum, nullam puto esse causam cur Philosophi, qui Meteora singulis annis in unoquoqUO EX Uestris Collegiis docent, illum praetermittant, quam Quia forte, falsis de me R. P. F judiciis credentes, nunquam leger Unt, At quandiu tantum illa ex meis, quae ad Phusicam aut Mathesim pertinebant , impugnavit, parum curavi cum autem in sua Dissert tione principia illa Metaphysica, quorum ope Dei eXistentiam, realemque humanae animae a corpore distinctionem demonstravi, non rationibus, sed maledictis eVertendas alce perit,
419쪽
a Sofendam. Nec sane dissiculter id praestabo, cum enim mihi ciauud quam nimiam dubitationem objecerit, non opus sest a
ostendendum quam injuste ipsam mihi assingat, ut referami Nomnia mearum Meditationum, in quibus eam diligenteh
ni fallor, accuratius quam ullus alius cujus scripta habeamri.'refutavi & sitastilli: Sed satis est sit moneam ejus quod exotest scripsi initio meae responsionis ad tertias objectiones, Nempe nullas dubitandi rationes se isse a me propositas, eo fine ut
ipsas persuaderem,sed contra ut refutarem: eodem plane modo quo Medicinae scriptores morbos describunt quorum curan dorum Methodum volunt docere. Quis tam audax, &tan impudens in calumniando unquam fuit, ur accusaret Hipdo cratem, aut Galenum, quod causas ex quibus morbi nasci solent CX Onant, atque inde concluderet , ipsos nihil aliud docet quam Methodum aegrotandi e Certe qui tantam in R. P. au daciana fuisse sciunt, non facile sibi persuaderent ipsum hac in re privato tantum consilio usum esse, nisi ego ipse testarer: notumque facerem quo pacto,& ea quae prius in me scripserat non probata sint a vestris , demitima ejus disserratio tuo jussu ad me
fuerit missa: Quod cum nulli bi commodius possim quam in hac epistola. non abs re esse puto eam simul cum notis meis in
Atque , ut ego etiam ex ipsa fructum percipiam dicam hic aliquid de Philosophia quam conscribo, &quam, nisi quid
obstiterit, post annum unum aut alterum in lucem edere decrevi. Cum anno I 6sq. nonnulla ejus specimina vulgarem nihil non facere conatuS sum ut praecaverem invidiam, Quam mihi, licet indigno, imminere advertebam; Haec causa fuit cur nomen meum istis speciminibus praefigi noluerim, non, ut quibusdam forte visum est, quod rationibus in iis contenti S non siderem,vel eorum me puderet ; Haecque etiam suit causa, cur
declararim expressis verbis in Dissertatione de Methodo pag. 66. mihi non in animo esse ut dum viverem Philosophia mea vulgaretur, Quo in instituto adhuc manerem, si ut sperabam adc
420쪽
as I ius ratio Postulabat, hoc me, saltem aliqua ex parte , invidia libe-
b e secus accidit Ea enim ei Hreuna sip tam trium
meorum,ut, quamUis Non a multIS intelligi potuerint, quia tamen a nonnullis, iisque maxime ingeniosis, de doctis, qui ea di nati sunt examinare curiosius, multa S veritates, nondum ante vulgatas, continere comperta sunt, haec fama tran sient ad multos, qui statim ideo sibi persuaserunt me aliquid in Philosophia certi, & nullis controversiis obnoxii posse explicare. Unde sequutum est ut maxima quidem pars , Nempe non tantum ii cui eutra scholas tibere philosophantur, sed pretiquectiam ex iis qui docent, preesertim Juniores, & quina gis ingenio, quam immerita doctrinae fama, nituntur, ac veIbo omnes qui amant veritatem , integram a me Fhilosophiam in lucem
edi optarint; Seu alia pars, ii scilicet qui docti videri malunt
quam essectamque aliquod nomen inter eruditos ex eo se habere putant, quod de scholae controversiis acriter disputare didicerint, timentes ne detecta veritate controversiae istae abrogentur, ac simul eorum doctrina omnis abeat in contemprum .inaeaeque Philoso olita editione veritatem detectum iri misti- mantes, non ausi quidem sunt aperte Ostendere se non cupere ut ederetur, sed lumma in me invidia exarserunt. Et quidem terfacile mihi tot hos ab aliis distinguere: qui enim Philoso- Phiam meam optarunt, optime recordati sunt, me de illa, dum viverem, non Vulganda C in Istiurndum psalle, ac nonnulli etiam sunt conque ii, quod eam mallem nepotibUs quam Coaet is mos concedere, quanquam omnes ingenui, caUsam cur id facerem advertentes, & mihi non deesse voluntatem publici S commodis serviendi , non ideo minus me amat in t Qui autem ip am timuerunt, nullo modo id recordati fiunt , aut saltem credere noluerunt, sed conita Supposuerunt, ejus me edritonem promisisse. Hinc vocabat apud illos celebris promi r Hinc comis parabar nonnullis, qui librorum, quos a se scribi simulabant, editionem per multos annos fructita minati sunt 3 Hmcq; etiam
R. P. ait hoc tandiu a me expectari ait deinceps sit desserandum et ridicule profecto, si putat aliquid ab homine nondum lene Potuisse diu expectari, quod ab aliis in multis seculis nondum