장음표시 사용
311쪽
Cap. 6. de quantitate, text. expositio. 293 est notum ι sed quod sit quantitas discreta , hac ratione plobate
Quantitas discreta eli, cuius partes non copulantur termin communi: sed partes numeri quae sunt unitates, non copulantur aliquo termino c0mmuni,sed separatae manent Pergo numerus est quantitas di scretal
De Oratione vero utrumque probat,& esse quantitatem δε esse discretam : quia neutrum est per se maninitii m. Probat quod sit quantitas, hoc arg. Longum & breue, sunt passiones quantitatis, sed oratio mensuratur syllaba longa, & breui loquitur enim desola vocali, quia haec lola potest elle species quantitatas ergo est quan iras. in1 bd vero sit quantitas dii creta, probat, sicut probauerat de numero quia partes orationis quae sunt syllabae, non copulantur termino communi, sed separatae manent. . De continuis etiam, probat eodem modo: dc primo de Linea. Superficie, & Corpore, quod sint quantitates continuae spraesupposito tanquam manifesto, quod unt quantitatesὶ hac rationer Quantitas continua est, cuius partes copulantur termino communi , sed partes harum trium specierum, copulantat termino communi: ergo sunt quantitates continuae. Minorem ita probate Linea, est longitudo sine latitudine,cuius partes copulantur punctis: Superficies,est longitudo,& latitudo,sine profunditate, cuius partes copulantur lineis: & Corpus, est longitudo , latitudo, &prosunditas a cuius partes copulantur superficiebus : ergo partes narum trium specierum copulantur termino communi. De Tempore vero,& Loco,supponit tanquam manifestu quod sine quanta, & probat, qudd sint continua: de Tempore quidem hac ratione: Partes temporis,quae sunt praesens, praeteritum,& su turum, copulantur instanti: ratione cuius fiunt unum tempus: eigo tempus est quantum cotinuum. De Loco vero hoc modo: Locus, ita continet corpus locatum,ut aqua arborem , ut partibus ei uiadem locati,correspondeant partes loci: sed partes locati, cum sit Corpus,copulantur termino communirergo etiam partes loci: Mita erit locus quantitas continua, sicut corpus locatum. Prima proprietas quantitatis est, Non habere contrarium t bi- Cubitum, aut tri cubitum , quae sunt quantitates . nullum habent contrarium:& haec proprietas,communis est quantitati cum lubstantia ivi cap. praecedenti docuit Aristoteles. Secunda proprietas est , Non suscipere gradus intensionis, audiremissionis . aut quod aliis verbis dicitur ; non fuscipse magis, is minus: sicut sulcipit calor, quem dicimus elle intentum, secundum duos , aut tres gradus: non est enim unum tempus magis tempus, quam aliud: quia nec habet plures gradus persectionis:&sie de caeteris speciebus quantitatis. Haec etiam cst communis proprie vas quantitacis,cum substantia,&alus x ideo non con in
312쪽
nit quarto moti quantitati, sicut nec prima. Tertia proprietas quantitatis est ; aefod secunia m eam res di
eantur quales, σ inaquales t, ut duo corpora, quae vere sunt sub
stantiae 1 si habeant eandem longitudinem,dicuntur aequalia, sed ratione quantitatis:quia longitudo qualitas est:& haec proprietas conuenit quarto modo quantitati, qui conuenit omnibus speciebus eius, soli & semper.
In quonam sit ponen a essentiatis ratio quantitatis. P Rima opinio, ponit Rationem essentialem quantitatis in men- ἄμ' hoc est, in eo, quod quaelibet quantitas sit mensurabilis fpcr alteram; vel saltem suis partibus mensuretur,atque etiam sit aliarum rerum mensura. Et potest probari testimonio Arist. qui q. lib. Phusicorum, agens de tempore, quod est una species quantitatis; illud definit, dicens: Esse numerum, seu mensuram motus secundum prius in posterius. . Probatur etiam ratione:quia species quantitatis,debent distin gui per rationes essentiales; sed quaedam sunt, quae non possunt distingui, nisi per rationem mensurae: ergo haec erit ratio essentialis quantitatis. Probatur minor: In loco, & superficie,quae non distinguuntur, nisi ex eo quod superficies est mensura extrinseca
Corporis continentis,in quo est, ut adris,aut aquae:& locus est superficies extrinseca cor ptiris coqtenti: hoe enim modo considerata , habet rationem loci Haec sententia attribuitur D. Tho. Opusc. 3.de natura loci,in fine.
Secunda opinio, est Scoti in praedicamentis, qu. I . & F. Mets. qu. s. ubi Essentiam quantitatis alserit, esse diuisibilitatem in proprias panes integrantes: ita etiam Anto. Andr. S. Meta.qu. I . Capr. in L. d. 3 q. I Sonci . . Me t. q Ἀ.Iauel.q. 1Ο. & eade tenere videtur D. Tho. lect. I s. eiusdem lib.& in I.d. 19. q. I. ar. I. ad I. Proba eam Scor.testimonio Arist.& ratione. Arist enim s. lib. Meta. c. 2 3. de
finit Quantum; 'uodsit diuisibile in ea,qua insunt: hoc est in proprias partes integrantes; ex quibus componitur: sed definitio illa explicat es lentiam quantitatis; ergo haec erit ratio diuisibilitatis. Ratione vero: quia omnes distinguunt species quantitatis, per γdiuisibilitatem:dicentes,divisibile secundum unam dimensionem longitudinis, esse lineam; secundum duas dimensiones,longitudinis latitudinis, superficiem:& secundum tres diuisiones, longitudinis, latitudinis, & profunditatis, corpus: sicque de caeteris, secundum proprias rationes diuisibilitatis: sed distinctio speci-fic debet ei se essentialis: ergo distinguuntur essentialiter;per diuisibilitatem quare haec erit ratio estentialis quantitatis. Tertia opinio, negat Essentiam quantitatis esse mensuram , aut
313쪽
Cay. sue quantitate, quast. . 29s
diuisibilitate ted eam ponit, in extensione partiumquae est, una
partem esse extra aliam.Ita Dusan. in I. d. 34. qu. I. nu. 26. NIphus s. Meta. qu. 9. Sotus,& Toletus,qu. I. linius praedicamenti, Camerus in expositione textus, ponseca F.Meta. cap. I 3. qu. Id esst. . Et
haec est probabiIior sententia. Sed non eodem modo explicatur ab omnibus. Pro eius tamen intelligentia , notanda est prima distinctio quantitatis: quam
tradit D Thom. l .p.qu. Mart. I .ad L acceptam ex D. Augu. 6. lib. de Trinitate, cap 8 circa medium : Quantitaι,alta est Molis, alia Virtutιs q. Quantita, Molis est, quae in substantia corporea inhaerens, partes eius sic facit ex te mas ut molem, aut magnitudinem
eis tribuat. Luantitas Virtutis . est persectio essentialis cuiuscunque rei, secundum quam ma a dicitur, vel parua: id est, in maiori,vel minori gradu perfecitionis constituta: ut Angelus dieitur maior Eomine, & homo maior Ieone : quia essentialiter persectior. Haec autem quantitas virtutis, seu persectionis, ad omnia praedicamenta pertinet: ideo non agimus modo de illa:sed solum de quantitate molis,quae constituit hoc praedicamentum. Et eam definit Arit .s . lib.Meta. cap. I 3.his verbis ' euotum est diuisibile in ea, rua insunt, quorum utrumque, aut singulum, unum quid, aut
quodquid, aptum est esse. 8 Sic autem explicanda est: definitio; ut Diuisibilet appelletur. Quantum, ad disserentiam punctoru , & aliorum indivisibilium:& in ea, quae insunt, diuisibile dieitur,id est, in partes integrantes,ex quibus componitur. quae ideo formaliter ci insunt, & non solum virtualitet, sicut elementa diem tur esse in mixto, ex eo solum,quod virtutes eorum,ut calor,frigus,humor, & sic creas, iamixtis sunt, non tamen elementa ipsa secudum sormas substantiales: & ideo non dicuntur esse in eis formaliter.Quorum viru-rue,si duas partes habeat,vel certe duas medietates, in quas diutini solet quodlibet continuum: vel unumquodque, si plures. Sic autem in eas diuiditur, ut post diuisionem,quaelibet possit separata ab eo existere,per se. Gratia exempli:Lignum unius palmi, diuisibile est in duas medietates: ita,ut quaelibet earum, fasta diuisone,exi stat iam per se,& independenter a toto. in quo distinguitur eontinuum a toto Physico, quod componitur ex materia, Mforma,tanquam ex partibus,& a toto Meta. quod componitur ex
genere, & disserentia; ita tamen, ut non posset diuidi in has partes, potentes per se separatas existere naturaliter:quia nee forma materialis,sine materia: nec materia sine forma, materialiter esse potest. De partibus igitur integrantibus intellis itur definitio, dum dicinita Continuum esse diuisibile in ea, qua insunt. o Secundo notandum est, Partes integrantes esse in dupi iei disserentia. Quaedam sunt substam tales, aut entitativae: quae potius
314쪽
dicuntur 'partes entitatis; quam extensionis:& has dicunt plures, habere ex se substantiam, & accidentia corporea ν & non recipere
eas 1 quantitate. Atia suntpartes molis, aut magni tidinis; quae vocantur partes extensionis: quia ex propria natura sunt occupatinae loci:& sicut quaelibet est distincta ab alia; ita euilibet debetur
distincta pars loci: ira ut non possint plures occupare eande par tem loci; nec in ea esse simul cum alio corpore; aut parte eius. Gratia exempli: Duae medierates digiti, sunt diuersae partes extensioni 1; quia quaelibet nata est occupare distinctam partem loci : ita, ut nec pollit naturaliter occupare simul eandem partem
loci cum alia, nec etiam cum alio corpore, aut parte eius.& hanc extensionem partium vocamus molem , vel magnitudinem, quam
1 ola quantitas habe in eam tribuit substantiae,ac coeris accidentibus corporeis:& in extensione molis, dicimus consistere essentiam quantitatis. Quae aliis verbis explicari in Iet sic; nempe extensionem quantitatis esse; habere partem extra partem , vel una
partem extra aliam non secundum entitatem : nam hoe modo
etiam substantia , & caetera accidentia habent partem extra par-stem; sed secundum molem: ita ut cuilibet debeatur distincta pars Ioci quam nata est occupare. Partes vero integrantes substantiae,& aliorum accidentium; quas entitati uas vocamus non sunt loci occupati uae; sed omnes possunt in eadem parte loci esse: imo in eodem loco indivisibili.
Tertio notandum est; Quod ab hae extensione partium, se- tcundum molem; quae est essentia quantitatis, procedunt propriae palliones eiusdem. quarum prima est,Diuisibilitas in easdem partes extensionis: quae aptitudo, vel potentia,ut diuidatur, vocari potest. Nam statim ac intclligimus quantitatem habere partem extra partem, in quo consistit extensio ei essentialis:consequen-rer eoncipimus:esse diuisibilem, in easdem partes. Secunda proprietas est Mensura : hoc est, quod quantitas ipsa sit mensi irabilis per aliam,vel per proprias partes. Tertia: Anitam esse,υel infinitam. Quarta: rurasit fundamentum aqualitatis, ct inaspualitatis. Quinta est, tensio earundem partium in ordine ad locum e quae non est aliud,quam eam sic replere locum:ut singulis eius partibus, singulae etiam atque distinctae partes loci correspondeant. Quae extensio, sic est separanda ab extensione essentiali, a qua procedit: ut intellipamus,aliud esse, quod partes sint extensae inter sesar aliud, quod sint extensae in ordine ad locum: Esse extemfas inter sese , est habere distininam magnitudinem , & molem: quam a posteriori explicamus per id, quod est, esse occupati uasa istinctae partis loci: partes vero esse extensas, in ordine ad lo-
eum : est occupare, aut replere distinctas partes loci: quae longe diuersa
315쪽
Cap. 6.de quantitate, quaest. I. 297
diuersa sunt.Nam,etiam si quantitas non occupet locum , nec in eo extendantur partes eius ; habebunt tamen distinctam molem;& eius ratione ,erunt distinctie partes, loci occupat tuae: licet eum actu non occupent. Distinct: o utriusque extensionis,fit manifesta in corpore Christi, existente in Eucharistia: curus quantitas,habe L partes extensas inter sese & occupati uas distinctarum partium loci; sed non habet extensionem in ordine ad locum : quia nec totum ipsum corpus, nec partes eius occupant locum : sed modum
habent essendi indivisibilem in ordine ad locum : & ideo totum corpus eli,sub tora Hostia;& totum etiam , sub qualibet minima parte eiusdem: unde habet extensionem estentialem: in qua dicimus, consistere essentiam quanti tatis: sed non habet aliam extensionem, in ordine ad locum; quam dicimus esse propriam passionem,eiusdem quantitatis:sed per miraculum est essentia ,siue pro
pria passione. 1 3 vltima proprietas est; aeuod una quantitas non possit sie penetrare eum alia in eodem loco. Se autem penetrare , non est aliud quam occupare eundem locum , vel eandem partem eius: ita ut si Petrus,& Ioannes, essent in eodem loco, dicerentur se penetrare: sed penetratio corporum,non est naturaliter possibilis: itaque uno verbo post imus explicare hanc proprietatem, si eam appellemus, impenetrabili tatem formalem. 14 His explicatis; Duobus modis intelligitur & explicatur esseti aquantitatis,ab his,qui dicunt, in extensione partium, positam esse: nam moderni quidam dicunt,in eo eonsistere , Luod quantitassis radix impenetrabilitatis,modo explicato: caeteri vero omnes citati,in eo,quod est, stuantitatem habere partem extra partem. Nos vero utrumque horum pro eodem reputamus, & solo nomine differre censemus.Nam cum extensio partium,sit radix impenetrabilitatis, sicut aliarum pallionum , idem est dicere, essentiam quantitatis consistere , in extensione partium , atque in eo,
uod quantitas sit radix impenetrabilitatis. Sed elatius explicari
icimus extensionem, per id ,quod est habere unam partem extra aliam, secundium molem,aut magnitudinem occupatiuam diuersae partis loci, iam a nobis declaratam.
I I Conclusio igitur nostrae sententiar,& communis est, quὸdessentia quantitatis non consistat in diuisibilitate, aut mensurased in ex tensione partium. Probatur hoe argu . ex doctrina tradita desumpto. Essentia rei, in eo debet consistere,quod primo de illa concipimus,non in aliis,quae ex eo consequi intelligimus: sed primum, quod concipimus de quantitate, est extensio partium; ex qua intelligimus sequi diuisibilitatem,& mensuram : ergo extensio erit essentia quantitatis,potius quam diuisibilitas, aut mensura. Mi-RO rem probo:quia primum est habere partes,quam esse diuisibile
316쪽
298 Cap. ὁ .sse quo litate, qua l. r.
in eas, aut per eas mensurabile : ergo prius est habere partes extensas,quam esse diuisibile in partes extensas, aut per eas mensurabile;& ex illo sequuntur haec:& ideo illud erit essentia quantitatis; liuisibilitas vero,&. mensura, propriae passiones eius. Ad testimonium Aristotelis pro prima opinione 1, Respondeo: I squod dum dixit, Tempus esse numerum motus, per numerum, non intellexit ine suram, sed discretionem, aut distinctionem partium motus, secundum prius & posterius: hanc enim proprie significat numerus ι ut in ii olfris Commentariis super 4. librum
Physicorum,exposit una reperitur.
Ad arg. eiusdem opinionis; Concedenda est maior, seg minor neganda: Q uia si locus species est distincta a superficie , non po-icit distingui, per solam rationem mensurae, sed prius debet distingui, per extensionem, ratione cuius conuenit Et mensura.
Ad testimoninm Arist. liro sententia Scoti ; Concedimus, Ari- IT
stotelem desiniste quantitatem per diuisibilitatem : sed neganda est minori quod definitio sit essentialis, sed descriptiua potius censenda est: quia datur per propriam passionem diuisibilitatis.
Aristoteles autem, per passionem voluit describere quantitatem: quia notior nobis est diuisibilitas, quam extensio partium: & ita per illam fit nobis extentio manifesta. Vel secundo,respondemus:
Diuisibilitate duobus modis sumi posse. Primo, pro formali aptitudine ad diuisionem. Secundo pro radice eius, quam possimus appellare diuisibilitatem radicalem:& est idem prorsus, cum extensione partium a qua diximus, procedere diuisibilitatem formalem,tanquam ab essentia. Hoc supposito, concedere possumus, Candem minorem aig. quodd. finitio sit essentialis: sed per diuisibilitatem in ea positam, non intelligitur formalis, sed radicatis: quae idem est cum extensione. Qi are idem est etiam pet diuisibilitate sie sumptam,dc sinita esse qualitatem, ac per extensioneranqua potius cosistit essentia quati latis,qua in diuisibilitate formali. Ad secundui Cocedimus, per diuisibilitatem distingui,a multis , species quantitatis, tanquam per propriam passionem nobis notiorem,eX qua cognoscimus distinctionem essentialem, quam habet per extensionem. Vel secundo,dicimus, distinguere eas per diuisibilitatem, radicaliter sumptam,quae idem est,cum extenso ne:& tunc distinctione est essentialis.
Vnum Linea, vesties is Corpu/sint tres species distincta
VT ratio harum speeterum intelligatur, notandum est,ex D. Tho. opus. 48. tract. 3. cap. 3. Luod licet punctum, a linea
317쪽
Cap. 6.de quantitate, quaest.2. 299
non separetur realiter. nec linea a superficie nec superficies a corpore: per intellectum tamen apprehendere possumus petinctum , quod omnino est indivisibile, realiter separatu a linea,& fingere, quod per planum ducatur:& tunc ex ductu eius, remanebit vel tigrum, longum, sed nec latum ; nee profundum ; quod velligium ii versus latera extendatur, relinquetur aliud , non solum longum: sed etiam latum; & tandem , si hoc eleuetur , aut deprimatur, relin- Is quetur tertium aliud vestigium, logum, latum atque profundum rhoc est habens grossi iem. Primu ergo vestigium,est continuum,& diuisibile secundum longitudinem,& appellatur linea :& cumst vestigium relictum ex ductu puncti, continuatur punctis continuari vero elt quasi ibet duas partes eius copulari puncto indiuisibili, & ita esticit unum continuum. Vestigium secundum , est longum,& latum, sed caret profunditate: quia non habet grollitiem s ut sic loquamur & ideo est diuisibile,secundum longitudinem & latitudinem,sed caret prosunditate: & ideo est indiuisibile secundum profunditatem,& cum sit vestigium, relictum ex. extensione lineae, continuatur lineis,& appellatur superficies.Tertium vestigium est longum,latum & profundum, & eum sit retiactum ex eleuatione,aut depressione superficiei, partes eius continuantur superficiebus: & eit diuisibile, secundum longitudinem, latitudinem profunditatem: quae appellantur di meliones quantitatis quia quantitatem continuam, his tribus modis , quasi di- metiri postumus, hoc est, secundum longitudinem,latitudinem, de . profunditatem:& quia non sunt plures dimensiones,corpus dicito tur diuisibile secundum omnem dimensionem. De his ergo tribus, i in ea superficie,& eorpore; duo possientdisputari. Primum: An distinguantur realiter, aut ex natura rei,pos
statque separari realiter: sed quaestio haec Philosophica est in ideo
non pertinet ad propositum nostrum. Nune veto supponenda est, tanquam communis opinio , quod distinguuntur realiter aut ex natura rei,sine dependentia ab intellectu:& quod naturaliter saltem nullum eorum potest separari realiter ab aliis. Secundum
quod potest disputata,elt, An distinguantur specie,& ideo sint species distinctae quantitatis continuae : & hoc quaerit titulus quα- stionis. Circa quam ,est prima opinio Duran. in 1. d. 1. q. . asserentis, lineam, oesuperficiem , non esse veras steties quantitatis , sed solum negationes quasdam dimensionum : ut lineam, negationem lati tudinis ; superficiem, negationem profunditatis. i robat hoc argumento : Quia distet entia constituens , atque distinguens speciem,debet esse positiva, cum se habeat tanquam forma: sed linea&supersici es , no habent differentia positivam, per quam consti νtvantur,& diit inguantur; ergo non sunt verae se ecie. quantitatis.
318쪽
3oo Capta .ae quantitate, tuast. a.
Probatur minor,quia solum distinguitur linea a superficie , quod
careat latitudine,& superficies a corpore, quod careat profunditate:ergo solum sunt negationes quaedam latitudinis, & profunditatis, & non verae species. . Secunda opinio tenet, lineam.Θ superficiem,esse entitates postium, - τεν non sim negationes sed non distingui sterie. Probat hac ratione. Si linea,& superficies, distinguerentur specie inte I sese, & a eorpore, maxime per longitudinem: distinguerentur, & latitudine: sed per has non: ergo nullo modo. Probatur minor quia luperficies includit longitudinem,& latitudinem; ergo non distinguiatur ab ea linea,per longitudinem. Deinde corpus,includit Iongitudinem, latitudinem,& profunditatem a ergo non distinguuntur ab eo,linea,& super fietes,per longitudinem & latitudinem. Tertia sententia est communis,& vera: Luod linea, superficies. ' corpus sint vera species quantitatis continua,atque distincta aec est expressa apud Atilior. non sol um cap. praesenti, sed s. rasta. cap. I 3. ubi singulas has species, suis descriptionibus explicat.& Omnes eius interpretes in Commentariis utriusque loci eam
Praeterea ratione probatur primo:quod sint verae species quantitatis:quia extensio partium, intrinseca ratio quantitatis est, de
diuisibilitas in partes,propria passio eius: sed utraque ratio conuenit formaliter lineae,& superficiet: illi quidem secundum longitudinem , huic vero lecundum latitudinem , S corpori secundum profunditatem , secundum quas dimensiones extendunt ut partes eorum,ergo sunt verae species quantitatis . .
Probatur deinde,quod sint ipccies distinctae. Primo, quia mul- ta demonstrant ut in Mathematicis de his speciebus, tanquam dedistinetis: Geometra enim agit de sola linea,tanquam de proprio obiecto, nihil considerans de latitudine aut superficie: dc perspectivus de linea visuali; ergo distincta species est a supelficie , &corpore. Secundo; Quia rationes formales diuersae, distinguunt diuersas species: sed longitudo,quam dicit linea, eth diuersa ratio formalis a latitudine, quam dicit superficies, & a profunditate, quam dicit corpus ut ex se patet; ergo distinguitur species ab eis:& idem potest probari de superficie,& corpore. Sed tota di me ultas distinguendi has species , in eo consistit; 23'nod videntur po iteriores, includere priores: ut corpus superficiem , de lineam; di superficies lineam. Vt ergo fiat manifestum; hanc inclusionem non tollere differentiam specificam, notandum est primo, lineam ,& superficiem duobus modis sumi posse. Primo , ut sunt indivisibiles , linea quidem secundum latitudinem , & superficies secundum prosunditatem : de hoc modo.non sunt species quanritatis: sicut punctum, non est species
319쪽
Cap. 6. de quantitate, quaest. a. sor
quantitatis, sed terminatiuum , & continuatiuum partium lineae. Probatur utrumque: quia quantitas essentialiter e it diuisibilis 1 et-go linea, Ec supelficies, ut sunt in diuisibiles non possunt este spe
cles quantitatis, sed sunt terminatiuae , & continuatiuae alterius speciei: linea continuatiua partium superficiet, & superficies continuatiua partium corporis. Secundo modo accipiuntur, ut diuisibiles sunt, secundum proprias dimensiones: linea secundum longitudinem , & superficies secunddm latitudinem, & habent sua
in diuisibilia, quibus partes eorum continuantur, di terminantura linea terminatur , Sc continuatur punctis: superficies vero continuatur lineis, ut indivisibilibus seeundum latitudinem. Et hoc mois do sunt species quantitatis distinctae , de pertinent per te , Sc directe, ad praedicamentum : sed secundum primam considerationem , solum pertinent reductiuὸ ad speciem illam, cuius partes copulant. ut linea ad speciem superficiei , & haec ad speciem corporis. Sed dum dicimus, lineam esse indivisibilem , secundum latitudinem , M superficiem secundum profunditatem, per indiuiti-bilitatem , non debemus intelliget e puram negationem dimensionis: sed modum politiuum , qui per negationem indivisibilitatis explicatur : sicut per punctum omnino indivisibile, non intelligimus puram negationem, sed modum positiuum, quo copulan tur partes lineae. Ratio huius est: quia ossicium copulandi partes. reale est, dc positiuum , ergo non potest a pura negatione fieri, sed ab entitate positiva. Secundo notandum eit, ex doctrina D. Tho. ubi supta, se se habere has duas species, superficiem, dc corpus, ut quae libet dicat unam tantum dimensionem de formali, nempe ultimam : aliam velo. vel alias, de materiali, Sc quasi praesuppositiue , ut superfietes , de formali solum dicit latitudinem , de materiali vero, longitudinem, δc corpus profunditatem de sormali, longitudinem vero, de latitudinem , quasi de materiali: dc ratio huius est: quia cum profunditas sit dimensio continua : copulari debent partes eius, indivisibilibus secundum profunditatem: Sc tales sunt superficies, quae eum habeant dimensionem latitudinistnecesse ei eam habere eorpus: Si quia supelficies copulari debet indivisibilibus, secundum latitudinem , quae sunt lineae, habentes longitudinem: ideo necesse est superficiem habere longitudinem rsed ex hoe fit manifestum , quod eas non habeat sermaliter, sed solum materialiter, Et quasi per accidens: quia propria indiuisibilia , quae per se includunt, limul sunt diuisibilia, secundum ea iadem dimensiones. Vnde quia indivisibilia lineae, quae sunt puncta,
non sunt diuisibilia secundum aliam dimensionem : nec linea de materiali. aut per accidens, ullam aliam dimentionem , praeter longitudinem importat.
ιε Vltimo notandum est; Genus, & disserentiam, ita ella accipieda in his
320쪽
ror Cap. 6.de quantitate,quasi a.
in his speciebus , ut definitiones earum pollimus designare , quod
commune & proximum genus earum sit, ' antitas continua, lubqua collocantur: disserentia vero accipienda est, in ordine ad proprias dimensiones singularum i & ita definitio lineae talis erit: D-nea,est quantitas continua,extensia secundum dimensiouem formalem longitudistis. Superficies, est quantum continua , extensa siecundum dimensionem formalem latitudinis. Corpus vero , quantιtas contI nua, extensa secundum dimensionem formalem profunitatu Nec enim ponitur longitudo in definitione superliciei. nec latitudo, indefinitione eorporis: quia, licet has etiam dimensiones necessatio includant, non tamen sor maliter, sed solum materialite: ramo nec per se, sed per accidens: quod hac ratione probatur: unal pecies nec componitur ex altera formaliter, nec ire ea includi potest: sed linea, superficies & corpus, sunt species diuerse quantitatis; ergo nulla potest aliam aut alias includere formaliter. Ex tota hac doctrina intelligitur . quonam modo distinguan-' tur linea, superficies, & corpus: non quidem, ut nonnulli Dpinantur,per negationem alicuius dimensionis : ut linea a superficie pernegationem latitudinis: & superficies a corpore , per negationem profunditatis: sed distinguuntur, per positivam extensionem , secundiim dimensionem propriam: ita ut linea distinguatur a superficie, per positivam extensionem partium . secundum longitudi- nem e & superficies a corpore, per positivam extensionem latitudinis : & corpus ab utraque , per positivam extensionem, secundum dimensionem profunditatis. Si autem dicatur, Aristotelem.s. Meta. cap. I 3 allo modo has species definisse, nempe , Ianeam esse magnitudinem continuam M unum: hoc eli, secundum unam dimensionem longitudinis. Super elem ad duo, id est, secundum duas dimentiones longitudinis . &latitudinis. Et coum,ad tria, id est,fecundum tres dimensiones. lon-oitudinis, latitudinis, & profunditatis. Respondeo, ita de simile. sed definitiones istae . non sunt disti motae a nostras, Urium eaedem cum eis:&differre videntur , quia Aristoteles, non lotum tot ma-Ies dimensiones posuit, per quas constituuntur, ac diltinguuntur: sed etiam materiales , in quibus superficies. & corpus conueniunt. Nos vero, solita, per formales definimus eas, non curantes de niaterialibus. quas prauupponimus necessario includete. Ad algum . primae opinionis,neganda est minor, quod solum per negationem alicuius dimensonis, distinguantur linea M lupeiheles. Non enim distinguuntur, nisi per politivam extensionem. le-cundum propriam extensionis rationem quamuis una dicat negationem dimensionis,quam includit altera:quod commune est omnibus speciebus cuiuscunque generis: nam homo eo ipso, quod est rationalis, dicit negationem cuiusque speciei irrationalis.