Hugonis Grotii Annales et historiae de rebus Belgicis

61쪽

4r HVGO NI S GROTII Nassavii ductum secuti in Frisiam irruunt. Hi ii

teremto Arembergio, quem prudentius cunctat rem militum ardor dc convicia in praelium impi Ierant, disjectisque ejus copiis, Victores, cilin d scituras civitates frustra exspectarent, dc jam desiciens stipendium disciplinam seruisset, Albani sit

perventu concisi, amisso etiam in priore pugna Adolpho Arausionensis ac Ludovici fratre, alterno hostium & suo sanguine bellum imbu runt. Hoc rerum cursu pertractus Amusionensis, ut justo imperio dc robore partes refoveret, juScausasque annorum libris evulgat, objecta sibi crimina, simulque judicem refutans, nec dissimi lato meliora se edoctum a Romana clesia transisse: stunere tamen anna communi pro salute, dc

depellendo Patriae servitio testabatur. id civis, id viri optimatis officium : de Philippo honorificE :cujus bonitatem ab Hispanorum consiliis obsideri, nec desiperandum, quin aliquando fidam gemtem juratasque leges respiceret: interim ejus e roribus,ex legeBrabantica,principatus obsequium non deberi. Postremum, quod ad jus cauta pli . Timum facere Videtur, ita se habet. Brabanti, ut pleraque,cautius taxteris libertati tuae prospexere,

Ita contra fraudem imperantium , qui obtentu publici boni conventiones non metuunt reseii

dem, illud quoque proprium pacisci solent, ut, principe leges violante, ipsi fidei & obsequii vi

culo liberentur, donec demantur injuriae. Idque majorum exemplis firmatur , qui olim impotentia , aut assentantium dolis abreptos principes, ac maxime Ioannein ejus nominis secundum lid meliora traxerant, vi aut sortibus decretis haud ante pace facta, quam iisdem staturos se principes spopondissent. Mausionensis, Quanquam in Gem . mania

62쪽

isD A N N A L I V M, L I R. II. 43 .mania natius , clarissimas per Brabantiam jurisdictiones haereditarias obtinebat, quarum dominis mos antiquus procerum dignitatem ascribit: eo tum ille iure, non usum modo legum, sed Jc ri telam ad se praecipuE, pertinere contendebat. Caeterum praetereundum non est,ab aliis quoque Beurarum natiunibus idem jus moribus usurpatum ,

Maximiliani insuper Austriaci Mariaeque Bia

pundicae placita praeferri, quae ipsis Brabantis in- dividuas cadem legum sanctione aequaverint. Illud constat,qui postea Carolo Imperatore princiape accesseruist populos, Frisios, Trajectinos, Ges-dros, multa pactos propria, illud commune, ne a Brabantia atque Hollandia divellerentur. His disteptationibus permotus Caesar Maximilianus , simulque Arausionensis casum miserens tantis ii

noribus tantisque divitiis subito exturbati, s nec enim illo ingenio mitius ullum regnis contigit)Caroluin fratrem in Hispaniam misit, qui suo dc

Principum Germanorum nomine nuntiaret, non

videri e bono publico in Belgas durius consuli. Sed male, dissimulata iracundia, Philippus reserri jussit: sua sibi curae; cui nota ut Clementiae, ita Severitatis tempora, in eos qui spreto Deo, mox& Principem spernere didicissit : ipsos facti

ros rectius tulitque, si rerum alienarum arbitrio abstinerent. Erant, qui dicterrent inferiora Ge maniae per vim dominantium corpori suo mulsa,

nunc bello redditum iri. Sed Caesar sponte pacis studiosus, mox dc nova assinitate Hispaniae illigatus , quievit. pauci Germanorum, pietatis respectu, aut regnorum invidia, dc Albani ni inium ibi noti odio, Arausionensein pecunia ac milite juvabant , sorte dc moti suspicionibus, quasi rarium nobiles ad Rhenum masiumque

urbes,

63쪽

urbes, ob religionem dc Belgarum effugia, regio imperio adjecturus, inde caeteris immineret. Stimul ad expeditionem ipsus Amusionensis fides re propinquorum pignoribus devincta; datum dc nonnihil a Belgis quibus peregre morantibus

necessitas redeundi, aut tacita domi vota liberi

tis : sed pleraque polliciti in eventum distulere. Coacta igitur ipso dictante sex equitum millia

peditum, quatuordecim e Germania,maximh ubi ingens hominum multitudo prcessenti aere inescara, futuri improvida, nullo partium studio, cuia vis conducenti facilis, pars dc e Bethica dc GaIliis. Has copias, cum improvisi, Mois primam praelii occasionein non rapuissent , exin facile Albanus debellavit , egregio usus victoriae Renere non pugnando, felix id sibi etiam in Italia quondam adversus Guisium expertus. Itaque haesit usque per totos tres dc viginti dies cautiiuntergis , tam provide positis proximd hostem c

stris, ut nunquam cum illius desperatione cere re cogeretur. Repertus tum color iniquitatis in perpetuum duraturae, ut bellum utrique pacatis dregionibus alerent, cum dato aut negato transitu

per Cliviam aut Loodium, pars semper altera rapinis, se aut etiam incendiis vindicaret. Sed

tanta moles exercitus nullis urbibus recepta, nubio adjuta commeatu, brevi diffrixit, fame r rumque omnium, stipendii maximE penuria: ci jus vix tenues reliquias Arausionensis in Gallicintrahens, eo spes suas transticlit: ibique immixtus

aliquamdiu bello alieno, dc stirili cauta nam dc

Albanus regi auxilia miseratin pace mox inita deceptus fuit, dc in deceptos pars insidiarum. D pulis exercitu , quo non dubie exhaustir vires Nassarianae erant, ut cautim Periculis, ita nimius successiu

64쪽

is o A N NA LIVM, LIB. II y successu Albanus in eos se populos victorum s xens, quos hostes nondum senserat, quaesiti armi imperii gloriam affectabat. Eoq; nomine,sacrato ense a Pontifice Romano donatus,super deditam scriptis rei famam,in arce quam perfectissimi ris Antorpiae imposuerat, coercendae plebi nulli praeter id ustii, quod situs ipse testatur ab amne aversus, statuam sibi ponit, multo verborum limnore , quod extincta seditione, rebellibus pulsis, justitia culta, provinciis pacem firmasset. Mutitaque eo tempore utilia non minus quam speci sa, de moneta ac mercatura, de criminum pers

Cutione, dc libris non temere in vulgus edendis constituit, solo auctoris odio peritura. Iam vero

in religiones inquisitio , acta Synodi Triden mnae, novi an istites, excusata hactenus aut repudiata, parato qui cogeret, velut sponte recipi bantur ; provectis eo usque odiis, ut a Protestat tibus Christiano ritu tincti, contra veterum in stituta, retingerentur. Nec minus perduellionis novum tribunal calebat super vetera crimina a Gestis, quos nuper Arausionensis prospera sperasse, aut indoluisse adversis, suspicio erat. Quae tamendum fiunt, elementiae quoque fama velut ii Iaestandae victoriae quaerebatur, proposito Regis edicto, priorum temeorum culpam fatentibus ignoscentis: sed excepti ad poenam sacrorum d ctores atque administri, quique eos hospitio ji

. Visent, re quorum scelere vlorata templorum religio , quique arina gesserant, aut honores, a in nobilium coitionem adsenserant; immensium renun agmen. Oppidorum quoque & Vnivem

sitatum jura,& quae privatis sinus debebat, gis

arbitrio servata. Cum jam non metus, non P dor retineret,. uluina Hispanorum commenta

paruere,

65쪽

M H V G O N I s G ROTII is irruere, quibus effecturos se jacta rant, ut Pr xincialium sutiatu imperii onera, &, si necesse s ret, bellum quoque administraretur. Iubet Albanus totius census in praesens centesimam pendi: quod ipsiuia grave, quia rite rogari selitum, ab

armato imperabatur, nec sacerdotes exceperat :deinde vicesimam soli, decimam caeterarum re- .rum venalium in singulas alienationes, Hispanis ita pendi asserens, quo magis aequum Belgas p xξω , damnatos legibus, subactos armis, nec alia ter veniae compotes. Facile intellectum hoc , eligati negotiationes, artesque conneXm muli

rum fuga jam labefactatas, perverti prima popi ii alimenta. Nam mercimonia, multis selita mi nisteriis distrahi, si tantum onus in pretii partem

accresteret, non erant inventura etaiptorem, cum

possent alibi vilius constare. Si quibus obloquendi audacia, statim immisso milite exquisitissimis ii juriis vexandi tradebantur. Quin & nationum .

re urbium quaedam contumaciores, raro more

majestatis interrogabantur, objectis suae contra edicta regia pepigerant, sierive permiserant. Et quanquain privatorum furores a causa comm ni, necessitatem a maleficio segregarent, lata lem entia , lcgibus omnique consilio publico exu bantur, regendae in posterum eo jure, quo Principi placuisset. Nec ad Regem provocasse qui busdam impunitum fuit: dc magistratuum preces mulcta coercitor, quam ipsi de suo dependerent. quibuS exemplis territi caeteri, certa pec niae summa infinituniamus redimere conabantur.

Nondum infensium Belgarum vitiis Deum tot mala satiabant: sed quasi jactandae terrae viris opiabusque florentissimar,hominum crudelitas & G ritia non sussi rem, Oceanus, quanta Vix umquam

66쪽

ANNALIUM, LIB. II. quam eluvie littora perrumpens, stragem praesen 'ton attulit, suturam indicavit. Hoc enim illud erat tempus, cujus exiguo sine ultima servitus &summa libertas dissereta, per utrumque nomen pares clades dc iniserias continuarunt. Iam ira oppressis annorum libidinem suggerens, doc mento erat nullam esse tam sirinam concordiam, uam quae privatae rei vinculo continetur. Gensia, quae cives flammari, occidi rectores, eripi leges, religionem, reinpublicam viderat pane immota, tum primum consensit priora ulcisci, imminentia arcere. Atque adeo Brumlla in v be , quamvis praesens Albanus δc ingenti praesidio minax decimam exigeret, ossicinas 3c tabe nas quisque suas clausere , Vel capitis periculo aspernati consessionem servitutis. Iam patibula jam carnifices parati erant in contumaces, cum nuntiati, quos mox narrabimus per Hollandiam motus, manum injeces e saevitiae. Crescens populorum indignatio animum Arausionensi restitu

rat, quanquam afflicta fide, ut iterum belli son nam experiretur , dum partem Philippi virum Turca in se trahit, & ipsa His pania a Maurorum motu vixdum satis quieverat; dansque arma deducem, viam dissidio aperiret. Misit igitur id neos ad Principes omnes, qui se religionis i

stauratores profitebantur, oratum societatem, aut

clandestina auxilia in causam communem. N garunt Danus & Sueo, metu adversus validi rem certandi; nec Angliae Regina ausa turbare vicinam magnitudinem, quanquam ipsi R manus Pontifex devotam praedar exposuerat, dc Albanus ob retentas in Anglia mercatorum G nuensium pecunias , in usum praesentem dc sub reddendi fide, exorto certamine dc ad pignor tiones

67쪽

riones usque provecto, pridem suspectus erat cai fani belli in divitem insulam quaerere ; ac nuper cum in ejus regni septentrionalibus turbaretur, miserat qui Portus explorarent, quique se duces, si res processisset, praeberent ; dc Scotorum Regianae conatus adversus Elisabetham haud dubie i verat,quibus ad tempus dissimulatis,eo usque Hibspano obtemperatum cst , ut Nassaviam omni effugio exuerentur, justi intra certiun diem Angliae sinibus excedere. At in Gallia qui ritus L

tinos aspernabantur, ut paci siderent in admissiones gratiamque Regis adaequari, quo prodessent Arausionensi eadem sentienti, Burgundicis odiis

recentia aggerebant, super motam tunc primum

in conventu Tridentino de loco inter reges principe controversiam, infamato Philippo veneni in uxorem Elisabetham: cui ultionem deberi, neque minus Gallis , quos in Florida Americae provincia Hispani obtruncaverant. Quae Rex Carolus pronis auribus accipiens, credi voluit credidisse. altera hac illecebra, super pactas N Varraeo seroris nuptias , suspectos sibi circula scriptionis. Egregia consilii species, Obviam eu dum potentia vicinis imminenti, dc Gallicis ii genus bello opus ut pacem servarent. Iactabatur Velut arcanum, eoque intentius, fracto dere, quod captivo Regi Caesar Carolus expreserat in Francici nominis dehonestamentum , restitui veterem Galliarum limitem, Rhenoque tenus imperium ferri: quae ultra sunt, dicto excepisse sibi Arausionensi praemium operae. Misae ad eum pecuniae, & perlata consilia Ludovico internuimrio, quem Caspar Coliniacus, dux novatae religionis praecipuus,ad Regis colloquium perdux rat. Oassis quoque regia oceano Aquitanico tim

68쪽

A N N A L I v Μ, Lis. Ir. '. structa, venditae palam in urbe Rupella praedae ex Hispanorum navibus, Legati Hispanici manes

querulae, fidem dolo auxerant. Interim Arausionensis tam validae si,cietatis fama fruens, per legatos aut litteras Belgarum exsulibus patriam,

domi oppressis libertatem promittit: & plurimis civitatum rectoribus persuadet discidium, Albani odio & se idine. Sic studiis populorum & a

nati fretus, vim maritimam adjunxerat. Nam audacissimus quisque Belgica extorres, & inops e ilium metuentes, in na S se conjecerant, alias que complures o im per Vim, nacti, audio ni mero , praedabundi Oceano & per oram maritumam vagabantur. In hanc multitudinem Arai

sionensis, quanquam jim re regimen aberant, . . speciem imperii retinebat, distributis per codia cillos potertatibus. Toti maritimo officio pra positus Wilhelmus Comes Mamulus, Lumeius cognomento: animi serox, idque illi unum pro

virtute erat. & comitum plerisque consilium , aut animus non nisi in. praedam. His tunc mini

stris,uti supremae providentiae visum, i fere. pl cuit Belgicis iii rebus ita humanam fiduciam &consilia illudere, ut nunquam simul essent spes magna, & bonus eventus. Viginti quatuor mo- dica navigia , initium belli in potentiam toto Orbe praecipuam, edicto ejecta Anglicanis partibus in Westfrisiam ferebantur, tentandae fori nae , sed, Vento adVersante, reriam nectaviarum penuria impulit in maximam insilesarum, Vome vocantur, quin Mota ostia continent, ubi oppidori Britam classiarii repentino terrore inter tr

pidantes, aut Volentes inVasere. neque tunc mal

suram sedem, sed ad paucos dies stationem decreverant. Emraverunt prudentiores re loci opo C tunitas,

69쪽

tunitas, ut victoriam retinerent : adeo cunctis praeter opinionem evenientibus, ut Maximiliano

Bossulo duce is tum Hollandiae praeerat) Hispanorum cohors ingressa insulam, velut subito e Vore lymphata Profugerit , nemine contra ire auso, tantum quia naves ipsorum oppidani incenderant. In reditu, Bossulus transitum Roterod ino postulavit. quod, experti praesidiorum mala, concesserunt, ea lege, ut exiguae manus, aliisque dimissis, aliae ingrederentur. Sed contra pacta confertim irrumpit miles: fit magna oppidan rum caedes. Ea perfidia commotos Holland rum animos ita impulit, ut sponte plerique, para aut plebis motu adacta, aut vicinorum armis, aut commercii denique necessitate, exsulibus admissis studium aperuent. Nam arces Albanus hic nullas struxerat, gentis simplicitate tutum se credens, quae plus caeteris quieverat hactenus,

tanto validius eruptura. Quin & Hispani pars anth abducti, ut Trajectum Batavorum milit ribus flagitiis Punirent, quod ea ciVitas, sacrorum fiducia, vectigalibus imperatis acrius restitisset: dc eos, qui R erodami consederant, Albanus ad

primos tumultus nuntios, Vanissimo meria, ne

Illic obsiderentur, exemerat. Secuti Hollandior oppidum Ristingant, quos surgentis arcis aspectus dc praesidium adventans commorerat; B ciem Allobroge, operum Albanicorum peritisiuino curatore, ad supplicium rapto, in causam d sceninint. Inde & alii Hispanos per Zelandiam exclusere , assiuentibus quotidie auxiliis e Galliae & Britanniae regnis , quibus ex rebus novis spes licentiae crat. Geldriam &Transisalana Wiu helinus Comes amnitate Amusionensi junctus,

magisque hoc nomine quam sua vi nixus,Disanae

70쪽

A NN A L I v M, L I B. I r. simile orinterus, & mox Scandelaburgus incussent; validis urbibus alnisii, optum civium v

Iuntate. Nuntiato hoc motu populorum, non inultum Amusionensis laetabatur, minore casu praeventum se querens, nec adultum satis cons ei

sum. Incondito adhuc corpori, primam reipublicae speciem indidere coeuntes Dordrechiuin Hollandi nobiles aliquot, & praecipuarum umbium legati. Miserat eo & Arausionensis, quem Hollandiae ordines, absentem quamvis , reet rein sibi, utpote accepta a Principe praefectura

nςς ullo linitimo judicio ablata, siunaeque con

tra Albani dominationem belli ducem profit tantur. Pugnae interea teria marique. pedestribus praeliis vincebat Hispanus rudes & incompo- , sim' , pelago inferior in hoc genitis. Egregia, hac in parte Zelandorum Victoriae, qui inopiam publicam navalibus Praedis selabantur. dc soribi Meditescanius jampridem dictiis Albano suest cessor, ut Paenitentiae exorabilior, capta classe, qua Hisipania advenerat, Vix ipsie clapsus, recuse

Vitiinperium, ne tanto rerum discrimine alieno se dedecori uninisteret. Nec Albanus tamen pe- - riculis mitigari, aut agnoscere hostes, & vim a morum: sied ubi qms nactus, ut in rebellta in

t jestatis judicia exercere. Vbi ultio, & apud a versis partes eadem in captivos seritas nullo dis - crimine, donec quae olim inimicas gentes, illosi quoque docuit mutua necessitas, parcere seniluini in immain belli nihil profuturo. ita terrestrium annorum inducta commercia: maris possessio-i nem Nasiaviani serviendo retinuere. Coales ei di sipatium Hollandis ac dilandis datum est,duin illis omissis, quin δc parte praesidioriun abducta, Montem Hamoriae urbem Albanus obsidio pre-