Logica Mexicana R.P. Antonij Ruuio Rodensis, doctoris theologi, Societatis Iesu, hoc est commentarij breuiores et maxime perspicui in vniuersam Aristotelis dialecticam vna cum dubijs & quaestionibus hac tempestate agitari solitis

발행: 1617년

분량: 712페이지

출처: archive.org

분류: 철학

421쪽

Cap. r. de ad aliquid, quast. I . η Os

in substantia: ergo de his saltem relationibus euidens est in doctrina D. Th. distingui a substantia ex natura rei : & eum lit eadem ratio de caeteris , sequitur eum sentire; quod omnes distin

guantur ex natura rei,a suis fundamentis. Idem ratione probatur. t rimo; Ex noua , arque reali acquisitione relationis, & ex reali eius deperditione . Nam dum corpus erat album,& non erat simile. fit de nouo simile , per productionem noui a.bi;& dtim hoc album corrumpitur,desinit esse simile: ex quo sic arguo: Primum album nbu erat realiter simile,antequaproduceretur secundum; ergo culi producitur fir realiter, & fotin

maliter simile; per realem relationem similitudinis : quam prius non habebat licet haberet albedihem,quae e et eius fundamemum: sed relatio realis,est realis forma re laeti ua: ergo acquirit formam realem relati ualia , quam non habebat: & reali4 forma, est realisentitas:ergo acquirit realem entitatem : quam non habebat,ilest haberet fundamentum: reladio igim res est 1 fundamento dis incta. Et idem sequitur, ex reali separatione eiusdem relationis a subiecto : nam corrupto alio albo . corrumpitur in hoc realis similitudo, erso realis forma reliti ua: ideo realis entitas, permanente emitate repli iundamenti: quod non potest ede veruin, nisi sint entitates reales distinctae. Hoc argumentum duobus modis conantur soluete moderni: Primo,asserentes, quod dum nouum album producitur,nihil nouum ac lairit antiquum album , sed solum id habere nouum ex eo quod de nouo factum est simile: ut nouum extremum con- notet, quod prius non connotabat : nde 'relatio finititu8inta, non est aliud inquit) quam albedo , ut con notans terminum, ad quem refertur. Haec tamen solutio non satisfacit argumento: quia album illud denominatur de nouo simile realiter, x sor

aliter, atque etiam accident aliter, cum prius millo in udo denominaretur: sed denominatio reali , d accidentali, , non potest fieri, nisi a forma reali inhaerente : ergo noua denominatio non

potest fieri, nisi a noua forma reali ,& inhaerentc: Falsum igitur est, quod esse de nono simi fel, fotuni sit noua con noratio termini.'Probatur e sequentia : quia talis ton noratio , quae supponit nouam denominationem realem , fessi alem ,& a ciden.

talem, nee potest esse, nec intelligi l spe noua acquilitione realis.

Quare alij respondent secundo : 'Negari ino: ppsse , quinouum album adquirat aliquid holuim; non itineti disii notiundamento reariter ei led frita ratici te: &, Vt, iis rei bis dieathc

non eo parare nouam entita terni ea emi sues noedam rationem formalem celaritiam: a qua horiam fletaminationem Petilem fuse '

422쪽

quare nec potest argumento satisfacere : quod ite probo : Ante operationem intellectus , an riquum album fit realiter, formaliter,& accidentaliter simile, cum prius non esset simile, licet haberet albedinem: sed talis denominatio, non poteti prouenire,

nisi a forma inlim ente de nouo aequisita et cum denominatio sit noua,& acquirat talem δenominationem nouam ι sine dependentia ab intellectu i imo licet numquam ab co cognoscatur: ergo

acquirit nouam formam, absque depcndentia, vel distinctione intellectus: & ideo ex natura rei distinctam a fundamento, quod habebat prius. Secundo; . e relationibus fundatis in substantia, specialiter =probatur; quia substantia est ens per se, nulli inhaerens:& accidens

reale, ex propria natura inhaeret substantiae: sed relatio est accidens reale: ergo inhaeret realiter substantiae. Sed repugnat, quod eadem cutitas realis,sit per se, & inhaereat alteri: quia esset simul per se N non per se : ergo repugnat, quod relatio sit eadem entitas realis, cum substantia: quare necesse est relationem fund datam in substantia, distingui realiter a suo sundamento. Neque aliquid valet, quod solet responderi; relationem non inhaere re substantiae, nisi ut distinctam ratione ab ea. Hoc enim aperte salsum est, quia ante Ope pationem intellectus, una substanya

refertur ad alteram per relationem realem, & accidet alem: ergo ante operationem inici lectus, relatio est in substantia. Tunc er-

o. vel est ens per se, ante operationem intellectus, vel ens in aio: non per se, quia erit substantia, & non relatio accidentalis: ergo est ens in alio. quod non potest intelligi, nisi per realem inhaerentiam: & eum idem non possit sibi realiter inhaerere, sequitur relationem realiter inhaerentem , disti instam entitatem esse a

substantia, cui inhaeret.& in qua fundatur. Ad testimonium Arist. Respondetur hae distinistione et muta- ruri aliquid duobus modis contingit, Perse , oper accidens: Per se mutatur illud cuius mutatio intenta est a natura , vel ab aliquo agente naturali: ut dum lapis mutatur, a loco superiori ad inseriorem. Per accidιm veri mutatur, si mutatio eius casu contingat , vel ex mutatione alterius extrinseci. Dum ergo Arist. ait, Ad relationem non terminara motum per se: quia relatio solet acquiri sine mutatione subiecti,in quo consurgit: de mutatione per se loquitur: sed non excludit, quin mutetur saltem per accidens illud quod fidam relationem de nouo recepit; nec ad intentum eius hoe requirebatur , sed satis est, quod per se non mutetur , ut verum sit,quod ad relationem non sit per se motus. Ad secundum arg.prius est respondendum , quam ad primum. 34Respondemus igitur; Concessa maiore, & minore , sed negando consequentiam , quod spe vigenti nec estitate distinguamusentita

423쪽

entitatem relationis ab emitate fundamenti: in rationes addu- ,satis vrgentes sunt.

Dubium de separarione relationis a fundamento. CItea solutionem seeundi arg.dubitatur: An posito fundamento relationis in utraque extremo , sis necessario consurgat relatio. ut nee per potentiam Dei absolutam,impediri possit talis eansecutiore' an postruam iam est in utroque extremo posita,possit a ν eis separari,ita,ut permaneant duo asia eiusdem gradus antensionis .fine με- latione similitudinis. Et prima opinio tenet: Nec posse impediri. quin sequatuν, nee postquam iam est ἱn extremis, separari ab eis: ita nonnulli ex modernis. Et quod impediri non possit, 'e secutio eius,posito funis damento in utroque extremo, probant: quia intelligi non potest,

quod unus homo genuerit alterum , quin ille sit patet, & iste filius si uterque permaneant θ nec possunt intelliti duo alba in eodem gradu; quin intelligantur similia. Ergo fieri non potest,

quin i relatio sequatur posito fundamento, in utroque extremo.Quod vero postquam relatio iam est in utroque extremo, non possit ab eis separari ullo modo, probant hoc argu. Relatio , nota est aliud , quam ita se habere unum extremum ad alterum, praesupposito tundamento; ergo est modus relativorum:sed modus non potest esse separatus a re,cuius eshalioqui iam non esset modus , sed res: ergo nec relatio poterit separari a fundamentis in utroque extremo existentibus. Nostra tamen sententia estiquod supposita distinctione ex natura rei, inter relationem, & fundamentum i quam defendimus, separari potest relatio ab eo, etiam posito is utroque extremor ita ut impediri possit fi mo,ne sequatur in extremis,atque etiam postquam in eis reperitur, in eisdem esse definat:non quidem sine eis existens in rerum natura,sed extrema sine illa. Probantur duo priora hoc alg.Relatio est entitas ex natura rei distincta a iandamento;& non pertinet ad essentiam eius,aut extremosum,in quibus est. ergo etiam si naturaliter sequatur ex eo, iam posito in utroque extremo , non implicat contradictionem: quod talis consecutio impediatur. Antecedens ex nostra se en tia est manifestum, quia relatio non solum est entitas δ istinista a fundamento,sed rationem etiam formalem,& praedicamentalem habet ab eo diuersam ergo nulla est repugnantia, quin impediatur a Deo consecutio eius, ex fundamento in utroque extremo posito:sicut nyn repugnat, propriam passionem distinctam realiter abessentia, , qua procedit; ab ea non proeedere ut risibilitas ab essentia hominis. Et eadem ratione probatur, quod postquam in eis reperitur,possint sino illa permanere.

424쪽

os cap. .de ad Sed quia duobus modis intelligi potest Quod ab eis separetur: i

Primo, ita, ut sine illis permaneat in rerum natura, atque etiam extrenaa sine illisvel secundo non sit, sed ita,ut relatio destruatur, aut desinat esIe: Sc extrema sine illa permaneant Dicimus ergo hoc secundo modo posse ab eis separari, non primo. Probatur primum et quia non est de essentia extremorum,& habet distincta

entitatem relatio ab eis. ergo non repugnat, quod a Deo destrua tur,permanen ribus sine illa extremis. Probatur secudum: quia relatio est modus extremorum, per quem taliter se habet unum, in ordine ad alter uniuergo intrinsecum est illi actu referre unum ad aberun V& Ideo repugnat permanere in rerum natura , quin actu

reserat; quia si separata ab eis daretur nihil referret ad aliud. Ad primum arg. oppositae opinionis: Distinguendum est antecedens: quia duo alba esse similia , duobus modis intelligi potest, formatiter aut fundamentaliteri.& si separetur ab eis relatio, intelligerentur similia fundamentaliter , non formaliter in quo nulla est repugnantia : & eodem modo generans , & genitus, quasi infundamento proximo intelligerentur,pater,& filius, non forma liter. Ad secundum : Concedendum est antecedens, quod relatio sit moduS extremor ut ex quo solum sequitur, quod ipsa non possit este in re tum natura sine extremis mon tamen,quod extrema non possint eise, sine illa. .

Primum dubium.

An relationi conueniat habere contrarium. DVo re ' ant dubia, circa duas proprietates relativorum quarum prima est : Ouὸd in eis reperiatur contrarietas. Videtur enim Aristo. sibi contrarius in hac proprietate. Nam capite de quantitate, negat expressὸ, Luod relataua habraxi contrariumαapite ver 5 praesenti, tanquam proprietatem tribuit illis, 2uod eontrarium habeant. Et videntur eam habere: quia simile,& d ssimile , contraria sunt: & etiam aequale, & inaequale, & sunt relativa primi generi S. Prima opinio, est Toleti in expositione textus, qui hac distin- tueactione utitur: Relativa dupliciter ecnsiderari pollunt. Primo, formatiter, prout relativa sunt. Secundo, materialiter, pro fundamentis relationum,ut duo alba considerantur in quantum similia , & inquantum alba: & sub prima consideratione', inquit, non habent contrarium,heue tamen ratione fundamenti, habere possunt, Mdum Arist. negauit habere contrarium, sormaliter locutus est: sed dum eis tribuit contrarietatem, loquitur fundamentaliter: nam hoc modo contraria sunt dissimilia, t album,dc nigrum. Nostra

425쪽

Noma tamen lententia est' Propriam contrarietatem. no conuenire relativis, nec formaliter, nec ratione fundamenti,sed impropria , pro quocunque genere oppositionis, etiam formaliter eis conuenit. Probatur, quod non conueniat eis formaliter propria contrarietas,hac ratione, Contraria Ium,qua hub eodem gene-νe maximὸ Hstant, o ab eodem subiecto mutuo se expellunt: ENFO contraria, ut talia sunt, sormaliter,&expresia respiciunt subiectum , circa quod se expellant: sed relativa, ut relata ua, non respiciunt sormaliter,&expresie subiectum, sed terminum:ergo, ut relativa non sunt propriὸ contraria. Quod vero,nec ratione fundamenti, probatur: quia licὰt fundamenta aliquorum relatiuorum contraria sint,vi albedo,& nigredo; quae sunt fundamenta dissimilitudinis, tamen per accidens se habet contrarietas ad rationem disti nilitudinis. Probatur euidenter : quia sola diuersitas specifica, sine ulla contrarietate , fundat relationem dissimilitudinis: vi albebo, & nigredo; vel alia quaecunque contraria, quae: sunt fundamenta dissimilitudin frat eodem modo eam fundaret, quar is contraria non essent,per solam differentiam specificam: ergo contrarietas per aceidens etiam se habet ad fundandam relationem, de ideo, nec ratione fundamenti per se considerari, velut fundamentum est,conuenit relationi. Ad Aristotelem vero; Respondeo, non esse sibi eotrariumquia rapite de quantitate, secundum propriam sententiam loquitur, negans ,-relativis aliquid sit contrarium : praesenti vero eap. tribuit eis contrarietatem, non quod sentiat veram esse propite ratem eorum, sed ut ostendat definitionem antiquorum, minus bonam essereum ex ea sequatur,aee identia absoluta,in quibus reperitur contrarietas,esse relativa:& relati uis aliquid esse contrarium : quae cum sint falsa, sequitur non esse bonam definitionem illam mec est verum, quod veris relativis, aliquid sit contrarium: nec ex propria sententia id aliquando doeuit Aristot. Quod denique impropria contrarietas, pro quocunque genere oppositionis eis conueniat, ut relatinis, euidens est: cum relatio 'rmaliter sumpta, includar oppositionem relativam , quae est unum genus ex quatuor oppositionibus.

Dubium Secundum.

An relativa suscipiant magis, o minus. DVbium hoc de solis relativis secundum esse,& praedicamentalibus, procedit. Et ratio dubitandi tum iu ex Aristotele qui asserit: Proprium esse relativorum, βψcipere magis,o minus. Et ne videretur alicui,eum no loqui de veris relativis, atque ex pio-

426쪽

o 3 cap. 7λ ad aliquid, quaest. f .

tionem eorum, ponit exeniplum huius proprietatis, in simili, oedissi in ili:quae sunt vera rotativa,& praedicamentalia. Prima opinio,distinguit relativa: Nam alia sunt sierundum esse,qua: proprie pertinent ad hoc praedicamentumalia secundum di-ἀici, quae vere sunt absoluta, tamen includunt quosdam respectus secundum dici,tanquam complementum essentiale : & illa priora non sulcipiunt magis & minus : haec vero suscipere possunt Ita Albertus Mag. tractatu de praedicamento ad aliquid, cap. .

Et huius sententiae videtur cile D. Thom. cap. I 2. quaest 32. ar. .

tuam etiam sequuntur ali j, qui aiunt secundum veritatem , non suscipere magis,& minus unum relatiuum, sed secundum opini nem vulgi aliqua suscipere: ut aequalia,vel similia appellari solent, quae licet vere aequalia, aut similia non sint, parum tamen a vera aequalitate,aut similitudine distant:&quo minus distant, eo dicuntur magis aequalia,aut similia. Ita Canterus in expositione huius proprietatis. Probatur primum, quia suscipere magis & minus, prouenit ex maiori, vel minori admixtione contrarij, ut illud dieitur magis

calidum, quod minus habet de frigiditate admixta: illud vero minus calidum , quod plus habet Ligiditatis admixtae: sed vera

relativa praedicamentalia , non habent contrarium; ut probatum cit dubio praecedenti:ergo non suscipiunt magis & minus. Secunda opinio, Distinguit relationem, ex parte sui: aut, ex parte fundamenti: & ex parte sui, negat veram relationem huius praedicamenti suscipere magis, & minus:sed ratione fundamenti luscipere concedit. Ita Caietanus,Sotus,& Toletus, cap. praesenti. Quod probatur experientia. Nam dum albedo intenditur ine tremo,in quo erat remissa, consequenter fit magis simile alteri, in quo est intensa: ergo albedo,quae est fundamentum similitudinis, per se suscipit magis,& minsis,& eius ratione similitudo:&eodem modo,dum aliquid est alteri inaequale,quo magis aufertur de quantitate eius, magis inaequale esticitur;& hoc est , relationem inaequalitatis, minorem fieri ,ratione iandamenti.Sed addit haee sententia, non esse necessarium, ut relatio suscipiat magis& minus: ratione Andamenti, quod fundamentu suscipiat magis& minus: nam quantitas, ratione cuius inaequalitas maior est,uel

minor, non suscipit magis & minus : sed ratione fundamenti diatitur relatio suscipere in hoc sensu: quod non potest suscipere. nisi aliqua vatiatio fiat in fundamento, quaecunque illa sit: unde magis & minus, distinguenda putat Caietanus:quia vel sumuntur Physice: Sr hoe modo non fiunt, nisi per admixtionem contrarii : aut Logice, & sic sumpta , in eo tantum consistunt, quod est aliquid piae licari de alio, eu Lis adverbiis magis,& miniis, undecunqF id proue aiat. Et Physice,quidem sumpta,non con leniunt

427쪽

verἡ relationi:Logieὸ vero conuenire illi possimi. Haec tamen distinctio,confundit potius rem,quam eam explicat et quia praedicationes Logicae, in re ipsa debent fundari: ergo nunquam poterunt, magis & minus, gice sumpta,conuenire I lationi,nisi ratione sundamenti realis, & Physici: quare si Physice sumpta , nullo modo ei conueniunt , nec Logice poterunt ei

Nostra igitur sententia , hac distinctione praesupposita explicanda est:Magia,Cr minus, duobus modis accipiuntur, Communiterior PropriλCommuniter quidem pro magis aut minus perfectum, magis aut minus proximum, vel distans:vnde cum persectio maior,vel minor, proueniat ex fundamento, ab eo proueniet magis& minus,in relatione improprie sumptum. Pro vi vero, accipitur magis & minus, prout ex maiori, vel minori intensione procedit. Nunc vero duabus eonclusionibus explicatur. Prima est; Relatiombus pradicamentatibus de quibus solum loquimur non eo uenit ratione sui magis, aut miniti suscipera , proprie, nec impropriλProbatur haec conclusio:Quia experientia constar,relationem ratione sui, non mutari ab eo statu in quo emergit,nisi aliquo modo varietur fundamentum:& si hoc in uariabile permaneat: nunquam ipsa variatur,nec magis & minus suscipit:ergo non conuenit illi ratione sui. 43 Secunda conclusio:Mseu θ --s propriὸ, impropriὸ sumpta,

eonueniunt quibusdam relationibus νatione fundamenti: non tamen omnibus. Probatur utrumque,in relationibus primi generis: nam quaedam dicuntur magis & minus inaequalia, magis, dc minus similia: sed hoe non conuenit illis ratione sui:ergo ratione funda-

meti:& similitudini quidem, aedissimilitudini propriesquia qualitates,in quibus fundantur,propriἡ suseipiunt magis & mimis: ncalor,albedo,& nigredo.Quando autem dicimus:his relationibus conuenire magis & minus,ratione fundamenti: sensus est, quod aliqua mutatione facta in fundamento, semper eis conueniat: de haec mutatio, potest esse in fundamento remis Ito, & in relatione intensio quia fundamentum absolues intenditur,cum sit qualitas: relatio vero,non nisi comparatione alterius. Quod vero no conueniat hoc, nisi quibusda relationibus, primi generis, manifestum est, quod solum ilIis quarum fundamenta mutari possunt. Ad Aristiveto tespondetur: quod dum relationibus tribuit proinprietatem suscipiendi magis & minus, etiam de praedicamentalibus loquitur,non tamen intelligit eis conuenire ratione sui, sed ratione fundamenti,ut explieatum est, nee etiam intelligit eis a hue in hoc sensu conuenire,quarto modo,cum constet, non om nibus conuenire, neque etiam solis qina praxipue conuenit qua litatibus. Proprietas vero, conueniens telativis praedicamentali

428쪽

. IO CV inde qualitare, tex. expositio.

bus,quarto modo,est,flesimul natura .is cognitione ita ut qui de finitiue cognoscit unum,necessario debeat cognoscere alterum. Sed dicet aliquis:Suscipere magis & minus procedit ex maiori vel minori admixtione contrari j: sed dictum est, relatiua , nec ratione sui,nec ratione fundamenti habere contrariunNergo nec Tatione sui,nec ratione fundamenti conueniet illis suscipere magis & minus Respondetur; Quod ratione sui neutrum illis conuenit,sed ratione fundamenti non repugnat eis conuenire secundum, licet no conueniat primum, etiam ratione fundamenti:quia Contrarietas fundamenti, pes accidens se habet ad illas relationes, in quibus posset esse contrarietas,ut ad similitudinem,& distim timidinem c ut probatum est in primo dubio) Magis,& minus

ex parte fundamenti,non se habet omnino per accidens, ad magis,& minus relationum,sed quasi naturaliter ex eo sequitur. Ex CO Vero,quod relativa carent contrarietate omnibus modis, solum sequitur , quod non possent ratione sui suscipere magis, &mimis.

CAPUT VIII. Continens praedicamentum Qualitatis.

Matitatam vero dico secundum quam, quales quidamosa dicuntur, occ. Breuis expositio textus. INeentum Arist.eapite praesenti est,explicare naturam, & essenis Itiam qualitatis:quam numerat quarto loco ante sex alia praedicamenta quia acciὸens intrinsecum est,formaliter inhaerens substantiae:& ideo persectius reliquis,quae magna ex parte,in quibus- .dam extrinsecis denominationibus consistunt.Diuiditur caput in tres partes. In prima, definit qualitatem in abstracto , & connumerat quatuor eius species s alternas; quas ideo Tenera voear. In seeunda parte,definit qualitatem in concreto Pnoc est,per ordinem ad subiectum,quod denominat. ut per illud magis nai m nisesta. Et in tertia,tres proprietates eius assignat. Definitio qualitatis est haec: Qualitas est qua quales esse dicimur ut albedo, aqua albus denominatur homo, & ideo qualis; quia si interroges, qualis sit homo 3 bene respondebitur,si dicatur,esset album. Prima species qualitatis est, Habitus.-Dispositio. Habitus sie definitur: ῖ qualitas dissicile mobilis a 'biecto ; ut habitus virtutum & scientiarum. Dispositio vero : Lualitas facile mobiliis a

subiecto

429쪽

CV. 8.de qualitate, tex.expositio. 4 II

subiecto, ut calor, quem ignis producit in aqua, iacile ab ea r

mouetur.

1 Secundum genus qualitatis est, Naturalis potentia. er impotent a. seeundum quam naturalem habent inclinationem,uel aptitudinem aliqui ad aliquem actuin,aliquodue exercitium, ut ad pugnam , vel ad luctam ,& dicuntur pugillatores. Alij vero inepti

sunt, aut impotentes ad eundem actum. Dicitur autem naturalis:

quia ab ipsa natura habetur,& non eli aequisita per actus: nam si talis esset,potius erit habitus, aut dispofitio. Tertium genus est, Passio, aut Pastibilis qualitas.& haec est qualitas, nata causare eassionem in sensu; vel quae est estectus passionis permanentis:vt qualitates tangibiles, quae causant sensatione in tactu ; ut ealor,& frigiditas,& sic de aliis:& albedo, quae causi

tur in cera,ex nimio calore solis dicitur etiam passibit is qualitanquia est effectus illius impressionis , quam Sol causat in cera: dc permanens quidem,quia albedo producta in cera,no statim tra sit, sed permanet in ea. Passio veto dicitur qualitas, si sit effectus

passionis cito transeuntis: ut rubor causatus in facie ex verecundia , & quia passio non est qualitas permanens , non denominat subiectum tale simplici ter,sed passum secundum eam: unde a r bore causato ex verecundia non dicitur homo iube , sed ruborem passiis,& sic de caeteris passionibus. 3 Quartum genus qualitatis est, Forma is Figura ; ut rectitudo,

curui as,statua,aut cathedra,forrniae, ac figurae dicuntur & species huius gePeris. In secunda parte cap. definit Arist.qualitatem in concreto,h modo .Quale est,quod secundum qualitatem denominatu ut album. o dulce. In tertia parie,enumerat tres proprietates qualitatis: quarum prima est, Lualitatem habere contrarium . ut calori contra latur frigiditas e nec tamen conuenit omnibus qualitatibus proprietas haec, quia plines sunt non habentes contrarium, ut rubrum, pallidum,& alij colores medij. . Secunda proprietas est,Suscipere magis is minus:quoa cdm procedat ex maiori aut minori admixtione contrari j necesse es habentibus proprie contrarium conuenire: sed nec omnibus qualitatibus eonuenit hoc: quia plures sunt non suscipientes magis Icminus; ut figurae,& similes. Tertia proprietas qualitatis est,aeuo secundum eam re dicantur simius,ant dis miles .iri secundum albedinem, dicuntur corpora similia. Haec aute proprietas,quarto modo conuenit qualitati, quia omnibus qualitatibuet soli si& semper conuenit.

430쪽

. An qualitas sit supremum renns huius pradicamentir-diuosa vqualliates, enumerara ab Arist. diuersalecies eius.

VT melius intelligatur quaestio, explicandae sunt diuersae ae- 4eeptiones qualitatis:quae t om illis aliisὶ tres sunt, ut colligiturex Aristot .eap.praesenti,& s.Metaph.ca. 4. Qualitas in generali , significat determinationem , seu modificationam substantividi ideo prima acceptio eius,est pro quocunque determinante, aut modificante aliud: quod non solum conuenit mnibus accidentihus,sed etiam substantiis,aut disserentiis earum. Secundo modo, accipitur pro forma quacunque aecidentali. quae seramdum pro prium modum essendi modificat, aut determinat substantiam:vt

quanticas,relati O,ae caetera accidentia:& haec etia acceptio communis est. Tertia vero propria, pro fina . non solum secundum

communem rationem accidentalem determinante subiectum. sedρκ

priὸ et ira ut per eam , tanquam per formam sibi inhaerentem, tali modo se habeat substantia ; ut formaliter denominetur, non ex- renis,non relata ad aliud sed qualis:quia ad quaestionem de ea factam per quale, proprie reipondeamus per talem formam: ut si quaeratur,Qualis sit substantia; proprie respondemus,esse albam, aut calidam ,&ideo sormae ilia accidentales propriὰ dicuntur rualitates. Εe secundum hane solam acceptionem, non feeunum duas alias, sumitur qualitas ab Aristotele capite praesenti,Mdistinguitur a caeteris praedieamentis: de qua quaerit titulus quaestionis: An sit supremum genus huius p dieametiti, di qualitates

particulares en merata ab Arist. υere steries eius.' Prima opinio tenet, Sualitatem c acceptaminense verumg s huus,quod diuidatur in illas qualitates enumeratas ab Aristot.tanis

am in veras species: sed tanquam analogum in sua analogata. ives tanquam res in diuersos modos. Primum assirmat simplicius iτap. praesenti,& probat ex eodem Aristotele, qui priusquam illas iqualitates enumeraret,sie loquitur:Mi autem qualita. eorum, qua multiplicito dicuntur. Secundum vero tenet Scotus capite praesen- i,uuaest. 3s.& in 4.dis .c.quaest. D.*.Sed tune est dubium. & etiam

Probat testimonio Aristotelis, qui postquam enumerauit omnes inas qualitates, dimi, Fortasse quidem alius quisipiam modus apparuerit qualitarissed stia qui maximὲ dicuntur hi sunt. Probat etiam ratione:Quia esse naturalem potetiam, vel apti- γε udinem aequisitam , esse eausam, vel effectum passionis, diuem fas habitudines qualitatis ad subiectum significant accidentales tamen , & quasi extrinsece denominantes: quia extrinsecum est qualitati parum aut multum durare in subiecto, causam esse , auteflectum

SEARCH

MENU NAVIGATION