장음표시 사용
291쪽
Cap. s. de substantia , quas. 4. v AESTIO IIII
Lualisnam sit diuisis substantia in primam, o seran
π TT melius intelligatur quastio , notandum est,quatuor O V dis accipi posse tam diuisum quam membra huius diuitio nis.Primo sic accipiuntur ut diuisum sit reale, & membra sint le-cundae intentiones. Sed tunc diuisum secundum esse reale duobus modis accipi potest: Aut pro substantia reali secundum eliciunt , aut secundum proprietatem substandi: & li primo modo accipiatur,sensus diuisionis erit: Substantia realis , una est v naucrialis, alia particularis, aut una est subiectum , alia praedicatum. Et erit diuisio sub cti realis in diuersa accidentia rationis. Si vero secu-do modo, diuersus erit sensus,nempe; Substatia realis,ut substans, una est primum subicinum in propositione,alia secundum. Et erit diuisio quasi accidentis realis, in diuersa accidentia rationis. 6 Secundo modo potest acc pi,ex opposito, ta ut divisum sit ensrationis & membra realia, videlicet prima , & secunda substantia secundum esse reale: eritque sensus: Subiectum in propositione, unum est prima substantia realis, aliud secunda substantia realis. Et erit diuisio accidentis rationis, in diuersa subiecta realia. Tertio modo accipitur, ita ut tam diuisum quam membra sintentia rationis,& sensus sit: Subiectum propositionis aliud est primum,aliud secundum, vel aliud particulare , aliud commune, &c uiri haee diuersa subiecta, sint quasi species subiecti abstracti a communi,& particulari,erit diuitio sic sumpta generis in species. Vlt o accipi possunt,tam diuisum , quam membra pro substantia reali, secundum proprie tem realem substandi ,eritque sensus: Substantia realiter substan, accidentibus, Sc piaedicatis superiori in bus, una est prima,quae propria virtute subitat, alia secunda, quae substat virtute primae. Et erat diuisio analogi in analogata I quia secunda substantia non dicitur substare, nisi per attributionem ad primam,cum eius virtute substet. Ex his quatuor modis sum eiuli hanc diuisionem , secundus ex- eludi debet: quia nullus est, qui sic accipiat diuisionem ι & vere est praeter mentem Aristote l. atque impertinens ad pr6positum eius: quia cum diuisum ordinetur ad cognitionem membiorum,si pio
ente rationis accipiatur, non poterit deseruire ad ea cognoscenda. Hoc ergo modo pr*teraniso, secundum alios tres , sum quatuor opiniones dii eris . .
Prima asserit,esse diuisionem subiecti in accidetia; quia primo
modo eam considerat. Ita Can. in principio h us capitis. Probat a uincienti diuiliouo: quia haec diuitio noci est aequi uoci iub
292쪽
1 Cap. . de substantia , sua'. .
a qui uocata, cum aliquid praeter nomen diuida ur Nec est diuisio totius in partes,quia diuitiam piaedicatur de membris, imo unum membium de alio : nam vel ume', quod prima sub .antia: si substantia , & cum secunda lub antia sic uniuersalis, verum est etiam praeficat i de prima quae en sugularis; & tamen neque totum praedicatur de partibus. neque una pals de alia: ergo non di. Diditur per hanc diuisione in sub tantia , tanquam totum in suas partes. Nec eli diuisio generis in species; quia una species non
praedicatur de alia , secunda vero substantia praedicatur de prima. Et praeterea si diuisio esset generica, daretur genus superius generalissimo huius praedicamenti,quod eum sit secunda substantia, erit alterum membrum hulux diuisionis, & ideo inferius diuiso, tanquam species sub genere. Nee tandem est analoga ; primo quia si substantia realis in ratione substandi diuiditur, cum sub stare non sit essentia substantiae, sed proprietas eius, non diuide- retur substantia, sed quaedam propria passio eius. Deinde, diuitum non conueniret secundae substantiae : quia diuisum est substantia sub ratione substandi cum substare si subiectum; & secunda sub--- stantia cum non possit esse subiectum, sed praedicatum , non posse
Secunda opinio eodem modo accipit diuisum pro substantia 28 reali,& membra pro seeundis intentionibu S; non tamen pro substantia reali secundum essentiam , sed secundum proprietatem realem substandi. Et assirmat este diuisionem accidentis realis,in accidentia rationis; quia propria passio substandi, accidens reale est; membra vero, accidentia Utionis nempe substantia uniueis1-lis,& particularis. Pro hac sen etia r serutur Lovanienses,& To. sed nihil tale apud eos inuenire potui. Tertia opinio integram diuisione in sumens pro secundis iii - 'tentionibus, asserit ess- generis in species: quam jequuntur plures moderni. Et probant hae rarione: Diuisum , quod est subiectiam in communi, aequaliter participatur a pii ma & secunda substa tia,& ab una sine dependentia ab altera ; ergo est diuisio univoea,
atque generica . Piobatur antecedens : quia quando 3n propositione copula absoluitur a tempore, non pendet veritas eius a singularibus, ut in hac ,homo eu risibilis:ergo non substat homo,qui est secunda substantia, praedicato risibili, cum dependentia a prima substantia. Et in propositionibus cotingentibus singularibus, non depcndet veritas a secundis substantiis , sed solum a primis,
quybus conueniunt accidentia sine dependentia a secundis. Ultima sententia tener, Diuisione in esse analogi in analogata.Sed qui ea in sequuntur, non eodem modo eam accipiunt i sed
quidam diuisum pro reali substantia, & membra pro secundis intentionibus secuddum primu modum;& ita substantia realis diuidit
293쪽
Dy.1. de substantia, quast. 4.
ditur in diuersas secundas intentiones, Vniuersalem , Se Singu
reminui Subiecti,& Praedicari. Ita Sotus, quaeit. I.ad prinum , α calet.cap.etiam praesenti. Sed plures alij analogam estu amrmant, ram diuisum , quam membra accipientes realiter. Ita Albertus Magnus In praedicamentis tractar. a.de si .bitantia,c. 3. Iauellus I. Meta.q.7. Toletus: q. I.&expresso D.Tho. q. '. de.potentia, art.
I. ad 6. Et haee videtur mihi probabilior. 3o Sed duo sunt probanda, ut maior probabilitas eius fiat manifesta.I'rimum quod tam diuisum , quam membra sumantur rca liter,& non pro secundis intentionibus. Secundum , quod sic accepta sit diuisio analogi in analogata. Probatur primum ex Arist. qui non posuit hanc diuisionem expresse;sed eam posuisse intelligimus ex eo, quod utrumque membrum definiuit ι Ergo se sunt membra diuisionis, sicut definiuntur. Sed definiuntur secundum esse reale t ergo emciunt diuisionem realem. Probatur minor, quia prima sic definitur , Substantia, qua proprie, principaliteri ommime dicitur. 5 e. Sed excellentiae istae non conueniunt ei ratione secundae intentionis;sed propter naturam realem persecti sisimam; ergo reali eti&non per secundam intentionem definitur. Secundae etiam substantiae definiuntur , quod sint genera , & speetes,quibus insunt primae,id est, sub quibus ponuntur in praedicamento; ergo definiuntur, ut ponuntur in praedi eamento: sed non ponuntur in pratalicamento ut denonainantur a secundis intentio ianibus, sed ut sunt genera & species Metaphysicae, atque reales; ergo realiter definiuntur. 33 Praeterea, comparans Arist. virumque membrnm diuisionis, ait,Primam substantiam esse magis substantiam.quam secundam: quia propria virtute substat accidentibus: sed substare est actus realis, cum sit realiter sustentate accidentia : ergo comparantur secundum esse reale,& non intentionale : & ideo realem diuisonem essiciunt.
Probatur tandem: quia eandem substantiam diuidit Arist. in primam,& secudam uius proprietates postea enumerat: sed proprietates sunt reales, ut mana selium est: ergo substantia realiter diuiditur in primam,& seeundam. Probatur deinde ratione. Primo quia repugnant, diuisum , &membra, sumi pro secundis intentionibus, ut ponunt aliae sententiae: ergo omnes sunt falsae. Probatur antece)ens de diuiso: nam membra diuisionis sunt secundis intentiones subiecti, di praedicati, ut ex definitionibus utriusque colligitur, secundo intentionaliter intellectis: sed nulla datur secunda intentio communis subiecto , & praedicato , praeter rationem uniuersalem emis rationis: ergo haec erit diuisum, Et sensus diuisionis erit; Ens rationis aliud est subiectum , aliud praedicatum: quod patet elis
294쪽
1 6 Cv. s. desiubstantia, quast. .
absurdum ἔ'cum ens rationis in communi consideratum nihil denominet; & si denominaret, non magis substantiam , quam accidentia. Ex quo intelligitur, nec diuisum huius diuisionis polleesie subiectum in communi; quia non magis denominat substantiam,quam ac ei dens; siquidem utrumque potest indifferenter esse subiectuna propositionis. Probatur etiam de membris, quod nouaccipiantur pro secundis intentionibus: nam membra sunt subiectum, & praedicatum, ut asserit prima opinio: sed praedicatumeli nobilius subiecto, cum fit forma propositionis: ergo secunda substantia ut est membrum diuisioisis, erit nobilior prima, quod expresse est contra Arist. saepe docentem in textu, Primam substantiam esse nobiliorem secunda.
Hoc susiposito probandum est secundum , quod diuisio sit ana- 32.
Iogi in analagata; Sed ut probetur, notandum est, Substantiam tri. bus modis possρ considerari, secundum esse otiam: secundum vitimum actum substantialem eius,qui est subsistentia: vel secundum proprietatem sustentandi accidentia. Dilentia substantiae est,eile gradum quendam entitatis realis persectae; hoc est, independentis ab alio,& eui debetur subsistentia per se: & licet non possit esse in rerum natura, nisi actu existens; neque completa , nisi per subsilientiam: neutra tamen pertinet ad essentiam eius , sed extra illam est. Nee tamen sunt accidentia; sed actus quidam substantiales eius, ita ut per existentiam sit in rerum natura ; & per subsistentiam ultimo compleatur, & in persona, aut supposito constituatur. Proprietas vero subitandi, sequitur substantiam iam completam, aut iam subsistentem. Itaque haec tria ita se habent: ut esse entitatem perfectam, & ex se inaependentem , sit essentia subi: antiae; ex quo duo alia procedunt hoc ordine, vi subsistentia sit prius deinde vero illa med: ante, procedit sub: are: illa quidem tanquam modus substantialis a sub iare vero tanquam proprietas; Ied utrumque extra essent iam eiusdem naturae : quae quidem ponitur in pradicamento secundum essentiam. Sed quia haec non facile cognoscitur a nobis, voluit eam Arist. manifestare per intimam proprietatem, sultentandi accidentia; & ideo substantiam diuisit,secundum proprietatem substandi, ut definitio primae se nautiae euidenter ostendit: Vnde sensus diuisionis est;Sub 'antia, quae est ens completum atque perfectum , cui debetur subsistentia per se ratione cuius est quasi sustentativa aliorum, una eli prima, alia secunda; hoc est, primo, & per se habet esse in singulari,& quasi secvadario in uniue sali. Ex hac doctrina colligitur hoe arg. quo probatur Rivisionem 33
realiter sumptam esse an logi in analogata. Analogum est nomen , quad ita conuenit suis significatis, ut ni per se primo, atque simpliciter, aliis vero non nisi cum intrinseca dependentia,&attribu
295쪽
attribatione ag illud ; sicut ens conuenit subitantiae, & accidenti. Sed substantia sumpta realiter in ratione substandi ut probatum est sumi in hac diuisione conuenit primae substanti et primo,& per
se: secundae vero non nisi eum intria leta dependentia, & attributione ad illam;ergo habet se ut analogum respectu utriusque , dc ut tale diuiditur in ea tanquam in analogata. Probatur minor, ruta subitare,aut sui lentare,alia pIopria virtute,conuenit primae ubstantiae,& per participationem eius conuenit secundis 34 Ad arg. primae sententiae,quae contendebat probare,Diuisonem non esse analogam propter duo. Primum , quia diuisum est substantia in ratione substandi ; ergo non diuiditur substantia , sed quaedam propria passio eius. Et respondemus, concedendo,quod non diuidit ut substantia secundum essentiam; sed in quantum co- uenit illi propria passio subitandi,per quam mani sellatur eius e D sentia,sicut pollet diuidi animal, in quantum eth lensibile. Secundum erat, quod si lubstantia diuiditur in ratione substandi, non poterit conuenire secundae substantiae; quia substare est esse subiectum;& secunda substantia est praedicatum. Respondetur , se cundas substantias utramque rationem habere,subiecti & praedicati: & ad hanc diuisionem potius pertinent, tanquam subiecta, quae realiter substant accidentibus,quam ut pr dicata.Fuit autem conuenientius diuidere substantiam,per illam proprietatem realem subitandi,quam per secundas intentiones; ut ratio praedicamentalis eius manifesta fieret,& etiam constaret, quomodo potest esse fundamentum secundae intentionis.
Luiasit se male definitum d finitionis prima substantia. F DRima opinio est Soti,quam sequuntur plures moderni, Defi-I nitum formale huius definitionis , Esse secundam intentionem
prima substantia in comuni,quae abstrahitur a particularibus, secudis intentionibus,denominantibus Petrum,& Ioannem, caetera iaque secundas substantias, Materiale vero,Rationem primae subsantia realem n qua conueniunt omnes prima substantiai non ut realis est; sed ut denominatur a secunda intentione : & ex utraque fieri unuin definitum totale , atque completum. Sicut in definitione generis diximus,formale definitum, esse secundam intentionem
genetis; materiale vero naturam genericam in communi, ab eo denominatam.
Probatur ex definitione primae substantiae tradita ab Arist. quaesie habet: Prinis Dbstantia est,qua nec de Iubιecto abquo Hcitur. nec in subiecto aliquo est: continet negationem praedicatrinis: θ n rationem fundamenti. Nam ex eo non praedicatur de subiecto prima substantia, quia non est in subiecto 1, ergo defiuitum erit pruna
296쪽
r 8 cap. r.de subnantia, auast. s.
substantia realis pro fundamento,& quasi pro materiali;& secutrinda intentio, aut negatio eius, pro formali. Deinde probatur ratione; quia primae substantiae, ut Petrus, &Ioannes , duobus modis pollunt considerari: aut secundum este reale subitantiae singularis: vel ut denominantur a te cunda intemtione : & si primo modo considerentur, nihil reale commune, &vni vocum habere postum;ergo neque aliquid reale eis commulae potest elle definitum. Probatur antecedens: quia singularia, Ursingulatia, sunt primo diuersa, sicut sunt ultimodistincta; ergo
non pollunt habere uni vocam conuenientiam; nam si eam haberent, per alias disterentias estent ab ea separanda, & sic procederetur in infinitum .Ex quo sequitur; solum polle definiri primam substantiam,vi denominatam a secunda intentione. Tertio,si aliquiereale commune essiri definitum, duo absurda 36 sequerentur: primum, quod Definitio non conueniret definito.
Quod sic probo: Definitum est aliquid reale,commune omnibus primis substantiis; ergo praedicatur de illis atque in illis eit: sed
definitio asterit primam 1 ubstantiam non dici de subiecto , nee elle in subiecto ; ergo non potest ei conuenire. Secundum , quod sequitur,est, Definitum non esse primam substantiam, sed secundam. Probatur consequentia: quia prima substantia non esse praedicatum commune , sed subiectum singulare: Secunda vero su stantia est praeda catum commune, quod praedicatur de primis:sed illud est reale praedicatum commune,quod praedicatur de primis substantiis; ergo est secunda substantia. Quare non potest esse definitum in definitione prunae. Secunda opinio est Caietani cap. praesenti, ubi asserit, Indiui. 37dita, seu primaς subitantias, ut Petrus, & Ioannes, duobus modis coasiderari posse; vel ut participant naturam humanam, vel ut habent modum particularem subsistendi. Et utroque modo habent
conuenientiam uni vocam, sed priraa est conuenientia naturae secunda vero modi: & ideo illa vocatur specifica,haec modalis mam subsilientia in qua conueniunt, modus eli naturae. Et prima conuenientia significatur per hoc nomen thomo; secunda per hoe nomen, in rima subitantia:) quia prima substantia significat substantiam per se subsistentem,abit tactam ab hac,& illa prima su
stantia, ut a Perro, & Ioanne. Definitum ergo huius definitionis, quasi materiale, Sunt omnos prima substantiae Formale vero est communis illa, ratis particulariter subsissendi, & adaequatum, prima
istae fiuinantia, ut conu niunt in eadem ratione modati. Haec est ex inpresta sententia D. Thomae, i. pari.quaest.29 art. I .ad I. ubi ita ait:
Licet hoc mgulare, υel illud definiri non possit; tamen id quod pert1 me a i communem rationemHaeularitatis,definiri potest. Et se Philosoplius desinit substantiam prima: & hoc modo definie Boetius
297쪽
Cay. s. de subnantia, quast. 1. I 279
personam & quae. 3o art 4 ad a. licet persiona sit incomminicabilis; tamen ipse moduου existendi incommunieabatiter . potest esse pluribrucommunis. Et haec vadetur mihi probabilior & tenenda. 38 Que probatur testimonio Arist. & ratione. Aristot .enim vorilens definire primam substantiam, bis verbis eam explicauit:Substantia, qua proprie, principaliter,'maxime dicitur, &c. Quibus, euidens est significari, proprias excellentias prina ae substantiae; quae non possunt ei conuenire, in ordine ad secundam intentionei sed secundum propriam naturam realem per se subsistetem: ergo secundum eam definitur , & non ut denominata a secunda intentione. Et sic potius definiri debuit, quam per secundam intentionem ; quia nisi cognoscatur natura reabs eius, non potest intelligi modus, quo fundamentum est secundae intentionis. Sed ratione probatur eadem sententia. Primo quia prima su stantia,ad quam libet naturam substantialem se extendit; persona vero soliim ad naturam rationalem , atque intellectualem : sed personam definivit Boetius,secundum modum realem subsistendi, lib. de duabus naturis, in principio inquiens ) Persona es rationalis natura indiuidua substantia. Ita enim intellexit hane definitionem schola Theologorum ; ergo prima substantia eodem modo potuit definiti ab Arist. Quod vero sic fuerit definita, probat testimonium citarum.
' Secundo, quia prima substantia definitur secundum rationem perquam ponitur in praedica mento, tanquam fundamentu reale totius praedicament: sed euidens est, in praedicamento non collocari, ut denominatur a secunda intentione ι quia sic non est fundamentum reale, sed secundum realem naturam per se subsistentem,& sustentantem omnia ergo secundum eam dc finitur,& non ut denominatur a secunda intem ione subiecti. Ad testi in Onium Arist. pro prima sententia;Respondetur,quod prima substantia per proprium moduna realem seu sistendi habet etiam reales negationes inhaerendi in sub ecto; & praedicandi de illo,& ideo definitio, secundiim has negationes reales, intelligenda est,& non secundum negationes intentionales. Ad primum arg. Respondetur,negando minorem,quod Petrus,& Ioannes, ut sus singulares homines, non conueniant , quia amodo singularitatis viri usque abstrahi potest conceptus com ninnis modi singularitatis. Et eodem modo, primae sabstantiae, conueniunt in modo subsistendi per se, a qua conuenientia non est necesse , ut separentur per alias differentias, sed per easdem subsistentias, ut determinatas, atque distinctas, lassicientet scparantar;& ideo non dabitur procelius in infinitum . . . t . ,
uiatur aliquid commune primis substantii Anam illud com diiunt
298쪽
non est, cui non conuenit definitio ; sed ratio sub qua conuenit primis substantiis:quare nec est in subiecto,nec de subiecto dieitur; sed esst communis ratio eorum,quae nec sunt in subiecto, nee di euntur de subiecto. . Nee etiam sequitur secundum luod conueniat definitio secudis substiatiis quin secunda substantia non est,quodcunque praedicatur de prima:sed quod pr dicatur de ill tanquam natura generica, aut specificae quod probatur ex definitione secundarum substantiarum, quae sic habet: Secundae substantiae sunt genera. species, quibus primae substantiae insunt; communis autem illa ratio, sub qua definiuntur primae substantiae, non est naturae; Nideo non est generica nec differentialis: sed solum modalis.
parationes primarum, & secundarum. substantiarum.
uo restant explicanda circa tertium Arist.Primum pertinet 4Iad comparationes,quas fecit inter primas, & secundas is stantias Secundum ad proprietates eiusdem substantiae. Haec autem breuitatis gratia , quibusdam dubiis explicabuntur. Et primum est circa comparationes,an sint verae. Sunt autem quatuor.
Nam primo comparat primas subitantias cum secundis,& asserit, Primam esse magis substantiam,quam secundam. Secundo, comparat secundas substantias inter se duplieiter , nempe genus eum specie, & species inter se:& affirmat Speriem esse magis 'bsatiam,
quamgens : sed inter species,unam non esse magis substantiam, quam alierantivisimo eomparat primas inter se,affirmans etiam Vnam non esse magis substantiam,quam aliam. Sed aduersus has comparationes, tria argumenta proponuntur. Primum aduersus omnes, quia videntur contradicere cuidam proprietati eiusdem suhstantiae, qua dieitur, Substanctam non suserpere magis, & minus : quod si ita est,falsum erit, quod una substantia sit magis substantia quam alia, siue prima sit vel
secanda. ι Secundum argumentum est contra primam comparationem,in
qua dieitur,quod prima substantia est magis substantia,quam secunda; nam secunda substantia est species,ut homo;& prima substantia est individuum, ut Petrus: sed speetes perfectior est individuo;eteo sexunda substantia erit perrectior prima, & ideo erie magis substantia, quam illa.Probatur minor , quia perfectio es sentialis rei, sumitur ex praedicatis essentialibus: sed praesti eata essentialia primo conueniunt speciei,& per participationem eius indi duo,ergo perfectior erit species.
299쪽
1 Tertium est contra eomparationem secundarum substantia inrum atque primarum inter se,in qua dicit Arist. Unam ecliem,non esse magis substantiam . quam alteram. Quod probo esse falsum: nam illa est magis substantia, quam altera , quae pluribus substat, sed una species pluribus substat, quam alia ; ergo erit magis su stantia. Probatur minor.quia eoruus subitat pluribus praedicatis, . quam homo:quia substat omnibus,quibus substat homo, 3e duobus aliis,nempe bruto,& aui, quae sunt genera inferiora animalir& inter primas subtacitias,una etiam subitat pluribus, quam aliaγnam coruus iste singularis,substat eisdem generibus: quibus sicut non substat homo, ita nec Petrus: ergo erit magis subitalia,quam
Pro solutione primi argumenti,notandum est; Magis & Minus. duobus modis sumi posse ι Proprie,& Improprie. Sumitur autem Proprie, pro intensione graduali qualitat is:secundum quam,CaIidum ; ut quatuor,magis calidum dicitur proprie,quam Calidum, ut duo:quia plutes habet gradus intensionis eiusdem caloris. Improprie vero sumuntur magis,& minus;pro masis,& minus perfecto, sub quacunque cosideratione;siue essentiali; siue aceidetali; sine intestua,aut extensiva:in qua acceptione homo dicitur magis substantia,quam equus;hoe est,perfectior essentialiter.Dum ergo Aristo.in principio capitis diciti Primam substantia esse magis μι- flantiam,quam secundam inter semiam , stariem magis substantiam , quam genus : in secunda significatione accipit verba illa, Magis, & Minus : sed dum asserit in fine capitis substantiam non suscipere magis, & minus; accipit ea primo modo: & ideo non est sibi contrarius. Pro solutione secundi argumenti,notandum est, Substantiam duobus modis sumi posse. Primo hi quantum ad essentiam abstrahentem ab actuali existentia,& subsilientia: 8c ideo quae solim re spicit essentialia praedicata. Secundo, mitur pro essentia, in m dine ad actualem entitatem; quam habet extra causas,per actualem existentiam; Sc eompletam quidem,per subsistentiam:& substantiam hoc modo sumptam, sequitur proprietas substandi accidentibus,& praedicatis superioribus : nam ex eo, quod subitantia per se subsistit; potest sustentare omnia: nune ergo ; si substantia primo modo accipiaturi persectius conuenit secundae subitantiae, quam primae.& hoe probat argumentium:sed non sic accipitur ab Aristotele: verum in secunda acceptione; & in quantum illi conuenit proprietas substandi: & hoe modo vetum est ; quod prima substantia,sit perictior,quam secunda: quia propria virtute substat; secunda vero,non nisi virtute eius. Tertium argumentum , alia diltinctione soluendurn est: nam
300쪽
accipitur in ordine ad virtutem substandi,& hoe modo, ilIud diacitur magis substare,quod propria virtute subitat, & illud minus,
quod virtute alterius: Extenti ueaute, n ord me ad plura, vel pauciora; quibus aliquid subitat Et ex hoc respodetur ad argamentu: quod dum Aristoteles ait; I rimis siubstantiam esse magis iubstantia quam secundam:vtrolue modo intelligit hane coparationem ; taintensive. Et utroque modo veru est: quia prima substantia pluribus substat; quam secunda: & etiam propria virtute substat, secunda vero non nisi virtute primae: aliae vero comparationes intensiue intelliguntur : non extensive:& ideo verum est inter species,nullam este, quae substet virtute alterius. Argumentum vero solum probat, magis substare extensive: quod est, pluribus substare:& eodem modo, verum est inter primas substantias, unam, non magis subitare: quam alteram intensiue : quia una non substat vittute alterius: sed quaelibet virtute propria. Species vero magis substantia dicitur:quam genus, utroque modo : extensiue quidem mam A pluribus subitat:cum substet ipsi generi, & caeteris. Et etiam intensiue : quia licet non substet propria virtute, si-Cut nec gentis' tamen propinquius accedit ad id,quod substat propria virtute. nempe ad primam subitantiam:& hoc sussicit, ut dicatur, magis substare intensive.
tiam proprietatem substantiae.
An verum sit, se in quo sensu : Secundaι substantias significara Luale quid. OVod seeundae substantiae non significent duale quid,ut Aristoteles doeet: duobus argumentis probo. Primo,quia duo raritum possunt considerari in nomine aliquo I ex quibus intelli- fatur significare,oyd,vel Quale quidniempe, res significata anit Substantia, vel Qualitas: & modus eam significandi. Nomina secundarum substantiarum ex parte utriusque significant Ouid: hoc est,Substantiam: & non Quale quid:ergo falsum est, Quale quid significare. Probatur minor : quia ex parte rei significatae, substantiam significant:& etiam ex partemodi: cum sint nomina substant tua ,significantia rem per modum subsistentis. Secundo: Ex modo significandi,tumitur modus praedicandi:ergo si secundae substantiae: quae lunt genera,& species , significant Quale quid: sequitur quod praedicentur de primis in Quale quid. Consequens est falsum ergo & antecedens. probo minore,aucto ritate,& ratione: nam Porphyrius cap. de genere, & specie docuit expresse: Genus inflectem pradicara in Luid. Et ratio ipse con-