장음표시 사용
71쪽
s o luastis quinta uniuersalis.
.elatiuum, sient forma denominas; est etiam absolua,aut relativa. Coneretum absolutum est album:relativum vero, sin te. aut pater. Haec est autem differentia inter unum, & alterum; quod conineretum abistutum, pro materiali significato, soliim habet nudum
subiectum, ut album, nudum corpus. Concretum velo relatiuum
non nudum subiectum , sed aliquid aliud latione cuius efficitur
fundamentum proximum relationis : ut simile praeter album , habere debet aliquam vultatem, aut coinmensuratione in cum alio, ratione cuius fit capax relationis : unitatem quidem in albedine, di commeolutationem in eodem gradu eius. Nam ut aliqua dicantur proprie similia, conuenire debent in albedine, atque etiam in gradu eius, ita vita utroque sit ut tria, v quatuor.' Seeundo,notandum est, tria esse fundamenta relationis, Remo tissimum,Remotum.& Proximum: vi in similitudine; Fundamen tum remotissimum est corpus': remotum est album et proximum veto album babens unitatem,& eommensuratione cum alio. V catur autem fundamentum remotissimum , & remotumὲ quia ea non sequitur relatio; nam eorpus nisi habeat albedinem,aut aliam qualitate nou dicetur simile : neque etiam , si habest albeisinem, quousque habeat unitatem, Sc commensurationem cum alio. I ue autem Acetum fundamentum proximum; quia eo posito,itatim ac necessario sequitur relatio. Ita ergo intelligendum est de unium tali ι ui sit relativum. Erit enim fundamentum remotum relλ- tiotin uniuersalitatis , natura parte rei per unitatem formalem, qua e 1 una Mimali ter in se. Fundamentum vero remotum, dum
repraesentatur ia specie intelligibilisve conditionibus,aut dum coisnoletinc per primam cognitionem uitellectus sine illis; si non s Iair statim relatio uniuersalitatis, a qua denominetur. Et tanaem erit fundamentum proximum dum comparatur ad inferiotarquia statim sequitur relatio uniuersalitatis ad illa. His suppositis, nostra sententia his concl. contioetur. Primar niuersale non esse nomen absolutum sed relativum t haee est ad uerses vlt. sententiam : probatur duplici argumento. Primo : N men concretum est absolinum, si forma per ipsum significata fue-xit absoluta:& relatiuum,si fuerit telativa : sed sorma uniuersalita xis non est abistula . sed relativa, ergo nomeci uniuersiale non erit binlutum, sed relativum, Probatur minor ex definitione uniuer salis r unum i a multis, & aptum praedicari de multis. In qua, per relationem ad multa explieatur uniuersale: nee istum lexplica tur, sed uniuersalitas relatio est: non sorma absoluta , ut ultima spinio asserit: quod sie probo :.Vniversalitas non est forma conueniens naturae ea se, aut essentialiter , neque a parte rei. sed per H tpllectum 3 ut eoneedit eadem opinio r ergo non est form
72쪽
s uastio quinta uniuersalis. 1 I
tionis sed omne accidens rationis,quod intellectus attribuit rebus est relatio rationis et non enim attribuit eis accidens rationis ab is lutum .per modum qualitatis,aut quantitatis, aut alterias praedicamenti; habens fundamentu in eisdem rebus a se intellectis, ut probabitur: ergo uniuersalitas est relatio rationis,& non forma absoluta.Secundo: Non dicitur natura uniuerlatis,ex eo solum quia iii se est una,aut communis: sed quia est una multoro,multiiqne com munis: aut una,in qua multa conueniunt: ut Porphyrius docuit,ae. de specie, dicens: Partis alione speciei plures homines sunt in is homo. Ergo per uniuersalitatem, essentialiter ordinatur ad infert ra: quorum est una natura:& ideo uniuersalitas, relatio est ;& non forma absoluta : & uniuersale nomen resatiuum nota absoluMIm.
Quod intelligens Porphyti docum Nomsna dicabilia quae sunt quaedam uniuersalia ) d menda esse posse infinior genus, quod sit praedicabile.de pluribus differentibus specie r sicque de teliquis.έs Secunda conclusio: Per operationem intellectus agentis solum
datur uniuersale pro fundamento remoto , seu in potentia rem ta: non pro fundamento proximo, neque acta . & fur maliter uni detiale. Haeci sequitur ex praecedenti: atque ex doctrina annorata: de probatur hoc argumento: uniuersale est relativum i ergo non dicitur natura actu, & formaliten uniuersalis r niti ab uniuer silitate, quae est relatio, denominetur : sed per operationem intellectus agentis, sollim habet repraesentari in specie intelligibili, non reprauentatis singularibus: ergo nec illa respicit, nec denominari potest ab uniuersalitate . quae est respectus ad illa r x hoc est non esse actu, & formaliter uniuersalem. Solum ergo potest esse uniuersalis in potentia, aut in iandamento: non proximo.: quia proximum sundamentum statim sequitur relatio : vi tamen naiaturam sic raepresentatam,non sequitur relatio ad indiuidua: quocique intelligatur in Oidine, ad illa: sed in potentia , & fundata mento remoto quamuis minus remoto , ac dum est extra
εό Tertia eo lusio: Uniuersale actu, & sermaliter, aut m potentia proxima, non fit per primam cognitionem intellectus possis bilis, quae vocatur abstractio. Hare est aduersus ultimam sentenistiam. Et probatur primo : Nihil denominatur actu & Hrmaliter tale, nisi a forma propria: sed propria forma uniuersalis est uniuersalitas : quae est relatio rationis ad indiuidua : ergo non denominatur natura actu.& formaliter uniuersalis, nisi a relationerationis ad indiuiduar naturam autem cognitam per primam operationem intellectus non consequitur talis relatio rationi se ergo non est per illam actu, & sormaliter uniuersalis. Probatur minor:
73쪽
I . mastio quinta uniuersalis.
immo neque eognoscuntur indiuiduar: ergo neque cognoscitur Lelatio rationis naturae ad illa: sed relatio rationis non habet aliud esse qua-ctu cognosci: ergo si non cognoscitur per illam cognitionem , non est: nec denominat naturam actu, & formaliter uni
Seeundo, naturam per primam eo itionem non habere a liud , quam cognosci: ut repraetentatam m speeie intelligibili taeconditionibus: ergo solum consequitur per illam nouam denomi
nationem realem extrinsecam, cognitae sine conditionibus: quam certum est non esse denominationem uniuersalis : nam haec . nec
realis est, nee solum denominatio extrinleea. sed rationis , & habens modum , & similitudinem formae inhaerentis e sicut denominatio praedicati, aut subiecti solsim ergo erit natura per talem cognitionem uniuersalis in potentiae non proxima , sed remo tae eodem modo ae per operationem intellectus agentis iam ex plicat . , vixima coneluso: Natura se nniuersalis , non solum in poten- ό tia proxima, sed actu , & formaliter, per cognitionem intes lectus, uac dicitur comparatio. Haec probatur primo, ex ulbus praece encibus i quia si non , fit per operationem intellectus agentis . nec Per primam cognitionem intellectus possibilis non restat alia ope ratio per quam fieri possit, aeter comparationem. - Sed probatur secundo quod peream fiat : quia uniuersalitas est relatio rationis naturae ad indiuidua r & relatio est comparatio duorum extremorum : ergo relatio rationis Naturae ad indiuidua, est comparatio naturae ad illa : quatefiet per comparationem uniuersalitas, & uniuersale sormaliter. - Sed, ut conclusiones istae melius intelligantur, & ex eis cogno-ει stamus aliquo modo fieri uniuersalem, per tres illas operationes
intellactus agentis, & possibilis, notanda est illa distinctio uniue calis , satis manifesta in schola Dialecticorum: Vniuersale duplexin, Logicum ,& Metaphysicum. Vniuersale Metaphyseum est
natura realis in communi sumpta , hoe est sine conditionibus indiuiduantibus , & non ut denominata a secunda intentione, aut relatione uniuersalitatis. Et vocatur uniuersale Metaphysicum t quia solum sumitur secundum essentiam realem , quasi obstractam a materialibus conditionibus , qui est proprius modus , secundum quem res considerantur in Metaphysica tr& -- sari etiam potest uniuersale fundamentaliter, atque etiam Vni- nersale in potentia , saltem remota, ut explicatum est. Aliud est, Vniuersale Luteum ,rnempe natura denominata a secunda intentione, aut relatione uniuersalitatis: quae etiam dieitur Vni iuersale in potentia proxima, actu εe formaliter e quia dum actu denom tur natuia a relatione, proxime dicitur eandem relatio-
74쪽
g uestio quinta uniuersalis. 13
aena landare : & vocatur uniuersale Logicum, quia seeunda intentio,aut relatio uniuersalitatis, proprie pertinet ad egnsiderati nem Logicam. Hae distinctione supposta dicimus, uniuersale Metaphysicqm fieri per operationem intellectus agentis, elim re praesentetur natura in specie intelligibili per eam producta , sine eond itionibus t quod est esse uniuersale Metaptaseum. Per primam vero cognitionem intellectus possibilis, ni idem uniuers te Metaphysicum: vel potius iam factum per intellectum agen tem cognoscitur: sed uniuersale Logicum, fit per solam compa
69 Ad argumenta aliarum opinionum tespondendum est; M ad testimonium Aristo, pro prima opinione duobus modis. Primo, sensum eius esse, quod ldmen faeir colores actu visibiles: non quia ipsi actu visibiles non essent in tenebris; sed quia videri non poterant per medium obscurum e illud vero illuminans, faeit, ut actu videantur. Vel secundo, respondeo 1 eoncedendo quod Iumen faciat colores actu visibiles, eum in tenebris non essent, nisi visibiles in potentia :& ita intellectus, agens quasi lumen quoddam spirituale, facit naturam actu intelligibilem i ex quo non sequitur eam facere actu uuiuersalem: quia ut sit actu intelligibilis, suffiit esse uniuersalem in potentia quod habet, dum per speciem intelligibilem repraesentatur sine conditionibus, &c. Ad primum argumentum eiusdem sententiae, concessa maioria distinguenda est minor: nam duobus modis natura est una. Primini unitate negatiua: α hanc habet lepraesentata in specie intellisibili quia sine eotiditionibus indiuiduantibus reptaesentatur e sed petnane unitatem solum est uniuersale Metaphysicum, aut in potentia. Alio modo est una, positi ; quod non habet, nisi dum comparatur ad indiuidua: & quia haec requiritur,ut sit actu , & sotm liter uniuersatur non est uniuersalis hoc modo , nisi per compa
Ad secundum respondetur, eadem distinctione: quia natura repraesentata in specie intelligibili; habet unitatem negatiuam niuersalis Metapnysici,& in potentia,non uniuersalis Logici, nisi
. Ad argumentum secundae opinionis concedo, quod natura non est uniuersalis a parte rei, sed fit uniuersalis per,cognitionem imtellectuse nego tamen, quod per primam cognitionem intellectus tribuatur ei forma uniuersalitatis: sed selum ei tribuitur per com
Ag tertiam opinionem negandum est: quod uniuetale possit distingui in absolutum. 3c relativum: quia ex propria natura. & eL sentia rςlatiuum est,ut probauimus. Falsum igitur est: quod detur utauersale ab lutum , & non minius falsum, quod hoc uniuersalς
75쪽
absolutum, fiat per primam eognitionem intellectus. - QUAESTIO VI.
Vtiam Vniuersale Logicumflat per si liram comparationem natura cum indiuiduis,υel non nisi per compositam, quo vocatur Actualupradicatio. VT titulus quaestionis explicetur,notandum est; quod ab Om- 7onibus fere ponitur in intellectu duplex comparatio; una Simplex alia Composta. Simplex comparatio est ; per quam intellectus unum in altero, vel in ordine ad alterum cognoscit sine compositione ut dum simplici cognitione cognoscimus patrem in ordine ad filium , non affirmando,quod habeat filium;vel albedinem in pariete , non affirmando , quod in ea sit. Alia est comparatio; per quam emn scit intellectus duo extrema, id unum attribuit alteri, affirmando quod in eo sit :& ideo comparatio haec vocatur actualis praedi eatio. Quaerimus ergo,.An supposito quod uniuersale fit per comparationem, It in quaestione praecedenti probauimus , fiat per simplicem, vel per compositam. Et sunt duae opiniones. Prima, noti admittit comparationem simplicem , sed solum compostam:& per ea asserit fieri uniuersale de eum comparatio haec sit actualis praedicatio unius de altero , per actualem praedicationem fieri docet,& ante illam non dari uniuersale actu,& formaliter, sed actu Iem praedieationem esse uniuersalitatem, a qua natura denomina tur uniuersalis: & ita non admittit aptitudinem, nee potentiam praedicandi in natura, sed idem esse , quod uniuersalis sit & quod sit actuale praedicatum. Hanc opinionem sequuntur quidam moderni, M eam probam hoc argumento. Non potest intellectus compararare naturam ad indiuidua, nisi cognoscat in eis esse: sed non potest cognoscere, quod in eis sit, cisi iudicando quod eis conueniat. Iudicare autem quod in eis sir, α era conuenia est praedicare eam de indiuiduis: ergo non datur smplex comparatio natura ad indiuidua, sed solum composita, quae est actualis praedicatio: quare si verum est uniuersale fieri per omparatione necessario sequitur, quod fiat per actualem praedicationem,ita ut ante illam non detur. l. -
. Haec opinio in primis est contra Arist. & D. Tho. quod unico ν, Iestimonio Vtriusque probatur. Aristo. enim agens de .uniuersali, I. lib.de inte retatione,cap. s. definit illud his verbis: Dico antem luessale , quod depluribus aptum est praeditari. Ex quibus euia denter colligitur naturam esse uniuersalem, per aptitudinem prin: dieandi de indiuiduis, sed aptitudo praedicandi cum sit potentia, in prior, quam ac ualis praedicatio, quae est actus eiusdem poten-
76쪽
tit:ergo prius est natura uniuersalis quam actu predicetur, ex mo- te Arist. Quare non fit uniuersalis per toparationem compositam, quae est actualis praedicatio, sed per alimn comparationem priorem,quae vocatur simplex.
Et D. Tho. in eodem loco , declarans eandem definitionem Arist. ait: Bene definisse uniuersala per aptitudinempraricandι, is non per amasem pradicationem: quia aliqua sunt natura, ut Sol, is Luna,qua non praedicantur adia de multis,eum non habeant nisi mn eum indiuiduiam, is tamen sunt υοὸ uniuersales per aptitudinem,ter potentiam pradicandi de multis. Ponit ergo D. Tho. aptitudinemptaedicandi in natura uniuersali; & per illam asserit esse uniuersalem cum Aristot. Ergo opinio quae aptitudinem tollie, & non nisi per actualem praedicationem assirmat fieri uniuersale, expresse est contra Arist.& D. Thorn. Deinde est contra rationem; quod se probor si natura est uniis uersalis, per actualem praedicationem , sequitur non esiguniuersaalem ; nisi simul praedicetur de multis; ita ut dicamus Petrum &Ioannem esse homines, non hominem 3 dc equum esse animalia;& non , dum de singulis praedicatur: quare neque erit praedicatici uniuersalis r dum species praedicatur de indiuiduo, aut genus de speeter ut in his pr2dicationibus , Petrus est homo , & nomo est
animahconsequens autem falsium est,ergo etiam antecedes. Quod sit uniuersalis natura per actualem praedicationem, probatur conis sequentia: quia uniuersalitas est actualis praedicatio : sed uniueris salitas est respectus naturae ad multa. ergo non est natura uniuerar salis , nisi dum actu praedicatur de multis . & non de uno tantum.
Quod vero consequens sit falsum, probo, quia haec est praedicatio generis,Homo est animal ergo est praedicatio superioris, quia genus superius est specie: sed praedicatum superius est uniuersalea eristo est praedieatio uniuersalis: α tamen de solo uno: ergo uniuersalis erit natura. dum de uno inferiori praedicatur; quia praedicabilis est de multis:quare non per actualem praedicationem,sed per prae-
dieabilitatem t omnes asserunt.
Communis ergo sententia Arist. D. Τho. δέ omnium vera est. 3c tenenda. Lubd natura priussit uniuersalis, quam actu pradicetur,per potentiam Radicandi de multis: is quod fiat uniuersalis ρ-- comparationem simplicem intellectuε. per quam cognoscitur in ordine:
ad indiuidua,is nonρer eampositam,qua es actualis pradicatio. Q na
hoc argumento probo: Intellectus potest cognoicere ununi in altero, aut inordine ad Hierum; fine affrmatione, & negarione, sine actuali praedicatione :: ergo potest cognescere naturam in
ordine ad indiuidua , per smplicem comparationem ι sine eo, quod ea actu praealcet de illis:sed eognita in ordine ad indiuidua, cognoscis uniuersalis: ersci Uc comparationem. plate
77쪽
s s suastio sexta uniuersalis.
fit uniuersalis: non per eompolitam. Antecedens probatur duo bus modis: primo in intellectur deinde in sensibus. In intellectu quidem:quia per simplieem cognitionem cognoscimus patrem, Pindinatum ad filium: & duos patietes similes in albedine, simul in
utroque cognita: & in tali cognitione nihil componimus nec i dicamus: ergo absque compolitione , & iudicio possumus compa tare unum cum altero. Deinde in sensibus, de quibus certissimum
est, non iudicare,nec componere , aut diuidere : & non est minus certum,quod cognoscant unum in ordine ad alterum: vel comparando ad alterum : ergo idem poterit intellectus facere per simplicem comparationem naturae ad indiuidua. Probatur minor: Senissus communis cognoscit sensibile unius sensus externi: ut visus, non esse sensibile alterius sensius: nempe auditus: quod non potest ullo modo fieri sine comparatione unius eum altero : & ouis cognoscit lupum ut inimicum.&ideo fugit ab illo:&agnum ut ami. eum, a quo non fugite & inter duos agnos, cognoscit hune esse filium, & alium non ergo cognoscit unum in ordine ad alterum: de per comparationem cum eo: sine formali iudicio, & sine compotatione, aut actuali praedicatione:ergo melius poterit intellectus eois gnoseere naturam in ordine ad indiuidua, & eam eum illis eom. parare : sine eompositione,aut actuali praedicatione. Pro solutione argumenti alterius opinionis notandum est,du bus modis posse cognosci unum in ordine ad alterum, vel comparari ad illua. Primo , cognoscendo utrumque exrremum per se, tanquam conueniens alteri: attribuendo illud alteri. & hoc non
potest fieri nisi per formale, & expressum iudicium, & comparationem compositam: quae consistit in actuali praedicatione unius
de altero. Secundo, non cognoscendo utrumque extremum per
se, neque attribuendo illud alteri, sed unum tantum cum ordine ad alterum,ut conueniens,aut disconueniens : sed non per modum attributionis, aut aliquid affirmando de conuenientia, vel disconuenientia: & hoe fit per simplicem comparationem ab intellectu, atque etiam a sensibus. ut probaui: sic autem comparatur natura ad iudiuidua, & fit uniuersalis, & praedicabilis : antequam prae dicetur actu de illis. Ad sormam igitur argum. distinguenda est minor ; quod non possit intellectus cognoscere naturam esse in indiuiduis, nisi iudicandor nam duplex est iudicium. Vnum sormale, & expressum, per quod intellectus iudicat unum.
conuenire alteri per modum attributionis: Alterum . quasi viris tuale , per quod notitia simplici cognoscit unum in altero, vel in ordine ad alterum r tanquam ei conueniens aut disconueniens, sed non per modum attributionis. Negamus igitur, quod intellectus non possit cognoscere naturam esse in multis , nisi per exinpressum, Sc formale iudicium:& concedimus, quod non possit sines. U iudicio
78쪽
Quastio septima uniuersalis. 17
iudieio virtuali incluso in eomparatione simplici, quam ideo vo eam- iudicium virtuale: quia cognoscere unum per comparationem ad alterum , fundamentum est formalis , dc exprela 1 dicit,per quod ei attribuitur.
An uniuersale sit univorum respectu pradicabilium,
11 DRaesupponit titulus quaestionis : quid sit nomen univocumi 1 quid etiam analogum:quod ex summulis notum est. Quaerit
vero quonam modo se habeat uniuertate respectu praedicabilium, ut analogum , vel potius , ut uni cum o ita ut sit genus eorum. Prima opinio tenet, analogum esse. Quam diuersis modis deissendunt diuersi auctores: sed in eo conueniunt, quod per prius de uno, aut multis dicatur; per posterius vero de reliquis. Ita docet Albertus Magnus trach. 2.praedicabilium, ca. 9. amrmans primo conuenire generi, deinde speciei, & ratione huius differentiae. Per posterius vero, & quasi per accidens proprio , & aeci denti, tanquam praedicatis accidentalibus. Et eodem fere modo explicat analogiam Canterus 4. cap. praedicamentorum. Potissimum argumentum huius opinionis est, quia ens reale est analogum ad substantiam e accidentia:sed tria praedicabilia, ut genus, speetes, & differentia sunt substantiae; duo vero alia, ut proprium& accidens, sunt aecidentia fergo uniuersale , quod de omnibust dieitur, eum omnia praedicabilia sint uniuersalia, non potest este
Secundo probari potest hoc modo. uniuersale, & praedieabile conuertuntur & se habent tanquam essentia , & propria passior sed praedieabile est analogum,ret pectu omnium : ergo erit etiam analogum uniuersale. Probatur minor: Praedicatio analogice dicitur de praedicatione per se,& per accidens,cum illa sit simpliciter talis, haec vero solum secundum quid : ergo praedicabile erit etiam analogum, cum se habeant sicut actus,& potentia, respectu praedirabilis per se, & per accidens: sed tria praedicabilia, genus, speetes,& disterentia praedicantur per se , cum praedicentur essentialiterr & duo alia praedicantur per accidens cum praedicentur Meldentaliter ἔ ergo praedicabile analogum est respectu
Seeunda opinio asserit 3 uniuersale univocum esse respecta praedieabilium, & verum genus eorum , sieut animal respecta nominis, fle equi:& est D. Tho. in quaestionibus uniuersalibus. quaest.x. Seot.qMM.t Iavelli tracti de praedicabilibus, cae. i. s.
79쪽
ae s. oti quaest. .uniuersalium,& cap .de genere , quae. Vniea; αCardinalis Toleti,quatit. 1. uniuersaliam:& iam fere communIs,
Sed ut eam essicaciter probemus,notadum est, Uniuersale cismsit nomen concretum , & accidentale, duobus modis sumi polle; Materialiter,pro subiecto,seu natura denominata; & Formaliter, pro uniuersalitate eam denominante : ssicut album sumitur pro corpore,& pro albedine. Sed adhuc subiectum denominatu con-sderatur duobus modis, secundum propriam essentiam , & naturam,aut in quantum denominatur ab uniuersalitate : quemadmodum eorpus sumitur, secundum quod est substantia corpo rea:aut in quantum denominatur ab albedine: quo pacto visibilaeit, & ad praedicamentum qualitatis reducitur. Et natura , qtad denominantur uniuersales,si secundum propriam essentiam , aut entitatem lumantur, quaedam sunt subitantiae ,& quaedam acet- dentia : imo quaedam accidentia realiain quaedam accidentia r tionis & eum mhil possit cile commune univocum substantiae,&accidentibus,nee accidentibus realibus, & rationis: nihil etiam potest esse commune uni nocum diuersis naturis, quae denomi nantur uniuersales, hoe modo sumptis. Sed si accipiantur secundo modo, univolam rationem habere poterunt: si forma eas deis nominas univoea sit. Exemplum afferre possumus in genere; quod est primum ex quinque uniuersalibus; & considerare diuersas naturas, quae a secunda intentione generis denominantur,tanquam a forma ; ut subitantiam quanti ratem, & qualitatem.Primis quidem secundum proprias essentias :& hoc modo nihil commune univocum habere possunt. Deinde , in quantum denominantur genera; & eum ratio generis univoea sit; per unam definitionem
explicata a Porphyrio: uod sit praedicabilis de pluribus dissisentibus specie in quid ivni uoce conueniunt sub ratione generis,substantia, quantitas,& qualitas:quia eodem modo denominantur a tabi scit-ma: ita ut non magis,nee prius subitantia sit praedicabilis de pliribus disserentibus specie: quam quantitas, aut qualitas:sed om
Ex hae distinctione oolligitur argumentum,ad probandam no- 77stram sententiam , & communem' Vniuocum est, quod multa significat sub eadem ratione : sed uniuersale signifieat omnia uniuersalia, aut praedicabilia sub eadem ratione e ergo est univocam respectu eorum. Probatur minor: illa est una, & eadem ratio, iaquae per unam definitionem explicatur : sed ratio uniuersalis ex- ,
sicatur ab Aristotele per unam definitionum, Rempe, quod sit
unum in multis , aptum praedicari de multis : ergo est una: respectu omnium uniuersalium,sub qua uni uoce conueniunt. . re
Ad primum arg. respondendum est , ex doctrina tradita: di- stinguendo
80쪽
stinguendo itiatorem hoc modo: Si substantia,& aecidentia firmantur secundum propriam entitatem, & eisentiam : nihil commune uni vocum habere possunt:si vero sumantur ut sunt uniuer falla, uni uoce conueniunt: quia eodem modo denominantur ab uniuersalitate:& ideo uniuertate rei pectit eorum univocum est
Pro solutione secundi notandum est, quod sicut animal unificat lotu in naturam sensit istam: non rationalem , aut irrationa lem : quia disserentia, ut docet Porph. in pradicabilibus, hunt extra signi ationem generin eodem inodo uniuersale, solum dicit unum in multis, & aprum praedicari de multis: quod vero praedicet; essentialiter aut accidentaliter, per se aut per accidens , extra Ggnificationem eius est , & diuersis uniuersalibus conuenit en ulub ration: vniuersalium, vel ut tali nomine significantur: sed secundum alias rationes particulares, non signincatas per nomen uniuersale. unde l:cet rationes illae ita se habeant, ut una sit prior altera,vel una sit talis simpliciter, alia secundum quid: non ideo commEne nomen quo significantur,desinit esse uni vocum. Nunc ergo ad formam argumenti neganda est minor: quod praesicabile , aut praedicatio sit analogum,respectu quinque prae dicabilium e nam licet quaedam illorum praedicentur essentiatim Wr, aut per se et alia vero accidentaliter,& per accidense ista tamen rationes particulares non pertinent ad significationem prae dicabilis:sed stilium potentia praedicandi in communi: quae cumst eadem in omnibus, uni uoce significantur omnia praedicabilia, per nomen praedicabile omnibus commune: nee tollitur univo ti. per particulares rationes, eodem nomine non significatas.
An uniuersati sit ad aquatum obiectum libri prolicabilium,
LIber praedicabilium pars quaedam est totius Logicae :& ideci
aliquod obiectum partiale debet ei correspondere: quod sit quasi pars totalis,& adaequati obiecti ei uidem scientiae : de quo inquirimus,An sit uniuersale,vel praedicabile:cum sit certum nullum aliud, praeter haec , obiectuin esse poste: ex quibus illud erit
obiectum, cui generales conditiones obiecti, quaestione ultima procem tali a nobis traditae conueniant potius quam alteri. Prima opinio defendit, praedicabile esse obiectu, potius,quam uniuersale : quae attribui solet Scoto, Se detendetur a multis mo. dernis Habes qpe duo arg. Primum ι illud est obiectuna alicuius partis,vel scientiae, quod continet omnia de quibus illa agit e sed uniuersale non continet omnia, de quibus agitur in hoc linro:ex-go non est eius obiectu probatur minoris Porphyrius in cap. do