장음표시 사용
391쪽
hi responde tui; Relationes illas quae in ars. adducuntur,
esse non mutuas: quia relationes mutuae,non versantum, nisi inter extrema eiusdem ordinis:Deus autem & creatura diuersi ordinis sunt: & ideo non habent mutuas relationes: propterea quoque litio materialiter terminatas :& hoc est,terminari ad absolutum: mutuae vero , oppositionem relativam essentialiter dicunt, rationet cuius,quaelibet est ratio reserendi ad aliam,& simul latio terminandi: quia non potest oppositio intelligi, sine utraque ratione i & ideo relativa mutua , ut talia, ad relatiuum formali textetmanantur.
An unum relativum pusit,is debeat desinari per virorum. et 1 C Ξςupdum arg. petit, ει unum relativum possis,ct debeat d H- Irin alterum. Et circa hoc dubium, est duplex opinio. Prima negat , quod sic debeat definiri. quam tenent omnes illi; qui defendunt, relationem non terminari ad relativum; sed ad absoluc I tum: δc probant ex ineonuenientibus,quae sequuntur ex tali modo definiendi; in eodem argumento adductis. Secunda opinio,est eorum,qui sequuntur nostram sententiam1 Luod unum relatiuum,d beat L iri per aliud: & haec apud Ari-hol. & D Tho. est certissima, ut probant testimonia eorum adducta in confirmationem nostrae sententiae: est etiam expressa
apud Porph. cap. de specie, ubi asserit , se egisse statim post genus de specie tria sunt relativa de ideo neceste est unum cognoscexe , definire per alterum. Huic autem testimonio, respondent moderni, non posuisse Porph. speciem, in definitione generis, ut refertur ad genus: sed ut ad indiuidua;& ideo non dehnisse unum relatiuum per alterum formaliter. Sed miror sanὸ solutionem tam aperte falsam excogitasse: ouia luce clarius est, genus desisisse per speerem, ranqu in per supiectum; de quo praedicatur: sed non est subiectum, de quo praedicatur genus; ut respieit indiuidua, sea vi respicit genus i plum, ut ex se patet: ergo per illam tanquam relativum generis, dcfiniuit genus ipsum. Sed in rationibus est Nobabilior nisi ego fallor euidenter conci dilux Diuinis relationibus, in quibus fatentur; quod licet nostro modo intelligendi imperfecto, possumus intelligere, quod
terminentur ad fundamentum, per modum absoluti a nobis conceptum : tamen si sumantur ut sunt in se; vel ut a Deo ipso , aut beatis cognoscuntur, non possunt ullo modo terminari ad absolutum:quia cum sint subsistentes,& substantiales,non habent sundamenrum aliud; praetier se ipsas: idco necesse est per se ipsas ter-- L minare. Ex hoc deduco euidens argv.hoc inodo Relationes Diuinae ; ut sunt in se, & ut cognoscuntur a Deo, dc beatis, terminantur ad xuatiuum formaliter: ergo terminus sormalis unius A A 3 '
392쪽
telativi; yt patris, erit aliud relativum, nempe filius,ut filius: sed relatiuum , non potest definiri; nis per terminui mergo non potest definiri; nisi per aliud relativum. Si igitur beatus, quadam explicatione explicaret, quid sit pater Acternus; non posset alio modo; nisi dicendo, Pater Sternus est; qui habet filium eiu Memn. irvix, Tunc ergo; vel ex tali definitione sequuntur illa inconuenientia,nempe circulus vitiosus; definiendo idem per seipsum, igni tum pur ignotius atque etiam nugatio,vel inutilis tepetitio; vel non: si non sequuntur: ergo nec seq uintur ex modo definiendi unum Iclatiuum creatum per aliu): & si sequuntur; non
Crit Verunx, quod Diuinae relationes terminentur ad relativum.
Probatur euidenter paritas rationis: quia tam in diuinis quam in humanis erit verum; qudd loco nominis in definitione positi licet ponere suam desinitionem : ex quo sequuntur illa in conue 'aientia r vel ip utrisque erit falsum , & non admittendum in rei titii S. Ad arg. Igitur; Concedenda est consequentia primi' enthymematis. Duni autem dicitur, loco nominis in definitione posti, Iicere definitionem eius ponere ; Distinguendum est: quia vel id, qdod ponitur in definitione; ponitur, tanquam pars definitionis intrinseca: & tunc licebit.quidem: si vero non ponatur, nis ranquam additamentum extrinsecum ; non licebit :& quia unum relatiuum,non ponitur in definitione alterius,tanquam pars definitionis; sed tanquam additamentum extrinsecum; in ordine,adqhiod sumitur differentia relationis; propterea non licet loco eius ponere suam definitionem. Et ratio huius disserentiae est quia pars definitionis, est pars essentialis definiti; secundum propriam naturam illud componens: unde idem est, quod ipsa ponatur, vel eius definitio continens naturam propriam . in1od autem ponitur tanquam additamentum; non est pars definitionis,
aut definiti, neς illuJ compsit t; sed solum ext istisecὸ terminat, aut respicit: quod non potest praestate per suόm definitionem; sed per te: quia per se resp. citur ab alio, & per se ei opponitur relative quemadmodum unum contrarium per se opponitur alteri,& per se expellit illud a subiecto , & non per propriam definitionem. Quod conliderans Arist. 6. lib Topic. c. 2. docet, Relatiuum, ut in de itione alterius psitum iversum esse a sei o, extra definitionem , aut secundum se sumpto : nam in definitione non ponit ut secundum se : sed solum ut extrinsecum additamentum. Praeterea in desinitione, non ponitur tanquam relatiuurru sed tanquam terminus: ideo non licet ponere definitionem eius, ut relatiui: ut terminus vero, solum habet extrinsecam denominationem , quasi eius, in quo finitur relatio alterius.
Ad testimonium vero Aristotelis; Respondetur, non loqui de 7 deficii
393쪽
definitione unius relativi per alterum, sed solum asserere , quHd. potentia, non refertur ad suum subiectum , in quo est, relatione speciali pol ctiae, sed sollim ad proprium obiectui Q ut inrellestiis, non ad hominem, sed ad intelligibile de vi sus ad visibile: Nam si diςeretur, inquit, relative ad hominem, idem in quantum idem, bis diceretur: hoc est , ad duos terminos,& per duas relationes: quod patet este impos Mile. Itaque ut potentia, solum dicitur relative , id obiectum , hoc est ad intelligibile : ad subiectum vero
non dicitur ut potenti . sed sub alia ratione communi accidentis. Ita exponunt vel ba Attilot Commentator, D.Tho & Alexander, in Commentariis eorum verborum.& ideo hunc esse germanum; sensum eorundem credendum cst.
Ps Ad aliud vero , quod in argumento dicitur: Definiri ignotum per ignotius, si unum relatiuum definiatur pet alterum : negandum est. sed definitur per extrinsecum, aequὸ ignotum; & sine quo non potest per notiora explicari:& hoc nihil refert quia non requiritur, quod magis notum sit definito,quidquid ponitur in definitione eius,per se sumptum: sed satis est,si sit aequὸ notum, vel ignotum,dummodo ex eo,& aliis notioribus,resultet intcgra definitio,notior simpliciter definito:& hoc habet desinitio relatini: licet terminus in ea positus , tanquam extrinsecum additamen tam,aeque ignotus sit, si per se sumatur,ae definitum.
An unum relatiuum,ordinetur ad duos terminos eiusdem flectet. per eandem, et diuersas relationes.
νς IV X plicatum est iam in praecedetibus, id quod pertinet ad uniis citatem,& distinctionem specificam relationis: ideo in hac
octava quaestione quaerimus, de unitate numerica; An quando unum relativum respicit plures terminos eiusdem specleti, ut pater plures filios, aut simile pluxa similia , rei piciat singulos petsingulas, atque distinctas Rumero pateInitates,aut similitudines, vel per unam,& eandem numero extentan ad onuaςs. Sed respicere unum & relatiuum plures terminos, duplici; er contingit. Primo, ita ut quilibet sit quassi partialis, & ina aequatus, & ex
multis constituatur unus totalis , α adaequatu4 , atque xxiam ne eellarius ad terminandam relationem: dc hoc m*do species respicit ii diuidua,& totum, plures partes. Et hoc modo ceryum et ire latiuum per ea nam numero relationem,& non per plures cspi-u cete plures termino Sccundo modo, contingit unum relatiuum respicere plures terminos, adaequatos, & to ales, ira, ut qui libellsolus, &. per se, postet terminare lassicienter relationem : & hoe modo procedit quae. An multiplicatis his terminis, multiplice rura lationes: ita ut pater reseratur ad plures filiosἰ per plures rei
394쪽
a 6 Cay. .de ad aliquid, quaest. L
tiones,vel non multiplicentur, sed per eandem numero paternitatem referatur ad omnes. Et prima opinio tenet, Relatiuum ad 77plures terminos non eadem relatione referri. sed multis numero diuem his cita vi tot habeat relationes a quot filios : ita Scotus In 3. o. 8. q.
unica, maena sequuntur sui discipuli, & plures moderni: de probatur ex doctrina Aristot. qui docet in hoc capite, Reianua esse,
simul natura , ct cognitionem ita ut quocunque eorum erat tente in rerum natura. ponatur necessario aliud,& ablato etiam uno , necessari Q. usuratur .allad I cognito etiam uno, necellat IO cognoscatur aliud: sed haec proprietas, non potest conuenire relatIul , si per unam relationem reserantur ad plures terminos; ergo hoc
non est possibile. Probatur nainor, quia posito primo termino, Jponitur relatio: sed semper ponitur prius tempore unus primus: quam sint alij: ergo non erit relatiuum simul tempore,nec natura cum eis, sed solum cum primo: nec etiam simul cognitione: quia prius cognoscitur primus , quam illi alij cognolcantur. Deindu sublatis omnibus praeter ultimum,qui non perut,non au
Probatur deinde ratione.Primo:Quia D pater unum habeat li- ilium , per unam relationem realem ordinabitur ad illu; ergo habito secundo,consurget in eo noua relatio. Probatur consequentia:Relatiu est ordinatio ad terminum; ergo noua ordinatio erit noua relatio sed ordinatur de nouo ad nouum filium , cum prius non ordinaretur; ergo noua est in eo ordinatio, & ideo noua relatio vi sic multiplicabuntur relationes,multiplicatis terminIς. Secundo: Posito 'fundamento proximo relationis, & termino
ponitur necessario relatio,vt posita albedine in hoc pariete : quae . est fundamentum fimilitiidinis, Se posito alio albo, quod est tet minus, consurgit necessario similitudo, ergo posito nouo fundamento,& nouo termino, consursit noua relatio:sed genito nouo filio,ponitur noli, generatio activa in patre, quae est nouum fundamentum relationis: ponitur nouus terminus,qui est nouus h-lias: ergo ponitur noua relatio. Et confirmari potest hoe modor Si primus illisis moriatur, ante generationem secundi,desinit elle in patre relatio paternitatis: dc per generationem secundi , consur it noua: quia nouum est fundamentum, Sc nouus te inuri ergo etiam si non moreretur primus, consurgeret noua relatio. Probatur consequentia:quia eodem modo est nouam fundamen
Et si respondeas, vidente primo non eonsurgere nouam reta. Isticinem: qnia relatio est accidens: Sc una paternitas, est accidens solo numero diuersum ab alia: sed duo accidentia loto numero distincta, non possuEt esse in eodem subiecto: quia accidentia indiuiduarur ab eo; ergo nec potest cosurgere noua relatio perma
395쪽
nente prima.Itaque subiectum habens unam relationem, incapax est alterius solo numeto dctinctae:de ideo una relatio impedit, noconsurgat alia. Contra hoe est: quod licet aceidentia pure absoluta,indiuiduentur a iubiecto εc ideo non possint plura esse In eodem,solo numero distinctari identia tamen rei pectiva, non inmeiduantur a solo subiecto:sed cupet ordine ad terminum, vel ad
aliquid aliud quod respiciunt. Vnde plures species visibiles quas
vocant intentionales simul sunt in eodem oeulo, vidente simu1 duo alba , aut duo alia obiecta , ergo cum relatio sit accidens respectissum, no indiuiduatur a subielio solo,sed eum ordine ad talem terminum:qui si fuerit nouus,eapax erit subiectum recipiet di nouam relationem, to numero distinctam : quia nullum erit impedimentum P ratione cuius non multiplicentur relationes, multiplicatis terminis. . Secunda opinio, negat multiplicari .βed primam relationem ex tendi a mas ad nouos tarminas superuenientes: Θ ira μν unam πιο mera retarionem es rei patram ad omnes filios. Da D. -.in 3
so Potissimum sundamentum D. Tho. est, Natura accidentiumrquae sieuiessentialitet sunt aliquid substantiae, sic nata sunt ab ea indiuiduari. Duplieia autem esse possunt accidentiarnam vel sunt
distincta specie,vel eiusdem speciei:& si speeie distincta sint i iam lapponuntur distincta numeror quia distinctio specifica, cum sit
maior ontinet minorenvinae est numericaac ideo nullus unqua/ubiraui quin duo aeeidentia specie distincta, simul sint in eodesubiecto: quia experientia notum est,in colore. ω ealore fimiae existentibus in homine: si vero sint eiusdem specieit non supponuntur distincta, sed nata sunt a sublino suleipere indi uiduati
nem, ae distinctionem:& propterea non possunt multa simul esse in eodem lubiecto,siue pure absoluta sint,sive respectiva e na cum sint aliquid substantiae,eui inhaerent,& quam denominatu, quod- ibet natum est esse hoc, quantum natum est emeere substantia hane,in specie talis aecidentis,nempe hoc albu,aut hoc calidum: sed repugnari quod idem numero subiectum, sit simub diuersum numero,ia eadem specie aceidentalitri quod sat duo numero aiaha,aut calida ι ergo repugnabit habere duplicem albedinem, aut calore Sc ex hoe infertur,subiectu indiuiduare aecidentia eiusdem speciehquia licet admitteretur,habere plura simul, nihilominus unum tantum numero esset in specie eorsi,ve unum num
ro album,& non plura pergo ea traheret ad propria iadiuiduatio-- em,ita ut unum numero fieretide hoc est a subiecto aceipere ino. 1 Aa s
396쪽
iuiduationem. Et eum relationes ordinentur ex propria natura ad constituendum subiectu resatiuum non posui constitui du- , Plex numero pater,aut duplex numero simile, repugnabit habere simul duas relationes eiusdem speciei ued si termini multiplicentur , per eandem relationem numero Ordinabitur ad omnes. Illi vero,quia plura sunt subiecta, perplures relationes terminabunt eandem relationem existentem in patre , ad omnes se extendentemula sic est intelligenda,& explicanda, opinio Dahomae,quam
Probatur primo:Quia haec paternitas ponitur,ut homo per i riam sit,& denominetur formalitet hic numero pater, sed per una paternitatem,fit hic numero pater,& perplures, etiam si multi plic rur,non fit alius pater numero; ergo nec est capax plurium relationum:vel si ponantur plures:eo ipso efficientur una numero omnes: quia per omnes non fit alius numero pater, sed idem. Si vero restondeaς, fieri hune numero patrem per hanc paternira tem,in ordine, ad hunc filium, & per aliam quoque eundem, in ordine ad alterum,& hoc sufficere, ut plures possint, & debeant multiplicari. Contra hoc sic arguo: In ordine ad unum, & plures filios, est idem numero pater; ergo per unam numero formam retari mo non per plures. Probatur consequentia:quia si quaelibet est diitincta numero ab alia, propter distinctu numero tetminum; ergo quaelibet nata est essicere distinctu numero patrem: unde si non facit distinctum, nee potest esse diltincta numero ab alia,etiam si ad distinctum numero filium ordinetur. Quare non poterunt multiplicari in eodem patre:sed sicut idemnumero pater est,respiciens plures filios, i- eos respicit per eandem nume
Secundo probatur:Quia non sunt multiplieandae entitates re si Ies,sine urgenti necessitate Aed si multiplicentur relationes eiusdem speciei per multiplieationem terminorum , multipIIcantur fere infinitae entitates reales,sine urgenti necessitate:erFo non debent m ltiplieari. Probatur minorii quia infinita sere sunt alba eiusdem gradus,ad quae refertur unum,&idem,per relationem similitudinis,infiniti fere homines,ad quos refertur quilibet relatione identitatis specificae: ergo iste infinitas ha bit entitates reales quilibet, numero distinctas, si pro singulis multiplicentur
singulae relationes. Quod Nero necessitas non urgςat, probatur, quia seeundum communem sententiam scholae,pro singulis conci usionibus eiusdem rationis, non multiplicatur in eodem homine singuli habitus seientiae, sed idem habitus numero se extendit ad omnes:& posset se extendere:etiani si essent infinitae:sed aequ8nciis est, quod eadem numero velatio se extendat ad omnes ter
397쪽
minos eiusdem lationis 3 ergo nulla est neeelsitas multiplicandi singulas pro singulis. '
Ad testimonium Arist. Respondetur,Patrem esse simul uatura,& cognitione cum filio, duobus modis intelligi posse Aut secvndum substantiam relationis. Aut secundum extensionem eius ac cidentalem ad plures:& primo modo, tum est sinul natura cum ptimo filio secundo modo eum omnibus,α singulis superuenie tibus t & eodem modo loquendum est de conteruarione einulam relationismam eum singulos espiciat, tanquhm adaequatos terminos, ab uno tantum dependet, ut conseruetur,quantum ad su stantiam ab omnibus vero, 3c singulis,ut tonseruetur,quantum ad extensionem quare quolibet desinente, non conseruabitur in ea.
Ad primum argv. neganda est eonsequentia primi enthyme matis & eum dieitur nouam ordinationem, esse nouam relatio- hem: eoneedi potest. Sed negandum est,quod adueniente nouo Glioaeonsurgat noua ordinatio in patre: sed totum consurgit noua extenso eiusdem ordinationis, siue eiusdem relationic: ucut adueniente noua conclusione,non multiplicatur nouus habitus, ted solum fidetur de nouo extensio noua eiusdem. 'Ad secundum zConeesso antecedente, neganda est conseque tia quia nouuin svndamentum inducit nouam relationem, si su Iectum sit rapax:habita autem prima relatione, non est capax subiniectum nouae alterius relationis numero desinctae vo probatum est ideo nouum semdamentum , quod ex se pollet nouam ita cere relationem,per accidens non inducit eam:quia per accidens
fuit subiectum impeditum, 'et relationem iam acqui litam. Et dat ut euidens rastantis in conclusionibus,quarum quaelibet est promductiva habitus,sed per aeeidens non produci pur ab aliis, praetexprimam:quia imiem limi iam productum, δο impedivit subiectum. 8 eundu respondetur i Concedendo eandem eonsequentiam,
sed negando-minorem sub lumentem,quisd per generationem secundi filij,nouum ponatur fundamentummam licet ponatur norva generatio,haec etamen non est mndataequum relata cinis,sed solum ratio inhianti: fundamcturn vero est porrima generandi t. vi reducta adactum, er generatione Potentia vero non multiplicatur: Mes nee ponitur nouum fimdam tum, nec proinde noua
telatio. ΑΛ al ud tandem I quod dicitur de indiuiduatione iacet dentia negari posset, quM plures speetes intentionales sint in eodem subiecto,hoc est in sens aut intellectu: qui non potest fimul plura imes ligere, nisi per modum inius: hoc est, nisi ut aliquo modo Urethentur,ve, per unam speciem repraesentctur,si sint obiectAeliisdem speciei. Sed melius fot-.dicetur diuellam esse rationem de accidentibus ineationalibus: quae nec denaminans
398쪽
3 8o Capois ad aliquid, quaest.'
subiectum,nec,producuntur propter illud nec ab eo praecipuῆ dependent, sed ab obiecto, pro er quod producuntur, ut potentiae niatur,atque de accidentibus realibusa,abentibus esse phylicum;& secundum illud denominantibus,& propter subiectum prodactis. Quae proinde ab eodem subiecto indiuiduantur:intentionalia Vero, potius ex propria entitate , cum ordine ad talem actionem per quam producuntur ab obiectis: sed de hoc tuo loco.
An entis realis ad non ens,aut ad em rationis, detur relatio realis.
SLnsus quaestionis est: An necesse sit terminum relationis realis,esse realem, hoc est,actu existentem:vel etiam si sit ens rat Ionis,aut ens in potentia,referatur ad illud ens actu existens, re .
Triplex est retario.Prima mnςm adessentia a ob ti,ut trais sccendentes ,& secundum dici , quales sunt respectus, quos dicunt accidentia ad subiectan scientiae, atque putentiς,aiu obiecta.& de his certum est apud omnes, quod reale .eile possint & terminari ad ens in potentia,vel ens rationis:quia realis est respectus aptitudinalis inhaerentiae , quem dicit quantitas Eucharistiae ad tu stantiam panis, in qua ex is iam non existentem. Realis est etiam respectus,quem dicit Dialectica adtens ratiunis,tanqua ad prooprium obiectum. Alia est relatio , non pertinons ad essentiam absiliui. sed quae omnibus aecidit:& haae est praedicamentalis, sed est
duplex:quaedam mutuasquae ex parte utriusque extremi realis est, ut similitudo,& aequalitas. Et de hac etiam est certum , quod non pollit versari,inter ens actu,& ens in potentia, aut inter ens reate,& rationis. Quod probat euidenter hoc argumentum,Relatio realis mutua debet ine ex parte utriusque extremi realis, sed ens in potentia,aut ens rationisinon est capax relationis realis: ergo non potest reserti adens actu relatione reali ;& ex consequenti, repugnat relationem realem miniam dari entis in actuod ens inpotentia,vel ad ens rationis. rrri' i Dissieultas igitur quaestionis,ad solas relationes praedicamen- 17 tales non mutuas m quibus constat tertium genus,reducitur:An possint termιnari ad ens inpotensia,vat ad ens rationis,vel necesse e habere terminum re Henrier ou existentem,quamuM absolutum. Et prima opinio,atamat,Emis in actu ia ens in potentia vel ad
non ens,dari posse relationem realem non mutuum tia Gzeg. in I. d. 23.q. 3.SOncinas s.Meta.q.I.& ex modernis nonnulli.
Et probatur,testimonio Arist.cap.praesenti; ubi ait, I factivureferet ad calefactibile, o agens in actu,adpassum inpotentia . inse- eundo genere relationumaergo sentit entis in Q ad ens in poten-
399쪽
Cap. r. de ad aliquid, qua=ρ. 3 8i
Probatur deinde ratione. Primo: Quia relatio non sumit entitatem realem a termino, sed a fundamento: ergo ut realis sit, non habet a termino, sed a fundamento: quare realis esse pote xit,etiam si terminus M ens rationis , vel ens in potentia. Quod probat Dialectica , quae cum scientia realis sit ,& realis habitus, habet pro obiecto ens rationis. 33 Seeundo: Potentiae habitus, & scientiae,sunt mensurabiles per sua obiecta:ergo reseruntur ad ea relatione reali, mensurabilis ad mensuram, in tertis genere positar non tamen reseruntur ad illa, ut actu existentia, sed sufficit, quod sint in potentia : ergo haec relatio non mutua, potest dari inter ens actu , & ens in potentia. Probatur minor, quia visibile non dicit actualem existe tiam, sed potentiam tantum : & rosa non existente in hyeme,d tur vera.& realis scientia de illa.Et confirmati potest hoc modo: Haec est differentia inter Officium referendi, & terminandi, quod illud dicit intrinsecam ordinationem relativi ad terminum i &ideo requirit veram relationem inhaerentem relativo, & ex consequenti actualem existentiam eiuldem relatiui: sed terminare, sollim dicit extrinsecam denominationem &extrini eca denominatio potest conuenire rei non existenti: quia cum nihil intrinsecum porat in ea,non necessario praesupponit actualem existentiam eius: ergo ens in potentia sufficienter potest terminare re
Secunda opinio negat, Relationem prae ccamentalem non mutuam osse dari ad ens rationis, vel ad ens in potentia,sed asserit rei
tionem necessario requirere terminum realem acta exsentem. Haec est D.Th.2.contrat gentes, c. o.& I. par. quaestione I 3 Huem sequuntur in eisdem locis Cateriae Ferrar.Scotus in I.d. 3.quaestione unica. Capreol.d. 3 I.q. I. Solus quaest. I. huius capitis. Fonseca . Metaph.c. I 1 .q. I .sectio.2.Pater Franciscus Suarius 2.tomo suae
Metaph.& moderni fere omnes. Et videtur nobis probabilior , α sequenda. εν Sed explicanda est prius,deinde probanda.Pro explicatione vero,notanda est distinctio,inter relationec transcendentales, & se eundiim diei ex una parte, & relationes praedicamentales, quod illae sunt de essentia absolutorum, quorum essentiam complent ideo non dicuntur habere iundament uti,nec ex fundamento alis qua consurgere, sed naturam absoluti,cuius essentiam complenti sequuntur:quod si ens praedicamentale fuerit;ad proicamentum,& speciem eius reductive pertinebunt. Relationes vero praedicamentales , extra essentiam omnium absolutorum sunt:nec per se intenduntur,aut producuntur a natura,vel agente aliquo: sed consequuntur rem absolutam per se intentam, atque productam:n
400쪽
ri 32 Cap. I. de ad aliquid, quaest. q.
natur alteri Gratia exempli rei nio similitudinis,extra essent Iam albi, aut nigri est, nec per se intenditur, aut producitur a naturae sed consequitur albedinem, aut nigredinem per intentam & pr ductam nec sequitur illam ut est in se, sed ut commensuratur alteri albedini: quia si sola una albedo produceretur in rerum na tura,non consequeretur eam relatio similitudinis :& quod desimilitudine dicimus,de caeteris relationibus intelligen)um est. Secundo notandum eis, Inpotentiis Irabilibu , o scientus, dupl. - ' cem esse relationem: Primam, per quam completur et Ientia eius& haec nota significatur nomine scientiae, sed imbibitur in ratῖone absoluta eius, ad quam significandam per in est impositum. Alia est relatio, Quae non pertinet ad essentiam stientiae, nec sequiturgam,ut est in se, sed ut commensuratur, & adaequatur obiecto ita ut non possit circa aliquid versari,quod non contineatur sub eoenee postit non velari, circa quodcunque sub eo contentum Et haec est relatio mensurabilis, per quam refertur scientia ad obiectum: non sub ratione scibilis,sed sub ratione mensurae Itaque naturam scientiae iam completae, per respectum ad obiectum , in ratione scibilis, consequitur relatio adaequationis, aut mensurabilitati se unde respectus scientiae; ut significatui nomine scientiae ad scibile, est relatio secundum diei respectus vero eiusdem scientiae; vimςnsurabili est relatio secundum esse,& praedicamentatis,pertunens ad tertium genus huius praedicamenti. Ex hac doctrina colligitur, essicax argument. ad probandum '
nostram sententiam. uia relatio praedicamentalis, cum sit ex tr essentiam absoluti fundatur in commensuratione eius cum alio:& cum sit realis, fundatur in commensuratione reali .: sed nihil potest habere commensurationem, vel adaequationem realenheum altero, nisi etiam sid reale: ergo nee potest consurgere relatio realis, in ente reali, ad ens rationis, vel . ad ens in potentia. Probatur minor: Quia commensuratio realis, est realis S naturalis proportio unius rei cum altera : in qua proportionet fundatur relatio realis: ergo non potest esse talis commensuratio, aut proportio,cum ente rationis habente esse,nisi per operationem intellectus: sed nec cum ente in potentia, quia em . In potentia, nouhabet esse reale in rerum natura: ergo nec ad illud comparari
potest realiter & naturaliter, ens reale actu existens, sed solum per operationem intellectus, considerantis ipfiim, ac si actu esset: quare nec potest essse fundamentum reale in ente rςali, ex quo consurgat relatio praedicamentalis, respectu eotis rationis, velentis in potentia.
Ad testimonium Aristotelis, pro prima sententia; Respondeo,
Relationem motivi ad mobile, & productivi ad productibile,
realem esse,si extrema sint actu existentia in Ierum natura: ita ut