장음표시 사용
591쪽
s 4 de Posteriori resolui. ζap. r. quaestu.
dum aliquod medium , pro consecutione eius: ergo habito assensu principiorum , & perseuerante in eo intellectu,non potest. vllo modo suspendere actum conclusonis.
Secunda opinio est opposita, quod adhuc minis assensibus pra- missarum, possit intellemus suspen ere assensium conclusionis, ita ut a
voluntate diuertatur ad operandum circa aliud obiectum. Hanc sequitar iam maior pars modernorum , & continetur in doctrina L .Thom.& ideo a nobis tenenda est. Sed ut eam explicemus simul, Sc probemus,duo sunt notanda, ex doctrina D.Tho. ab omnibus iam recepta. Primum est, quod intellectm subditur voluntati, quantum ad exercitium actus: hoc est, quantum ad applicationem eius ad operandum , vel remotionem ab operatione hac, vel illa:ita docet D.Thom. I.2. qu '.
art. I, ad 3. his verbis : Voluntus mouet intellectum, quantism ad
exercitium actus : quia is ipsum verum, quod est perfectio intellem , eontinetur sub uniuerseti bono,ut quoddam bonum particulare. Ex quibus deducitur hare distinctio : Sient bonum est duplor Summum, j perfectissimum, in quo eontinetur omnis ratio boni, quale est Deus; & Particulare , ae limitatum, quale est quodlibethonum creatum. Eodem modo duplex est verum, Summum , ET perfectissimum, contines omnem rationem veri,ut idemmet Deus: α Particulare, ae limitatum, quale est quodlibet verum creatum:
sue sit principium euidens siue eonclusio ex eo deducta.Praeterea, sicut voluntas libera est circa quodcunque bonum particulare, siue sit finis , sue medium,ita ut possit operari, & non operari circa illud di circa bonum vero summum, perfecte cognitum: quale est Deus clare visus a beatis,nullam habet libertatem, sed omnino necessitatur ad illud diligendum. Eodem nando intellecturiae irca quodlibet verum particulare, liberiest, per dependentiam a voluntate: ita ut possit applicari a voluntate, ad operandum circa illud, & diuerti ab operatione: sed circa summum verum elare sibi ostensum , nullam habet libertatem, nec potest diuerti a voluntate . quin operetur circa illud. Et rationem huius reddi e D.Thom .Quia quodlibet verum particulare,& operatio intialectus circa illud; est etiam particulare bonum: sed eirea particu- Iare bonum quodcunque , non necessitatur voluntas, sed potest velle,& non velle illud; ergo liberum est voluntati,velle applicare intellectum ad operandum . circa quodcunque verum parriculare, vel diuertere illum ab operando cirea illud: non tameta circa verum uniuersale,ae persectissimum elatὸ ei ostensum,qua Ie est Deus in patria. Quia omnis potentia, naturaliter determinata est ad operandum circa illud, quod persectissime eontinet omnem rationem sui obiecti: ita ut dum sbi offertur, non possieiushendere operationem: sed Deus clare visus continet perfectissi
592쪽
In lib. I. de Poster. resilutione, p. t. quaest. 8. 17s
ctissime omnem rationem veri aergo nec voluntas potest suspendere actum propositum circa illud sibi ab intellectu , nec intellectus circa illud sibi clare ostensum.Quia sicut est uniuersale num , sic operari circa illud est uniuersale bonum potentiae :&ideo clare ulud videre intellectum, summum bonum eius est, Scsummum bonum voluntatis, & ita nec ipsa potest eum non diligere, nec diuertere intellectum a visione es ara ei uidem. 43 Ex tota hae doctrina colligitur haec ratio esticaciter probans nostram sententiam : Voluntas non necessitatur ad opeiandum circa aliquod particulare bonum: ergo nec intellectus circa particulare verum. Probatur consequentia; supposito, quod intellectus subditur voluntati, quantum ad applicationem , istu exercitium operandi: quia intellectum operari, circa particulare Te rum , est bonum particulare eius, atque etia in bonum partic lare voluntatis: ergo non necessitat voluntarem ad applicandum intellectum ut operetur circa illud, led liberum esset eum applicare , aut diuertere. Conclusio autem demonstrationis, est verum quoddam particulare : ergo etiam habito assensu principiorum, non necessitatur voluntas ad applicandum intellectum;
ut assentiatur conclusioni , sed poteli cum diuertere ab assentiendo. 6 Secundo notandum est ex doctri eiusdem D. Thom. i. 2: Pso art. I. & 3. deducta ex Aristoti & recepta etiam ab omnibus: Luod potentia non est eapax habitu/, nisi in ordine ad obiectum. circa quod potest operari libere: vade potentia Omnino natur iis , nullam habens libertatem in suis operationibus ; saltem ex participatione voluntatis non est capax habitus: nec potest eum acquirere , quantumuis frequenter operetur ut patet in potencia visiva, quae non est capax habitus ad videndum , ueque potest illum acquirere, persecquentes actus visionis. Sed intellectus, perassensus principiorum, acquirit habitum , qui vocatur intelle eius: & habitis assensibus principiorum, etiam acquiri ἰ habitἀm scient: ae, per assensum conclusionis, secundum commvncm leu-tentiam totius Scholae: ergo aliquam habet libertatem in allensu principiorum : & eo habito , tu assensu conclusionis . min Ima
autem libertas est, posse assentire, & assensum suspendere zeIS negari non potest, quin hanc habeat. Ad primum arg oppositae sententiae; Concedendum est antecedens, cum consequentia: sed distinguendum consequens,quod Conuincatur intellectus per assensum principiorum, ad assensi C dum conclusioni : nam licet conuineatur quantum ad ipecifica tionem actus: quia non est ei liberum , si oneratur circa conclusionem , elicere actum dissenses, sed necessario assentiendum estiei: quantum ad exercitium tamen non conuincitur: quia intCl-iectus
593쪽
Iectus non est potentia pure naturalis, sicut visus 1 nec operatur omnino ex determinatione ad unum, sicut ille: sed subditur impera voluntatis, circa quodcumque particulare verum, quantum ad applieationem. vel exercitium: & ita potesta voluntate
applieari ad essentiendum principiis, & conciusioni quae vera particularia sunt j & diuerti ab assensu eorum. Ad secundum; stinguendum eth anteeedens:qaia sie se habet in intellectu allentus principiorum, ad assensum conclusionis,
scut in voluntate intentio finis, ad electionem mediorum,qua
tum ad aliquid ; sed quantum ad aliud, se habet diuerso modo.
Conueniunt namque in eo , quod sicut voluntas, per se primo Aseend t in finem, &ex intentione finis mouetur ad media, sic intellectus, per se primo mouetur ad allensem principioruth,& ex assensu principiorum mouetur ad assensum eonelusionis. Illiso runt tamen,quod voluntas non eligit media, propter fine ureumque spectatum, sed propter consecutionem eius: &. ex hoc pronen i, quod si velit perseuerare in intentione finis, non post suspendere actum electionis, sed quamuis liberum sit ei, unum aut alterum medium eligere, non possit non eligere aliquod. In intellectu vero hoc non reperitur: quia assentus conclusionis. non ordinatur ad conseqitutionem alleuius finis, sed solum habet necessitatem consequentiae : quia virtualiter continetur in principiis,ex quibus procedit per euidentem consequentiam. Sed procedere , aut non procedere, dependet ex applicatione:voluntatis ad assensum et cietidum: quae applicatio libera est , ut probauimus, eum sit circa verum quoddam particulare, &d illinctum ab ipsi met principiis. Vnde liberum eii voluntati applica.re,aut diuerters intellectum ab assentiendo.
Scire autem apbitramur unumquodquesimpliciter, o non se histita more,&c. Meuis expositio textus. Apite praeeedenti, docuit Aristot. Scientiam esse .e, de neue ria aeriari per demonItratιonem, ex praexinenti cognitione principιον-. In hoc autem secundo capi re intendit docere, quid Seiantia, is quid Demon aliost. Diuiditur autem in tres par es. In prima , , nam definitionemseientia , & duplicem demonHrationis
tradit. In secunda , Demi principium . illudque duplici diuisiotiediuidit. Et in tertia, Doret, θρνobat principia, seu praemittas notiores esse coactuuOu
594쪽
In lib. . de Pesteriori resolui. Cay. 2. 677
, 1 Plutibus verbis definiescire. hoc est scientiam in concreto ex quibus pauca haec 1 umenta sunt, quibus breuis delinitio astignatur , Scyro est cognoscere causam rei: quod illisu est causa isquod non contingit aliterae habere. Per quam solum definit Arist. perfectis iam scientiam, quam vocat scientiam, Propter quiris nam de scientia Quia, mimis perfecta, c. Io. huius libri 1e acturum promittitJad quam habendam , triplicem conditionem
requiri affirmat. Prima est i ut causam ranclusionis cognostamu . Secunda, ut eo oscamus talem causam, non siolum secundiam cognitionem inruam esse ea im; sed etiam serandum rem : nam dum probamus hominem esse rationalem, quia est risibilis , risibile prius est in noltro Intellectu: & ideo eausa cognoscendi ration te , sed non est causa essendi eius, verum potius est effectus. Et ideo non habemus scientiam Propter quid, de rationali, sed so- Ium Quia. Tertia conditio est, ut cognostamus,non solum esse eauin fam essendissed causam necessariam: ita ut ea posita, ne cellario se quatur essectus: hoe enim lignificatur illo verbo, Et quod no eon- vit aliter sie habere. Integram definitionem breuissime explieat Hrist. dicens. Scire esse,per demonstratio m intelli ere : quia si vera sit demonstratio Propter quid, tres illae conditiones reperiuntur in praemissis respectu conclusionis.
x Definit deinde demonstrationem, dupliei definitione, quarum prima ita habet: Demonstratio,est juviμ- ριentialis, siue syllogismus faciens seite:& est definitio finalis: quia finis demonis
straticini v est, generare seientiam :&haec scientia genita per demonstrationE,eli astensus conclusionis eius, senitus ex praemissis. 3 Seeunda definitio, Materialis es. Nam sicut ex fine , propter quem meitur domus, nempe, ut a pluuiis, aliisve temporum iniuriis nos defendat, colligimus ex quibus partibus materialibus Constare debeat, nempe ex lignis, lapidibus aliisque partibus tali modo dispositis: ita Ariit. ex fine demonstrationis . colli- κgit,quibus partibus dispostis ,& ordinatis, constare debeat demonstratior quali ita arguens: Demonstratio ordinatur ad generandam scientiam,tanquam ad fine ergo talis debet esse; proc
clusionis. Probat singulas particulas definitionis: de primo , quod demonstratio oradat ex veris, hoc modor obiectum scientia: de-het habere esset ergo quod non est, non scitur: sed falsum nihil vite ergo non potest de illo esse scientia; veram igitur esse opor-aet conclusionem demonitrationis , cuius allentus est scientia: ergo debet procidere ex praemissis veris, tanquam ex caut a. Probarur consequentia e quia falsum eum nihil sit, non potest xlle causa veri. Quod vero demonstratio procedat ex primis,pro
bat iecundo a quia uisi praenauia sint principia per se cui dentia
595쪽
ser maliter: hoc est, quibus cog ira significit lonCtermn rum, statim assentiatur intellectus : vel lutem virtualiter: sitis qui' de mon1irationem iacit ,1ciat ea reducere ad principia per te Rota, per alias demonstrariones, non habebreiciendiam conclusi Mnec proinde veram de in onstrimonqm iled Dialeeticum tantum syllogismum ,&assent uin opinionis de conculsione. i totat Ian dem tertio quod nottorib- , priorsites, o .causis. tmelu ιs pro cedat. Quia Scire, est rem per caulam cognoscem reigopmmii is debent esse vera caula conclusionis, 1ed caula est prior α nOtior effectu , ergo debent esse priores & notiores. Molum quoad nos:quo pacto , illud est prius, quod notius est nobis litet iscundum naturam sit pollerius: v siectus notior nobis eae muta,& ideo prior quoad notiram cognitionemur sed praemiliae debent esse priores, & notiores conci uilone, ex natura rei , quod hab bunt,li secundum rem sint caulae esus:vt expositum Esti In secuta da pari. c. 2. Quia dixerat demonstrationem debere. procedere
ex primis:hoc ess,ex praemissis, quae sint principia indemonstrabilia: definit principium inde monstrabile: hoc modo ; Principium
est, νηuio immediata demonstrationis Ix cat auic, quid lIt tale propolitionem demonstrationas, ves demonstrativam: de quid litesse immediatam. Propositio inquit,saltera panenia ramis, unia de uno complens. Nam enunciarao diuiditur in a firmativam ueta-atiuam. Este igitur propositionem demonlitat his idem est ac
ael se manciataoncm aliis marivam, aut negati In I quae tanquam praemissa ponituri in demonii ratione, ad inferendam conc luti ne m:& ideo debet esse vera, ac neceium a. utidistinguatuna prop
sitione Dialecticia . quae sel im ei probabilis e & ideci potest 'elle falla. Immediatas e propositio est qua non es alia pru r. Hoc est, quae non habet aliam, perquam demonstrari possit,sed cui intellectus,ex sola notitia terint porum allentitur. uni uidit deinde principium in duo membrat nempe in Digna- Saatem, is fistunem. Dignitas, leu , et, propositio imm fliata atque inde .nonstrabili si, adeo uniuersalis svi manifesta, ut eius veritas omnibus pateati hac sorteetatione vocatur Dignis tas,quia dignum .est,cui assentiantur omnes. Et hac etiam de ea bia inquit, Arist. Dignitates cornoscere debere omum i qui scientiam aliquam aequirer .volunt,priusquam ad eam addiscendam aecedant.
Tales sunt: aeuodlibet est vel non est Totum est matur Ja parte . de similes. Positio vero, seu, est propositio per se nota, & indemonstrabilis,sed nec uniuersalis ade8, ut nec euius veritas, omnibus sit manifesta:& ideo, quam non est necessarium . Vt e
gnoscat prius, qui aliquam scientiam addiscere incipit, sed tunc potest per se,vel a magistro ea accipere: & talia sunt omnia pri cipia particularium scientiarum, ut detistiones. Est autem alia
596쪽
differentia, inter Dig catem , & Postionem, quod Dignitates vix aut nunquam ingrediuntur demonstrat nem,sed omnibus icien- . tiis praesupponuntur. Positiones vero praemissae demonstrationis sunt:& ideo positiones vocantur, quia ponuntur tu deinonstratio--ne ad inserendam conclusonem. 3 . . Positionem rursus diuidit, in eam quae verum , vel falsum continet e & haec est propositio, quam appellant Supposivionem : quia . lub tali dispositione ponitur in demonstratione ad infere iniconclusionem. Et in eam, quae non continet, verμm , nec ossum,
sed ex illa potest suppositio fieri,& dicit esse definitionem;vt animal rationale,est principium,quod vocatur definitio, ea qua po- teli fieri aliud principium,quod sit suppositio;ut si dicamus, Homo est animal rationale, kuppositio eii , quia verum , vel salsum
ἀ In tertia parte; Docer, principia, vel amisas demonstrationis, magis euidentes, magisque certas esse aebere , quam couclusio-inem eiusdem de mons reationis. Quod probat, ex communi illo axiomate: Propter quod unum quodque tale ,-illud magis. Vt si . Petrum diligo propter Ioanne in , magis diligo Ioannem , quam Perrum i sea conclusioni de monti rationis allenti tui intellectus propter praemissas i ergo forIius ac certius assentirur praemissis: quare certiores & notiores esse debent conclusione.
' . in V AE 3 T I O LAn secunda definitio demonstrationis sit bona. OVaestio hae non tam proponitur ad rei dissicultatem dismiatiendam , quam ad elucidandam definitionem Aris . atque ostendendum exactam et e. Quod ut fiat, duo arg. ad aersus eam proponemus,ex quorum solutione id fiat manifestum. Primi est
.Quia dis initio par genu .is disseretia dari debet,vel per aliquid, quod loco generis aut disseretiae ponatur: sed nihil ponitur pro genere
in hac definitione, ut verba eius ostendunt, quibus ab aliis argumentationibus distinguatur, in nullo vero φorum cum eis conuenitaergo caret mnino genere: de ideo no est integra vel copleta. ν Secundum: Luia bona de initio . nec unum v bum duot haberae operuacaneum: sed haec habet plura crusmodo: ergo non eit bona. probatur minor : quia demoniliationein procedese ex primis& prioribus, idem imit; nam prima ,& priora , idem prorsus signifieant i ergo redundat alterum. Praeterea ἔ Caesa est prior, ac notior estςctu: ergo qui dicit demonstrationem procedere rex causis,dicit debere procedere ex prioribqs, & notioribus: sufficeret ergo ponere in definitione, particulam ex eausis ; & sieduae aliae,nempe ex prioribus , & notioribus, videntur supei suae, totamque definitionem vitiosam essicere , Et tandem; Qv - O o x
597쪽
procedat ex primis, & ex immediatis, aut inde monstrabilibus, idem eii : cum idem fit principia demonstrationis esse prima , Messe immediata, aut indemonstrabilia: ergi aliquod horum verborum superfluum est. Nihilominus definitionem hane bonam esse ita probo: Bom definitio est, per quam , sus tento expli Mur natura de ιti , o di- Itinguatur a cateris: sed haec duo praestat Me definitio demonstrationis, explicans naturam demonstrationis , &eam distinis guens a caeteris argumentationibus: exacta igitur eensenda est. Probatur minor : qua haee definitio explicat parres,ex quibus demonstratio constare debet nempe praemissas veras, necessarias:& quae sint verae eausae,& per se conelusionis:& quae sie disponan-τur, ut ex e seu ldemer inseratur conclusio. Et demonstratio ex his constituta, essentialiter distinguitur ab aliis speciebus argumentationis , cum quibus conuenit in genere remoto argumentationis, & cum syllogismo dialectieo ingenore syllogismi: quod genus subintelli itur , acisque dubio ab Arist. nee necessarium fuit illud expresse in definitione ponere i quia x in libris Pti rum proxime antecedentibus , syllogismum definierat i de in ptima definitione eiusdem demonstrationis, praesenti capite tradita,eundem syllogismum expresse posuit pro genere, dicens, Demonstrationem es e si uisimum seientialem, aut faeientem se re. Quare secunda definitio his verbis debet assignarra Demo m ratio est frueti in procedans ex veris, primis,oimmediaris , n tioribus,is prioribus, e u que eonclusionis:ua vi per syl logismum,
conueniat in genere immediato eum' dialectieo r& per eandem particulam, censeantur separatae ab ea caeterae argumentationes,
atque etiam syllogismus sophisticus i qui dum peerat in sevna, non est syllogismus simpliciterr sed secundum quid : & ideo ion
conuenit eum demonstratione in syllogismor tanquam in gen te: sed solum analogiee: N ob eam causam sic censetur separatus: Per caeteras vero partieulas definitionis , distinguitur demonstrario a syllogismo Dialectico, qui ex aliis valde diuersis proe dit ut in Topiςis dleetur. Et ex his manet explicata definitio dein monstrationis, Et solutum primum arg. Ad secundia mi Neganda est minor, quod in hae definitione ML squod verbum sit superuacaneum a quia Ileet quaedam eandem rem significent, singula tamen diuersam rationem eiusdem rei Ggnificant a quod satis est, ut nullum sit superfluum: Vt prineipia esse prima,& esse immediata , aut indemonstraailia, diuersas ra tiones prineipiorum denotant. Prineipium namque, dieitur primum in ordine ad conelusionem: quae non est prima; sed a priamo derivata. Immediatum vero, aut indemo, rabile, respe-
598쪽
earet. Prima quoque dicuntur principia, proptet dignitatem , &priora propter causalitatem. Causa denique duplicem habet dignitatem , respectu effectus,& quod sit prior natura illo,& quod
sit notior: 3c licEt una sequatur ex altera , ratione tamen dii lin- suuntur. Q circa nullum est verbum in definitione, quod non significet rationem aliquam,vel dignitatem principiorum,distinctam ab ea quam significat aliud quod satis est, ut nullum sit superfluum. Imo necesse suit omnia illa verba in definitione ponere. ut omnes rationes principiorum expii merentur.& ratio atque dignitas demonstrationis explicatius traderetur. Unum tamen est notandumquod dum dicitur demonstrationem procedere ex caussis:per causas,non solum intelliguntur illae,ex quibus realiter procedit effoestus, sed quaecunque rationes priores aliis. Nam de ente demonstrantur proprietates, aut passiones eius in Metaphysica , ut quod sit unum verum, & bonum:& de Deo demonstramus , quod sit aeternus: quia est immutabilis:idque per veras de . monstrationes: & tamen non potest esse vera caulalitas, inter unum dc alterum eum nec si distinctio ex natura rei:vetum se ficit prioritas rationis quam intellectus noster interea ponit, ad
Luetuplex sit propositio per se nota, is an omnis immediata appellanda per se nota. CIrea definitionem & diuitionem propositionis per se notae,
non videntur eodem modo sentire,D. Th. de Scotus:atq; e consequenti: nee sectatores utriusque. Nam D.Th. de veritate ΦIO.art. I 2. lib. I .contra Sentes, c. Io & II.& I p.q 2 ait. r. sic definit propolitionem per te notam: Propositio per se nota est urus pra- δcarum includitur in ratio, intrins rea subiecti ut homo est ani- Io mal. Deinde diuidit primo propositionem per se notam : meam qua est peν se nota,fecundam suam naturam, o non quoad nos: crin eam,qua est per se nota,etiam quoad nos. Perse nota ex natura sua. o n.n quoad nos, est illa , cuius praedicatum vere est intrinsecum respectu subiecti,sed nos id ignoramus:& talis erit illa,in qua definitio nobis ignota praedieatur de suo definito. Per se nota v ro ex natura siva, dy quoad nos, erit illa cuius praedicatum vere est subiecto intrinsecum, de a nobis cognoscitur: ut homo est animal rationale. Secundo diuidit propositionem per se notam ex natura sua, &quoad nos in una, ius termini omnibus patent Et tales sunt, principia uniuersalissima, ut quodlibet est , vel non est:& totum est maius sua parte Et in Al l im,euius termini non omnibus fiunt mani in
f sis solis sapiantibus.& talis est haec Spicltualia no sunt in loco
599쪽
s 1 In libis.de Poster. resol. cap. a q. a.
circumscriptive. Hane definitionem propositionis per se notae,
cum utraque diuisione, amplectuntur fere omnes: Richar. in I id.
Solus c. pr e cedenti,q. 2 ad 9.& plures alij Secunda opinio , coli, opposita est,quia nec definitio ei placet,
nec diuisiones recipit, sed aliam definitionem ipse assignat prolixam satis, & obscuram , his verbis: Propositio ter se nota, quae. exterminis propriis qui sunt abruid eius,ut sunt eius,hoc est,u sic concepti, is non pro ter aliquid alim , quod sit extra terminos proprios.
habet euidentem veritatem. Vt omne totum est maius sua parte: dc talem ait cile omnem propositionem , per se notam: dc ideo non
elle diuidendam illis diuisionibus, traditis a D. ThomΕx qua definitione colligit, distinctam esse propositionem , in II qua praedicatur prima passio de definitione : ut animal rationale, est capax disciplinae:& in qua praedicatur de definito. ut homo est capax disciplinae , quod multis probat argumentis , putans sorto
contrarium hoc esse sententiae D. Thomae. Sed haec argumenta omittenda sunt,quia id non negat D.Tho. ut videbimus. Scotum sequuntur Aureol.& Greg. quos citat Capreol .in I.d. 2 q L .art. 2.qui aduersus definitionem D. Tho. sic arguunt. Primo. Multae sunt propositiones per te notet in Mathematicis scientiis, in quibus praedicatum non est de intrinseca ratione subiectu ut totum est maius sua parte:&, a quolibet puncto in quodlibet punctum,possumus lineam ducere. Et in Philosophia naturali; Motum esse, atque etiam Naturam esserimo, & haec per se nota est : Animal irationale est capax disciplinae: Nix est alba: Corvus est niger, Et ex oppositit,aliae sunt, in quibus praedicatum est de intrinseca ratione subiecti: ut homo est substantia. Animale t corpus:& tamen non sunt immediatae, quia inter praedicatum re subiectum dantur alia praedicata media ut patet. Ergo definitio D. ThOm. ex utraque parte probatur insufficiens. Secundo argutit; Contra diuisionem: quia propositione esse per ile nota, non consistit in eo quod termini eius a nobis cognoscantur, sed solum in eo, quod ex se habeat euidente veritate& multo minus consistit in eo, quod a solis sapientibus vel ab omnibus co-gia olcantur eius term i nused solum in co,quod per se sint cognoscibiles. Ergo diuisiones in per se notam ex natura sua : & quoad nos:& in per se notam sapientibus, vel insipientibus, extra rationem propositionis pcr se notae sunt: & ideo admitti non debent Tertio: Quia propositio per se nota est illa, quae ex piopriis conceptibus, a quocunque inici lectu formatis, talis est. ergo omnis propositio per se nota, nobis etia erit per se nota:& ideo malὁ diuiditur, in per se notam ex natura sua,& quoad nos. Antecedes probant,
600쪽
probant,qui 3 vel formamus Proprios conceptus eius rei alios diuersos: froprios, nobis erit per se nota: si diuersos, non erit eadeproposicio, sed alia diuersa: eigo propontio per se nota; ex se evi libet intellectui erit per se notam ulla ergo dabitur per se nota, ex
natur lua, litae non sit etiam per se nota,quoad nos. In hac re , nothra sententia est, propriurionem per se notam; de niendam esse, ac distidendam,ut Arist. c. praesenti definiuit aediuisit: eius autem definitioni, ac diuisionibus magis esse conformem sententiam D. Ilio.& communem, quam sententiam Scoti.
Is Verba Arist. s. habent: Principium demonstrationis,es propositio me liata immediata vero,qua non esiaua Iri r Q uibus per principium demonstrationis., intelligit pri positionem per se notam: llaec enim sola Principium vocari potest: nam quae mcdiata est. non principium, sia conesuso vocat .sic ergo defini eda est propolit;o pe se nota apud Arist. vi s reuis, clara,& uniuersalis sit defini t io: Prystio perbe nora aes inter cu/us pradicatum oe subiecZum nullum datur medium. per quod a priori post demonstrari. In qua definitione, solum definitur propositio per se nota demonstrationis, aut demonstrativa. hoc est, necessaria,quod Arist. aperte signifieauit, dicens: Principium demonstrationis esse propesitionem immediatam, quod dicimus,ad excludendas aliquas propositiones, quae cum vere accidental cs sitit &ex contingente, Sc non demonii ratiuae,ab aliquibus dicuntur per se notae, atque immediatae. vi nix est a ba superficies.est colorata,& similes. x. Ex definitione autem sic intellecta, Colligitur primo omnino conuerti proposi ibnem per se notam, & immed alam, atque inde ira onstrabilem: quia de utraque verum est, nullum eam habere medium per quod a priori pollit demonstrari. A priori autem dicimus : quia nil impedit, quominus propositio ut per se nota , dc per estectum demonstretur: ut homo est animal rationale,de
monstratur per illam: homo est risibilis & nihilominus est per se nota: quia non demonstratur a priori, sed a posteriori:& haec de definitione propositionis Per se notae. Hanc Aristot .diuisi, quatuor diuisionabus , ex quibus tres posuit cap. praesenti. quartam vero cap. sequenti. Prima in Dignitatem, Sc Positionem. Dignitatem vocavit via uersalissimana, quae vix
ingreditur scientiam,vel demonii rationem, sed quasi fundamentum est plurium, vel omnium scientiarum & demti Lyration urin, ut quodlibet est, vel non est: totum est ima ius sua parte quae ideo dixit necessario debere cognoue ab his, qui ali uam scienti .im addiscere tricipiunt. Positionem vero,quae est propositio per te nota non tamen Vniuersalis, nec etiam , quam cognoscere debet, o, qui aliquam scientiam addiscere vult: sed particularis, & propria uisuius icientia, ex qua func demonstrationes iri ea, bc