장음표시 사용
311쪽
αρε IuvENALis sATYRA X. superati, acceperunt ad Cannas vicum A. puliae. V. I 66. I, DEΜENS J Poeta insultat Hannibalis temeritati, qui tantis laboribus , periculis, itineribus, victoriis ira-nem gloriam tantummodo sit consecutus, hnomen celebre apud pueros in scholis; . qui scilicet Iuvenalis aetate, Declamationum, si. ve Suasoriarum, quibus ingenium sub rhe. Lore eXercebant , argumenta ex Hannibalis historia petere soliti erant. V. I 66. I, DEΜENS , oe sevas curre per Alpes J Propemtius pariter lib. 2. I nunc, o noctes disce manere domi.
Illud quoque Virgilii non dissimile Ecloga a
Insere nunc , Meliboee, 'ros, pone ordine vites.
v. I 67. ΕΤ declamatio fas J Ita, fabulam, & historiam fieri. Persius Satyra 3. - - cinis, oe manes, o fabula fu . Propertius Elegia et s. libri t.
Quarum nulla tuos potuit convenere mares,
Tu quoque uti feres nobilis biforia. Unus Pellaeo juveni non sincit orbis da uat infelix, angino limite mundi, in GVarae clausus Impulis, parvaque Seriphor I po Quum tamen a fgulis munitam intraverit urbem ,
312쪽
A I. . A. VULPIO EXPLICATA. 29
Sarcophago contentus erit. Mors sola fatetur, cuantula sint hominum corpuscula. Creditur olim Helificatus Athos, o quicquid Graecia mendax Audet in hisoriar conseratum classibus iisdem, I73 Suppostumque rotis solidum mare e credimus , altos Defecisse amnes, epotaque fumina Medo Prandente, madidis cantat quae Sostratus alis . Ille tamen , qualis rediit Salamine reli Ia, In Corum atque Eurum solitus saevire flagellis 18o Barbarus, AFolio numquam hoc in carcere passos , Ipsum compedibus qui vinxerat Ennosigaeum PMitius id Jane, quod non sigmate dignum
Credidit . quisquam vellet servire deorum PSed qualis rediit ' nempe una nave cruentis I 83FlueIibus, ac tarda per densa cadavera prora. Has toties optata exegit gloria poenas.
Postquam poeta noster Hannibalem Carthaginiensem proposuit exemplum imperatoris adversa fortuna usi, atque a gloriae culmine deturbati; Alexandrum Philippi Μacedonis filium, a rerum gestarum amplitudine Μagnum appellatum , Xerxem item regem Persarum potentissimum , eorumque
313쪽
miserrimas vices considerare aggreditur; ut magis ac magis planum faciat , militarem gloriam egregiis ducibus saepius exitio esse . Hoc autem pacto versus modo allati explicari possunt: se Μagnanimo adolescenti A- lexandro , quem genuit Philippus rex is Μacedonum Pellae, in urbe videlicet prinis Cipe, unus orbis terrarum haud satis est: tanta dominandi cupiditate incensus ra-
pitur. Haec rerum universitas misero an
is gusta videtur, & modicis nimium finibus
is circumscripta ; ut, iccirco, in ea conis clusus spiritum vix ducere possit, non se- cus ac si Gyaram vel Seriphum, parvasse & asperas insulas, quo nocentes relega ,, ri solent, exsul incoleret. Verum statimis ac Babylonem ingressus fuerit, quam urinis bem Semiramis coctili muro, figulorum ,, Ope munivit ; heros iste magnanimus,
is cui paullo ante mundus parvus fuerat, is urna sepulcrali contentus erit; morietur ,, enim epoto veneno, in aetatis flore. Sa- is ne praeter mortem , nihil aliud ita ma- ,, niseste declarat parvitatem , brevemqueri mensuram corpusculorum humanorum .is Fama percrebuit , Athonem Μacedoniae is montem a Persarum exercitu, Xerxis du-
314쪽
- ctu & auspiciis, ita olim persessum, ut
is navigiis pervius fieret : alia item poris tenta celebrantur, quotquot audacissimi &ri mendaces Graecorum historici commentiis sunt , ac litteris tradiderunt . Easdem is Persarum classes aggeribus congestis Hel- se lespontum stravisse perhibent , rotasque is curruum in ea continenti decurrisse quae se subitb ex mari facta fuerat . Credimus,, praeterea , tam immenso exercitu Μedo,, rum cibum sumente , profundorum &, , uberrimorum fluminum aquas desecisse, is haustas videlicet a sitienti multitudine; ,, & reliquas illas naenias quas in poe-
,, mate ampullarum pleno recitat Sostra- ,, tus , ea corporiS animique contentione, se ut sudore totus madeat , praesertim cir-
is cum axillas. Sed quaeso dic mihi; ba se barus ille rex, quo apparatu, quibuS c is mitibus rediit in regnum suum , relicta se Salamine Atheniensium insula, ad quamis cladem accepit, atque a Themistocle suis peratus est i barbarus, inquam, ille rex, is qui Ventos ipsos , puta Corum & Euri rum , quod pontem ab eo constructum
,, dejecissent, caedi flagellis jusserat, id sup-
,, plicium antea numquam eXpertoS, neque in
315쪽
3oo IuvENALIs s ATTRA X. is in carcere ventorum sub Molo rege ro qui Neptuno ipsi terram tridente concu se tienti compedes injecerat: clementer sam ne, atque ut mansuetum regem decebat: is poterat enim cum illo saevius agere, ei-- demque foeda stigmata inurere, si in a. o nimum induxisset. Huic porro tam stulis to regi aliquis deorum servitutem serviis re vellet y Sed rursus abs te peto; qualis tandem in regnum rediit Nimi- rum una piscatoria 1 capha , per mare, si suorum sanguine decoloratum; cujus nais viculae prora densis cadaveribus impedie-- batur , quominus festinare , & ulteriussi progredi posset. Vide quas poenas a ty- rannis exegerit gloria illa quam toties se cupidissime appetunt homines . se Nunc singula per otium perpendamus.
COMMENTARIUS. V. I 68. UNUs Pellaeo iuveni non suscitorbis J Alexander Μagnus, Philippi Μacedoniae regis filius, dominandi cupiditate inflammatus , quum audivisset Anaxarchum philosophum disputantem de infinitate naturirae , ac multitudine mundorum, lacrimatus est,
316쪽
est, si Plutarcho fidem habemus id narranti, & Valerio Μaximo lib. 8. Μemorabilium cap. Iq. Quum vero amici fletus caussam sciscitarentur, ita respondit: Nonne hoc miserabile ac fletu dignum est , si
quum infiniti mundi sint , nos ne uniuS quidem tot laboribus , aerumnis, periculis imperium adepti sumus adeo ex immoderata ambitione homines insaniunt . Porro inter fragmenta Petronii legitur versus huic Iuvenalis versui quam simillimus :Magnus in exemplo es, cui non su fecerat orbis. V. I 68. PELL Eo juveni J Pellaeum νωnnum appellat Μartialis lib. 9. Epigr. 4 . Pella , maxima & illustris urbs Μacedoniae , munitissimo loco posita, cingebatur paludibus , quas eficiebant restagnantes lacus, Livio teste lib. 4 . Historiarum. Propter ea Μacedonum reges imperii sedem eam sibi delegerunt . V. I 69. AESTUAT infelix J Dictum εἰρωνικῶς. Μiseria enim Alexandri voluntaria erat, & ultro suscepta. Eodem pacto poeta noster Satyra 7. ubi
queritur de avaritia locupletum erga bonarum litterarum cultores: Non habet infelix Numitor quod donet amico P
Uuamillae quod donet babet . nec defuit illi de
317쪽
3oa JuvENALIS SATYRA X. Unde emeret multa pascendum carne leonem
Jam domitum e conseat leviori bellua sumtu Nimirum, oe capiunt plus intesina poetae . V. Iro. UT G arae clausus scopulis J Gya .ra, sive Gyaros, quam aliqui etiam plurali numero efferunt , insula est exigua maris aegret ex altero Deli latere , immitis& aspera ut scribit Cornelius Tacitus libro Annalium tertio & sine cultu hominum. Quam ob solitudinem atque asperitatem, sontes a Romanis in eam relegabantur. Noster Satyra I. V. 73.
Aude aliquid brevibus GFaris, carcere dignu, Si υis esse aliquis. Probitas laudatur, o alget. V. I7o. PARVAQUE Seripho J In hane quoque insulam , e Cycladibus unam, e X-sules mittebantur. Hanc Tacitus Annalium
libro 4. saxum Seripbium appellat, in quo Cassius Severus, homo flagitiis & facinoribuS coopertus, quum ei aqua & igni interdictum esset, misere consenuit. V. III. QUUΜ tamen a fgulis munitam intraverit urbem J Semiramis Assyriorum regina, plusquam virilis animi semina, re busque maximis gestis clarissima , Babylonem condidit , eique murum circumdedite coctis lateribus: ad coquendos autem la
318쪽
AI. A. VULPIO EXPLICATA. go Iteres utimur opera figulorum . Videndi Herodotus , Diodorus Siculus , Iustinus , Vitruvius, Q. Curtius. Poetae quoque non semel meminerunt . Ovidius libro 4. Μetamorph. ramus Thisbe, iuvenu pulcherrimus alter, Altera quas Oriens habuit praelata puellis, Contiguas habuere domos, tibi dicitur altam Coctilibus muris cinxisse Semiramis urbem . Propertius libro Elegiarum 3. Persarum flatuit Bablona Semiramis urbem , Ut solidum cocto tolleret aggere opus. Μartialis lib. 9. Epigr. 76. Non silice duro , structilive caemento, Nec latere cocto, quo Semiramis longam
Lucanus autem lib. 6. v. 49. Pharsaliae , materiam horum murorum tessam vocat: --- - fragili circumdata tota Maenia mirentur refugi Bablonia Parthi. argilla siquidem igne cocta durescit in testam. VaIa quoque fictilia testae dicuntur. V. I 2. SARCOPHAGO contentus erit JAlexander enim Babylone veneno sublatus est , quod ipsi Cassander potui obtulerat. Est autem σαμαι πάγος Graeca VOX, quae v nam & capulum significat. Originem ducita σάρξ
319쪽
φαγετου rius σάρκα , carnem comedit, seu v
rat I nempe cadaver hominis quod in urnam seu sepulcrum insertur. V. I a. ΜΟRS sola fatetur , Quantula sint hominum corpuscula J Fatetur, pro fateri cogit . Μortuis nimirum hominibus breve sepulcrum satis est , quibus nonnumquam dum Viverent , amplissimae domus, urbes, provinciae, regna , imperia, denique orbis ipse terrarum angustus videbatur . Eodem
loquendi modo scripsit Virgilius lib. 7. M.
Absenti AEneae currum , geminosque jugalis Semine ab aetherio, spirantes naribus ignem, Illorum de gente, patri quos daedala Circe Supposita de matre nothos furata creavit. nempe caussa fuit ut crearentur, seu progignerentur : quod olim animadvertit Μacrobius lib. 6. Saturn. cap. 6. V. II 3. CRE DITUR olim Velificatus Athos J Athos Μacedoniae mons, hodie Monte Santo I sublimis adeo, ut altior aestimetur ea regione aeris unde imbres cadunt, & in Μyrrhinam usque oppidum insulae Lesbi, sex & octoginta millibus passuum ab ora Μacedoniae di- , stantis , umbram jaciat ; si Solinum audi
320쪽
mus Polyhistoris cap. I7. Hunc montem Xerxes rex Persarum, in Graeciam expeditione suscepta, qua continenti adhaeret persedit , transnavigavit , & freto navigabili pervium fecit, teste Pomponio Μela lib. a.
de Situ Orbis cap. a. Fabulam censet poeta noster, quam cuderint Graeci scriptores. v. 374. ET quicquid Graecia mendax Amdet in hi Zoria J Nemo vel mediocriter doctus ignorat, Ctesiam, Herodotum , Theopompum , Hecataeum, Dionysium Μilesium , Hellanicum Μitylenaeum, alios etiam Graecorum historicos , dubiae plerumque fidei fuime, rebusque admirabilibus, & veritate alienis libros suos pluribus in locis reserss- se . Videndus hac de re, praeter ceteroS , Iacobus Μaazonius, delia Difesa di misio
lib. I. cap. 9. V. 173. CONSTRATUM
elusibus iisdem , Suppostumque rotis solidum misee J Addunt iidem historici, fabulose ut
putat JuVenalis, eumdem Xerxem quaedam maria stravisse pontibus, & Abydum Asiae castellum cum Sesto Europae oppidulo conjunxisse. Rotae igitur curruum intelligendae sunt quae per pontem transibant. Mare, solis dum appellat, quod non ratibus amplius , at solido ponte superstructo trajiceretur.