장음표시 사용
451쪽
Cap. Lde qualitate, quast. F. 6 3 φ
o Ex hae differentia sequitur, verum esse , quod asserit Atalici Solum obiecta trium sensuum esse passibiles qualitates. quia caulant passiionem in sensu obiecta vero vitus ,& auditus, non hac ratione , sed solum quia sunt effectus passionis. Et probatur hac ratione. Passibilis qualitas dieitur illa, quae causat pallionem in sensu: ergo qualis suerit passio caulata, talis erit denominatio qualitatis pastibilis: sed sola obiecta trium sensuum caulant pallionem proprie dictam in sensibus , cum moueant lenius cum vera, ac reali alteratione, quae passio proprie appellatur: caetera vero solum caulant pallionem impropriissimam:ergo illae lolum erunt passibiles qualitates proprie loquendo, quia causant passionem in sensu: tae vero non, sed alia ratione. Ad argum. pro ratione diabitandi propositum, distinguenda est minor, nam Aristot. non definit passibilem qualitatem per id quod causet passionem quamlibet in sensu, sed proprie dictam: obiectum vero visus,ae auditus, solum sunt causa passionis communis , & impropriae: & ideo non sunt passibiles qualitates: in quantum passibilis qualitas causat passione in sensu: sed alio titu-lo,vel ratione, quia sunt effectus passionis: testimonium autem
Arist. nostram sententiam confirmat, ut vidimus.
. QV EST IO. V. Luid per Formam, Figuram istelligat Arist. e, an sint.
diuersasseries qualitatis,vel eadem. 8 Irca primum, variae sunt acceptiones Forma. Nam primo, saccipitur pro pulchritudine rei, quae resultat ex debita ordinatione partium. Secundo, pro serma substantiali, a qua res accipit esse ; ut ab anima homo. Tertio, pro exteriori figura rerum, non solum naturalium, sed etiam artificialium:vt quod attificiosum est in cathedra,vocamus formam eius. - . Et secundum has diuersas acceptiones, diuerso modo sumum intur ab expositoribusifimis, figura: nam quidam per figuram intelligunt, eam quae in rebus non viventibus. xeperitur: per formam vero, eam quae in viventibus. Ita Ammonius cap. praesenti. Haec tamen expositio non est tenenda, quia nulla videtur differentia in figuris harum rerum, propter quam una sit, aut dicatur forma,& altera figura. Ideo Boetius, & Simpli eius ibidem, formam afferunt appellati Ab Aristot. Pulchritudinoo resiliantem ex debita membrorum coaptatione, ac distinctione: Figuram vero eam. quά resultat ex sola quantitate:Vt triangularem,& quadrangularem: Sed nec expositio
haec potest esse ad mentem Atiit. qui in hoc cap. pulchritudinem collocauit in specie habitus. Albertus Mag.tract.de praedicamento qualitatis, cap. Agur
452쪽
4 3 4 Cap. . de qualitate, quest. 1.
ala raspectu solim quantitatis dici. quia non videtur esse aliud , qua
terminatio quantitatis: nam anguli, quibus conitat figura triangularis , & quadrangularis, non videntur esse aliud, praeter lineas qui sunt termini quantitatis: formam vero, per ordinem ad substantiam : nam scut forma substantialis continet totam perfectionem speciei: ita qualitas huius speciei totam perfectionem eius manifestat: unde res diuersarumipecierum,propter diuersas formas substantiales,diuersas habent figuras. Sententia D. Thom. probabilior est, quam iam sere omnes ε'
moderni Interpretes, sequuntur: eam vero his verbis explicat T.
lib. Phvs.lei2.7. Considerandum est, quod forma,is figura , in hoc ab
inuicem disserunt, quod figura ι ortat terminaraonem quant talis: es enim figura, qua termino,vel terminis comprehenditur forma versalicitur . qua dat esse specificum artificιato: nam horma a. tificiatorum sunt accidentia. Quibus clare docet, figuram esse nudam terminationem quantitatis .formam vero, dicere ordinem ad compolitum artificiale. Et huius veritatis signum cit quod Aura reperitur in quantilatibus Mathematicis , abit kemibm a materia sensebili. ut docet Aristot. s. Metaph. c. I . ubi res Mathematicas immobiles, hoc est, abstrahentes a motu, figuras vocat. Et haec non solum reperitor in quantitatibus continuis, sed etiam in numeris:
non quidem simplicibus, sed compositis: nam binarius non dicit aliquam fguram: senarius vero, qui ex duobus ternariis componitur, praeter unitates ipsa, quae sunt quantitates, certam habet figuram, ex ipsam et compositione resultantem : ut docet expresse Aristo. s. Metaphysic. capit. I 4.
Sed hoc debet notari, circa hanc expositionem: quod dum fi- sotura appellatur terminus,vel terminatio quantitatis duobus m is intelligi potest. Primo, de termino proprio, & init insecoquantitatis: ut de punctis lineae, Sameis superficierum & superficiebus eorporis: in quo sentu non est verum ; quia liti termini, essentiales sunt quantitati: figura vero accidens eius est , ad praedicamentum qualitatis pertinens. Secundo , deἰtermino accidentali,& quasi extrinseco: qui intrinsecos terminos, & intrinsecam terminationem consequitur : & eiusmodi termini, vel terminatio, proprie loquendo, habent rationem figurae. Et huius ratio est : quia ites anguli, ex quibus constituitur figura triangularis. praesupponunt tres lineas, suis punctis iam terminatas: & ex eis iam terminatis, atque completis in sua specie , figura triangula fit. Ex quibus intelligitur: potius dicendum esse , claritatis, ac
proprietatis gratia, figuram risultare ex terminis, vel ex terminatione quantitatis, quam esse terminum , aut terminationem quantitatismam terminus quantitatis aut terminatio eius, incin
pletum quid ei cu sit indivisibile,vel ab indivisibilibus facta: ideo
453쪽
Cap. q. de actione se passione, text. exposivio. 4 3 s
non habet aliam speciem vel praedicamentum , ab ipsis quantitatibus: figura vero, complerum quid est, ex genere, & differentia compolitum,& per se habet speciem,atque praedicamentum. Circa secundum vero, An forma, & figura distinguantur spe eiciquidam intei pretes,diuersas specics eas faciunt. ex eo dili inctas, quod figura abitrahit a materia sensibili: fo ima viro dicit ordinem ad materiam sensibilem,tribuens speciem artificialibus,& manifestam faciens speciem reruin naturat: um : ut constat informa statuae,& exteriori hominis. Tenendum tamen est : Formam & figuram non esse diuersas species qualitatis, sed unam, dc eaniam : & sol tim distingui accidentaliter. Probatur hac ratione: Eadem res prout magis, vel minus abstracta a materia consideratur,non distinguitur specie : sed soliis accidentaliter: in quantum diuerium ordinem icit ad materiam:vt homo Physice consideratus, prout componitur ex materia,& forma,& habet in se prineipium motus, non distinguitutspecie a te ipso , prout composito ex genere , & differentia, quo pacto non dicit ordinem a4 materiam sensibilem: sed forma, &figura solum ex eo distinguuntur, quod figura abstrahit a mate-teria sensibili,forma vero eandem respicit: ergo non distinetuuntur specie,sed sol sim accidentaliter. Probatur consequentia : quia accidentalis est ei ordo ad materiam sensibilem, vel abstractio ab ea r licet enim ad diuersas scientias pertineat res, ut diuerso modo abstrahitur a materia,tamen pertinere ad eande,vel diuersam scientiam,sic vel aliter esse abstrahibile a materia , accidit ei quavis scientiae, essentialis sit talis modus abstrahendi a materia:
De praedicamento Actionis,& Passionis. Varmor explicanda sunt, eirca haec duo praedicamenta actionis, & passionis. Primnm est , aeuiae nomino actionis,m passionisH i etur. Seeund Lindurea-ouo sit. Tertium, Sua sint generasuprema utriusiqne praeuincamentinis in quas seperies dividantur, sex his enim ordinatio praedicamentalis fit. ) uartum , aeuot, ct oua simpνtprietates actionis,ct passionis. Circa primum,diuersae sunt acceptiones,actionis, & passionis non primo aecipitur actio Glammaticali modo, pro significato cuiuslibet verbi activi,siue proprie sit acti O,siue per modum actionis significetur. Sed hae acceptione omissa ,quia non eii realis; sed nominalis : tribus modis aecipitur actio realiter. Primo , proselo actia libero υoluntatis: & hoc modo sumitur ab Ai istor. 1. lib.
Magnorum moralium,cap. 2. Secundo modo , sumitur uniuersa
454쪽
3 6 Cap. ρ.de actione, ct passione, tex. expos
solum actiones intellectus,& voluntatis, sed etiam appetitus sensit. vi & sensuum externorum & internorum et qua acceptione Vzitur Aristo t. 6. lib. Et hic. tapit. 4. Postrema acceptio adhuc est uniuersalior,tamen propria,Pro quacunJue actione cuiuslibet agentis, libera vel necessaria, immanente , vel transeunte. Et hoc modo accepit actionem Aristo t. cap. praesenti: quod euidenter pro hant exempla eius, tam in actionibus immanentibus, ut in dolore,& tristitia,quam in transeuntibus,ut in calcfactione,& infrigidatione, ab eo assignata. In hac etiam uniueriali acceptione,actio
est supremum genus praedicamenti actionis: & pallio supremum enus praedicamenti pallionis: nain quae de actione dicta sunt,eo em modo intelliguntur de passione: cum passio non sit aliud, quam actio ipsa, prout recepta in lubiecto.
Luid Actio, o Passio sint. Glibertus Porretanus qui ideo auctor sex principiorum
vocatur i quia libellum quendam de sex ultimis praed camentis scripsit.) sic definit actionem: Actio est , secundum quam in ii quod subiicitur,vera dicimur. Hare tamen definitio limitata est
quia solum comprehendit actiones transeuntes: quia per has solum dicimur agere circa aliud a nobis subiectu: immanentes vero, non circa aliud versantur, sed in eodem agente manent: nec etiam comprehendit actiones, quae non habent praesuppositum subiectum, nec ideo mutationes sunt si tame, aliquae ex his reperiantur, quod adhuc est in opinione positum alia igitur definitio univcrsalior assignanda omnino est, quae omneS comprehendat : & ea talis esse poterit. Achio est, qua media . ut via. essectus recipit esse vel conseruationem eius ab arente. Passio vero erit,a qua aliquid dicitur pati, per impresionem esse ου ab agente. Et licet modus quo d .stinguuntur actio ,3c passio, non pertineat ad praetentem considerationem, sed ad Physicam, de quo agit Aristo. 3. lib. Physic. tamen ex mente eius, atque communi lententia scholae, non distinguuntur realiter , sed ratione ratiocinata: hoc est, per intellectum, supposito fundamento in re: nam in eadem entitate ab agente procedente, considerat intellectus rationem egressi nis ab eo, & receptionis in passo: & hoc eth dii inguere rationes formales earum:quae constituunt diuersa praedicamenea: nam, ut superius probauimus, non renutritur distinctio realis, aut ex natura rei inter praedicamenta, sed rationis ratiocinatae lassicit. aeuot, di qua genera, is species,habeant actio,
P Rima diuisione, diuiditur actio, in eam : Quae versatur circa subiectum praesuppositum: & haia dicitur eductio formae de
455쪽
potentia materiae,aut unitio eius eum materiaedieitur etiam generatio: Et in aliam : Qvie non versatur circa prasuppositum subiectum : sed per ea producitur res ex nihilo: & talis est creat io .si tamen vera actio est, & non sola relatio dependentiae creaturae a Deo:quod adhue est in opinione positum. Secunda diuisione,diuiditur in actionem Substantialem, δι -- radentalem: illa est, per quam producitur aut conteruatur substan tia haec vero per quam producitur accidens: & sub utraque com prehenduntur plures species. Tertia diuitio actionis est, in Immanentem , εc Transeuntem. Actio immanens est: quae non versatur circa aliquod subiectum, extra agentem causam, nec effectum aliquem extra illam prod cit, sed ipsa eum suo termino producto, manet in eodem agenter ut visio , auditio, εc actio vitalis intellectus, per 'uam producitur verbum mentis ad intelligendum. Actio vero transitens est, quae non manet in agente , sed circa subiectum extra illud versatumaut effectum omnino extra illud producit: ut generatio ho- . minis,& calefactio aquae. Quarto diuiditur in actionem Meressiuam , de Instans aneam Successiva est ealefactio,&nutritio:Instantanea, est generatio h minis. Et quodlibet horum membrorum, habet suas species, unque ad infimas. atque ex his omnibus generibus,& speciebus, sub genere supremo , constituitur ordinatio praedicamentalis actionis. Et eodem modo constituendum est praedicamentum passionis : quia eisdem diuisionibus diuiditur passio. Luot, is quasint proprietates actionisinpassionis. s. Vatuor solent enumerari proprietates actionis,& passionis: L ex quibus duas assignauit Aristo.in litera. Prima est, Haberacontrarium.Sectanda,Suscipere, magis, o minus: sed neutra conuenit omni actioni,& passioni, sed his tantum , quae versantur circa terminos habentes contrarium: quales sunt actio calefactionis,& infrigidationis, ac similes : nec etiam conueniunt proprietates istae praeterea his actionibus ratione sui , sed solum ratione terminorum: inter quos reperitur contrarietas.
Duas alias posuit Gilbertus. Primam , & in ordine tertiam, quod proprium sit actioni, & passioni, semper esse cum motu , aut
mutatione, sed etiam de hac non est certum , quod omni actioni conueniat: quia multi ponunt actiones sine subiectis praesupposiatis:de quibus ideo certum est,non esse motus, vel mutationes Secunda proprietas,& vltima in ordine est , Luod actio inferae passionem simulque eum ea st.de qua certum est: quod conueniat actioni quarto modo:quia cum actio & passio sint eadem entitas,&praeterea necesse sit actionem,cum sit accidens, in aliquo reci-
456쪽
4 3 8 Cap. 3 o. de ρraditamento quando.
pl.& ut recepta,sit passio,necesse est inserte passionem, & sempereste cum ea.
TR ia explicari debent, ut intestigatur natura huius praedic, imenti. Primum, quid sit Quando, vel in quo consistat ratio formalis eius. Secundum, aeuot, is quas habeat sterias, ex quibus fiat ordinatio praedicamentalis eius. Tertium , aeuot, ct qua serrima proprietates.
Explicatur in quo consistat ratio formata pradicamenti aeuando. ARistoteles non defini uit, ando nec docuit,in quonam so malis ratio cius consistat: sed definiuit Gilber. quamuis e scura admodum definitione, dicens .Quando est id quod ex adiacentia temporis relinquitur: per adiacentiam vero videtur fignificare,esse aliquam denominationem,prouenientem rebuS ex tempore,aut ex eo,quod in tempore snr. Haec autem definitio Cilberti,diuersis modis explicatur 3c D. Thom .duas posuit explicationes eius,opus. 48 tract. de sex vitimis praedi eamentis , cap. I. & 2.ex diuersis auctoribus collectas. Prima allerit emim duosus modM co Uderari. Primo, ut est mensura succclliua,& continua. Secundo , ut explicatur ad mensura dam iubitantiam,de motum , vel operationem eiuraex qua applicatione procedit ut denominentur mensurata a tempore , denΟ- minatione quadam extrinseca.& dicantur esse, fuisse , aut futuracile dc actio dicatur hesterna, vel hodierna .Hςc igitur denominatio extra isseca,est illud ,quod ex adiacentia temporis relinquitur: hoc eli,ex eo,quod tempus circumstat substantiam , dc eius operat iones:circumstare vero non est aliud, quam intrinleca ratione ad eas pertinere,& non per inhaesionem. Secunda,non est multum diuersa.asserit enim, id quod ex tem- pore retitiquatur esse,quodsubstantia o sperationes olus. tempori μbdita, antur:in quantum non totum suum esse habent simul, sed quasi augmentum , vel extensionem , aut intensionem a tempore accipiunt:& in eo dicuntur crescere,consenescere, ac rande ab eo
conlumi:& hoc est prςdicamentum,Quando,nempe tepori subdi. Duae istae explicationes, in eo conueniunt. quod utraque ponit praedicamentu Quando,in sola denominatione extrinseca a Icmpore consistere:& ideo falsa est quod se probo: Praedicamentalis ordinatio, si vera est ex veris generibus,dc speciebus,licet imperfectis,ac diminutis fieri debet,sed ex sola denominatione extrin-
457쪽
cap. D.de praedicamento stuando. 43'
seca,nec genus,nec species sumi possunt: ergo ex ea sola non potest conflare praedicamentum. Probatur minor,quia genus & species dicunt aliquam naturam,& entit Mem realam sed denominatio extrinseca , nec est aliqua natura nec aliqua entitas realis iarebus,quibus praedicamentum hoc conuenire potest, ut patet: er-- go non potest ex ea sola praedicamentuin conititui. 3 Secundo Si aliquid intrinsecum ponunt, non potest este absolutum:quia nulla entitas absoluta resultat in rebus aut in tempore ipso,ex adiacentia eius, sed ad summum relatio aliqua: quae si realis sit,pertinebit ad praedicamentum. Ad aliquid si rationis, ad nullum: ergo non potest ex tali adiacentia temporis, constitui reale praedicamentu aut certe,non distinctum a praedicamento, Ad aliquid. ιPropterea moderni quidam afferunt, tria esse consideranda iahoc praedicamento,sicut in caeterismempe , Formam denominata-temsubi ctum.& hanc dicunt esse Durationem . & βubiecitam denominatum ab ea:& hoc esse meum,aut rem aliam durantem,& effectum formalem. Essectum veνo formalem,non esse alium, quam durare in es te. ideo concretum esse, Durans, ut sic. Sed qui hanc opinionem tenent,divisi sunt: nam quidam ab hoc praedicamento excludunt, non solum aeternitatem, quae duratio infinita est, sed etiam tempus: quia cum pertineat ad praedicamentum quantitatis,non potest in isto collocari;vnde abstractum huius praedicamenti,asserunt es,durationem creatam indivisibilem sub qua collocatur, aeuum Angelorum , & duratio subitantiae corporeae, tanquam genera subalterna: luarum quaelibet durationum,aiun ridiuidit ut in diuersas durationes eiusdem generis, sed diuersae speciei,secundum diuersitatem specificam Angelorum,& substantia-
4 Haec tamen sententia primo est contra Arist. in hoc lib. praedicamentorum,cap. ubi cum enumerasset praedicamenta,& peruenisset ad hoc, ita est,aeuando autem, ut heri ,superiori anno, dcc. Quae verba tempus expresse significant;vt patet. Deinde est contra rationem : Quia vel aeuum , & duratio alia substantiae corpore pertinent ad hoc praedicamentum:'uia da rationes creatae sunt: vel quia indivisibiles : non propter iecundu:
quia ratio diuisibilis,vel indivisibilis impertinens est ad hoc prς- dicamentum,cum id non sit quantitas, sed quando : ergo pertinent: quia sunt durationes creatae, sed tempus est vera duratio creata ergo non potest excludi ab hoc praedicamento, Nostra igitur sententia est:quod Quando in abstracto signf-
eat .urationem creatam incommuni, ut comprehendis aeuum,
durationem indivisibilem substantiae corporeae, & durati nemiaccessivam motus, quae est tempus, in Oncreto vς O rςm
458쪽
durantem,duratione creata: ita tenent plures moderni.
Et probatur, a suffcienti diuisione:quial dicit aliquo smodo durationem; ut manifestum est , non tamen durationem comprehendit infinitam Dei: quia haec non pertinet ad praedicamentum : ergo dicit durationem creatam comprehendentem successsiuam,& momentaneam, siue sit Angelica, vel alia quaecunque creata. Probatur consequentaa : quia successiva, non potest :cxcludi, ut probatum est: nec etiam momentanea , vel indiuisibilis:q a talis duratio,cum sit accidens creatum,& completum,
per se debet pertinere ad aliquod prae dicamentum: sed ad nullum praeter hoc, pertinere potest:ergo in eo erit per se collocanda: Mita supremum genus erit duratio creata, prout utramque comprehendit:vel res durans, ut comprehendit ea, quae durant, Vtra que duratione. Probatur minor, quia certum est, durationem indivisibilem non pertinere ad praedicamentum quantitatis: cuius propria ratio est extensio,& diuisiuilitas propria passio: quod vero non pertineat ad alia praedicamenta , ostendunt rationes eorum diuersissimae aduratione. Arg.vero alterius opinionis, quo probatur,tempus esse exclu- sidendum ab hoc praedicamento , quia pertinet per se ad praedicamentum quantitatis. nihil probat aduersus eos,qui asserunt tem pus esse quantum per accidens:& ideo non pertinere ad praedicamentum quantitatis: apud quos pertinere potetit hoc praedicamentum. Sed habet apud nos dissicultatem maximam , qui tenemus , Esse quantum per se, is seriem ramitatis. Hae tamen disti nictione soluitur. Duo possunt considerari in temporemempe, quod siιccessiva duratio fit:& quod continua quo pacto abstrahit ab extensione, seu diuisibilitate per se,& per accidens.Probatur,nam euidens est apud omnes , tempus esse durationem successivam: Setamen non est euidens,quod sit per se extensa:sed satis probabile, 'quod sit extenta per adcidens: ergo ratio successivae durationis, abstrahit ab extensione per se,& per accidens. Nos igitur,qui tenemus,tempus esse extensum per se,possumus ipsem hac ratione collocare in praedicamento, Suantitatis:sed in ratione successiuae durationis in praedicamento . Luando: & hac distinctione solutum est argumentum.
Quot, o qua habeat genera, o species hoc pνἀdicamentum. SVpremum genus huius praedicamenti, quod est Duratio crea- Tta,vel Durans creatum, diuiditur, in durationem Permanente,& Successivam : tanquam in duas species iubalteinas :& rursus, Duratio permanens,in Euum,quod est duratio Angelorum , & in Durationem substatia eorporea: Duratio vero successuarin durationem primam motus coelesιs, quae per antonomaba vocatur lepus;
459쪽
R in durationem motus inferioris: Sc adhuc quaelibet speetes subalterna durationis permanentis,habet alias species infimas, seeundum distinctionem specifieam, Angelorum,& subitantiarum cor porearum:& ex his generibus4 speciebus,fit ordinatio praedicamenti Quando.
Quot,tπ quas proprietates habeat hse predicamentum.
TRes proprietates tribuit Gilbert. huic praedicamentor sed
omnes videntur aliis etiam esse communes. Prima est. Non babere eontrarium:Secunda,Mm subripere magurev mmus i de qui bus manifestum est aliis conuenite. Tertiam dicit esse, quod in iis creata seoliam eonvenit his qua inripium esse. vel apta nata Meincipere esse:de qua etiam probatutiquod conueniat aliis:quia alia etiam sunt aceidentia, quae solum conueniunt his, quae Incipere apta nata sunt:vt mutatio, & motus,aliaque huiusmodi. Nullam igitur habet proprietatem praedicamentum hoe,nobis notam: sed aliquam absque dubio habebit, quam ignoramusmam cum debilissimae sit naturae,mirum non est,si intimas eius proprietates non
cognoscamus. Praedicamentum Vbi. - .
CIrea praedicamentum Vbi, quatuor etiam explicanda sunt. Primum, Ruid ρον nomen Vbi, signifieatur. Secundum , In quo est stat ratio formalis eius.Tertium, qua genera, est species habeat,ex quibus ordinatio eius praedicamentalis fiat. Quartum,2-sit, is qua sint proprietates eius. Cirea primum ; Nomen Vbi,uno tantum modo accipitur,pr reali praesentia : per quam aliquid dieitur praesens esse loco , aut spatio loci mam & si corpus sit in vaeuo,habebit praesentiam realem: eum sie eertum, & ab omnibus eoneessum, posse moueri in
aeuo:in quo,sicut verum , & realem motum haberet, ita verum terminum motus aequireret: est autem mi, terminus proprius motus localis' quare verum haberet Ubi, veramque ac realem praesentiam.
Quid sit rei ut in quo consiliat ratio formatis eius. VBi,sie definitul a Gilberto: Vbi es circumscriptio corporis,a ei
cumscriptione loci proueniens:quibus verbis duplicem eircumscriptionem insinuar. Prima est, reumscriptio loci a lorato & haec potest vocari activa. Secunda vero passiua est, aeuia loearum diei-rina loco eircumscribi:& hane dieit esse de ratione, Vbi: nam alia ad locum potius pertinet,& ad praedicamentum quantitatis red
ci potest, in quo ponitur locus : sed in circumscriptione passiua, praesentiam lora m virtualiter includit Gilbertus: quia non po-
460쪽
test corpus circunscribi loco, nis sit ei praesens. Nihilominus definitio haec limitata est , & non Omnino completa : quia solum comprehendit, Ubi,pro locali praesentia,cum tamen corpus habere poisit verum, Vbi, sine illa. Sic ergo definiendum est, Vbi, definitione adaequata, & comprehendente, Vbi,quodcunque: es realis praesentia, quam habet corpus in loco aut in spatio loci. Ex qua definitione intelligimus , quatuor habere conditiones Vbi. Prima est: Esse aliquid reale. quia non potest esse aliquid praesens alteri, nisi per aliquid reale: & cum Vbi sit terminus realis motus , necesse est aliquid etiam reale esse : alioqui per realem
motum,nihil reale acquireretur,a quo tanquam a termino haberet speciem realem.
Habet secundo ; Quod sit aliquid inhaerens subiecto realiter.cluta Cum per motum tendat mobile ad acquirendum sibi alique terminum:& motus sit realismo solum realem terminum debet acquirere,sed in se manentem. Probatur consequentia: quia motus& terminus in eodem subiecto recipi debent; ut manifesta inductione probari potest, in omnibus motibus.Habet tertio Vbi quod sit emitas realis,dissimia ex natura rei a subiecto,in quo est. Probatur hoc,ex noua acquisitione, & separatione a subiecto: nam illud ,quod leparatur ab alio realiter, nescite est distingui ab eo, absque operatione intellectus:cum ante illam separetur: sed hoc Vbi, desinit esse in corpore. & acquiritur aliud nouum : ergo Vtrumque separatur a corpore, ante operationem intellectus : Scideo ante illam distinguitur,& ex natura rei. Quartum quod habet,Vbi,est, Ule puram relationem sed aliquid absolutum includens , is etiam resteritum secundum diei ad locum,quo circumsicribitur corpus, vel ad statium loci. Probatur hac ratione:quia lota relatio non potest per se terminare motum , ut docet expresse Arist. snib. Phys. sed , Vbi terminat per se motum localem, ut ibidem asserit:ergo non dicit solam relationem , sed modum quendam realem absolutum,quem per respectum ad ex trinsecum explicamus. Hic autem modus absolutus, no est aliud, quam accommodatio rei praetentis ad locum , vel ad spatium t ei: ita ut si corpus sit,si e se accommodet illi ; ut totum corpus re spondeat toti loco,aut spatio, & singulae partes singulis ecia partibus loei:s vero si res indivisibilis tota correspon)eat toti loco, aut spatio: & tota etiam singulis partibus: quod vero simul cum hoc modo ab loluto, includat respectum realem ad extrinsecun locum, vel spatium certum esse debet : quia talis accommodatio, in trini ecam dicit cori et pondentiam : ergo intrinsecum etiam