Quæstiones literariæ de populo, de senatu, de rege, de interregibus, antiquissimis reipublicæ ... in academia Rhenotrajectina, rite ac legitime consequendis, eruditorum examini submittit Didericus Terpstra ..

71쪽

decem Romanorum totidemque Sabinorum decuriae in senatu essent. Cl. Gottiingius pag. 152. putat

in senatus divisione eandem tribuum rationem esse habitam, quam in Equitum turmis observatam videmus, ut post decuriam Romanorum totidem Sabini et Luceres sequerentur et Secundum hanc Sententias quoque esse rogatas.

Initio ita suisse, quum Sabini et Romani separa-lim habitarent et regem quaeque suum tribus haberent, non est quod negem, verum hoc tribuum et decuriarum discrimen sensim sublatum esse persuasum mihi est et sortasse jam a Numa hujus rei initium factum est. Etsi enim Tatio mortuo utriusque tribus senatores unius magis curiae uniusque civitatis participes sese considerare debuerint sublata consultatione separata, quam Tito Tatio vivo obtinuisse Plutarchus Rom. e. 20. nobis tradidit, lamen Romuli mors utramque civitatis partem, Oppositis utriusque commodis, denuo excitavit pristinumque . eivium discrimen in omnium animos de integro revocavit: quae quidem discordiae Numa rege sacto non deserbuere quodque jam prius postulassent Ramnenses, ut prae eeteris honoribus et dignitatibus exornarentur, ne tum quidem sibi arrogare desierunt; quare, ne hoc reipublicae malum

latius serperet majoresque vires caperet, summopere Numam animo agitasse idem Plutare lius nobis auctor exstitit Numa c. 17.

Haec igitur reputans et quae Dionysius de Numae Patriciorum conciliandorum studio tradidit, non temere me acturum spero, si Numam quoque decuriarum istarum in senatu discrimen sustulisse po-Suero: ita, ut annorum tantum in sententiis rogandis

72쪽

ratio haberetur iJ. Quod si Numae nondum hanc

auctoritatem in ei vilate fuisse concedi possit; res tamen ipsa monet, n0n diu hanc diversitatem gentium durare potuisse receptis multis in curias et tribus peregrinis, unde fieri debuit, ut sensim paullatimque Sabinorum et Romanorum atque Etrus eorum discrimen tolleretur. Suspicor igitur diversarum tribuum notione sublata juniorum et seniorum in decuriis etiam obtinuisse discrimen, ut quaedam seniores aliae juniores ex omnibus tribubus complecterentur, quarum illae primum Sententiam rogabuntur atque in senatu praesiderent: qua vero aetate sub regibus in curiam Patricii legi potuerint non constat; e Seuioribus i. e. quοῦ militarem aetatem Superassent, creatos cum cI. Ni ebulirio existimo D. Senatui praeerat rex eoque absente princeps senatus, a rege ipso creatus δ), qui simul custos

urbis erat, unde senatum convocare, comitiis praeesse, jura dare potuit; subinde tamen justitium

I) Hoe e quibusdam Dionysii dictis suspieari lieet. Quando

enim de Interregis T. e. delato munere sermonem facit, senioribus praesertim id commissum dicitur V. e. lib. 3. c. I. lib. 8. c. 90, non vero hujus illiusve tribus senatoribus. Ita libera republiea praeter magistratuum . aetatis ratio habebatur Dionys. lib. 7. e. 47. πρωτοι μεν οἱ πρεσβυτατοι ταν υπατικων sse. Rententiam rogabanturὶ ἔπειτα οἱ του v υποδεωτεροι κατ αμφοτερα ταυτα τελευτaιοι δε οι νεωτατοι. Dionysium majores et minores natu significare patet ex lib. s. e. 66. Ergo admittenda non est Nie-buhrii cl. v. explicatio ton1. 2. pag. I3I data, ubi πρεσβυτατοι de senatoribus majorum gentium aecipitur. Tarquinii vero Senais S minorum gentium nomen a plebitate non a tribus discrimine

acceperunt.

23 CL Cic. de Rep. lib. 2. e. 9. Dionys. lib. 2. c. I 3.3ὶ Dionys. lib. 2. c. 12. Lydus de Mensibus c. 9, apud Nie-huhr. tom. 2. pag. 127.4ὶ Gottling. pag. 165. Dionys. lib. 4. c. 82. RamnenSes Rd

73쪽

s 2.

DE SENATUS POΤESTATE. DECEM PRIMI.

Quae ab antiquis scriptoribus de senatu nobis sunt tradita emciunt, ut magnam hyrius ordinis fuisse potestatem putemus. Dionysius, Livius, Cicero in eo conveniunt boni regis habitum fuisse os-ficium de omnibus senatum in consilium vocare, remilitari excepta; in bello enim ἡγεμοvisv αυτοκρατορα habuisse traditur Horum vero testimonia h storia confirmat multaque hujus rei exempla lapud memoratos Scriptores exstant 23, et verum eos do- euisse inde quoque patet, quod Tarquinius in senatum legerit, quos sibi deditos laturos syeraret, et ultimi potissimum reges, qui parum aut nihil senatorum concilio tribuebant, in Patriciorum odium

incurrerint. Attamen parum honoris illa species senatum juvisset , nisi rex secundum eorum decreta ageret. Dionysius nos certiores lacit hoc jus revera senatum habuisse, ut quod plures eorum, rege reserente, censuiSsent, Valeret et a rege ad populum referretur vel omissis comitiorum suffragiis perageretur 3J. Ne tamen nimium senatus auctoritati tribuamus reputandum est, Verosimiliter ea aetate certa ei desinita tempora non suisse, quibus Senatus, ut

Tullum Hostilium solos hoe magistratu suisse functos Niebuhrio concedere non possum, quum nusquam hujus rei vestigium aput antiquos, quantum scio, exstet. Niebuhr. tom. 2. pag. 128. I Liv. lib. I. c. 49. Dionys. lib. 2. c. 12 et 14. Cic. de p. lib. 2. c. 8 et s. 2) Dionys lib. 2. e. 35 et 52. lib. 3. e. I6 et 22. Liv. lib. I. e. 32 et 49. Cie. de Rep. lib. 2. c. 17.3) Dionys. lib. 2. c. 14.

74쪽

postea moris suit, cogeretur, sed a regis pependisse arbitrio, quando et de quibus rebus senatum consuleret; unde sequi multa a solis regibus esse gesta et peracta non consulto Senatu. In omnibus tamen, quae ad populum erant serenda, senatus consulto opus erat, ut legitime res seret i). Praeter aerarii curam et arbitrium , quod eum rege habuere commune δ), judicia etiam eos concessu regis interdum eurasse e Dionysio novimus 33. Quo autem omnium maxime valuerunt, suit auctoritas illa sive restrehendenssi potesta8, qua comitiorum suffragia vel improbare vel rata sacere poterant. Non enim ea curiarum propria fuit, ut Niebulirius suspicabatur, nam ei. Viri argumenta supra jam nobis probari n0n posse ostendimus, quod populum de lege curiata suffragia serentem et Patres auct0res eosdem existimare non possimus, obstantibus antiquorum manifestis testimoniis; quare h. l. non repetemus,

qui loci supra a nobis sunt allati, nec disputabimus de Hilli manni, Wachsmuthii aliorumque argumentis adversus eandem opinionem tela inserentium, quippe quae notiora sint et quae omnino probare debeam ε). G0tilingit Fero sententiam pag. 157 non posSum, quin adscribam, quippe quae plane eum antiquorum testimoniis pugnare videtur: An eine Beschrankuny, inquit, ster Rechte aer Comitien,

I Dionys. lib. 4. c. 80. lib. 7. c. 38. lib. s. c. 4 I. 2 Polyb. lib. 6. c. 14.33 Dionys. lib. 2. c. Id et 29. 43 Vid. Hullmann. II. pae . 50. Wachsmuth. p. ig. 337. not. 35. Strasser. pag. 80. v. d. Velden pag. 6I.

75쪽

Vestigia apud Dionysium indicari possint v. e. lib. 4. e. 40. ubi diserte dicitur, tum populi tum senatus, tum auspieiorum consensum ad regem legitime creandum requiri et alium creare regem necesse suisse, si quid eorum desideratur. Cicero autem et Sallustius reprehensionem comitiorum diserte memorant. Ita v. c. Cicero pro Plancio c. 13.

Nam si ita esset, quoa Patres apua majoresnoatros tenere non potueriunt, ut reprehemores

essent comitiorum cet. et Sallustius Hist. lib. 3. ros ad virilia illa vocem, quo tribunos plebis modo, Patricium magistratum, libera ab auctoribus Patriciis anfragia majores vestri paravere i). Haec de Patrum auctoritate: de Deeemprimis etiam quaedam in medium proserenda nobis sunt. Vidimus jam supra stare non posse Niebuhrii l. V. Dpinionem, qua Solis Ramnensibus decem primatum tribuit: sed ulterius etiam tuto progredi posse nobis videmur contendendo, perpetuam decem- primorum decuriam in senatu non fuisse. Loci enim, qui hoc probare eensentur, satis magnam auctoritalem non habere videntur δ). Dicit Valerius Maximus lib. I. t. i. aecretum esse a majoribus, ut decem mineipum Alii singulia Etruriae populiavercipiendae saerorum diaeiplinae gratia traderentur. Praetereo rem etiam nune in controverso

Vid. Gronouius Observ. lib. I. e. 25. pag. 202 seqq. legem curiatam de imperio a Patrum auctoritate distinguendam esse pro batum egregie invenies apud Strasserum pag. 83, 8b et 86. M Vid. Niebuhr. tom. I. pag. 320.

76쪽

esse, utrum Etruriae an Romanorum juvenes significentur i). Sed faciamus verum vidisse Niebuhrium, nihil vel sic in hoc loco inesse videtur, unde concludere possis, in senatu Romano fuisse decemvirorum decuriam, Decem primorum nomine, Singulis e singulis decuriis Ramnensium delectis. Nihil amplius significari credo, quam e Patriciis juvenibus decem esse electos, qui sacrorum disciplinae cognoscendae operam darent. Alter locus est Dionysii lib. 6. e. 84. Ubi legati ad plebem, in montem sacrum secessione lacta

verba ita vertenda videntur: ovi yrincipem locum in senatu obtinent, qui inter primarios et praeclarissimos senatores censentur atque ilignitatis et annorum gratia praestilent ceteris, senatus auces habentur primique sententiam rogantur nos sumu3 ἰ enim h. l. usurpatur cum significatione praeeundi, ducendi, quod, qui ordine primus est, ducit quasi ei praeest reliquis: sic ἡγεῖσθαι Ῥωμης Significat primum sententiam rogari, quod, qui ducit, primus est. Ergo peculiarem decuriam Decemprimorum fuisse ex allatis locis effici non potest, quod inde etiam patet, quod lib. 6. c. 84, legati non suo jure hoc suscipiunt officium, sed designantur ad rem propositam expediendam, quo opus non suisset, Si perpetuus ejus modi ordo vel decuria fuisset p).

77쪽

Decem primos igitur proprio sensu Romani non habuerunt, sed si legatio aliave res magni momenti essent peragenda decem optimi et praeclarissimi e senioribus senatoribus deligebantur, ut dignos sese procuratores Respublica haberet. Atque ila Ap plani locus explicandus est Hist Rom. lib. 8 e. 35 i),

78쪽

Rex a populo, Patribus auctoribus, lectus ad

vitam. lege curiata imperio accepto summus fit reipublicae saceruos, magistratris, impera str. Ante pontifices institutos sacris praeerat et sacrificiorum curam gessisse dicitur λJ, deinde maximam munerum sacrorum partem sub rege pontifices peregerunt: sacrificiorum vero quorundam publicorum ossicio rex ipse iunctus esse videtur 2 3. Tanquam summus magis iratus senatum convocare et populum ad comitia ad eaque serre e senatus

serre ε); praeterea rei judiciariae curam habebat, graviores causas ipse judicans, minores vero vulgo committens senatoribus, prospiciens lamen, ne quid contra jus fieret β); ab omnibus tam rege quam

i Dionys. lib. 2. c. I 4.2) Liv. lib. 2 c. 2.3ὶ Dionys. Il. Ergo jus promulgationis tantum habuisse videatur, vid. doct. H. G. Romer de consulum auctoritate pag. 5.4) Dionys. ll. 5) Dionys. li et lib. 2 e. 49.

79쪽

senatoribus ad populum provocatio fuisse videtur λδ. Senatus, Patriciorum, Equitum, Praesectorum legendorum jus penes regem est et in bello unice et pro libitu regnat 23. Verbo plurima ab illo vel

Solo vel cum senatu peraguntur, vel ab eo aliis committuntur, quaedam populi suffragiis erant subjecta, quibus, quae a rege et senatu proponuntur, confirmari vel rejici poterant. Haec attigisse sufficiat: plura jam supra, quum de senatu et populi comitiis agebamus, tractata erant. Accurate qu0que regis definire potestatem non poSSumus, quae major vel minor pro indole regum diversa suisse videtur et certis finibus non

circumscripta, usu magis, consuetudine patriisque moribus, quam legibus coarctata. Unde haec Cicero vere dixisse videtur: u Νam in qua republied est unus aliquis yerae rud potestate, Praesertim regid, quamvis in ea sit senatus, ut tum fuit Romae, quum erant reges, ut Spartae Lycurgi Iesibus: et ut sit ciliqvod etiam populi jus, ut fuit apud nostros reges; tamen illud eaecellit regium

nomen neque potest ejusmodi respublica non re-9num et esse et roeari a)V.

IJ Cic. de Rep. lib. 2. e. 3I. Liv. lib. I. e. 26. Cf. Dionys. lib. 3. e. 22.2ὶ Dionys. ll. 3) Cic. de Rep. lib. 2. e. 33.

80쪽

EJUS ORIGO, NUMERUS INTERREGUM, SPATIUM . REGNANDI SINGULIS INTERREGIBUS DATUM.Aterreae, inquit Ernestius in clave, est magistratus curulis eaetraorclinarius, qui comitiorum habendorum causti creatur, qtium magistratus major nullu8 est, qui habere possit; nomen retinuitlioerti Republieti, quoa olim acceperat po8t mortem Homuli in interregno. Et accurate sane haec definitio est, si quid sub regibus universe fuerit interrex, quaeras; verum Interreges post Romuli mortem proditi alio revera consilio sunt constituti; quare hanc potius definitionem proponere liceat. Interreae est magistratus Curtilis eaetraordinarius, institutus post Romuli mortem, guum amatores tentarent, ut soli sine rege administrarent rempublicam, hoe eonsilio, ut rea Omnes senatores regnum suci vice perveniret; ν uto vero regem stagitante per diterregem e Sericitus consulto comitia sunt habita; tinste mos in-Ycituit, ut vost regis alicujus mortem Interreges