장음표시 사용
61쪽
Ipsam tam bene, quam puella matrem Nec se se gremio illius moυebat, Sed circumsiliens modo hue, modo illuc, Ad solam dominam pipibat usque; ut nunc it per iter tenebricoytim
Illuc, unde negant redire quemquam. .At vobis male sit, malae tenebrae Orci, omnia bella devoratis;
T. ni bellum mihi passerem abstulisis. O factum male, o miselle passer,
Flendo rurgiduli rubent ocelii. Navagerius vero sic: Borgetus, lepidus catellus Eu, Cuius blanditias proterviorra, Et lusus herus ipse ranitim amabat, uantum lati aliquid potes amari; iure mirum a dominum juram irae norat, Caram bima velut piaeua matrem; ι Et nune tutus in sinu Iatebat; Nunc blande assiliebat hue, illuc Ludens, atque avido appetebat ore Erectis modo cruribus, bipesque
Mense assabat herili, heroque ab ipse
Latratu tenero cibum petebat Nunc raptus rapido, maloque fato Ad manes abiit tenebricosos. Mifeue o canis, o miser catelle, Nigras parυtilus ut timebis umbras : saepe dominum tuum requires:
Cui pro deliciis, iocisque longum Heti desiderium tui relinquis. Rei materia simillima est ; quod quidem imitationis pr, prium esse dicebamus. Siquidem ille passerem mortuum , hic catellum ; ille heram , hic herum misere deflentem inducit . Horum item lusus persimiles sunt, in saltu , morsu, pipitu , latratu, heri cognitione: sed cum omnia similia sint , tum etiam commiseratio minime est dissi milis. Postremo pro fletu assiduo, quo puellae suae iurgiis dulos rubere oculos Catullus querebatur , longum catelli desiderium hero suo reluctum esse reposuit Navagerius .
62쪽
Hic tamen quaedam addit alia , quae canis natura illi commode dabat; ut illa:
Erectis modo cruribus, bipesque Mense asabat herili, heroque ab ipso
Latratu tenero cibiam petebat.
Quod tamen aliqua ex parte ex primo item Catulli npigrammate perbelle sumptum videri potest . At Frac, storius sic hanc imitandi rationem in suo Syphilo obse vavit, ut ex multis Virgilii imaginibus totam pςne tertii libri operis sui Historiam perpetuo contexuerit. Nam cum hic tandem Hispanae classis appulsum ad novarum Gentium litus describeret, totam illam partem, quae quidem bene longa est , ex diversis Virgilii locis adumbravit . Nam , ut omittam fluminis ostium , quo classem appulit , ut amnis ripas arborum amoenitate , atque avium cantu vario descriptas nihil recenseam , Cererem, Liberumque in ripa expositum , viros telluris miro desiderio passim per herbam stratos , novo solo , atque exoptato laetam , atque ex animo salutationem aeque praeteream , quae omnia a Marone selicissime sumpta sunt; haec, anquam, ut omittam squoniam suapte rerum natura utique facile occurrere possunt J ac illa, quae sunt in. terioris imitationis tantum commemorem , Maro AEneam navi egredientem arcu , & sagittis armat , venatum in sylvam ducit, praeda septem cervorum cohonestat. Hanc
imaginem sequens Fracastorius , Iuventutem Hispanam navi egressam describit in sylvam eo genere armorum, quod vulgo scoperos vocant, armatam; praedam huic facit ex iis avibus , quarum frequentem copiam in sylva illa prius pervolitare demonstrarat : quae quidem aves, quoniam Apollini sacrae erant, ad Harpyarum imitatimnem perpetuo filo bellissime transit : quo in loco unam avium ex altissimo arborum vertice Genti illi multa horrenda cecinisse inducit : ac denique mensarum loco horrendis morsibus adesarum Gentem illam pestilenti morbo adesam , a sua sylva auxilium petituram gravisi
sime comminata est : ad cujus vocem omnes horrore
perculsi , ad terram duplicatis genibus conciderunt , ac supplicum in modum aves eas lunt venerati ; utque talem sibi pestem averterent, votis omnibus deprecat I sunt. Hoc etiam amplius , quod aves illas Apollini sacras es-ficitῶ
63쪽
sest; quod Maro in Harpyis sacere non potuit: tantum is eis dedit, id divinationis ab Apolline se esse edoctam, ut diceret Celςno. Pergit eadem Historiae filo insulae Regem magna cum hominum multitudine extra Urbem externa cum Gente societatem coivisse, describens id, quod in Didone, & Trojanis in urbe efficit Maro. Praeterea solemnis inciderat insulanis dies, quo Apollini de more an- ua vota redderentur ; sortes aderant externi viri , atque ab ipso Rege, qui Gentis ritus sint , atque unde ea sacra originem traxerint, edocentur . Quae una facies tota illa est , cum Evander Herculi sacrificans fineam accepit, ac totam rei Historiam Trojanum Heroem edocuit,& multa alia , nisi etiam omnia , quae prudentissimus Poeta & acutissime vidit & commodissime mutuatus est; quae cuique, qui aliquantum in Virgilio versatus sit, sua sponte apparere possunt . Jam vero Sannaetarius, cum agit de Virginis partu , quam bellus est Maronis imita-IOr , quam prudenter videt , quae aemuletur e ac statim, quod ad nuntium attinet , qui Virgini mandata reserat, nonne est ipsius Mercurius , qui ad isneam mittitur i iussa item , & consilium Dei summi , num cum Jovis jussu, & consilio germane consentiunt Τ Cum vero Augusti censum habitum refert, in quo universi orbis nomina sunt Gentium descripta , quae magna secundi pars est Ibbri , non ne tota Naronis est imago sive cum 2Eneas ex omni Hetruria , sive cum Turnus ex universa Ausonia accita per singulas Gentes commemorat auxilia λ Initio autem , cum invocat, ac ad Virginem alloquitur, quis non sentit illud ipsum vere, atque ex animo hunc
agere , quod Augusto blandiens Virgilius agebat λ Cum videlicet ait; Tuque adeo spes fida hominum, spes fida Deorum,
Alma pareny.& quae sequuntur ad multos versus, quorum postremi hi duo sunt, Virgilii item postremis maxime similes:
Tu ritem, ignarumque viae, instinumque labori, Diva, mone, o pavidis jam Leta adlabere coeptis . Naro autem sic: narosque viae mecum miseratus agrestes Ingredere, O votis iam nune assuese vocari.
Cum tamen hic quoque prius dixerit,
64쪽
Reliqua autem carmina , quemadmodum neque in Frao castorio factum est , ut adscriberem, non satis commode cadere visum est . Nimis enim longum opus , idque ex alienis confecisssim scriptis; cum ego id unum, ut brevis sm, studeam maxime . Sed eorum haec sunt, qui ad aliorum inventionem sibi quoque inveniendum esse , ac quasi alienis vestigiis eundum esse , probe censuerunt; quique id , quantum in ipsis. fuit , conati sunt emcere: quod etsi non sunt plane consecuti , minime tamen improbandi sunt : certe in eo , quod viam noverint, quod
an ea ingenium suum exercuerint, magnopere etiam laudandi. Hic vero, de quo nunc agam, ille est, qui non solum imaginem aliunde sumptam suo artificio, sua eloquentia , suis omnibus numeris in suo opere quam plani ssime absolvit , sed qui eam multo etiam ampliorem, multoque magis splendidam enicit . Id quod ut planius constet, ac meam in hoc ipso fidem tibi tandem liberem, utriusque carmen in medium descriptum adducam ; si mihi tamen prius a dod illimis Viris cavebo , ne mihi id vitio, aut etiam ignorantiae Vertant, quod, quae aemum lationis sunt, ea ego imitationi propria attribuam. Nam cum sequi, imitari, annulari tria sint omnino specie diversa , gen cre tamen quodam sic sunt similia , ut quod si alius, vicissim ad alius commoditatem sine vitio transferri possit. Nam quod egit Maro cum suo Catullo, etsi scio id aemulatione contendisse ad eum i quod enecit
egregie J superandum, via tamen apparet , atque rei totius eadem ratio, qua una imitatio maxime continetur;
quam ipse quoque Maro institit , etsi longe validioribus
eam institit gradibus. Id autem in eo est, cum Catullus Thetidis, & Pelei nuptias divino carmine celebrans, Ariadnam in solo litore destitutam , & casum suum gra-Viter conquerentem aptissime inducit. Quem postea locum Maro integrum in suam Didonem pari ratione ab amatore suo delusam longe transtulit felicius . Sane Catullum si solum legas , nihil melius desiderari posse videtur ; verum si cum Marone conseras , vix iterum Catullum restus abis; ita hic illi quasi tenebras offudit, atque luminibus obstruxit omnibus. Horum autem similitudinem prius videamus , postea vero carmina ipsa conseremus . Foeminae igitur ambae sunt ; ab iis ambae destitutae, atque delusae, quos pro maritis habebant , ac
65쪽
de quibus modis omnibus optime erant meritae: ambae hospitem fugientem execrantur ; ambae in gravissimo periculo derelidita ; ambarum item querendi ordo, atque ratio. Siquidem modo furore percitae in desertores suos verbis asperis impotenter seruntur , modo ad preces remissos animos miserabiliter convertunt, idque per totam conquestionem, quasi vicissim repetitum, conservant. Postremo autem ad execrationem , ad diras , tanquam ad caussae
suae tutissimum praesidium, serentes coniugiunt. Sed jam similitudinem utriusque , atque alterius imitationem ipsa carminum collatio plenius ostendat. Ariadna igitur statim sic in suum fugientem exardescit: Siccine me patriis abductam, perfide, ab oris,
Perfide , defertam liquisi in tutore, Theseu Quam iracundiam Dido & ipsa sic initio expressit: Dissmutaro etiam sperasi, pe de , tantum
Posse nefas t tacitusque mea decedere terra lContinuo a summa indignatione utraque, ut vides, suam querimoniam exorditur : altera, quod ab Laribus patriis
abducta tam longe gentium in solo litore destitueretur; altera, quod, se inscia, ex Urbe sua sugam moliri, clam- ue de suo Regno decedere suus sit ausus, gravissime iris ignatur ; simul perfidiae utraque suum accusat ; paulo post tamen Ariadna a sui commiseratione hoc modo per
git querendo: Naua ne res potuit crudelis flectere mentis Consilium, tibi ntilla fuit clementia, praedo, Immite ut nostri velut mitescere pectus
At non haec quondam blanda promissa dodsi Voce mihi, non loe miseram De re iubebas,
Sed eonntibu Leta, sed optatos Ῥmenaeos. Quam eandem commiserationem, atque eodem loco Dido
non omisit, cum & ipsa sequitur:
Nec te noster Amor, nec te data dextera quondam, Nec moritura tenet crudeli funere Dido λHoc autem addit Dido , quod longe cum re commodius convenit, AEneam non solum in se , sed in suos, atque adeo in se ipsum erudelitatem suam exercere, qui se cum suis per hyemem certissimo maris periculo objectare nota dubitet. Id autem his exequitur versibus: uin etiam Θberno n. 6Iiris sidere classem, D mediis properas Aquilonibuι ire per altum
66쪽
6 Iotidolis λQuin etiam pergit ab incerto loco , quo Eneas appulsurus est, ejus perfidiam graviter exagitare, sic dicens: uid si non arυa aliena, domo Me
Ignotas peteres, Troia antiqua manereti Troia per undosum peteretur classibus aequor λQuae duae partes , quoniam nullo modo Catullo conveniebant, propterea sunt omissae . Sed vide rursus , ut ad preces . ad lachrymas se totam convertat, dicens: Me ne fugis' per ego has iach mas, dextramque mam te,
tiando aliud mihi iam miserae nihil ipsa reiiqtii,
Per conntibia nostra, per in ptos rumenaeos, Si bene quid de te merui, fuit aut tibi quicquam Dulce meum, miserere domus labentis, in is amoro, si quis adhuc precibus locus, exust mentem.
Plane tota loci est imitatio : sed quod potuit amplius Maro , id acute & vidit , & praestitit egregie . Pactos tantum Hymensos suo objicit Ariadna ; Dido vero per
eos ipsos fineam rogat , ac horum etiam voluptate eum artificiose tentat , si possit commovere . Quae vero sequuntur, meritum continent: & ipsa quidem a Catullo sumpta , sed non ad Catulli tamen ordinem descripta; in quibus quidem exprobrandis ea item animi alternatio servatur , qua supra amantem affectam esse demonstravimus . Senum enim exprobrando iterum ad hospitis nomen exarsit , neque multo post sedatior , atque remissior ficta in commiseratione acquievit. Catulli autem hi sunt
Iam iam nulla viro iuranti foemina eredat, Nulla viri speret Iermones esse fideles: ui dum aliquid cupiens animus praegesis apisi,m metuunt iurare, nihil promittere parcunt , Sed simul ae cupidae mentis satiata libido es , Dicta nihli metuere, nihil periuria curant. Quam sententiam Marci tribus verbis divinitus absorpsit,
Nusquam tuta fides. Post perfidiam, ingratum etiam suum Ariadna accusare, atque illi nominatim praestita officia exprobrare his verbis non omittit: Certe ego te in medio versantem turbine Iethi Eripui, potivi germanum amittere crevi, suam
67쪽
suam tibi fallaci supremo in tempore deesse Pro qtio dilaceranda feris diabor, alitibusque
Praeda, nec injesia tramulabor mortua terra.
Quam partem Maro quoque paucis, sed quam plenissime
absolvit ad hunc modum: Desitim littore, egentem Excepi, Regni demens in parte locaυi: Elam classem, socios a morte reduxi. Ubi autem Ariadna fratris mortem , quam amato iS, se maluisse dicit, ac pro tanta in eum fide se relictam esse seris, avibusque dilacerandam, misere conqueritur; Dido Nomadum Regum, Libycae, ac Tyriae Gentis in se odium, deinde pudicitiae violatum nomen , poliremo mortem ipsam objicit. Eius autem hi sunt versus: Te propter Li cie Gentes, Nomadumque Taranni
Odere, infensi Tyrii, te propter euudem Extinctus pudor, oe , qua sola sidera adibam, Fama prior Cui me moribundam deseris , hospes' Ariadna item ab usque natalibus Theseum impietatis nota prosequitur his versibus: Quaenam te genuit sta sub rupe Diena 'Muod mare conceptrem I puniantibus expuit tindis uae Drtis q&.e Solia rapax quas vasa Char dis e Talia qui reddis pro dulci praemia vita. Dido vero haec ad eum modum in iuneam iracunde e-Vomuit: Nec tibi Disa parens, generis nec Dardanus auctor, Perfide, sed duris gentiis te cautibtis hin rens
Hactenus per gravem negationem hic efficit , quod ille per interrogationem acriter conquestiis est ; cum neque tamen ab ea abstinuerit diutius. Sequitur enim :Nam quid dissimuIορ aut quid me ad maiora refervo' Num fletu ingemuit nostro λ num tamina sexit λNum lata mas υieitis dediti aut mis rartis amantem est ZQuae qui non facit, is merito omnis impietatis accusandus est , quique magis diris seris , quam humano patre& satus , & altus dignus est , ut credatur . Quod itera in mercedis loco dictum esse constat , quasi qui tot , ac tantis beneficiis acceptis in suo tanto dolore nullum misericordiae signum ediderit. Suum postea Ariadna conqueritur jam longe fugam arripuisse, cum ait:
68쪽
LIBER II. clytile autem prope iam mediis versatur in undis, Nec qui Mam apparet vacuus mortalis in alga. Quod nec Dido omisit. Ita enim & ipsa conquerituria Littora deseruere, latet sub H sbus aequor, Adnixi torquent spumas, ruta verrunt. Solitudinem Dido omisit, quae domi apud suos relinquebatur; celeritatem autem navigationiS altero quoque ad- auxit versu. Ariadna item in prima caussa detestanda sic versatur: Iupiter Omnipotens urinam nec tempore primo ossia Cecropiae tetigissent littora puppes , Indomito nec dira ferens stipendia tauro Perfidus in Cretam religasset naυita funem, Nec malus hic celans 9ulci erudelia forma
Consilia in nostris quaesisset sedibus hospes Dido vero id ipsum ad hunc modum imitata est: Felix, heu nimium felix, si littora tantum
Numquam Dardaniae tetigissent nostra carinae.
Catullus omniae Ariadnam his versibus desperantem inducit Nam quo me referam ' quali spe perdita nitar
Idaeos ne petam montes λ an gurgite vaso Discernens pontum truculentum, ubi diυidit aequor λAn patris xuium sperem ' quem ne ipsa reliqMi Respersum iuvenem fraterna caede secuta Conjugis an fido consoler memet amore t ui ne fugit lentos incurvans gurgite remos λPraeterea nullum littus, Iola insula, tecto Nec patet egressus pelagi cingentibus undis , Nesila fugae ratio, nulla es spes, omnia muta, Omnia sunt deserta, ostendunt omnia lethum. Quam partem eo in loco effnxisse Maro videtur , cum ait: En quid agam ' rursus ne procos irrisa priores Experiar Nomadumque petam connubia supplex uos ego sum toties iam dedignata maritos Iliaeas igitur classes, atque ultima Teucrum
Et quae sequuntur. Quae omnia Didoni haud minus erant tuta , quam quae sibi obiectabat Ariadna . Hoc in Marone erat amplius , quod indignatione rem adauxit, quam Ariadnae tantum flebiliter, ac misere deploraverat M
69쪽
Catullus tandem suam ad diras , ad execrationes per duxit, his verbis:
Guare facta virum mulctantes vindice poena Eumenides, quibus anguino redimita evilio Frons expirantis praeportat pectoris iras, Huc, huc , adventare, meas audite querelas, suas ego nunc misera extremis proferre medullisCogor inops, ardens, amenti caeca furore ἐQuae qMonium verae nascuntur pectore ab imo, Vos nolite pati nosrtim vanescere luctiam,
Sed, quali solam Theseus me mente resiquis, Tali m nte Deae fune sent seque suosque. Quem locum postremo Maro cum copiose , tum etiam splendide sic imitatus est: Sol, qui terrarum fammis opera omnia luseras, que hartim interpes ctirarum oe conscia Iuno, Nocturnisque Hecate triviis ululata per Urbes, Ei dirae ultrices, s Dii morientis Elisae,
Aecipite haec, meritumque malis advertite utimen, Et nostras audite preces: si tangere portus Infandum caput, ac terris adnare necesse es,
Et si fata Iovis poscunt, hic terminus haeret: At bello audacis populi vexatus, s armis Finibus extorris complexu avulsus Iuli Auxutam impuret, videatque indigna suorum Funera, nec cum se sub leges paeis iniquae Tradiderit, Regno, aut optata luce fruatur sSed eadat ante diem, mediaque inhumatus arena. Haec precor, hanc vocem extremam cum sanguine fundo.
Quod lac lacti, quae aquae aqua similior , quam tota est ab usque initio ad ipsum finem Maronis imitatio Quanto autem imitator 1plendidius, quanto copiosius, quant fravius agat, non arbitror , te expectare , dum uicam. lle enim narrat ; hic vero canit , atque ea tuba canit, da nulla umquam gravior , atque nobilior inflabitur ia i isti tandem videant, imitatorem non ita in ergastuli&contineri , qui interdum tamen, quem sequatur , facile saecurrere non possit . Neque vero secum minus ipse Iaro ad hanc imitandi rationem agit, quoties accidit, in quo id sacere possit : ut in tota Palaemone , ex qua quaedam adducere minime gravabimur; in quibus haec i
mitandi ratio planissime apparet; ac illud statim: Ab
70쪽
LIBER ILAb Jουε principium Musae: Joυis omnia plenalite mlit tmrras, illi mos carmina curae.
Iovis optimi gratiam . & favorem jactat Damoetas , in quo sua carmina nimis magni facit , qui ea etiam Iovi maximae curae esse dicat. Quod ipsum neque dissimulavit Menalcas, sic respondens: Et me Phoebus amat, Phoebo sua semper apud me Munera sunt Lauri, suave rubens bacinthus. Imitatio est in Deorum erga se amoris alacri ostentatione. Nam hic Iovi Phoebum objecit , a quo se cum amari, tum etiam ejus frondibus ornari iactat . Est item in lege eous carminis, quae prIOrI aut maJOra , aut contraria
postulat dici ; in hoc autem superat Menalcas , cum se Lauro a suo jam donatum esse: quo in loco Damoetas sua tantum carmina suo placere ostentabat . Proponit item Damon ad hunc modum, Malo me Galatea petit lasciυa puelia, Et fugit ad salices, o se cupit ante videri. Quo in loco sic illum aemulatus est Menalcas; At mihi se se offert ultro meus ignis Amyntas, Notior ut iam sis canibus non Detia nostris. Imitatio est in amoribus . Secum enim puellam suam procaciter ludere Damon gloriatur : Menalcas autem se crebrius a suo Amynta adiri testatur . In quo item Damonem longe superat , qui amoribus suis fruatur ; cum ille tantum amicam suam secum lascive ludentem dicat. Est etiam in personarum similitudine , Galatea scilicet, atque Amynta : quae personarum ratio imitationem non parum adjuvare solet. Pergit Damon suo instituto:
Parta meae Veneri stini munera ; namque notavi
Ipse locum aeriae, quo congressere paltim s. Quam partem sic Menalcas aemulatur:
uod potui , puero Divestiri ex arbore lecta
Aurea mala decem misi, cras altera mittam.
In munere manifesta est imitatio. Nam alter se parasse, quod amicae muneri mitteret; alter se iam misisse, ac denuo esse missiarum praedicat. Item in eo est, quod palumbes alter; mala alter aurea dono miserit. Superat eum bis
Menalcas, & quod jam miserit, & quod missurum se polliceatur . Reliqua ad hunc se modum tota habet Cantilena, quod autem in hac binis perpetuis carminibus, quaternis idem efficit in Melibaeo ad hunc modum: m. III. E Θm.