장음표시 사용
581쪽
sitio seientiae: nam praemissae potius sunt principia acquisitionis, quam acquisitio: Scin hoe sensu magis proprio, concedendum est antecedens: quod ante acquisitionem teientiae haberi debeant: sed ex hoe non tequitur, quod ante demonstrarionem 3 ut per se est manifestum.
Anas'sus conclusionis fiat x a enseu pramissurum, ut principiorum
in genere musa esseientis,υel solum macerialis.
QVaeitio haec fundamentum habet in propositione uniuersali Arist. Hlerentis, Dominam. vel ι estinam . quae est iu-mcisio coqelusionis , fieri ex praeri tentι iudicio pramissarum , set principiονum. Vnum autem fieri ex alio, aliquod genus causae denotat.Ες poteit denotate maceti lem,ut dum dicimus, domu fie- Ii,ex lignis, . lapidibus: vel cognitionem intellectivam , fieri ex sensiciua, hoc enim materialem quoque causalitate denotat. Quia cognitio tensitiva eoncurrit ad intellectivam,determinando naa. terram, vel obiectum circa quod versari debeat. Et potest etiam denotare causam esserentem : o dum dicimus, caloiem fieri exune, aut ab igne, ideo quaerimus, an assen=s conclusionis flat ex sensu princusorum ingenare causa efficientis, et materialis tantum. Et quod materialiter ex eo fiat certissimum est : quia conclusio componitur ex terminis praemissarum, espe ex maiori,& minori. ςxtremitate . & praeterea determinatur per astensum principiorinquia ex talibus principiis. tales conclusiones deducere potest i tellectus, & non alias diuersa.. Haec autem ad senus causae materiai s pertinere manifestum est. Sed, An ρ tergenus causa materialii. Getens quoquo reperiatur in eis: ita up assensus praernissarum sint eauis efficientes assensus conflusionis, de hoc est quaestio. Cirea quam est prima opinio Dirandi,netantu eis efficientiam,
in L. d. L. q. 2. ad quartum. propter haec duo argumenta. Primo: aia causa eiiiciens agit, in quantum est actu in rerum naturaἶnam quod non est, nihil potest efficere : sed dum intellectus aia sentitur conclusioni, iam non sunt alienius principiorum : erg non I ossunt esse eausa effetens eius. Probat minorem: quia intellectus non potest simili habere plures actus, vel assensus : sed unum post alterum t ergo dum habet assensum conclusionis . iam transiuit assensus praemillarum: quare non poterit esse efficiens Causa eius. Lt uniuersaliter loquendo unus actus non potest hambera virtutem effectivam alterius. Meundo Assensus principiorum, eum per solam notitiam ter minorum habeatur , specie distinguitur ab assensu ecinelusionis,
582쪽
non potest este causa adiluinoea : ergo nec erit essiciens. Probatur minor quia causa aequivoca est uniuersalis,& remota, Vt coelum,
vel Sol l astensus autem principiorum , est causa particularis , &proxima conclusionis . ut per se est manifestum: erto non est aequi uoca. ra
Se 'da opinio'opposita; Quod assensus primipiorum , non
Iommstne causia materiatis emelusionis:sed etiam esciens: hane tenet exprelse D. Th.cap.praesenti,lect. 3 ubi afferit,esse sententiam Ari . h. lib. Physic. & I. lib. contra gentes. eap. s7. ratione . ubi
eum exponit, & sequi tui Ferra. atque etiam Gabriel q. 3 prolooi
Probatur duplici arg. Primo: Quia i Ilud quod constituit potentiam in actu primo, eoncurrit cum ea emcienter ad actum secundum: ut species coloris, tanquam virtus eiusdem coloris,
qui est obiectum visus, constituit potentiam vi suam in actu primo ad videndum:& ideo eoneum t effetenter cum ea ad vision quae est actus seeundus; sed per species piincipiorum & assensum eorum constituitur inrellectust in actu primo ad assentiendum conclusionit ergo assensus eorum concurrit eficienter ad assen- ὰ ς Π usionis. Minorem probo: Quia intellectus nudus, non est sussiciens, neque completa causa allensus conclusionis, nisi informetur per assensum principiorum : ergo assensus ille concurrit,per modum formae determinantis intellecturn, & eonstituentis ipsum in actu primo ad assensum conclusionis: sed forma determinans, atque constituens in actu primo, est causa emciens operationis: ergo assensus principiolum concurrit effective ad assensum conclusionis. Secundo: Ratio formalis obiectiva est eausa effciens actus, ut pater,in actu videndi:euius ratio formalis obiectiva est visibilitas eiusdem eo loris,& ideo effciens causa. Item in fide humana cuius ratio rmalis obiectiva , est testimonium fide digni: & ideo inciens causa actus eredendi:sed ratio formalis obiectiva , propter quam assentitur. inteIlectus conclusioni, est assensus pranei- piorum, ut docet expresse Arim cap. sequenti. Et probat euidens rario: quia propter principia assentitur intellectus conclusioni aerisgo erit eausa emciens assensus conclusionis. Ad primum argv. Durandi eg nda est minoriquod dum in tellectus assentitur conclusioni, non permaneant assensus principiorum. Et cum dieitor intellemim non posse simul habere plures auensus: distinguendum est e quia duobus modis possunt se habere plures assensus, vel per modum plurium , quando non
sunt inter sese ordinati, vel per modum unius, quando sunt Ordioati. Intellectus ergo non potest habere pIures assensus per
583쪽
In lib. ι. de Posteriori reflui. CV. . .
. modiim plurium , bene tamen per modum unius:& ita se habent aik nsus principiorum & conclusionis qui ordinati sunt, cum ille sit ratio formalis assentiendi huius. Dum ergo intellectus a Gsentitur eonclusioni , perseuerare potest, & perieuerat in assens bus principiorum,quasi continuans eos: & ideo possunt esse causa. efiiciens assenius conclusionis. Quod vero unus actus intellectus, non pollit esse eatris alterius, negandum estinam saltem potest esse eausa,aeua,licet non sit causa, Pia: hoc est, ratio formalis causandi , licet, non sit id quod causat: & ita assensus plincipiorum,cit ratio sormalis assentiendi, licet non sit caula,quae essiciat allentum, conclusionis: sed hoc solus intellectus habet, latione eiusdem assensus principiorum : & ideo assensus iste est officiens, Quo,ai senius conclufionis, non essiciens, Luod: sicut veritas rei, est causa inciens intellectionis eius,tanquam aevo,no II tanquam
Ad secundum: Concedenga est prima eonsequentia , quod asi 'sensus principiorum se causa aequivoca assensus conclusionis: quia specie distinctus ab eo; sed uunor neganda, quod sola causa
uniuersalis,& remota sit aequi uoca: nam omnis causa ,siue uniuersalis, siue particularis: proxima, vel remota, vere est aequi uoca: quia ratio causae aequivocae, non consistit in eo quod porticularis
sit,ue, uniuersalis proxima,vel remota ,sed solum in eo , quod sit distincta specie a tuo e tactu: quod patet: quia eo ipso, quod est eiusdem speciei,est uni uoca.
An assensus principiorum includatur formaliter in sens. conclusionis. . CLrtum est, quod intellectus diuerso actu, atque priori, a L sentitur praemissis, deinde conclusioni:& diuesti quidem numero; atque specie: quia principiis assentitur propter se. hoc est, sine aliquo medici : sed habita solum signifieatione tetminorum. Conclusioni vero non pmpier se: sed propter principia, quorumi
accedit,praesupponitur assensui conclusionis. Quaestio igitur est, An postquam intellecti is habuit assensum principiorum,& accedit ad assentiendum conclusioni , se ei assentiatur propter principi .I , Ut assensum eorum iterum repetat :-vel satis sit, ut d caturai sentire conclusioni propter principia , quod assensum eorum immediate habucrit ablque eius repetitione: nam si primo ri omdo fiat, in eludetur formaliter assensus principiorum In assensit conclufionis: si vero secundo modo , non ineludetur sormaliter,
sed solum praesuppositive: quod est vere non includi formaliter,
Er prima opimo, quam sequuntur moderni quidam, tenet necessis
584쪽
necessario quidem prasius poni, sed cum sit prior, realiter atque specie
distinctus ab assensu conclusionis,non posse in eo includi forni liter. Probat testimonio Arist. Et duplici arg. Arist. enim in libris priorum,agens de forma syllogistica,asserit, Messium bis sumendum esse inprami ti : Sc ideo non esse repetendum in conclusione, . sed in ea unam extremitatem praedicari de altera. Peccaret igitur syllogismus in formavi medium ingrederetur conclusionem sed hoc est necessario concedendam,si assensus principioium includatur formaliter in conclusione : ergo non potest includi. Minorem sic probo Praemissae componuntur ex medio, di extremitatibus: ergo si repetantur in assensu conclusionis, medium erit necessario in conclusione repetendum : sed non potest includi formaliter, nisi repetatur, ut per se est inani sellum. ergo falsum est, quod formiliter includatur. Asierit etiam Aristotcles cap. praesenti, agens de modo demoni randi, nolit am conclusio ius fieri ex praeexistenti notitia principiorum ; si ergo assensus principiorum praeexistens, est rei pectu assensus conclusionis; erit prae suppositus: Sc consequenter, non inclusus formaliter in eo : nam si sor maliter includer tur,simul haberetur,& non prius. Primum arg. ei uidem sententiae est quia si principia includuntur formaliter in conclusione; ergo eodem actu, quo alsenti Lur intellectus conclusioni , assentitur etiam principiis: sed assensus conclusionis,est scientificus, procegens ab habitu scientiae: ergo per actum.& habitum scientiae assentiremus principiis . consequens autem est falsum : quia astensus concjusionis est notitia discursiua , assensus vero principiorum intuit tua,& sine dii cursu:
ergo non potest iste sormaliter in illo includi. Quod etiam probat ut impossibile:quia assensus principiorum , numero, & specie distinctus est, ab assensu concli sonis:ergo non poteli includi in
eo formaliter. Probatur consequentia,quia quae sic distincta sunt: non possunt sormaliter se in cliidere.
Probatur secundo: Quia i 3 synogismo euidenti insertur aliis
quando concluso vera,ex praemissV falsis. Vt patet in hoc: Omnis arbor est animat: Omnis homo eli arbor:ergo, omnis homo est animat: Si ergo praemissae includuntur in conclusione formanter salsum includetur formaliter in vero qu9d repugnat.Conitrinari
etiam porust experientia. quia id conclusione lolum comungia uxuna extremitas cum alteia , nulla ibi fac a ruenti'ne nedu: coniungitur urgς propter medium praesippositum, non serinaliter inclusum , sed ad luminum virtualiter. Probatur coi lacluentia: luia formalis inctasio impossibilis est,sine sot mali nuntione,
585쪽
168 In lib. . de Poster. rest. Cay. δ q. 6.
λ. qu. 8.ar. 3. his verbis. Primo aliquis intelligit, ipsa prinestia seru dum se .postmodum autem intelligit ea in ipsis conclusionibus . secvn-Gm quod assentit conclusionibus , prepter principia. idem etiam teneti q. m. ar. . D.Th sequuntur Capr. in 1.d. i. q. I. in solutione ad arg. contia 4 conclus Ferra. I. lib. contia gentes, cap. 7boncin. 6.
Meta. q I O. Duran. in 1. d. 3 S. q. 3 . ad 3. qui omnes docent, intelle- 3 ctum eodem actu fieri in conclusionem , & principia, cum ei propter princi pla assentiatur: quod aliter fieri repugnat, nisi assensus principiorum includatut fot maliter in assensu conesusonis. Deinde probatur hoc argu . satis essi caci: Eodem actu fertur potentia quaelibet in oniectum, & in rationem formalem eius; ut visus eodem acta fertur in colorem, & in lationem visibilitatis : aut in colorem , de lucem , si lux se teneat ex parte obiecti in visione coloris Et ratio huius euidens est: quia ex obiecto, quod percipitur, & ex ratione formali illud percipiendi, constituitur unum Obicctum totale, atque completum, tanquam ex Quo S. Quod; sed allensus principiorum, est ratio sermalis obiectiva assentiendi coinc tonuergo eodem actu fertur intellectus in conclusionem , quae est obiectum , cui allantitur , & in principia, quae sunt rationes an sentiendi: ed non potest ferti in principia eodem actu. nisi in obiecto eiusdem actus ineludantur formaliter: ergo necessarium est formaliter includi: praesertim cum assensus eonclusionis distinguatur specie. ii fide humanaiti opinione, tum propter diuersam rationem formalem asi nitendi:quae in opinione est . ratio probabilis, in fide humana, testimonium fide digni, in assensu scientifico,pi incipia per se euidentia. Probatur secundo; Inductione, in actibus intellectus, & volun in I istis: nam in actu fidei, formaliter includitur testimonium fide digni:quia est ratio formalis credendi. ut in actu voluntatis, per quε volumus media, includitur voluntas finis, tanquam ratio volendi media: ut in actu, quo volumus sumere potionem propter sanitatem , includitur formaliter actus intentionis, quo volumus sanitatem: sed assensus principiorum est ratio forinalis. Sc actualis, pr pter quem assentimus conclusioni: ergo actu oc formaliter includiatur in assensu conclusionis. Sed ut veritas nostrae sententiae intelligatur, & argv. opposita: melius soluantiar. Notandum est: Principia , ct conclusionem,
assensus utriusque duobus modis considerari posse.'Prim , in quantum intellect is assentitur Principiis per se , α ex sola cognitione terminorum:& ςonclusioni, tanquam alteri obiecto distincto: norieonsderando : quod ei assentiatur propter principia: cum constet polle ei assentire propter aliain rationem. ut propter testimoniumlide digni, aut propter argumentum probabile. Et hoc modo, nec praemissae includuntur in conclusione, nec assensu eorum..
586쪽
seeundo modo considerantur,in quantum habent ordinem, ae δε- pendentiam inter :nempe conclusio, ut ei assentitur intellectus, propter principia:& principia,ut sunt causa conclusionis, taquam formalis ratio assentiendi:& haec dependentia,& hic ordo, est eniatialis est assensui conelusionis.Sicut ordo,ac dependentia assensus fidei ex testimonio , intrinsecus est ei. Euidens igitur est, assensum conclusionis, essentialiter includereordinem dependentiae, ad assensum principiorum , tanquam ad rationem formalem obiectivam. Sed ubi clauditur formaliter ordo , clauditur ex con-3 1 sequenti illud,ad quod ordo ipse terminatur:ergo in alienis conclusionis, et auditur etiam ex consequenti assensus pr neipiorum tanquam terminus dependentiae estentialis: quam habet ab eciassensus conclusionis. Itaque assensus , non clauditur formaliter, aut essentialiter in assensu, eum distinguantur specie, & numero: sed ordo dependentiae unius ab altem, clauditur formaliter: Ecconsequenter,assensus ipse,a quo essentialiter deshndet.Unde o
do dependentiae,tanquam quid intrinsecum , & formale includitur,assensus vero, tanquam extrinsecum, a quo dependet, & sine
quo idem ordo dependentiae essentialis,nee esse,nec intelligi potest. Uerum actu includitur quia actualis est ordomee includitur ut Quod, sed solum ut duo:quia solum,ut ratio assentiendi .Exe- tum huius possumus adducere in visione coloris,supposito quodux sit neeenaria ex parte obiecti ad videndumtunc enim eodem actu fertur visus, in colorem,& lucem:non ita,ut lux sit, quod vii detur, sed ratio formalis videndi:nec lux ipsa includitur in colo re ipso, qui videtur: imo nee in obiecto actus videndi, tanquam aliquid intrinseeum:sed quia color, ut est obiectum visus, habet essentialem ordinem dependentiae a luce:quia nec esse porest,nec intelligi sne illa, propterea lux etiam actu includitur in obiecto
visionis: per quam videtur eolor, tanquam terminus actualis deinpendentiae obiectivae. Sie ergo intelligendum est,principia,& eorum asscnsus,includi in conclusione,& assensu eius:quia essenti Iis est rdo dependentiae ab eis,assensui conclusionis:& quia ordo iste actu formaliter, & essentialiter ineluditur in assensu conel sionis, necesse est,principia etiam,& eorum assensum,actu formaliter includi:non,tanquam ei intrinseca,sed tanquam id, sine quo ςssentialis ipse ordo,nec esse potest,nee intelligi. Ex hac ergo doctrina : Rei pondetur ad restimonia Aristot. Ad primum quidem: Concedendo , quod medium non debet ingredi conclusionem:nee id sequitur ex nostra sententia, quod sormalia ter ingrediaturiquia principia non ingrediuntur,ut Quod : id est, ut quibus assentitur intellectus,sed solum,ut Quo. Ideo non sunt formaliter exprimenda,aut repetenda in eonelusone: sed sussic
587쪽
extremitates formaliter exprimere,aut repetere,atque coniungere,cum actuali dependentia a principiis:& consequenter a medio, ut formaliter includantur, licet non exprimantur: sicut in actu fidei non exprimimus testimonium,dicentes, nos credere propter testimonium fide digni,sed solum exprimitur illud, quod, credituri ratione tamen actualis dependentiae ab eodem testimonio, inclusum censetur testimoni uin, licet non exprimatur. Ad secundum testimonium. Respondemus:Notitiam conclusionis fieri, ex
praeexisteti notitia principiorum: praesupposita quidem, ut Quod, sed inclusa in ea , ut Quo. Hoc est, ut ratio assentiendi eidem conclusioni. Ad primum arg. Concedendum est quidquid assumit: & concludit praeter ultimam consequcntiam , quam hoc modo infert: ergo per actum,& habitum scientiae assentiretur intellectus primet piis. Haec enim neganda est quia principia, vel eorum assensus, non includuntur in astensu conclusionis, tanquam id eui assenti tur intellectus: led ranquam ratio assentiendi: unde sol sim sequi-.tur, quod per actum, & habitum scientiae assentiatur intellectus eones usioni, propter principia. Quod vero dicitur, Affensum principiorum specie, & numero distingui,ab astensu conclusonis; verum est sed ex hoc solium sequitur,quod non possit in eo includi, tanquam aliquid ei intrinsecum, ted tanquam extrinsecum:line quo nec este, nec intelligi potest essentialis ordo dependentiae, quem includit assensus con- Alusionis. b eo. Hunc enim modum inclusionis, non tollit diffe-Aentia numerica, nee specifiea,vt per se eth manifestum. . Ad secundum; Concedendum est antecedens, neganda consequentia,quod salsum includatur in vero:quia conclusio vera, non
sequitur ex praemissis; ut falsis, sed vi sic dispositis in forma syllo- gillicat quare solum insertur: quod illae, ut se dii positae, inclu-
dantur in assensu conclusonis, tauquam, Quo, modo iam exilicato. Ad confirmationem ; Concedendum est antecedens, Quod so- Isim n conclusione coniungantur extremitates,nulla facta mentione naedu: ted quia coniunguntur per medium : hoc est, cum . aquali,& formali dependentia ab eo,necesse est,medium includi sol maliter in tali coniunctione,quae est assensus ipse coclusiotis: Vc Amtamen: quia non includitur tanquam Quod, hoc est, tanquam id cui allentiatur Intellectus, per assei sum conclusionis sed tanquam Quo,id est tanqua ratio sor malis,& actualis assientiendie dein conclusioni rideo non exprimitur, nec expres la mei iυ eius
a fit, ted nec lex primi potest, absque peccato contra formam lyllo: Gliticam.
588쪽
An habito assensu pramissarum, assentiatur ιntelActus conclusioni in eodem in tanti. .
SI praemissae dispumantur debito ordine , quem postulat ars syIlogistica,ac demousitrativa: Certum est assensum maioris , prιus tempore haberi posse,quam a sensus minoris. re conclusionis habeatura Quia uniuersalis propositio est, sub qua sub menda est minor,
tanquam particularis:& ex utraque inferenda conclusio: ideo nota dependet ab aliensu minoris,& eonclullonis.
3 3 Certum est eti am,qu odsi non sireuetur ordo di ponendi pramissas. etiam assensus minoris pateris haberi Pius tempore . quam assensus maioris, ct erectas nisequia dum minor non subordinatur maioriz. sine illa esse potest.& si ita habeatur, non est necessarium , quod statim ex ea inferatur conclusio. Gratia exempli: Pritas tempore habere potest intel lectus, hune assensum maioris, Omne animaliationale est risibile, quam habeat hunc assensum minoris , Homo Est animal rationale: & hunc assensum conclusionis , Omnis homo est risibilis. Potest etiam nullo ordine seruato , prius rem pore habere secundum quam primum x xertium : de his igitur non potest esse dubium. - - . . Sed solum, An habitis assensibus,maioris,o miaoris, d Jositis, ct ordinatis, nerasse sit simul habere assensum conclusionis: vel prius. -haberi possint νί=i,quam habetur se.Et de proprietate naturae, cerm rum est,prius illos haberi r quia sunt causa assensus conclusionis causa autem prior est natura suo effectu.Quaestio ergo procedi de prioritate temporis, An possit intellectus habere alsensum maioris , & minoris, dispositis in hoc inllanti & non habere in eodem assensum consulionis: et neeesse sit quod in eodem insta ii sequatur ex eis,& eum eis simul tempore habeatur. Et videtur non esse.necessarium, quod habeatur in codem instanti:quia intellectus non potest simul plura intelligere , ut do-
. Cet Arist. 2. lib.Top .cap. 3. loco 3 3.his verbis, Contingit enim plur- scire cogitare autem non. Per cogitationem, intelligens actualein cognitionem: sed praemi isae, & conclusio sunt plura:ςrgo non poterat ea simul, hoc est, in eodem instanti intelligere. Et, si dicaa plura quidem esse, sed habere modii unius: in quantum ordinata. sunt in eodem syllogismo. Adhue duplex est aliud impeditnentata
Primum: quia potest habere errorem contrari conclusioni,& nimis radicatam in subiecto,per plures actus tunc ergo DO p terit statim eum expellere pet astensum conetuli Om S:& Ideo,nec starim ei assentixe.S eson inquia capacitas intellectus, per quam potest multa simul intelligere,finita est ergo si numerus eoru qus
589쪽
aion poterit simul habere assensum conelusionis,quousque alium dimittara Vera tamen sententia est, sen=m conelusionis in eodem instan ei sequi ex assensibin premissarum. Cuius ratio est: via ut Aristoti docuit, cap. praesenti, ex terminis eorum fit, & in eis continetus virtual iter,tanquam in causa,aut tanquam arbor in semine: ideo nullum potest esse impedimentum: quin statim ex eis sequatur. Ad testimonium Arist.Resi ondetur,intelligendum esse de plu-xibus,ut plura sunt; hoe est,diuersa,& nullo modo inter se, vel ad tertium ordinata: m quae per modum unius intelliguntur, non dicuntur plura simplieiter sed unum:assensus autem primissarum, di conclutiones,per modu. unius se habent: quia in eodem syllogismo ordinati sunt,ideo limul possunt haberi ab intellectu. Cui non obstat impedimentum errorismarixeum sortior eausa sit dein m nitratio, statim illum vincit atque expellit: & etiam si nimissi radicatus, non impediet assensum conclusionis,neque habitum scientiae:qui per illum produeitur in eodem ins anti, sed permanebit simul cum eo, quousque multiplicatis demonstritionibus omnino expellatur. Non enim repugnat, eontrarios habitus remissos, simul permanere in eodem subiecto : sicut neque eontra vias qualitates remissas,ut calorem, εc frigus. Aliud denique impedimentum , de capacitate intellectus finita circa quod multa verba consumit solus. cap.praesenti dissicultate caretinam liere intellectus, duo, vel quatuor tantum diuersa simul possit intelligero,& unum,uel tria actu consideret:dum accedit ad constitue dam demonstrationem,poterit assensus praemissarum, & conclusonis simul habere,eum modum unius habeant,licet sint tres.
' in V AESTIO VIII. An habitis assensibus pramissarum. liberum sit ineanectui assereri,
eonclusioni cisi necessit assensum eius habere in eodem in tanti. D Vplex est libertas voluntatis,Contrarietatis,or Contradiecti nis: de illa vocatur etiam libertas,quoad specificationem, hee vero libertas quoad exercitium. Libertas conrearietatis est posse Voluntatem actum bonum,& malum habere, aut intellectum aia sensum,vel dissensum. Et dieitur contrarietatis:quia actus bonus, re malus contrarij sunt atque etiam assensus, & dissensus intellectus Specificationis vero : quia ab obiecto speciem accipiunt
actus. Libertas vero eontradictionis est,posse voluntatem,vel intellectum exereete ad lim,vel eum suspendc re:quia habere actu , Ecnon habere, contradictorie opponuntur. Et exereere actum, veIa n exercere denotat exercitium potentiae. Intellectus autem,licet radiealem quandam rationem libertatis habeat a inquan
590쪽
tum sermalis libellas voluntatis originem habeat ab eo, quod in- tellectus plura potest ei obiecta proponere, & ideo ipsa operata v let circa unum, vel alterum,ut sibi placuerit nihilominus holmalem libertatem. qirae consistic in eo , quod est velle se applicate ad op randum, vel nolle operari, sola voluntas habet: a qua eam particutat intellectus, in quantum potest applicari ad intelligendum moua se, sed a voluntate, de etiam potest intelligendo diuerti, aut reis
Quo supposito , quaerimus ; An habitu assensibin euidentibi
maioris,ominoris possit intellectu. peν dependentiam a voluntata essensum eonelusionississipendere: Da vi in eodem initanti , vel non operetur, vel a voluntaine diuertatur ad operandum circa aliud obiectum diuersum, ab assensu conclusionis , vel omnino necessitetur ad assentiendum eadem conclusioni. 4I Certum est autem necessitati, quantum pertinet ad specificationem: ita ut non sit ei liberum assentire , aut dissentire sed si operetur circa obiectum propositum, assentire debeat conclusio ni .dissentire vero nullo modo possit: quia ex assiensibus principiorum veris εe necessariis, non potest, nisi astensus verus ac necessa rius procedere: ergo si procedat aliquis, aliensus debet esse, dissensus ess e non potest. Nam sicut voluntas non potest odio prole- qui bonum : ut bocium sibi reprasentatum: ita intellectus, non potest dissentire veto ac necessario , ut tali sibi propolito. Quaeilio
igitur est: An possit non assentire conclusioniiυel quod i .m, est a se
sensum suspendere, eegando omnino ab operatio . vel operando circa aliud. Et est prima opinio quorundam modernorum, asserentium;
Nullo modo pse intellinum suspεndere assensum conetasionis, sedis necessario eum elicere. Probant primo: Quia assensus piluci ploriam sunt per se euidentes, & necessarij, & continent virtualiter assensum conclusionis: & continentia quidem naturali: sicut semcn42 continet virtualiter arborem de arbor fructum et ergo conuincit ut ab eis intellectus naturaliter : ut assentiat conclusioni sed necensitas naturalis, non subditur libertati voluntatis , ut patet in acta Potentiae nutritiuae, quem non potest suspendere voluntas, quin cibum sibi applieatum conuertat in subitantiam viventis:ergo nouPoterit voluntas suspendere actum intellectus, quin statim assentiatur conclusioni.
Secundo: Quia sieue se habet in voluntate intentio finis ad
electionem mediorum, sic se habet in intellectu assensus principi xum,ad a G nsum conclusionis, ut D. Th m. docet, I . . qu. S. art. F. ια cum eo tota schola: sed certum eli apud Omnes:quod posita eLficaci intentione finis S per levet ante voluutate in ea I non potest
adeις astum electionis, ted necessitatur omiso ad eligendi. Quin