장음표시 사용
571쪽
sed simplieiter ignorata,aduersus Platonem. Hanc veritatem uniuersalem, probat Arist. in triplici genere cognitionis. In Scientifica quidem certissima,qualis eit ea,quae habetur, per Mathematicas disciplinas , in quibus euidens est, iudicium ac notitiam conclusionis fieri, ex notitia praemissarum prius habita. Et eodem mo do in caeteris Artibus,non solum liberalibus, sed etiam mechanicis; in quibus unum semper cognoscitur, ex notitia alterius prius habita,quousque peruenitur ad primum principium illus artis,no per aliud, sed per se notum, hoc est, ex sola notitia terminorum.
Probat deinde in cognitione probabili quae habetur per syllogi Lmum Dialecticum, cuius conclusio cognoscitur ex notitia pro bili praemisiarum,uel euidenti,per consequentiam probabile, aut per inductionem: in qua,ex notitia singulari ii, fit experimentum, quod eli iudicium uniuersale. Probat tandem in Rhetoricis argumentationibus,quae sunt Enthymema,& exemplum. nam Eni hymema, esi quasi syllogismus truncatus, cui descit maior vel minor, subintellectatamc ab arguente:& iudicium coclusionis fit ex iudicio alterius praemissae prius habito. Exemplii vero procedit,ex uno singulari ad aliud , per similitudinc:& ideo notitia unius h betur, ex notitia alterius prius habita. In secunda pari. cap. agit Arist. de lyraecognoscendis , & Praeco. 4gnitis. Nam si notitia conclusionis debet heri ,ex praeexistenti cognitione, necesse eit explicare, quae, & quot sint praecognoscenda,& de quibus: ut est eis haberi possi notitia conclusionis: Diio ait esse praecognolceda,aut duas este praecognitiones ad notitia conclusionis necessarias, An sit, is Suid sit.Tria autem esse de quibus
habendae sunt praecognitiones, nempe, Subiectum Principium, & haec appellatur praecognita .Suriectum, est illud de quo est scientia, vel scientifica conci ullo. Principia,sunt praemissae demonstrationis,ex quibus infertur conclusio .PUio es quae demonstratur de subiecto in coclusione. Exempla ponit Ariit. in Mathematicis disciplinis ; sed nos ea afferemus in rebus nobis notioribus hoc modo ; Vt habeamus euidentem notitiam huius coclusionis;
omnis homo est risibilis, necet se est,duo praecognoscamus, An sit,& quid sit & de tribus quidem, nepe,de subiecto , circa quod versatur conclusio, quod est homo:de principiis, quae sunt praemissae istae, per quas demoliratur, nempe,omne animal rationale est ri sibile:& omnis homo est animal rationale:& de passione deimonstrata de illo, quae est risibilitas. Non est tamen habenda utraque Naecognitio de lingulis: sed de subiecto latum:de principiis vero,
Hima,nempe,an sini,hoc est,an sint vera tale passione vero, secundum,nempe,quid si hoc est, quid nomen sani ficet:nain quod sit, probatur in conclusione : id est,qudd inlit lubiecto : quia eum sit ac talens, nos habet aliud esse,quian subiecto inesse
572쪽
His explicatis ,resipondet Arist. in line cap.ad arg. Platonis. Distinguedo maiorem: nam dum interrogatur: An qui vult scire aliquid velit scire, quod sciebat prius, vel quod ignorabat:Respondendum este ait, non velle scire,quod simpliciter sciebat:nec quod omnino ignorabat: sed quod ignotabat formaliter, atque simpliciter,sciebat tamen virtual iter,& secundum quid, hoc est: non in se, sed in alio prius cognitorin quo virtualiter continetur. Gratia
exempli,dum volo scire, An homo fit capax disciplinae:volo scire, id quod non sciebam actu,& sormaliter,ied iolum virtualiter, in illis duabus praemistis prius cognitis Omne animal rationale est ea pax disciplinae,&, omnis homo est animal rationale: in quibus notitia eius virtualiter continetur : & ideo dum insertur ex eis, cognosci potest quia non prorsus ignorabatur, sed virtualiter saltem cognoscebatur:& per illationem,cognoscitur formaliter.
An de omni, ct sola cognitione intellectiva, intestigatur uniuer-
ΡRitus quam diuersas sententias proponamus,paucis explican da eii propolitio Aristo. in qua per doctrinam, is istutinam.
idem assensus intellectussignificaruν:qui, ut propria indailria acqui ritur,vet,ut a magistro procedit, doctrina dicitur: ut vero a diici pulo acceptus, lilciplina. Deinde per cognitionem intellectivam, non quodlibet iudicium intellectus significatur, sed illud solum, quod per aliquod medium, vel ratiocinationem habet ut s nam si ex Ela cognitione terminorii habeatur, certu est no fieri ex alio iudicio intellectus: qua inuis fiat ex notitia apprehensiva terminorum, & liga ficationis eorum. Alioqui, ii ex alio iud cio fieret, daretur procelliis in infinitum. Senius igitur propositionis eit,
Omne iudici uua intellectus, per aliquod medium, vel ratiocinationem habitum ait ex alio. habito ctiam per ratiocinationem, Vel ex sola notitia terminor unM. ita ut tandem ad aliud per te notum, aut sine medio habitum reducatur. Iste est 1 lus piopositionis de qua inquiritur,. n de omni, o sola cognatione M.υEectiva accipiatur.Θ an vera sit. Et prima opinio tenet; Non solum inscientiis , sed etiam in opinione, di fide humana verum esse,ac de eis intelligi, is ex consequen ii.de omni ii licio intellectus ,per medium habito. Ita Solus qωPILI. huius cap.in solutione ad primam confirmationem, 2 arg. probavid:Quia utraque generatur ex aliquo principio euident per probabilem, aut ineuidentem conssequentam: opinio quidem, dum sic argumentamur et Corpus sphaericum , aut perfecte rotundum,
tangit aliud corpus persecte planum in puncto; ergo datur pun - tum
573쪽
ctum inqiuisibile. Fides etiam humana,dum dicimus,Homitia fi de digno credendum est:ergo vera sunt quae ab hoc homine, fide
digno,dicuntur. Secunda Opinio asserit. Nonsolam ad scientim humanaι. sidetis ad mentiam angelorum se extendere, is in ea veram esse. Ita moderni quidam : qui hane sententiam ita probant: Qu ia Angelus cognoscit effectum per causam : ut quod homo sit risibilis: quia est rationalis:&eotnitio cauta.est prior cognitione effectus, sicut causa est prior effectu:ergo cognitio effectus fit in eo,ex prinexistenti cognitione causae. Praeterea Angeli inferiores illuminatur a superioribus: & illuminatio non videtur esse aliud quam manifestatio veritatis,quam superior cognoscit,& ignorat inse-xior:ergo cognitio inferioris angeli,fit ex praeexistenti cognitiope superioris. Nostra sententia, & eommunis omnium sere expositorii Arist. gin hoc capite,his conclutionibus explicatur. Prima: Non intellis
rurρνvestro Aribt.de scientia angelorum,nec in ea potest habere veritatem. Vt hanc explicemus,atque probemus simul, notandu est: Aliud esse cognossere,quam vnnm sit ab alto,aut ex alio, vel propter aliud θ aliud habere eognitionem unius,ex cognitione alterius: nam piimurrunon dicit distinctam cognitionem utriusque, nec ullam imperfectionem ex parte cognoseentis, sed per unam & eandem cognitionem,potest utrumque cognosci, cum illo ordine, aut dependentia,qua secundum se riabent:& ita cogno Icuntur a Deo, &ab angelis,causa, & effectus quicunque. Ita, ut per unam simplicem cognitionem,utrumque cognoscant:& quam unu habet esse ab alio: sic etiam cognoscunt estentia quamcunque & omnes passones ab ea procedentes. Hahere autem cognitione unius ex cognitione alterius,dicit distinctione cognitionum,& causalitatem, non solum inter obiecta cognita,sed etiam inter cognitiones ipsas ; ita ut una sit causa altraius in aliquo genere : & haec est maxima imρerfectio:quae solum reperitur in cognitione nostra discursiua,per quam successive plura cognoscimus:& cognitio unius
sequitur post aliam, & fit ex alia, & hoe est fieri ex praeexistenti cognitione 3 ut asserit propositio Arist. Ex hac ergo verissima doctrina probatur iam; Nullum iudiciu sintellectus diuini, aut angelici; fieri ex praemistenti cognitione. Quod se probo:Iudicium intellectus fieri ex praeexistenti cognitione dieit distinctionem cognitionum:quia eadem cognitio nodie itur fieri ex seipsa : sed Deus, & Angeli non cognoscunt effectum,& causam distinctis cognitionibus: ergo cognitio effectus in ei, non fit ex praeexistenti cognitionαcausis. Quod ver6 dicitur,fingelum cognoscere effectum per causam; Distinguedum est,nam ex parte rei cognitae, verum est, quia Verε cognOlcit
574쪽
cognoscit Angelus effectum habere elle a causa, & propter eam
eue: sed ex parte cognitionis, non est verum: quia cum cognitio cause,& emema, sit eadem , non est verum , quod cognItio 'mus fiat ex cognitione alterius: hoc enim distinctioue in cognitionum dicit,quae non reperitur in Deo, nec in angetis, respectu caulae, Scellectus. Et quod de scientia Angelorum dicimus, eode in Inodo intelligendum est, te scientia infusa primi Parentis, quam habuita principio,quo factus eth a Deo. io De illuminatione vero; Concedimiis,quod cognit 4 erioris angeli, fiat ex praeexistenti cognitione supctioiis: propositio tamen Arist. intelligitur in eodem intellectu,non in diuersis. Secunda conclusio: In opinionibu3 nou semper est verum I quod una cognitio fiat ex alia ; ut allerit prima opinio: fedsolum ea q a. habetur per discurrum. Probatur haec Conclusio: Quia opinio non solum habetur per discursum , ex propositione euidenti, sed dan tur etiam opiniones per se notae . hoc est, per Ie probabiles et licui principia scientiarum per se euidentia: & in eis non habetur una cognitio ex alia, sed ex sola notitia terminoimn : ut haec propo scio, Mater diligit filium suum, pei se est protiabilis: & non quia colligitur ex alia, sed sola significatione terminorum habita , ne cestario iudicat intellectus esse probabilem ergo in his opinionibus, non fit cognitio ex praee xii tenti alia cognitione, verum hoc ipsum ex professo explicabitur in cap. 26. huius lib. II Tertia couelusio : Assiis silet hum ina . non fiet ex praexissenti eomnitione. Probatur haec etiam, contia Sotum : Quia formalis &proxima ratio allentiendi in fide , est testimonium fide digni,perquam rationem distinguitur ab opinione. Huius enim assensus; vel habetur ex sola notitia terminorum , vel colligitur ex ali assensu euidenti,per consequentiam probabilem: ergo assensus fides,non fit ex alio, nec per dileursum, sed ex solo testimonio habetur sine discursu: quare non fit ex praeexistenti cognitio' . Et quod de fide humana dicimus, eodem modo intelligendam est, de fide diuina, & de reuelationibus Prophetarum. Ad arg. vero primae opinionis: Respondeo, Assensium opinionis , habitum per illum discursum , fieri cx praeexistenti cogRitione ,sed non omnem assensum opinionis, haberi discursum , ut probauimus: & ideo non semper fieri ex praee xii tenti eo itione. Quod vero assensus fidei humanae fiat per illum discurium ne- amus. Immediate quippe habetur ex testimonio fide digni: alias fieret per illum discursum, opinio elici non fides humana. Ex his tribus conclusionibus, sequitur, propolitionem Arist telis uniuersaliter esse veram, in omni isti meia, Lumano moruacquisito,& in opinione, quae habetur per dii cursum tantum. Et
575쪽
3 18 In lib. 1. de Poster.resolui. Cap. t. quaest. 2.
sum habitum tae euidens sit, vel probabile feri extraexistenti aliquo iudicio intellectus, ex siola notitia terminorum habito: vel etiam Perdiscurium, reducibili tamen ad iudicium aliud, ex sola notitia terminorum habendum.
An de subiecto sit prasiupponenia actuatiε existentia. DVas praecognitiones at signauit Aristri nempe , An res sit. & Quid sit, & vitamque habendam esse docuit de subiecto vel obiecto,circa quod versatur scientia, & huius ratio est manifesta: Fia si subiectum non habet esse, neque habebit c sentiam, aut quidditatem:& ideo nec proprias passiones:quae de illo probentur in scientia Nec denique habebit definitionem quidditatiuam,perquam probentur:quare si non sit,non poterit esse obiectum scientiae. Esse autem;vi modo loquimur non est aliud, quam extilentia in rerum natura. Sed haec duobus modis habetur, Actu quidem, dum res existit extra suas causas:vel Potentia , dum non est extra illas sed in virtute earu,a quibus produci potest.De existentia aatem subiecti possibili,nemo dubitat,quin sit necessario praelupponenda: quia si non possit vllo modo eam habere, reputabitur ensimpossibile,sicut Chimaeratquare no poterit de illo haberi scientia. Ideo solum quaerimus de existentia actuali: An necesse sit de subiecto pracognostere, quod actus t in rerum natura, ut de illo habe tu cientia.vel si ficiatρ upponere, quod eam post habere. Et prima opinio affirmat; mcessarium osse quod de subiecto pra- i 3 supponatuν actualis exissentia:non quam semper habeat,sed falleni temporibus a natura statutis: ut de rosa, actu non existente, habetur scientia in hyeme : quia praecognoscimus illam habituram tempore veris Si vero eam suo tempore non esset habitura, non post de ea haberi seientia. ita Caiet. cap. praesenti ,& Toletus, quaest. unica ad s. Et probatur testimonio Arist. id expresse afferentis, lib. 2. huius operis,textu 8. his verbis: Quarere autem Quid est, non ha-Mntis Quod.estinihil es quarere. Gasi dicat, non esse quaerendam definitionem eius, quod non habet existentiam: laia non potirit inueniri:& ideo nec poterit esse obiectum scientiar. Probatur etiam ratione : Quia ab eo quod Υes est, vel non est, Propositio dicitur vera, vel falsa: id est,ab eo,quod adhu existit: vel non existit: ergo actualis existentia subiecti, temporibus taltem, quibus eam accipere potest a causis naturalibus, fundamentum est omnium veritatum, quae de illo possunt cognosci inicientia: quare nccessario erit de illo praecognoscenda. Secunda opinio est opposita ; Quod non sit necessario praeco- t gnoscenda actualis existentia subicisti,temporibus etiam a naturas statuti.
576쪽
In libese Posteriori resolutione, Cay. .crudest. t. s s se
statutis: sed licet eam nunquam habeo, nec habiturum ιit, poste haberi seientiam de illo , si praecognolcatur, quis d eam habere posisit. Ita Sol. quaest. . de praecognitis; ubi docet,quois dum Aristot.ait de subiecto praecognoscendum esse, An sit. hunc sensum tenet . Ideii, An sit verum eris, habens saltem esse possibile in suis causis. Ratio huius sententiae est: Quia sufficit lii biectum habete esse possibile in suis causis: vi veram habeat definitionem verasque passiones: quae de illo possint probati in scientia: ergo iussicit hoc de illo praecognoicere. Nolita tententia duabus conesusionibus explicatur. Prima est: Intrinseca ratio sicientia, non petit actualem exissentiam hubiectis idaeo non es necessario praeognostenda da illo, sed sufficit Mognoscere exissentiam possibilem. Probatur hoc arg, Scientia ex propria natura eii perpetua,& circa obiectum necellarium,& perpetuum debet versiari: sed actualis existentia .nec semper conuenit subiecto, nec necestatio, sed modo quodam contingenti, cum passim res eam amittant, dum corrumpunturi ergo non habetur scientia de subie .cto ; ut actu existente etiam statutis temporibus. Nec erit necessario praecognoscenda actualis eius exilientia , led sufficiet praec gnoicere possibilem. Haec est contra Calet. Is Secunda conclusio , in habeatur sitientia de aliquo subiecto ambis , imperfecte cognoscentιbm,nere se est quod habuerat ab quisa actualem existentiam, non quoemnque tempora a natura statuta, sied et Asemel. Haec ex parte est contra utramque opinionem. Et moti tur hac ratione: Imperfecta nostra cognitio habetur per tentus erisgo non possumus habere scientiam de aliquo obiecto; nisi per ali quem sensum illud percipiamus sed sensus non percipiunt ni si res actu existentes: ergo necesse est obiectum aliquando habuisse actualem existentiam 1, ut notitia eius scientifica ad intellectum perueniat Pediis sensibus. Quod velo in temporibus natura sta tutis,eam habeat,necellariurn non est: cum possit per eam, quam semel habuit, modo scientifico a nobis cognosci. Vtramque con
, Testimon ram vero Aristot. pio teruentia Caiet. adductum , deesse possibili intelligendum est: quod sussicit;vt quidditas eius inveniatur Vel si de actuali intelligitur, de modo quo a nobis acquiritur sesentia,loquitur in eo Atiit.non de seientia secundum rationem intrinsecam - Ad arg.vero eiusdem sententiq; stinguendum est anteeedens: Nam ab eo, quod res est, vel non est,id est ab eius existentia pot-- sibili accipitur vetaras propositionis scientificae non ab actuali .& illa est fundamentum suffciens veritatum totius scientiae. Argum.vera pro sententia Soli Concedendum est : quia solum
probat , susticere eristentiam possibadem uulnecti praecognoscere
577쪽
ue so In lib. . de Posteriori resolutione,Cap. t.quaest. 3.
ad intrinseeam rationem scientiae : ut asIetit prima conclusio nostia: sed ad imperfectum modum : quo eam nos communiter a
ruirimus,necelsarium est,ut eam habuerit aliquando, &aliquano de illo fuisse praecognitam. ut probat conclusio secunda.
An is siubiecta pra insendum sit quid rei, vel serum quid nomin i
Duplex est definitio. Vna per quam explicatur estentia rei r &haee voeatur definitio rei, vel quιd rei; ut animal rationale. Alia est definitio , leu potius explicatio vocis r ut dum dicimus; magnanimum esse, magnum habentem animum i vel infinitum;
quod non habet finem. Et haec dieitur definitio nominis . vel quid nominis: quia quidditas nominis, videtur esse s gnificatio eius. per eam explicata. Et haec, non est dubium , quin sit necessario praecognoscenda de subiecto scientiae: nam si ignoremus, quid significet haec vox , homo, non poterimus habere de illo veram aliquam notitiam , nee scientiam. Sed quaestio procedit de definitione , quid rei, aut quidditativa subiecti s Ansit necessario pra-σognsenda. Et prima opinio asserit e Non esse neres ὸ pracognoscendam. sed sine eius notitia,posse haberi de re scientiam. ita Toleti ubi supra probat hoe modo : Quia ad demonstrandum effectum per caulammon requirimr praecognoscere quid sit causa, Se quid eia fectus , sed stilum quod effectus procedit per se a eausa : ergo non requiritur praecognitio . quod quid est. Unde Astrologi demo strant lanameesipiari, per suam eauiam, ignorantes dc finitionem lunae & coelorum et & Mathematici multa demonstrant de figurinde numeris,ignorantes definitiones eorum.
Vt autem quid sit tenendum in hac quaest.decemamus : Notan i dum est; Dupliram esse demonrirationem , stura , is Propior quad. Damonarario propter quia: est illa, per quam demonstramus essectum per suam eansam: & talis est haec : omne animal rationale est tὶsibile: omnis homo est animal rationale i ergo omnis homo est risibilis. Demoninatio Luia, est, per quam ex opposito demonstramus causam per esseetum; ut si dicas i omne risibile est admirativum : omnis homo est risbilis: ergo omnis homo est admirativus. Praeterea demann tio Propter sud,adhuc est duplex,
Vna , per quam demonstratur propria passio de subiecto: & talia est prima, quam adduximus . tales etiam sunt plures in scientiis partieularibus, demonstrantibus passiones de subiecto: ut in Meta- physica, & utraque Philosophia Naturali, ει Morali. Alia est, in qua demonstratur effectus per causam, cuius non est propria pacso: δe talis est seeunda demons ratio adducta et tales etiam sunt
his omnes demo civiunta uachen alisa. Nam ista seientiae
578쪽
In Posteriori resoluti Cay . q. F.
non tam demonstrant passiones de subiecto , quam rationes quasdam figurarum , de proportiones numerorum, posteriorum
per priores. His suppositis tribus eonelusionibus explicatur nostra sententia. i rima eli: Pracognitiones, or ordo quo habenda siunt de subaeeto. lasoue. principiys, qua voeanturpracognita, non habent Deum in demonstratione Luias d solam in demonstratione . ν ter quid. Probatur testimonao Arist. qui cap. 2. huius I. lib. asserit , de modo sciendi apolteriora, hoc est demon litationem Qua , nondum se sui: se locutum, sed nee locuturum usque ad decimum cap. ubi utramque demonstrationem di tinguit. Ergo regulae in hoc capite traditae,de praecognitionibus, & praecognitis , solum uitelli untur in processu de monitrat ionis Propter quid, ut etiam ollenisunt exempla omnia ab Arist. adducta. Probatur etiam ratione: Quoniam per demonstrationem Quia sepe dei nonstratur definitio , vel essentia rei , per propriam passionem : ut o 'tendit haec demonstratio : Omne risibile est animal rationale: Omnis homo est risibilis : ergo Omnis homo elianimal rationale. Aliquando etiam probari solet , quod subiectum sit, quando non est adeo manifestum. Sed id quod demonstratur, RΘn Potest praesupponi,aut praecognosci: ergo in demonstratione Quia, non est praecognoscendum de subiecto , an sit, neque quidst, sed susticiet praecognoscere quid nominis. Secunda conclusio: In demonstrationιbus etiam Propter quid, in
quibus non demonstraturpruria tuis de subiecto .sed est' mu δε sitia causa, non est neesario pracognoscendum quid rei des idolose sufficit pracognosceνeproprium conceptum causa, ac d pendentia essectas ab ea seu rationis . per quam demonstratur esctu .Probatur : Quia
in his definitionibus, non sumitur pro medio demonstrandi definitio subiecti, sed solum dependentia per se effectus a causa ergo non requiritur praeeognitio illius: sed huius suffetet. Tertia conclusio: In demonstrationibus Irobantibu, pasonem de subiecto. necessario praeegnoscenda est imitio quιd reι: Haec eli etia in mani se ita: Quia in his demonstrationibus, definitio quid
rei assumitur pro medio: ergo eit altera praemissarum i sed praemissae praecognoscuntur ad inse: cdam conclusionem: aergo necense est quid rei de subiecto praecognoscere. Et in his dei nostrationibus intelligitur praeceptum Ariit. de praecognoscendo q4id rei,
de subiecto: ut docet expresse DTbo. I. p. l. I.art. T. ad primum ex quo desumptae sunt omnes tres conclusiones nostrae, quas te net etiam Caiet. cap. piaesenti. Ex quibus intelligitur, rugulas
Arist. de praecognitionibus, & praecognitis , secundum propor tionem intelligendas esse, in diuersis demoni rationibus. Ita urde subiecto praecianoscendum sit, quid rei, atque etiam , qvid
579쪽
161 'In lib. ι. de Poster. resolui. p. r. 7. . Dominis in his demonstrationibus , quae probant passionem de
subiecto:in aliis vero, in quibus ratio posterior , vel effectus pertationem priorem,ves causam probatur, follim conceptus causae;& dependentia eius ab essectu est praecognoscenda , verum quid nom nis in omnibus. Argum. vero Tolet. solum probat non esse necessariis praeco. gnoscendino quid rei de subiecto , in demonstrationibus probantibus effectus per causas ; vel rationes posteriores per priores: quod concedit secunda conclusio nostra : ideo nihil essicit con
An praeognitiones de subiecto,passione, r principio, haberi debeant
ansa δε-nstraticnemrvel etiam in demonstratione ipsa.
VT intelligatur titulus quaestionis; Explicandum est: Quod II
sit aliquid pracognoscere de aliquo: & qua necessitate haberi debeant praecognitiones istae; de tribus praecognitis, Pracognoscere aliquid do ali juo, est, priusquam de illo disputetur . vel probctur num aliquid aliud distinctum cognoscere, vel praesupponere; quod non probatur, sed tanquam certum praesupponitur. Graria exempli t Si demonstrare velimus de homine , quod sit admirativus, aut risibilis priusquam intellectus assenta atur conclusioni , oportet. ut intelligat hominem esse : & etiam quid sit, quid nomen risibile significet. Nisi enim haec cognoscantur, non poterit intellectus praemisIis assentiri, nec ex eis inferre conclusi nem. Et haec est necessitas praecognoscendi. An vero haec praecognoscenda sint, antequam formetur demonstratio : vel satis sit, dum praemithe disponuntur , dc eas assentitur intellectus ea pro- cognoscere,de hoc est quaest, Circa quam prima opinio tenet, Ante totam demonstrationem, M. necessaνio esse 'acognoscenda : & non sussicere in demonstratione ipsis. Ita Tolet quod probat testimonio Arist. qui exempla posuit in illo principio uniuersalusiano; Quodlibet est, vel non est:& in unitate , quae est principium numeri, pro subiecto. In triangulo vero, pro passione:de quibus euidens est cognosci ante totam demonstrationem : ergo intellexit Arist, praecognitiones ante demonstrationem habendas esse,& non in demonstratione ipsa. Probat etiam ratione; Quia praecognitiones , & praecognita, praesupponuntur scientiae acquirendar et sed ad acquisitionem scientiae pertinet rota demonstratio, cum scientia aequiratur per eam: ergo ante demonstrationem necessario habendae sunt praecognitiones. Pro solutione quaest. notandum est, Praedini-riones. Θρ cognita, duobus modis considerari posse. In commα- , ct in tarticulari, vel in exercitio , aut apprehensione uni uer-
580쪽
In lib. r. de Posteri resolui. cap. I. q. . F63
salit ut si dicamus, Principium esse; Totum est maius sua parto:
Subiectum υero , v nuarem; & Communem passismem I triangulum figurae Haec enim vix, aut nunquam ingrediundiu demo nitrati
nem , sed tauquam communis lima exempla , & quasi speculariu, assieribur.Subiectum vero,pallio & principium accipiuntur in par ticulati, pro his , quae ingrediuntur demonstrationem, di pertinent ad particulares silentias ut Subiectum in scientia de homine,est homo. Passiones , quae de illo probantur , sunt admiratio, d . risibilitas. Principium,per quod probantur ,aest eius definitio. . . ' i*3 Quo supposito,duo asserit nostra sententia. Primum est LPM- Tmtiones,o p cognita sub uniuesali ratιone eonsiderata' ante de, monstrationem haberi: Secundum , Si considerentur in particulari. hoc eit, ea quae pertinens ad particulares scientias, possunt quiisdem ante Gmonstrationem haberi, is communiter ante illam habentur: hoc tamen non est necessarium ad assensim conclusionis,nec ad acquisitionem scientiae, ed in demonii ratione ipsa haberi posisunt, simul ac intellectus disponit picemissas,& eis assentitur. Haee est communis sententia , quam tenent Themistiuς, in sua Paraphrasi, super I. lib. Posterior cap r. & x. D. Tho. Caiet.Venetus. Sotus, & caeteri cap. praes. Et primum non oportet probare ἔ cum illud concedat opposita sententia: 1ed probatur secundum haeratione , Praregnosti dicitur illud , quod non probatur per dea monstrationem sed praesupponitur ante assensum conclusionis. Sed ea quae cognoscuntur in praemissis demonstratioriis,& non ante demonstrationem integram ., non probantur per demonis strationem, sed praesupponuntur ante assensum conelnsionis: eriago Vere,& proprie dicuntur praecognosci: Sc sufficit ad essensimiconclusionis,& acquisitionem scientiae;quod intra demon strat imnem praecognoscantur. Quod vero communite. praesupponantur demonstrationi, mani lium est i quia experientia conuae, serὸ semper nos ea cognoscere, antequam formemus syllogismum demonstrativum: led contingere pollet unum vel alterum eorum non esse nobis cognitum:& tunc suificere inter disponendas prae-
Testimonium Arist. pro prima opinione nihil probat contra nostram: Quia Aristor. in communissimis praecognitis, exempla
posuit, quae cum demonstrarionem vix, aut nunquam ingrediantur ante illam habendae sinu eorum praecognitiones. Ad arg. vi r Distinguendum est antecedens: nam per acquisitionem lcie Mae possiamus intelligere, constitutionem totius demonstrationis: δc tune negandum est: quod ante acquisitionem 'scientias
nece lIario debeant haberi praecognitiones. Vel solum assentum conclusionis intelligimus , in quo nugis proprie consistit acqui