장음표시 사용
211쪽
xs6 IuvEMAL Is SATYRA X. Ne tibi neglecti mittant mala somnia manes , Mosaque sopitae set soror aute torum . Qualis ab excelsa praeceps delapsa fenestra, Venit ad infernos sanguinolenta lacus. V. I9. ARGENTI vascula puri J Casum patrium, seu genitivum, pro casu ablativo hoc loco usurpavit poeta. Voluit enim significare vasa argentea , Vel de argento , non argenti plena . Purum argentum est ;nulla egregii artificis caelatura nobilitatum. Haec autem artificum opera Vasis argenteis inserta, quae Romani Veteres Graeco vocabulo appellabant, plerumque. aurea erant: de quibuS, praeter alios, videndus Μ. Tullius in ea contra Verrem Oratione in qua de Signis seu simulacris agitur quae justis dominis erepta Verres e Sicilia exisportaverat . Paullus J. C. Lege Si rem 6. titulo Digestorum de Rei Vindicatione e si mistas ct in vasιs occurrat di cultas, utrum lancem dumtaxat dici oporteat, an etiam quadrata , vel rotunda, pura, vel caelata st. V. 2 o. CONTUΜQUE timebis J Contus hie
sumitur pro hasta praelonga, seu fuste, quo
armatus latro viatorem aggrediebatur. Α-lias remum fgnificat. Uirgilius aeneidos lib. b. de Charonte:
212쪽
Ipse ratem conto subigit, velisque miniserat. Prima fere vota , cunctis notissma templis D itiae , crescant ut opes , ut maxima toto sera fit arca foro . sed nulla aconita bibuntur a ueFi Ectilibus tunc illa time quum pocula sumes Gemmata , o lato Setinum ardebit in auro . Jamne igitur laudas quod de sapientibus alter Ridebat, quoties de limine moverat unum Protuleratque pedem e sebat contrarius au Zor 'Sed facilis cuivis rigidi censetina cachinni raturandum es , unde ille oculis su fecerit humor . Perpetuo risu pulmonem agitare solebat DemocrituS , quamquam non essent urbibus illis
Praetexta , trabeae, fasces , lectica , tribunal. Quid , si vidisset Praetorem curribus altis 3 6 stantem , medio sublimem in pu ere Circi In tunica Iovis, o pictae Sarrana serentem
Ex humeris aulaea togae , magnaeque Coronae
Tantum orbem, quanto cervix non sufficit ulla Z ocuippe tenet sudans hanc publicus , γ, i Consul Ne placeat, curru servus portatur eodem . Da nunc di volucrem , sceptro quae surgit eburno , tilino cornicines , hinc praecedentia longi minis incia , oe niveos ad frena Quirites , Defossa in loculis quos sportula fecit amico.
213쪽
Tum quoque materiam risos invenit ad omnes Occursus hominum I cujus prudentia monserat, Summos posse viros, m magna exempla daturos, Vervecum in patria , crassoque sub aere nasci. 3 o Ridebat curas, nec non gaudia vulgi, Interdum lacrimas e quum Fortunae ipse minaci Mandaret laqueum, mediumque osenderet unguem. Ergo supervacua εας, perniciosa petuntur, Propter quae fas es genua incerare deorum . 3.3
Poeta noster , quum stultas, inutiles, perniciosas hominum preceS reprehendere instituisset , primum omnium conatur Ostenis dere, tota illos errare via qui divitias tamquam summum bonorum admirati, a Diis petere non desinunt ut se locupletes facere velint . Democriti autem exemplo potissimum,
sapientissimi philosophi, docet, sollicitudi
nem augendi ultra modum patrimonii quum supervacuam esse , tum periculis plenam , &animi tranquillitati contrariam. Hos igitur Juvenalis versus ita eXplicamus. VOtorum is quae ab humano genere Deorum majestatiis fiunt , nemo negaverit , sere omnium
214쪽
A I. A. VULPIO EXPLICATA. Isso commune ac frequentissimum id esse quo se expetuntur diVitiae , ac praestantia inter ,, cives , diVitias comitari solita: puta ne se quis nobis locupletiorem se jactare pos- ,, sit , & arca nostra in foro deposita aris gento graVissima sit, aliorumque civium se arcis longe praeserenda. Et nihilominus,
,, pauperes, qui fictilibus poculis ad hiben-
,, dum utuntur , aconita, hoc est venena ,, non timent: divites autem, quibus insio diae nonnumquam etiam a familiaribus se parantur, Veneni suspicione non carent, is quum scyphos elegantissimos, gemmis oris natos, ori admovent, & vinum Setinum
,, aureis pateris capacioribus potant; quod propter auri splendorem quasi ardere in is poculo videtur . Sed heus tu cui tanto-- pere cordi est locupletari; eam ergo rem ,, pulcherrimam & ceterarum praestantissi- ,, mam censes quam Viri sapientiae fama se clarissimi . contemserunt & pro nihilo ha-- buerunt λ Democritus nempe Abderites, is quoties pedem domo efferebat, in pu-- blicum prodibat, risui temperare non pot- erat , consideranda hominum vecordia, ,, qui semper in re augenda & amplificanis da occupati essent : Heraclitus vero E-
215쪽
phesius, dissicili, ut videtur, & morosa
natura, haec eadem hominum studia lacrimis deplorabat, contrariam Democrito viam ingressus. Enimvero , humanarum actionum rigidum se censorem prae
stare iisdem irridendis, facile est, neque ulli magno constare potest : id mihi admi
ratione dignum videtur, unde tanta lacrimarum vis Heraclito suppeditaverit. Latera igitur & pulmonem perpetuo risu concutiebat Democritus, tametsi urbes Thraciae aut Graeciae non haberent ea honorum insignia quae in urbe Roma spe. ctantur ; puta praetextam senatoriam , trabeas augurales, fasces consulibus prae
ferri solitos, lecticam qua locupleteS gestantur, tribunal unde praetor jus dicit,
& alii magistratus sententiam pronuntiant . Quantos igitur cachinnos existimas Democritum sublaturum fuisse , si vidisset Praetorem quemdam , curru ex celso vectum , & iccirco reliquis omnibus exstantem, sublimem, hoc est superbum, longe lateque conspiciendum, ferri per Circum pulverulentum , quo loco quadrigarum cursu certaturi Veste etiam
triumphali amictum , etsi nihil dignum
216쪽
triumpho gesserit: quam Vestem promere se solent e cella Iovis Capitolini . Nonne,, facetum philosopho spectaculum esset, vi- dere togam pictam acu phrygionis, purpura Sarrana seu Tyria insectam , am- ,, plitudine tanta, ut aulaeum potius & pe- ,, ripetasma, quam toga dici mereatur, ex se humeris fatui hominis pendentem λ imma-
nem praeterea coronam, ac tanto paten-
tem orbe , quanto serendo nulla cervix se fuerit satis r ut propterea servus publi- ,, CuS, quamquam torosus, & viribus prae- validis, eam super caput Praetoris suspen- sam tenens , ob pondus ejus & magni- tudinem, totus madeat sudore λ Scilicet, ,, ne Consul , seu Praetor , nimium sibi ,, placeat, instituerunt majores, ut servus M quoque homo currum triumphalem simul ,, cum ipso ascenderet. His ornamentis abis indigno usurpatis adde scipionem seu sceis D ptrum eX ebore , cui aquila in vertice ,, insculpta est : adde ex una parte corin nicines militibus permixtos , ex altera se clientium & famulorum longissimum oris, , dinem , qui ossicii gratia currum trium- phantis praecedant, plurimosque cives R manos in veste candida circum equos :
217쪽
se a quibus patroni coluntur non ob virisse tutem, sed propter utilitatem , puta obis sportulam quam ab ipsis accipiunt, aviisse deque in loculis defodiunt . Simpliciora se igitur erant aetate Democriti hominum ,, ingenia, neque in eas regiones luxus αδε superbia Romanorum penetraverat : sed ,, nihilominus philosophus ille risus mate- ,, riam satis uberem inveniebat , in quosis cumque demum incidisset. Qui sane phi- ,, losophus ea prudentia praeditus fuit, quae ,, firmissimo & . manifesto argumento esse se possit, Viros egregios, & Virtutum exinis empla clarissima posteritati daturos, et- ,, iam in barbarie media, sub caelo turbi- ,, do & crasso, puta in Thracia, ubi ho- se mines pecudum simillimi nasci consueve- ,, runt, nonnumquam exsistere. Ridebat i- ,, gitur Democritus vulgi sollicitudines, ri-- debat inanem laetitiam, interdum etiam si fletus insanos; quum scilicet ipse fortuis nae dominatum despicatui duceret, eique is minitanti mandaret laqueum seu suspense dium, digitoque medio protento , quem
,, infamem Vocant , contumeliam faceret.
Auctoritate igitur Democriti, summi vi- ri, satis ostensum est , divitias aut suo
218쪽
is perVacuas esse, utpote sine quibus hornr . is nes beatam vitam ducere possint , aut se etiam noxias & perniciosas: quarum ta- men obtinendarum caussa , in statuarumis genibus quae Deos reserunt , tabellae ce- ratae, more apud Romanos recepto, af- figuntur , vota cupidorum atque aVar ,, rum continentes . is Haec est sententia versuum Iuvenalis. Nunc φιλολογίαν ac
COMMENTARIUS. . V. 23. PRIΜΑ fere vota, mistiae I Aliorum temporum aliae sere sunt consuetudines, omni tamen tempore vulgus hominum in divitiis bonum summum & felicitatem posuit . Horatius Epistola I. libri I. V. 13. O cives , cives, quaerenda pecunia primum est y Virtus pose nummos d haec Ianus summus ab imo Perdocet I haec recinunt juvenes dictata, senesque a Idem Satyra 3. libri 2. V. 9 .
Virtus, fama, decus , divina humanaque , pulchris Divitiis parest; quas qui conseruxerit, ilis
219쪽
ao4 Iu VENALIs SATYRA X. Clarus erit, fortis, jussus . sapiensne ' etiam rex, Et quicquid volet. - - V. 23. ET cunctis notissma templis J Nihil enim saepius audiunt Dii quam vota prodivitiis obtinendis: nihil frequentius vident homines templa adeuntes, quam hujusmodi vota in tabellis ceratis descripta , & genibus Deorum assixa. Porro, easdem preces non 1 emel iteratas dicebantur Dii ediscere , ac memoriae mandare. Tibullus lib. a. E- Iegia Σ.
Auguror P uxoris Mos optabis amores .
Iam reor hoc ipsos edidicisse Deos. V. Zq. CRESCANT ut opes J opum &divitiarum quaedam subtilis est differentia, si proprie loqui volumus. Opes enim πυρέως, non vulgares at ingentes divitiae sunt , &proximus gradus ad auctoritatem & potentiam . Ipse Iuppiter in Plauti Comoediis
opulentus vocatur, nempe προ-ος, praepo
tens, & qui ope sua miseris subvenire amet. V. 24. UΤ maxima toto Nostra starca foro J Usque ad tempora Cerealis, Praefecti, Senatores ditissimi arcas habuerunt in foro Trajani, in quibus argentum , aut pecunias deponebant, ubi eae tutiores essent quam
220쪽
quam domi. Locum ipsum opes dixerunt . Reipublicae quoque temporibus, pecuniis abundantes , eas trapezitae alicui seu mensario servandas tradebant, vel etiam utendas cum foenore. V. 23. SED nulla aconita bibuntur Fictilibus J Aconitum, herba in Venenis numerata , hominum & serarum pestis praesentissima, si solia ejus aut radix comedantur , vel succus bibatur. Dusim vero generum est, ut docet Dioscorides PMες Ι'α- Tomis lib. 4. cap. 77. & 78. V. 26. QUUM pocula sumes Gemmata I Calicibus aureis , quibus bibebant veteres luxu diiuuentes , magni pretii gemmas inserebant. Quamobrem , si quis locuples clientes pauperiores aliquando ad coenam vocaret, illis custodem apponebat, ne sorte unguibus gemmam aliquam e poculo abraderent , ac suffurarentur. Poeta noster Satyra I. V. 27.
Heliadum crustas, inaequales herFllo Virro tenet phialas e tibi non committitur aurum. Vel si quando datur ἰ cinos a us ibidem, Qui numeret gemmas,unguesque observet acutos. Da veniam: praeclara illic laudatur iaspis. Nam Virro, ut multi, gemmas ad pocula transfert