장음표시 사용
31쪽
plus ludo quodam verborum quam pro rei utilitate, opponere gaudet, quod a proprio historiae sermone maxime abhorret, etsi, inquam, haec et alia indui gentius obliviscaris, Severam certe aliquam doctri Ham aeque POSSimia S ab auctore poscere. Quid autem aliud nobis oecurrit nisi confusa admodum duarum civitatum adumbratio Nihil hic terminatum, aut certe delineatum ; videturque mihi Augustinus
magno quodam ingenii simul atque fidei nisu,
magnum de historia doctrinam concepisse, Sed quae tantum Confici poterat, cum multa post Saecula nox olumine hominum animi lustrarentur'. Duae enim res, duo auxilia, ad tantum opus absolvendum, non dico utilia, Sed nec(SSaria esse existimem : Primum Scilicet, ut scriptor ille qui divinam in rebus humanis gubernationem detegere aggreditur, longam Saeculorum Seriem interrogare poSSit, multisque collatis exemplis, multis casibus comparatis, Veram legem qua haec omnia reguntur, certius, si quid in his rebus certum CSt, SUSPi Catus suiSSe cenSeatur. Quod quidem Augustino desuit auxilium. Quatuor tantum Saecula es uxerant, ex quo civitas illa divina cum terrestri civitate collu Ctaretur, nec Scriptori licuit firmiora argumenta consilio suo adhibere.
Sed aliud quoddam magis graviusque Augustino
defuisse mihi videtur, mens Scilicet tranquilla, ani mus sui et doctrinae Sude ComPOS, qui non, tanquam si causam diceret, adversantes vehementer redarguere velit, sed doctrinam omnibus acceptam et quaSi
32쪽
triumphantem celebrare PoSSit. Volumus enim ut qui ad eam historiae supremam legem animum suum erigere tentat, quasi judex humanarum rerum Stet, Saeculaque omnia, immota mente, ad certum ordinem evolvat. Quod inprimis neceSSarium est si christianae doctrinae innitatur Scriptor. Ea eSi enim muneris hujus magnitudo ut Dei ipsius de rebus humanis judicium pronuntiare videatur, totamque historiae rationem, mutationum leges, Si Premumque sinem non humana diligentia inquirere, Sed certissima ac vere divina Scientia cognoscere videatur. Ad hanc vero ingenii placidam majestatem quomodo Sese tollere potuisset Augustinus, dum christianam religionem adversus ultimos paganorum defensores acriter tueri cogitur Potuit ne essicere ut suo operialia indoles, alia pulchritudo ContingCret, quam ea quae in causis dicendis cernitur Quod autem hanc suis libris formam dederit, hene consulendum esse crediderim; his enim in Scriptis velut inconditis,
in hoc tanto sermonis tumultu, ipsam istius saeculi imaginem deprehendimus, colluctantes eminus hostes cernimuS, Provocantur Philosophi, dies dici tur platonicis, antiquae Sapientiae Propugnatores ante sancti Augustini tribunal vehementer adducuntur ; videmus denique Propositum Augustini, ejusque libri originem quam ipse his verbis declaravit : Interea Roma Gothorum irruptiorae, agenti tium sub rege Alarico, atque impetu magnae cladis
33쪽
camus, in christianam religionem reserre conanteS, u solito acerbius et amarius, Deum verum blasphemaret Coeperunt. Via de ego exardescens gelo domus Dei,
i adversus eorum blasphemias vel errores, libros deit civitate Dei scribere institui '. n Apparet igitur hoc in libro ipsa societatis imago. Narrantur recentPS Romanorum clades aut victoriae. Memoratur dies ille quo, moenibus eversis, furentibusque Per vias urbis Barbarorum agminibuS, Pepercerunt tamen Sacris aedibus Barbari, omnesque christiani simul ac pagani in Apostolorum basilicas confugientes, a Christo illo servati sunt qui et suos et alienos brachiis
Rhada gasii Gothorum regis cladem, qui, dum in vi
Cina urbis cum infenso exercitu constitutus, urbi excidium minaretur, clamitantibus undique paganis Gothorum regem diis Sacrificare, Se vero quod eadem his diis sacra jam non serrent, prosecto Vincendos eSSE, tamen uno die ac tanta celeritate victus est, ut eum ab ipso Christo, ait Augustinus, et veluti nutu Summae majeStatis oppresSum suisse credendum sit'. Sic urget indesinenter ad vel Santes paganos acer ille
et eloquens christianae fidei patronus. Nihil hoc certamine pulchrius . nihil ardentius, et si intimam hujus aetatis intelligentiam desideres, nihil prosecto gravius. Sed ubi illa in explicanda rerum humana-
Scincti Augustini Aelimelestiones, lib II. Do Ciseitate Dei, lib. I, c. i. Ibid. , lib. V, c. 23.
34쪽
rum historia majestast ubi illa philosophiae sublimi tos, quae, dum Dei Consilia detexisse sibi considit,
ipsum quasi judicium Summae Providentiae pronuntiare videtur haec omnia, quae sibi haec doctrina
poscit, non apud AuguStinum reperias. Certamen ei cum paganis suit, et dum acriter luctatur Subitam visus est quamdam lucem Prospicere, Sublimem de Summa Dei gubernatione doctrinam SuSpicatus CSt, Sed nec ei nec hisce Saeculis eam pei Sequi et explicare concessum suit, expectandumque erat de meo, longo post tempore, et Confirmata jamdudum christianae fidei victoria, novissimus ille Ecclesiae Pater, Supremmam judicis majestatem aSSecutus, rude et imperfectum Augustini consilium absolveret.
Quae apud Augustinum exoriri nobis visa est de
gubernatione Dei doctrina, mox tanquam lux incerta evanescit. Urget enim ChriStianos Scriptores defendendae religionis necessitas, et dum contra Paga HOS vehementer invehulatur, non ea animi tranquillitate fruuntur qua tamen OPuS QSt ut ad eam philosophiam Sese mens attollere possit. Nihil novum asserta ei expendendae Paulus Orosius, sed hanc tantum sibi operam Proponit, ut quae AuguStinuS ad redarguendos paganos dixerat, historiae exemplis confirmet.
Dixerat Augustinus et u PromiseramuS ergo, quaedam re nos esse dicturOS ad VerSuS EOS, qui romanae reipuli blicae clades in religionem DoStram reserunt , et
35쪽
re CommemoraturoS, quaecumque et quantacumquere occurrere PotuiSSent, Vel SatiS ESSE viderentur,
u mala, quae illa Civitas pertulit, vel ad ejus imperium v prOVinciae Perti DenteS, antequam eorum sacrificiau prohibita suissent ....' n Iloc idem suit Pauli Orosii propoSitum, aut, ut Nerius dicam, Augustini pro
positum OrosiuS EXSecutus est; nam quod Augusti nus hic et illic, pro causae suae utilitate, Commemoraverat, OrOSiUS, Continuata temporum Serie, Darrare aggreSSuS est. IIoc igitur est ejus universalis
historiae peculiare Signum ut nulla in ea requirenda sit nova doctrina de ea, quam persequimur, historiae philosophicae scientia , nihilque aliud reperiainus Disi christianae religionis contra PagatioS obtrecta tores desensionem diligentissimam. Missus suerat in Africam Orosius, anno Circiter si , ab Eutropio Pauloque, Ilispaniae episcopis, Augustini sententiam de quibusdam haereticorum erroribus SciScitaturus. Cum vero Augustinum tunc temporis opus id detineret de Civitate Dei, cujus
Orosium adciscere curavit, qui ingenio vigil, ut ipse de Orosio dixit, paratus eloquio Studioque
x Do insectate Dei, lib. IV, c. 2.3 u Maxime cum reverentiam tuam , perficiendo advorsum hos ipsos paganοS undecimo libro insistentem (quorum jam decem orientes radii, mox ut de Specula ecclesiasticae claritatis elati sunt, toto orbe sulserunt , levi opia Sculo occupari non oporteret. A PGuli Orosii historicti rem prooemium iad Aurelium A&gustinum, ed. si anc. FabritiuS Marcoduranus, Moguntiae, i6i 5.
36쪽
flagrans, sibi auxilium ferret, Paganisque omnia imperii mala, bella , clades , pestes, religioni nova
reserenda clamantibus, totam historiae seriem evol-Veret, et antiqui SSimas Paganorum SMCulorum Calamitates omnium oculis praesentioreS objiceret.
Praeceperas mihi, testatur ipse Orosius, uti adveris S IS Vaniloquam pravitatem eorum, qui alieni au civitate Dei, ex locorum agrestium compitis et u Pagis pagani Vocantur, SiVe gentiles quia terrenare Sapiunt : qui cum sutura non quaerant, praeteritare autem aut obliviscantur, a Di Desciant, PraeSentiare talatum tempora veluti malis extra solitum inse ic Stissima, ob hoc Solum, quod creditur Christus, etu colitur Deus, idola autem minus coluntur, insare mant: PraeceperaS ergo, ut ex omnibus, qui haberire ad PraeSens possunt, historiarum atque annalium fastis, quaecunque aut bellis gravia, aut Corrupta morbis, aut fame tristia, aut terrarum motibusu terribilia, aut inundationibus aquarum insolita,u aut eruptionibus ignium metuenda, aut ictibus u fulminum plagisque grandinum Saeva, Vel Etiam re parricidiis flagitiisque misera, Per traDSaCta retrore Saecula reperissem, orditiato breviter voluminis re textu explicarem . . . .' n Isaeo est igitur Orosii per petua cura ut tristissima Dari et hominum sata, cum
hoc in primis probare velit, non Solummodo Prae sentes miserias Christianae religioni non imputandas, Sed nunquam teterrimis calamitatibus genus
37쪽
humanum caruisse, illique quam incusant christianae fidei multa deberi bona, pacem scilicet ab ea allatam ESSE, SedatoS hominum animos, repressas libidines et Nactus sum enim praeteritos dies non Solum aeque ut hos graves, verum etiam tantore atrocius miSeros, quanto loragius a remedio veraeu religionis alienos et ut merito hae Scrutatione Clati ruerit, regi aSSe mortem avidam Sanguinis, dum
ignoratur religio, quae prohiberet a sanguine et istare illucescente, illam constupuisse et illam concludi,u cum ista jam praevalet : illam penitus nullam si suturam, cum haec Sola regnabit . v Quidquid igitur tristissimum in rebus humanis et miserrimum
est, avide inquirit Orosius, diligenterque amplificat; ita ut ei nihil aliud sit humani generis historia, nisi
miseranda quaedam Calamitatum narratio. Sive in Asiam apud antiquaS CivitateS, SESE COIIVertat, Sive ad Romam redeat, sive varias imperii romani partes inspicere velit, non reS Publi CIS, non sortunae CaSuS, non gloriam, non QVentorum magnitudinem inter rogare et explicare tentat. Nihil ei agendum aut in quirendum Superest, Si tristia Omnia, bella, incendia, pertes, memoravit. Paulatimque sit, dum haec tan tum miserrima sata in historia detegere cupit, ut ipse sibi persuadeat hunc Verum CSSe historiae aspectum, et tanta, quam finxit, rerum tristitia ipse ter reatur. Quem quidem animi terrorem vehementer expressit, cum diceret : u Quorum ego tumul tuosis-
38쪽
u Simum tempus ita mihi spectare videor, quasi ali- qua immenSa castra per noctem de specula montisu aspectans, nihil in magni campi spatio praeterre immensos socos cernam . n Et alio etiam loco :u Ad haec, non Romae non tantum talia gerebantur,u sed quaeque provincia suis ignibus aestuabat et et re quod poeta praecipuus in una urbe descripsit, ego u de toto orhe dixerim :
IIoc Orosii consilium quale suerit manifestius etiam apparet, si ejus historiam istis sontihus conferre velis unde res enarrandas hausit. Cum enim in Asiae et Macedoniae historia sustinum praesertim et Eusebium, in romana historia Titum Livium secutus suerit, res Saepe gravissimaS omittit, si modo eum aliqua hominum vel gloria vel felicitate conjunctae sint,
sed Si qua pestis exarserit, si quid mali in aliquo orbis loco evenerit, subito arripit, hisque evolvendis flebiliter delectatur. Quod praesertim in tertio libro deprehendas, quem de septimo Titi Livii libro deprompsit. Interdum etiam, si quam Titus Livius
calamitatem memoret, Videre QSi quanta Cura Oro sius rem paucis Verbis a Livio narratam luctuoso
sermone augeat et amplificet. Ut puta quum Titus Livius et u Multis rehus laetus annus vix ad solatium
3 Ptitit. Oros. histοr. lib. III, c. 23. a Oros. histor. lib. II, C. G.
39쪽
re unius mali, peStilentiae urentis simul urbem atquere agrOS Suffecit; portentoque jam similis cladesta erat '. n OroSius Contra et u Sed, ut saepe dictum re eSt, Semper Romanorum aut domesticam quietemu extraneis bellis interpellatam, aut exterDOS EVentUSu morbis interioribus aggravatos, tantum, ut Omni-u modis ingentes animi undecumque premerentur. re Halae cruentam triStemque victoriam pestilentiare civitatis oneravit, et triumphales pompas obviae re mortuorum exequiae Polluerunt. Nec erat cui de triumpho gaudium Suaderetur, cum tota civitas
Quid plura non tam Orosius historiam mihi scribere videtur, quam Pro Christiana fide causam sortiter dicere. Ob id ipsum vero et vituperandum et landandum opus crediderim, quod nempe Si verum historiae spectaculum non refert, Sinceram Certe Et candidam ipsius Saeculi quo Orosius Scripsit imaginem exprimit; nec prosecto Sine quodam animi motu legendum est, quotieS OroSius ad aetatem Suam Convertitur. Dixerat Augustinus et re quae rabies exterare rum gentium, quae saevitia barbarorum huic deic civibus victoriae civium comparari potest Quid c Roma sun est ius, tetrius, amariusque vidit Utrum olim Gallorum et paulo ante Gothorum irruptio-u Dem, an Marii et Syllae, aliorumque in eorum re partibus virorum ClariSSimorum, tamquam Suorum
Titi Lioli histor. lib. X, c. . 3 Oros. histor. lib. III , c. 21.
40쪽
time apud Augustinum disputata; Sed magis moveor cum in historiae cursu gradum subito sistens OrosiuS , narratisque Gallorum et Brenni irruptionibus,
territos ah imminentibus Barbaris et adversus Romam graSSantibuS cives Suos ut con Soletur, exclamat: Ita autem quotiescumque Galli exarserunt, totisu opibus suis Roma detrita est, ut Sub praesentire nune concursatione Gothorum magis debeat meu minisse Gallorum '. nContinuus ille Orosii ad aetatem suam TCSPectuS non tantum delectatione aliqua nos legenteS movet,
et quidquid in his libris salsum aut puerile est, quasi
Corrigere valet, Sed graviores interdum scrihenti cogitationes videtur inspirare. Postquam enim tot mala, tot bella, tot calamitates longius enarravit, hisce inquietis temporibus Pacem eam opponere gaudet, qua tum Primum regnante Augusto frui potuit orbis terrarum A. Dicere non dubitat hanc mundi quietem adventui et regno Jesu Christi famulatum suisse rum. Et si raro apud eum scribendae historiae
artem et Scientiam laudaveris, eloquentiam certe ei non deesse sateheris, Cum narrat, ut uno tantum CXEmplo utar, Augustum, ludos Spectantem, domini nomine a populo salutatum, hanc adulationem repu-i Do CDittite Dei, lib. III, c. 2s. 3 Oros. histor. lib. III, c. 22. Ihi f., lib. III , e. 8. Ibi L, lib. VI, c. 22.