장음표시 사용
341쪽
Tibicen , didicit prius , extimuitque magi rum . Nec non Propertius lib. 4. Elegia postremat Sic maesae cecinere tubae, dum subdita nostrum Detraheret lecto fax inimica caput.
Et quoddam Caesaris Augusti Epigramma ita
concluditur: Signa canant. v. 2I 6. QUEM dicat venisse puer , quot nuntiet horas. J Horae apud Veteres nuntiari & denuntiari dice.
bantur. Tibullus Elegia 3. lib. 3. At mihi Persephone nigram denuntiat horam . Pueri autem, seu famuli, hoc munere fungi solebant. Praeter Iuvenalem ; Plinii senioris, Μartialis, & aliorum testimonia de hujusmodi consuetudine afferri possunt. Plinius lib. 7. Nat. Hist. cap. 33. Cn. Bmbius Tamphilus, praetura ipse funcitus, obiit quum a puero quaesisset horas . Μartialis lib. 8. Epigr. 67. Horas quinque puer nondum tibi uuntiat. Quibus addendus D. Augustinus lib. a. de Ordine cap. 6. Puer de domo, cui dederamus id negotii, cucurrit ad nos, oe horam prandii esse nuntiatat . Inspiciebant vero servi solarium, ut scirent quinta hora esset. Solarium appellabant id quod hodie vocamus horologium solare . Id in pariete delineatur , indicatque horas ministerio
342쪽
: A I. A. VULPIO EXPLICATA. 327rio stili & umbrae . Stilus iste Graeca lingua dicitur γνώμων : unde γνωμονι 1, arS parandi solaria. His autem solis veteres utebantur: nondum scilicet excogitata fuerant
alia horologia , quae ex rotis dentatis &modiolis construuntur, horasque denuntiant indice scripto, & sonitu aeris campani. Praeterea minimus gelido iam in corpore sanguis Febre calet sola e circumsilit agmine facto
Morborum omne genus e quorum s nomina quaeras , Promtius expediam, quot amaverat Hippia moechos, Guot Themison aegros autumno occiderit uno , 2 a IQuot Baslus socios, quot circumscripserit Hirrus Pupillos. Quot longa viros exsorbeat uno Maura die, quot discipulos inclinet Hamillus, Percurram citius, quot villas missideat nunc et asQuo tondente gravis juveni mihi barba sonabat. Ille humero , hic lumbis , hic coxa debilis, ambos Perdidit ille oculos, o luscis invidet. hujus Pallida labra cibum accipiunt digitis alienis. Ipse ad conspectum caeme diducere rictum Σ3o eius, hiat tantum, ceu pullus hirundinis, ad quem
Ore volat pleno mater jejuna. Sed omni Membrorum damno major dementiae quae nec
343쪽
18 JuvENALIs s ATTRA X. Nomina serυorum , nec multum agnoscit amici , Cum quo praeterata coenavit nocte , nec silas 233 Quos genuit, quos eduxit. nam codice μυσHeredes vetat esse suos . bona tota feruntur Ad Phialen e tantum artificis valet halitus oris , Guod seterat multis in carcere fornicis annis. Ut vigeant sensus animi, ducenda tamen sunt a ciFunera gnatorum, rogus aspiciendus amatae Conjugis, oe fratris , plenaeque sororibus urnae . Haec data poena diu viventibus, ut, renovata Semper clade domus, multis in luctibus, inque Perpetuo maerore , o nigra veste senescant. 243
Pergit poeta noster in describendis incommodis quae ultimam senectutem comitari solent; ut magis magisque ostendat, stulte facere qui eam eximii beneficii loco a Diis immortalibus sibi precentur. Haec autem est sententia Versuum antecedentium: se Neque is praetermittendum est , in corpore senili, is ab igne vitali propemodum destituto, ex iisse guum sanguinem superesse, qui solo ca-- lore febrili incalescit. Convolat undique is in senem genus omne morborum, tam is quam
344쪽
A I. A. VuLPIo Ex PLICATA. 32s,, quam eXercitu coactor quorum si nomi- δε na sciscitari a me Volueris , malus no- menclator tibi videbor. Citius enim rein
,, Censere possim , quot adulteros Hippia ,, suis illecebris detinuerit; quot aegrotosis Themison , indoctus ille medicus, uno,, tantum autumno interfecerit; quot pro-M Vinciales , socios populi Romani, Basilus D fortunis everterit; quot pupillos fidei suae,, commendatos , Hirrus, infidelis tutor , ,, fraude circumvenerit. Citius enumeranis do percurram , quot viris Μaura illas, procera meretriX, die uno potestatem sui se corporis faciat; quot adolescentulos in lu- dum ejus litterarium venientes Hamillus,, corrumpat; quot Villas & praedia hoc tempore possideat Crispinus, locuples li-
bertus; cujus opera me uti solitum meis mini dum juvenis essem. forficibus enim ,, cum sonitu mihi barbam tondebat. Ci- ,, tius, inquam, haec omnia recensuerim , quam morbos innumerabiles quibuscum se- nes conflictantur. Huic enim humeri do-
lent, huic lumbi: hic semore invalidus,, est: hic ambobus oculis captus , ut jam se invideat luscis, qui saltem unum reliquum ,, habent. Ecce tibi alius, quem chiragra
345쪽
prohibet ne manibus uti possit: & icciris D co alieno ministerio indiget , ut labris ,, pallentibus cibum admoveat. Ipse, quum ,, Coenae tempus advenit, mensa posita, ni-- hil aliud facere potest, quam OS aperire, ,, & sic hiare , quemadmodum pullus hi. rundinis, ad quem pleno rostro materis Volat, ut eum pascat; ipsa, ob filii ca- ,, ritatem, cibo se abstinens. Verum haec se de quibus adhuc diximus , leviora saneis sunt ac tolerabilia r pertinent enim adis corpus , partem hominis ignobiliorem . Dementia, maximum malorum prosectori est, quae in ipsam mentis arcem invadit. se Ob hanc scilicet fit, ut misero seni meis,, moria excidant nomina servorum; ut ainis micum quem proxima nocte convivam is adhibuit, luce clara de facie noscere nonis possit: neque interdum liberos, quos ge- ,, nuit, quos educavit. Nam, crudeli saneis e Xemplo, testamento exheredes jubet eΩ se: eorumque loco meretricem Phialen ,, inducit, ipsique bona sua omnia relinis quit. tantam vim habet turpe ac nefanin ,, dum obsequium a muliere praestitum iminis puro seni ac libidinoso; a muliere, ininis quam, vilissima, quae olim sub obscuro is soris
346쪽
D fornice, & carceri quam simillimo, cui- ,, libet se Venalem praebuerat. Sed velimis tibi concedere, senem aliquem esse posse se qui ad ultimum vitae diem prudentiam ,, & intelligentiam retineat . Quid λ num propterea selicem dicemus Est aliud ma- lorum genus, cui sit obnoxius. Cogetu ,, nimirum carissimis liberis funus facere , D rogum uxoris aspicere, quam ille plus o- ,, culis suis amabat, vel dilecti fratris: velis sororum ad unam omnium cadaVera cre
se mari videbit, ac cineres reliquos in v nam condi. Hanc scilicet poenam, &,, quasi mulctam, Dii longaevis indixerunt, se ut domum idemtidem funestam mortibus,, suorum Videre debeant, atque ita nullum se plorandi & dolendi finem faciant, & lu-- gubria semel sumta numquam deponant. GJam singula relegamuS.COMMENTARIUS.. V. 2I7. ΜΙΝΙΜ Us gelido jam in corpore sanguis J Corpora senum sicca sunt & exis succa, copia sanguinis atque utilium hum rum in dies decrescente. Propterea senex tardus est, piger, &, quod ait Horatius in Epistola ad Pisones V. I7I.
347쪽
33a IuvENALIs SATYRA X. - - - res Omnes timide gelideque miniserat , Dilator, spe longus, iners, pavidusque futuri . Ovidius porro lib. I 3. Μetamorph. v. 4O9. Exiguumque senis Priami Iovis ara cruorem Combiberat Idem poeta lib. 7. ejus operis V. 3II. et iam vetulo arieti a Μedea jugulato minimum sanguinem tribuit : Exiguo maculavit sanguine ferrum . V. 2I8. CIRCUΜSILIT agmine facto Morborum omne genus J Catulinius de passere Lesbiae : Sed circumsiliens mois do huc modo illuc, Ad solam dominam usque pipilabat. v. a I 8. AGΜINE facto J Virgilius lib. r. aeneidos V. 82. - - Venti, velut agmine facto, Qua data porta , ruunt. V. 22 o. PRΟΜΤIUs expediam J Expedire, interdum est absolvere, atque ad finem perinducere quod susceperis & proposueris. Ita brevi expedire, dixit Μ. Tullius in libello de Senectute, pro paucis eloqui. V. Σχo. ΗIPPIA I Haec, matrona fuit, meretrici tamen similior , uxor cujusdam senatoris ; quae , marito posthabito, cum Sergio gladiatore in AEgyptum profugit. De hac Satyricus noster Satyra 6. Animadvertenda hic est παρεκβασις poetae, qui aliud agens, de via paullisper dis cedit, ut plures nequam homines ac mulieres
348쪽
A I. A. VULPIO EXPLICATA. 333perstringat. ἔμβλημι- σατυρναὸν, haud inscite quis vocaverit. Nimis tamen aperte id facit , & longe minus venuste quam Horatius , cui hoc in genere praecipue , nemo par dici potest. v. et a I. QUOT Themiason aegros autumno occiderit uno J Hunc Themisonem, archiatrum celebrem, seu medicum principem, suisse serunt Iuvenalis teminporibus; qui tamen fama sua fretus, utrum aegri curae ipsius commissi convalescerent, an morerentur, nihil pensi habebat. Μedico enim soli hominem impune occidere tiacet . Vel est nomen fictum a poeta pro quolibet medico . Nam Themison in primis medicinae auctoribus numeratur. L. Sein
neca Epistola que . Itaque alia es tappore sis secta , alia Asclepiadis, alia Themisonis.
Neminerunt etiam Cornelius Celsus lib. 4. cap. I s. Plinius Ilist. Nat. lib. 28. cap. I. Coelius Aurelianus Τardarum Passionum lib. q. cap. 6. Galenus denique Μethodi medendi lib. I a. cap. I. V. 222. QUOT
circumscripserit Hirrus Pupillos J Deceperit , ac fraudaverit, improbus tutor. Circumscribere, hoc loco, est dolo malo atque insidiis circumvenire; sicuti serae indagine , laqueis , ac retibus clauduntur, ne qua supersit adesis
349쪽
334 IuvENALIs SATYRA X. effugiendum via. Hinc nomen verbale Ariscumscriptor, quo usus est noster Satyra I s. V. I 33. in re plane simili r Pupillum ad jura vocantem - Circumscriptorem, cujus manantia fetu Ora puellares faciunt incerta capitis. V. 223. QUOT longa viros exsorbeat uno
Maura die J Eumdem loquendi modum adhibuit Iuvenalis Satyra 6. V. I 29. quum flagitia Μessalinae, uxoris Claudii Caesaris, delcriberet: sed paullo aliter idem expressit Horatius lib. a. Sermonum Sat. 7. V. Φ9. V. 224. QUOT discipulos inclinet Hamiialus J Notat ludimagistrum aliquem pullipremonem, qui discipulorum aetatis flore abuteretur. V. 22 6. QUO tondente gravis
jumesi mihi barba sonabat J Crispinus enim, quem perstringit, quum primum ex AEgypto Romam commigrasset, tonstrinam in urbe exercebat: postea locuples factus, vile ministerium abjecit . Hic Versus porro no stri poetae παρ Πα est illius Virgiliani ex
Ecloga I. Candidior pinquam tondenti barba cades at . Ait vero tondente , non radente , propterea quod juniores ad certam usque aetatem radi non solebant: verum iis barbula illa teneriora
350쪽
rior, primum succrescens, forficibus attonindebatur . quam gravem appellat poeta , molestam scilicet, praesertim comtulo adolescenti & delicato. Sonabat, inquit, quia sorfices , dum inter tondendum clauduntur , sonitum edere solent. V. 227. His coxa
debilis I Ischiacum, vel ischiadicum intellige , cui caput ossis semoris luxatum est . C. Maecenas in quibusdam versiculis, a L. Seneca, si bene memini, recitatis: Debilem facito manu, Debilem pede , coxa ,' Vita dum superes, bene es. Debilem, proprie vocant Latini qui membro aliquo uti non potest, ob infirmitatem. Hunc nostrates appellant forpio. Debilitare
porro est quod iidem dicunt forpiare.
V. 23 o. DIDUCERE rictum J Os adaperire , labium superius & dentes ab inferiori dimovere ac sejungere. Ceterum , rictus proprie dicitur de seris; quem Anacreon Ode a. in leonibus vocavit ὀδόν- , hiatum dentium . V. 236. NAΜ codice s vo Heredes vetat esse suos J Codici, sive tabulis testamenti, liberos a paterna hereditate per summam injuriam excludentibus , saevitiam seu crudelitatem tribuit; quae ipsi